23 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Ctunhuriyet ^ , .. ' • 2 3 Tesrinievvel 1 9 3 2 ? • mi?.. Yelkenler! Yolumuzun üstündeki tütüncüden sigara alacaktım. Durdum, cebimden para çıkanrken arkadaşım, ko lumdan çekti: Oradan değil... Biraz ilerideki dükkândan alırsın... Olagan şeylerden olduğu için hay. ret etmedim: Galiba bir takıntm var? Durma, yiirü... Gevezeliği fc'ırak... Bu gibi nazik mes'eleler, şaka, itiraz götürmez. Hele zıddına gidip ayak diremenin hiç yeri, sırası de Sigarayı, ilerideki tütüncüden al. dım. Fakat «halden bilmek, anla mak!» başkadır. Merak etmiştim doğruşu: Takıntm çok mu? Arkadaşım omuzlarını kaldırdı: On para borcum yok... Hem takıntım olsa, böyle elimi kolumu salhyarak önünden geçer tniyim? Rotalı yürürüm... Peki, neye kaçıyorsun? Yeni açtığım paketten uzattığım sigarayı yaktı, keyifli keyifli çekti: Bir daha önünden geçerken o, dükkâna dikkat et... Dükkânda arasıra bir genç matmazel oturur. Tütüncünün kızı Fotika... Güzelli[•ğini sana uzun uzadıya tarif etmi. yeyim, gördüğün vakit anlıyacak ve bana hak vereceksin... Simsiyah kömür gözlü, ateş dudaklı, elleri ayakları ufacık, sevimli bir Rum kı. zı... Göz kırparak güldüm: Desene, gönlün takılnuş! Yan yan bakıyordu humurda nır gibi başını salladı: Ama, ne aşk macerası... Deli oluyorum, azizim... Bu kızın yü zimden deli oluyorum! îj şakalıktan çıkmıştı, taaccüple geriledim: Ne diyorsun? Sigarası ağzında, ellerini arka . sına kavuşturmus, yürüyordu: Bundan beş akı ay evveldi. Bir sabah, sigara alıyordum; înce bir kadın sesi: Buyurunuz! Diye paranıri ustünü uzatmıyor mu? Bir'den afalladım. Acaba dükkânı mı yaeıld'm? Yoksa sahibi mi değisti? 'diye bakındım. Dükkân, ayni dük. kân. her zamanki pos bıyıklı sahibi , de orada idi. Bu kız, pos bıyıklı tütüncünün karısı olmak için çok gençtt, latkin kızı oTrha'sı da çok saşılacak feydi! Bu güzel mahluk, osoğtık adamın nasıl kızı olabilirdi'?v Hey Allajıım, nelere kadir değilsin ki!.. Genç kızın uzattığı bozuk paraları aidım, aldım ama elim titremîyordu desem yalandı alimallah... O, gün akşama kadar, o kız akhmdan çıkmadı... Artık başka dükânlar . dan alış verişi kesmiştim. Genç kız, bulunsun bulunmasın, hep o d'ükkâna uğrıyordum... Döndü, bana baktı: Rilmem, sen de öyle misin? Benim düşündüğüm insanlar, beni dc düşünüyorlar sanırım! Hotbinlik ya! Ne ise... Genç kiz, çok sevimli, kanı sıcak, cana yakm bir mahluktu... Tath tatlı gülüyor, serbest ser. best konuşuyordu. Dost, ahbap olmaklığımız için uzun zaman geç mesine lüzum kalmadı. Üçüncü uğrayışımda îdi, senli benli oluverdik. En garibi, kızının serbest hallermi, babası da hoş görüyordu. Benim gibi müşteri de güç bulunurdu. İşimi gücümü bırakıyor, saçma b'ahaneler, vesileler icat ediyor, dükkâ na uğruyordum. Lüzumu var, yok kravat maşası, yaka düğmesi, tıraş bıçağı, çiklet, tarak, potinbağı, dîş fırçası, cep aynası, daha akla gelmedik, neler, neler almadım... Bunları alırken de müşkülpesentlik gös. teriyor, dekikalarca, bazan saat lerce, ayakta konuşuyor, konuşu yordum... Genç kızın, oyle sıcak bir gülüşü vardı ki taşı eritirdi val. lahi... Neler mi konusuyorduk? Dinle bak: | istanbul Borsası kapanış 1 fiatları 2210932 NUKUT Aİ1Ş 714 213 185 215 114 24,50 810 24 83,50 121 33 26 30 49 22 63 50 920 38 237 İzmir'de tütün satışları Bir Alman kumpanyası mubayaata başladi, Avusturya rejisi hükumetle müzakerede... tzmir 22 (Hususî) Almanya'nın meşhur tütün kumpanyalarından Sunur firmasmın mümessilî mıntaka dahiHnde külliyetli tütün mubayaa etmektedir. Çekoslovak rejisinin Türkiye'den alacağı iki milyon kilo tütün miinakasasına İzmir'den on firma îştirak etmiş ve firma halinde nümunelerîni Prag'a göndertniştir. Münakasa 15 teşrînisanide bitecektir. Mubayaa olunacak tütünlerden bir milyon kilosunun Ege mıntakası tütünü olacağı anlaşılmıştır. M. Şevki min edilmektedir. Geçen sene mıntakada 418 bin dönüm ekilerek 25 milyon kilo elde edilmiştL Tütün istihsal mahallerinin 1932 senesi zarfında tahmin olunan iu tün miktarı şu suretle tesbit edil . miştir: İzmirBornuvaBuca 75,000 kilo, Foça ve Menemen 80 bin, Kemalpaşa 120 bin, Aydın 25 bin, Çine 12 bin, Akhisar bir milyon 500 bin, Gördüs ye Salihli 100 bin, Kırkağaç 320 bin, Bergama ve Dikili 225 bin, Ayvalık ve Albnova 100 bin, Soma 330 bin, ödemîş 780 bin, A. dakide 570 bin, Bayındır 25 bin, Tire 600 bin, Manisa 340 bin, Kasaba 125 bin, Muğla ve Ahıköy 650 bin, Bodrum 105 bin, Fethiye 190 bin, Kula 30 bin, Milâs 400 bin, Seydiköy ve Gâvurköy 400 bin, Torbalı 60 bin, Söke ve Kuşadası 650 bin, Selçuk 10 bin, Sivrihisar ve Urla 50 bin, Karaburun 150 bin, Çeşme 500 bin, Smdırgı 80 bin, Denizli 75 bin kilodur. Bu sene tütünlerî cins itibarile nefîstîr ve geçen sdned'en hemen farksızdır. Geçen sene ilk tütün pi. yasası 6 teşrinievvelde, Akhîsar'da Amerikan kumpanyalan tarafından açılmıştı.Ba sene mahsulünc aît tütün piyasasının da bugünlerde gene Amerikan tütün kumpanyalan ta raf ından açılacağına muhakkak na. zarile bakılmaktadır. Mmtakada geçen sene zarfında îstihsal olunan 25 milyon kilo tü tünden şimdiye kadar 22 müyön kilosu mubayaa ölunmuş ve müstahsil elinde takriben üç milyon kîlo tütün kalmıştır kî b'unlar da son günlerde peyderpey satın alınmaktadır. Bu sene rekoltesi az olduğu için f iat ların müsaît olacağr tabiî addolunmaktadır. Satış 720 213 I?2 218 11? 26 818 25,50 85 124 36 28 17 32 Bu akşamki program İSTANBUL: 18 orkestra üa hafü musiki 19,30 saz:ı (Bedayü mgdkiyj heyeti 21 eraoıofon plâkları. ANKARA: 12,30 plâfe neşriyafi (13,30 â kadar) 18 orkestra konseri 19 alaturka musiki. BÜKREŞ : 18,05 muhtelif musiki 20,05 konfe rans 20,45 plâklar 21,35 Kuartet kon seri 22,05 orkestra. PARİS (Radio P a r i s ) : "" 19,05 orkestra 20,35 konser 22,05 muhtelif radyo eilenceleri 22^0 Müşfk . Hall. VARŞOVA: 1S,O5 plyano ve şarkı konseri 19,05 hafif musiki 20,30 tiyatro 21,05 halk konseri 22,15 keman solo 23,05 dans musüdsL BUDAPEŞTE: 17,35 orkestra 19,05 konîerâns mü teakıben: Piyano konseri 20,20 spor haberleri 20,35 (Ein Heristmanöver) Kalmann'ın bir dpereti 23,05 spor haberle ri müteakıben: Dans musikisl (sarkı ile) 24,20 tslgan orkestrası. ROMA : 18,05 şarkı ve orkestra konseri 21.50 (Paganinf) L'ehafın bir opereti istira hatte: Bir hikâye sonra: Havadisler. J Ragıp Şevki Londra New York Paris Milano Briiksel Atina Cenevre Sofya Amsterdam Prag Stockholm Viyana Madrit Budapeşte Berlin 15 | Varşova Yokohama Altm Mecidiye Banknot Biıkreş Belgrat Moskova 24 24 25 67 55 921 3830 239 50 [ ! [ ÇEKLER Açılış Avusturya rejisinin hükumetle müzakereleri Kapanış • 715,50 0,4750 12,03 9,255 Hile düşmanı bir alet (Birinci sahifeden mabait) beyefendi. Ben böylesini ömrümde görmedim. Son iki ay zarfında üç gün, üç gece mütemadiyen çalıştığı ve iki gün iki gece mütemadiyen F Uyuduğu oldu. Harikulâde bir zekâ, yaman buluş kabiliyeti, görülme mîş bîr çalışma aşkı... Kaç geceler makinesinm ye*hi tekmiIIediğE bir aleti ile koyun koyuna yattı... Fa, kat her muhteri gibi titiz ve sinirli : ha... Az konuşur, az güler, az ye . mek yer. Çalıştığı zamanlar en u fak bir gürültüye bile tahammül edemez. Bir asabî buhran ki neuzü. billâh... .Onu yemeğe götürmek îçin eyvelâ çalıştığı odanın kapısında sramofon çalarız. Musiki sinirlerini [ teskin eder. Bundan sonra içeri eirerek kendisine yemek yemeği ha•ırlatırız. Muhteri şahsı, tabiatlerî itibarile tam bir muhteri evsafını haiz de. " mekti. Bunu öğrendikten sonra: E gelelim makineye! dedim. Ev sahibi hayırperver zat: Onu size kendisi anlatacak! diye cevap verdi. Biraz sonra yapı( lacak tecrübe esnasmda da görecek»iniz ya... Onun icat ettiği, icat etmek istediği şeyler yalnız bundan ibaret değil... Devri daim makinesi mes'elesini bile halledecek... «Şimdiden yüzde doksan altı muvaffak DÎdum» diyor. Nihayet muhteri izahat vermeğe başlad'ı: Bu aletin ismi «Sesam» dır. «Sesam» ne demek? İsmîıtı Salâhattin Sami olduğu için böyle dedim. Aletinîz ne işe yarar? Hilesiz süt, hilesiz su, hilesiz jaenzin, hilesiz ispirto satılmasmı teFtnin eder. Her nevi mayie yabancı jbir başka mayi karıştırılmasına mâ]ni olur. İhtiraım kabul ve tatbik oEİunursa sütçüler su katılmış süt sa[tamıyacaklar, benzinciler benzine, lispir bayîleri ispirtoya başka mad. : de karıştıramıyacaklar, hatta sa kalar bile halkı Hamidiye suyu ıtf. de bir kapağı, altında bir musluğu ve bir de içindeki mayiin halis olup olmadığım, satıcının şimdiye kadar hile yüzünden ceza vermiş bulunup bulunmadığını bildiren bir îevh'ası mevcut... Her şey otomatik... Kapak hususî anahtarı olan bir ka paktır. Bu anahtar olmazsa depoya bir başka mayi koymak ancak delmekle kabildir. Bu takdirde de levha «hile var» diye derhal haber ve. rir. Musluktan içeriye bir şey akıtmak imkânsızdır... Değil su, hava bile giremez. Şimdi ihtiraımın hilesiz süt sat mak îçin kullanıldığını farzedelim. Belcdiye muhtelif yerlerde merkez. Ier tesis edecek. Her satıcıda bu depolardan bir tane bulunacak. Fakat depoların anahtarları yalnız merkezlerde olacak. öyle ki sütçü mer. kezden sütü alıp ta ayrıldıktan sonra depoyu açıp içine su karıştırmağa îmkân bulamıyacak. Aksi takdir. de levhada (süt hilelidir) ibaresi derhal meydana çıkacak. Böyle bir alet yapmak nereden aklınıza geldi? Süt mes'elesinden. Şu halde ihtiraınız daha fazla Belediyeyi alâkadar eder. Belediyeye de müracaat ettim. Yarın sabah ta orada tecrübe yapıIacak. Hatta «Sesam» dan fktisat Vekâleti bile haberdar... Müskirat tnhisanna tecrübe emrini Vekâlet verdi. Muhteri bundan sonraki izahatı. nı mazisine hasretti. Makine işle rind'en anladığını, anlatacak hikâveler söyledi. Saat hayli Herlemişti. îdarenin makineyi tetkike memur ettiği mütehassıs beklenyor, fakat bu zat bir türlü gelmek bilmiyordu. epey bir müddet intizardan sonra vaziyet anlaşıldı. Tecrübede bir de. ğil bir kaç mütehassıs birden bu lunacaktı. Halbuki daha evvel kararlaştırılmadan bunları bir araya 712,25 Londra 0,475089 NewYork Bugün hava serin, tam sinema 12,06 Paris havası... Gidilmez mi? 9,2743 Milano Bu, adeta teklif. Ben, can ve gö3,40875 Brfiksel 3,4005 nülden razıyım: 79,61 79,54 | Atina Mükemmel olur... Gidelim. 2,4547 Cenevre 2,44455 Bugün dükkândayım! Sofya 66,34 65.585 Yarın? 1,1799 1,18 Amsterdam Yarm evdeyîm... 16,159775* Prag 16,159775 2,7130 Stockholm 2,7036 Evden çıkamaz mısınız? 4,015 Viyana 4,0118 Cevap yok. Israr b'eyhude... Baş5,7921 5,765 , Madrit ka mevzua atlıyor. Ertesi gün: 1,99695 Berlin 1,9864 Bugün hava sıcak... Tam siVarşova 4,2525 4,2386 nema havası... Sinemaların içiç seBudapeşte 3,5932 3,6338 rin olur. Bfikreş 80,3075 80,2375 Evet, serin olur. Gidelim mi Belgrat 35,5832 35,5832 Yokohama 2,04690 2,0375 matmazel? Bugün dükkândayım... Moskova 1087,75 1090,50 Yarın da evde misîniz? ESHAM Kahkahalarla güler. Tabîî b'en, Açılış Kapanış bunları, babası dükkânda yokken ^^^^^ , Iş Bankası konuşurdum. Bir gün, bes gün, Jjîr ' A. Şimendiferi 23,70 23,70 tzmir (Hususî) Ege mıntaka ay, iki ay ve nihayet üç ay; Eep bu, ı Tramvay smda bu sene zeredilen tütün sa «hava serin, sinema havası; hava Terkos has» takrîben yuz eîTî 6in dönüm, Balya sıcak, sinema havası» nı konustuk. îstîKsalât nriktarı 8,677,000 kilo tahA, Şimen. Çıldırıyordum, anlıyor musun? Bu kızın bana oynadığı bu oyunla ak. İSTİKRAZLAR lım yerinden oynuyordu... Bîr gün, Açılış Kapanış ...Ticaret Odasîna gelen malumata göonun ailesini yakından tanıyan bir Istikrazı Dahili 99 99 re bu senenin pamuk rekoltesi geçen arkadaşa rasgeldim. Sordum. MahŞark şimendiferi 5,25 5,30 senekinden yüzde 2 5 noksandır. zunlaştı: Fotika, sinema îçin çıldı Düyunn Muv. her gün gitmek, görmek ister. Bu tenakıu yüzünden pamuk pîyasaGflmrük ıır Evde annesî de göndermez, avutur; Saydı Mahi sı bîr mîktar yükselmîstir. Karadeniz liBagdat biçare nibayet, bu avunmalann so. manlarîna olan sevkiyatın fazlalığî ve nunda, Koyle tozuttu îşte... Askeriye dahilî îstihsalâturuzın tedricen fezayüt ^Arkadaşım, elindekî sonmuş si etmis olıtıası yüzünden de eylul ayî zarTAHVİL'AT i garayı hiddetle yere attı: fında • ki yeni mafisulün îhracı bu ayAçıhş Kapanış '• Bu krzın vüzunden 'deli bîu da başamışhr ihracat az olmuştur. Bu yordum, demekte haksız mı imişim? I Elektrik Şirkeü miktar 1 7 7 2 liralıE 8 2 balyedir v e yeTramvay , Biraz sonra b'ende de Eaşlıyacaktt: gâne müşteri Surîye'dir. Tunel „ Bugün hava serin, tam sinema ha . Rıhüm , vası... Bugün hava sıcak, tam sine36/15 j Anadolu (f) 36#0 ma havası!... 36,60 36,15 ı Anadoln (2?) Mardîn'e 2 0 kilometre mesafede Ma Havayı bulunca insan yelkenAnadoln (3) car mühendislerî tarafından zengin bir A. MOmessil 38,60 36,40 leyiverir... demîr madeni Eulunmuş ve nümımesi Ne ise, biz zamamnda yelkenAlmanya'ya gönderilmîştir. leri suya indirmifîz! MAHMUT YESARl tzmir 21 tzmir, Usak, tsparta hahcüarı İkb'sat Vekâletîne müracaatle İran halılarinîn memlekete sokulmamaÜsküdar'da Osman ve Hasan sını istemişlerdi. Vekil Celâl Bey bu isimli iki adamın işlettikleri kahvetalebi kabul ederek İran halılannın ye çeşme suyu ile herkesi aldatamı " de üç esrarkeş cürmü meşhut ha. kontenjandan çıkanldığını kendilerine yacaklardır. linde yakalanmışlardır. bildirmiştir. Bir depo var. Bu deponun üstün Avusturya tütün rejisi namına meclîsi îdare reisi Her Dörek, mubayaat şubesî müdürü Her Sekel ve mütehassıslardan Kluklih'ten mürekkep bir heyet şehrimize gel. miş ve buradan Ankara'ya gîtmiştir. Heyet Ankara'da, hükumetimizle takas üzerine müstenit bir itilâfname aktî için temaslarda bulunacak itilâf hâsıl olduğu takdirde mukaveleyi imza edecektir. Mevsuk olarak öğrendiğimize gö. re şimdiye kadar yapılan temaslarda esaslı bir itilâf husule gelmiştir. tktisat Vekâleti 3 milyon kilo tütüne mukabil Avusturya'dan alabileceğimiz sınaî eşyayı tesbit etmektedir. Bu îs b'ittikten sonra Avusturya rejisi eksperlerî îzmir'e giderek on bes gfine kadar bu mınatakadan mu b'ayaata Eaşlryacaklardır. Beni Yakan Bir Ateş Var!. Mersinjin eu suzel hikâyeleri f izmir Tötün rekoltesi Çıktı Kîtapçînîz'dan arayînîz. Pamuk ihracatı azaldı Zeytin de takasa fflbi Bursa (Hususî mutiabîrîmizden> Mudanya H. F. reisi Hacî Vasfi Bey, geçenlerde İktisat Vekâletine telgrafla müracaat ederek; seneden seneye milyonlarca kOo stok" halinî afan zeytin lerin memleket flctisadiyatını sarsmakta oldtığunu bildirmis ve zeytinjn de ihracat emtîasî arâsîna konmasînı memleket namîna ricS etmiştir. İkfîsat V e > kâletinin bu ricayı ehemmiyetle nazari dikkate alarak son takas mukavelesine bu mahsulün de îthal edilmekte olduğunu gören Mudanya v e dvari halkı pek büyüJc bir sevinç duymuslardır. Mimar mecmuası Her ay lntlşar etmekte olan bu mec muanın eylul sayıa mlmariye ve güzel san'atlara aît bir çok yazılarla Intişar etmiştir. Yegâne san'at mecmuası olan Mimar'ı tavsiye ederiz. ANDRE LUGUET'nin Fransız ölmlerinin bir şaheseridir. Demir madeni bulundu [TE] Kontenjan tetkikatı bitiyor Yeni kontenjan tatbikatı hakkmda rapor hazîrlamakla meşgul olan Ticaret Odası komisyonu mesaisini üç dört güne kadar ikmaî edecektir. Komisyon hâlen gümrük maddelerini tetkik ederek hangi maddelerin ithal edilmesî veya edilmemesi lâzım geldiği hakkında tetkikat yapmaktadrr. ZAFER 6 L 0 R Y A'da Bütiin şehir halkı temsili iran halısı girmiyecek Tutolan esrarkeşler (cemali muvaffakiyetle gösterilmekte olan Eransjzca sözlü filminden başka hiç bir şey bahsedilmiyor. HUGUETTE DUFLOS CHARLES BOYER tarafından MARY DUGAN'IN DAVASI Bir kumarbaz yakalandı Polis kumarbaz Rahmi îsimli bir sabıkakyı yakalamıştır. Rahmi Bursa sokağındakî evînde topladığı bir takım safdil gençlere kumar oynatırken cürmü meşhut halinde ya. kalanmıştır. M A J i K'te £ j X " S ? ".£ JOHANN STRAUSS VE AŞKl'm MümessÖieri: Viyana operasmdan MlCHAEL BOHlNfEN; LEE PARRY ve GRETL THE1MER k iki saat zevk, neş'e şataret, aşk ve emsalsiz bir musiki llâveten: 1932 Los Angelos Olimpiyatları Cumhuriyet Gençler Mahfiii Edebiyat şubesinden: Mahfilde meccanî lisan kursları açıl mışır. Almanca, fransızca ve ingilizce lisanlan üzerine mürettep olan bu kurslara herkes devam edebilir. Dersler haftada iki gün akşamları verilecektir. Kayıt 4 teşrinisani 1932 cuma günü akşamına kadar devam edecek ve derslere 5 teşrinisani 1932 cumartesi günunden itibaren baş lanacaktır. Ders almak istiyenler cuma günleri sabahtan akşama kadar ve her gün saat 14 ten 17 ye kadar mahfilin Beycjğlu C. H. Fırkası binasındaj^i dairesine müracaat etmelidirler. toplamak imkânsızdı. Binaenaleyh tecrübenin tehiri muvafık olacaktı. Muhteri ile binanın merdivenle . rini iniyorduk. Yapılacak tecrübeler muvaffakiyetli neticeler verir de ihtiraınız tatbik olunursa... diyecek ol . dum. Sözümü bitirmemi beklemeden atıldı: Memleketîme faydalı bir hizmet gördüğüm için memnun ola cağım. Yalnız bu kadar m ı ? Bir şey istemiyecek misîniz? Yüz elli bin Hra istiyeceğim. N e yapmak için? Devri daim makinesi mes'e . Iesini halledeceğim. CEVAT FEHMİ Gençler mahfilinde mecanî dersler hazırda en büyiik sinema hâdisesl Dünyanın en meşhur artisti: tarafından yaratılan Usküdar Hâie sinemasında KARA TABUR İlâveten Foks dünya havadislerı Pierre Benoit'nm şaheseri TRADER HORN I ( Tüccar Horn) Filimlerin krah krallann filmi... . . . Balta girmemiş ormanlann... Fırsat bekliyen vahşi hayvanlar . . . Arasında . . . Hariku lâ 'e bik aşk . . romanı takdim ediyor. I A R T İ S T İ K Sineması MÖSYÖ, MADAM v e BiBi Mudiriyeti temin ve teyit ediyor ki REKLÂM DEĞİL önümüzdeki perşembe a.kşamı GLORYA'da MERY GLORY'nin MUCiZE şimdiye kadar gördiiğünüz filimlerınin en mükemmelidir. Filmi görenler, bunun bir ŞAHESER OLDUĞUNU tasdik ediyorlar. HER AKŞAM ve bugün MAT1NELERDE Maestro POLiANSKi nin tahtı idaresinde 12 artistten mürekkep bir orkestra 22/10/932 akşamı parülbedayi temsilieri Saat 21,30 da 3 perde 2 tablo komedi Yazan: R. de Flers ve Feroisset Tercüme Eden: İ i. Galip Bey HALK GECESt Şehir Tiyatrosu İstanbul Belediyesi bu îilmin parçalarile adapte edilen nefis havaları çalacakür. tarafından ISPANYOL DANSLARI Mİ. LiLi