11 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2818 Sahip ve Basmuharrirî «VUNUS NAOİ» İDAREHANESt: İSvnnuuaıaiDiye Iar$ısıı4» düro •alısa&a Telgraf: İstanbul Cıunhuriyet . Posta k u t u s n : N» 2 4 6 Telef on: Başmuharrir : 22366 Tahrir tnudOru ^ 23236 "»İ4O472 idare müdürü 22365. Matbaa Cu m huriy ef •""»""""' ' "•••iinımıı.....,nıııtnı ı. ı......t,.,................,,.,.,,., „„.„»,.„„„„„„„ „„, ,. , / • ABONE ŞERAİTİ İTÖRKİYE İÇIN j HARİÇ fÇİN j Seneliği : 1400 Kr. | 2700 Kr. | : 6 Ayhğı : 750 Kr.'i 1450 Kr/j : 3 Aylığı : 4O0 Kr. ; 800 Kr.»j • 1 Ayiığı :: 150 Kr. : Nushası her yerde • Türkiye'de niçin buhran var? Ziraat istihsalimiz, sanayi istihsali karşısında tamamile himayesizdir! Hükumet, tedbirlerile sanayi istihsalâtımizı inhisar mevaddını, nakliye tarifelerini cihan piyasasındaki umumî fiat düşkünlüğünden kurtarmıştır. Fakat ziraat istihsalâtımız himayesiz kalmıshr. rnııiiiıııiHiııııııııniHHiiıı 1 1 Tasarruf Kararnamesi Vekâletlere Tebliu Edildi " •'»"'""""'"'' «" • ' ' " = 5 Kuruştur Maliye Vekili Ref ik Şevket Beye Cevap verdi ını ,,,„„ „,,„„„, ıım |H|i|m|m ( mmm ^ ^ ^ » ^mmmmmm ıııııııııı.ııııııııı.Miı.ıı.ı.ıı..ııııı.ıııııı.ıııu.ııı.ııııiııııııııı.ııııııiııııiıııııııtııııııı..ııı.ıtıııııııııııımıımınffl Moratoryom yok! Bu haber bir kısım borçların, alâkaj darlarla bilitilâf tecilinden galattır Ankara 10 (Başmuharriri \ devam olunmak mukarrer bnlun Bir Bulgar'a satı^an evrak iade edildi Buğday fiatlan Müstahsil lehine tktisat müderrisine göre buğday müsHimaye edilmelidir tahsili ne suretle himaye edilmelidir? Zühtü Beye göre Er» az zararlı usul... Ankara 10 , ...... mizden) 931 ve 932 bütçele duğu cihetle şîmdi tecil olunan (Telefonla) rini tevzin edebilmek için Na kısım son taksit olarak tediye Medis saat î fıa ve Millî Mödafaa taaShat edilecek demektir Mett'eie bazı kide Hasan Beyin riyasetin lerinden bir kısım borçtartn a gazeteler tarafından yctaldığı de toplandı. Relâkadarlarile bilitilâf faJzi >.ri tesgibi tediyatın 936 set?tine ta fik Şevket Bey viye olunmak suretile tec'di la • liki şeklinde değildir. Dediğimiz (Manisa) nın karrür etmiştir. Bu hıtsus'a za gibi yalnız şimdi tediye olunacak) sual takriri okundu. Maliye ten bir müddettenberi. bariamış kısmın son taksite nakli seklin Vekili Mustafa olan bazı müzakerelerii de müs dedir ve kısmen tediye de icra Abdülhalik Bey bet neticelere iktiran ettig' an edileeeği cihetle her hangi bir kürsüye gelerek laşılmıştır, moratoryom mevzmıbahis de > cevap verdi. Maliye Veki Maliye VekUi Mtıstafa Gelecek seneden itibaren hv ğüdir. Buğday işinin ne kadar büyük bir linin izahatına Abdülhalik Bey lul edecek taksitUrin tedi şesine YUNUS NADl memleket işi olduğu artık efkâri ugöre bir Bulgar'a satılan tarihî ev • mumiyece tamamen anlasılmağa başrak hakkındaki tahkikat müfettislerlamıştır; her yerde bu bahse tesa ce ikmal edilmistir. Evrakı tahkikidüf ediliyor; herkes birbirine buğday ye berayi tetkik Surayi Devlete gönişi hakkında fikir soruyor. Bu man • Buğday mes'elesi hakkında açtığıderilmiştir. Vazifelerinî hakkile yapzara, hayatî bir memleket davasının mız anket etrafında aldığımız ce mıyanlar icin Suravi Devlet karar veortaya atıldiğı zamanlarda tesadüf vaplar buğday müstahsillerinin hi recektir. 53 cuval derununda bulunan edilen hevecan ve alâka manzarası mayeye muhtaç bulundukları noktamezkur evrak Sofva sefaretanesindedır. Filhakika bugün büyük ve millî sında birleşmektedir. Hukuk Faküldir. Yakında memlekete nakledile bir davanın karşısındayız: Buğday tesi ve ulumu âliyei ticarive mektebi cektir. Cuvallar henüz açılmadığı idavası!.. iktisat müderrislerinden Zühtü Bey çin evrakta noksan bulunup bulun . Türkiye'de buğday mes'elesi, Tür de, kendisile görüşen bir muharririmadığı hakkında şimdiden bir şey kiye iktisadiyatım kurmak ve kur • mize, noktai nazarını şu suretle izah söylenemez. tarmak, buhranı icimizden uzaklas • etmiştir: ,. Maliye Vekilinin izahatından sontırmak mes'elesidir. Bu is halledil • ra Refik Şevket Bey kürsüye çıktı. « Türkiye'de buğday müstahsili meyince, memlekette gittikçe seyrü Ezcümle dedi ki: himayeye muhtactrr. Çünkü bugünkü siddetini çoğaltan iktisadî ve malî « Bu evrak mes'elesinin kat'î nevaziyete göre sarfettiğini alamamakbuhranın önüne gecmek kabil değil ta ve buğday istihsali kendisine yı • ticesine varmasından memnunum. dir: Türkiye, ancak buğdav mes'e kımlı oimaktadır. Yalnız bidayette Maliye Vekili Bey lesini halettikten sonra, iktisadî buhvermiş oMukları izahat esnasında kaMüstahsili mutlak olarak himaye rana set cekmek, seri hamlelerle ilernuna muhalif bir şey görmediklerini etmeği zarurî görsek ve kendi kuvvelemek imkânına malik olur. Bu&dav »öyledikleri halde şimdî tahkikat netile bugünkü vaziyetini düzeltemi îsi halledılmeyince memleket dirile t.esinde bazılarının ihmal ve terahiHukuk Fakültesi ve Âh Ttcaret yecejrini kabul etsek; çiftciye doğrusinin meydana çıktığı anlasılryor. Bu iktisat mMeirısı Zuhtu Bey dan doğruya varamıyacak olan tedMemleketimizde iktisadî bir buhda gösteriyor ki netice alınmadan birlerle acılarını tedavi etmeğe git beiki farzdır. Fakat bu elin ciftçiye ran vardir ve bu buhran durmamakmüsbet, menfi cevap vermekte dik memeliyiz. Ciftçiye elimizi uzatmak (.Mabadi 2 incı sahifede) ta ve ilerlemektedir. Biz bu buhranın katli olmak lâzımdır. tade olunan 53 baslıca sebebini buğday fiatlarmdaki çuval evrak evvelce satılan 53 çu düskünlükle ifade ederken, mevcut val mıdır? Bu evrak tamam mıdır? hastalı?a en iyi teshis koyduğumııza Bu hususta tetkikat yapılsın, sunu da emin idik. Filhakika dünyada da buhsöyliyeyim ki bu islerin bir Maliye Mıllıyetperverlerin namzedı Mareşal Hindenburg Komunistlerin navızedi ran vardır. ve uçuruma doğru vu • Vekili işi olmaktan ziyade bir MaaM mtler M Gobbels varlanan bir kar vığını S'ibi pittikce rif Vekili işi olduğunu hatırlatmak yumuşak şapka geymiş burjuvalan, büvüyerek, eittikce siddet ve sür'aisterim. Bu evrak gelir gelmez Maakasketli ameleleri ihtiva eden halk tini arttırarak ilerlemektedir. ^akat rif Vekâleti tarafından tetkik edil kütlesi gösterdiği gençlik etvarı ve bizim buhranımız, onların buhranlamelidir.» münakaşa götürmiyen azimkârane rmdan baska sebeolerden doğmuş Maliye Vekili tekrar kürsüye çıktı. hareketi ile nazari dikkati celbedi • tur. Bütün dünyada esya fiatların Berlin 10 (A.A.) Pazar günü Dediki: yordu. daki dückünlükten hâdis olan buhran cumhuriyetçiler ve dün komünistler « Evvelki beyanatımda «bu evHücum kıtaatı grupları, bayraklabizde, fiatlar arasmdaki muvazene tarafından yapılan nümayişler ve irat (Mdbadı 4 uncu sahifede) rının arkasında sıkı saflar teşkil etve" ahengin bozulmasmdan doğmuş edilen nutuklardan sonra bugün de miş oldukları halde meydana muvatur. Hitler'ciler, Berlin'in tam merkezinSofya 10 (Telefonla) Bugün salat ettiler. de ve eski imparator şatosunun kar Millî sanavü himaye etmek için, Sofya'ya gelmesi beklenen Hariciye şısında bulunan geniş Lustgarten Hitler'in hemen hemen bütün a» • gümrüklerimize ağır ithalât resimleVekili Tevfik Rüştü Beyin muvasalatı meydanında nümayişler yapmışlar kerleri siyah deriden bir yelek geyri koyarak, sanayi ve ithalât esvasını yarma kalmıştır. dır. mişlerdi; ayaklarında uzun tayyarememlekette H'invadaki fiat dü«künSofya elçimiz Tevfik Kâmil Bey, Şehrin bütün mahallelerinde, bütün ci çizmeleri vardı. lüğünden kurtardık, ve bövlece T i >bu hususta bana şunları söylemistir: Bunlar, polislertn sakin nazarları varuşlarında müfrit milliyetperverler yasalarımi'^a cihan pivasalarından « Tevfik Rüştü Bey yarın akşam altında meydanın sevkülceyş nokta • ardı arası kesilmiyen bir dalga şek • yüksek ve himaveli olan fiatlar vü Ankara 10 M. Meclisine sevke linde meydana gelmişler ve saat 17 (bu akşam) Sofya'ya vâsıl olacaktır. larını mahirane manevralarla îşgal cude getirdik. Fakat ziraat istihsadilen iş kanunu lâyihası yakında mü Kendisi burada hükumet ve Türk ettiler. de nasyonalsosyalist fırkasının prolini, dünya pivasasındaki düsük fiat sefareti erkânı tarafından istikbal zakere olunacaktır. Saat 17 de meydana halk ilerlemiş paganda şefi olan meb'uslardan M. lar, karsıs'nda basıbos ve himayesiz edilecektir. Lâyihaya göre kadın ve çocukları Goebbels, şatonun önündeki taraçaya idi ve hücum kıtaatı civardaki caddebıraktık. İ«te bizdeki buhranın se gece çalıştırmak yasaktır. Işçinin pa • çıktığı zaman 50,000 ve hatta belki lerden mütevaliyen gelmekte idi. Hariciye Vekilimiz Sofya'da 48 sabebi budur!.. rası muayyen müddetlerde nakit ola Kuvvetli bir nakliye tayyaresî, p«k at kalacak, pazar günü Istanbul'a de 80,000 kol havaya kalkarak ken Toprak mahsullerimiz, dünya piya hareket edecektir. rak verilecektir. Isten çıkarılacaklara 15 disini faşistvari selâmlamışlardır. aşağıdan uçarak kilolarla Hinden sası rekabeti altmdadır ve haHa o segün evvelinden haber vermek mecbuBu esnada Hitler'cilerin Heil ni burg lehindeki propaganda risaleleriTevfik Rüstü Bey Sofya'da bu viyeden, teakilâtsızlığımız dolayıs'le, Sofya sefirimiz Tevfik Kâmil Bey ridir. ts müddeti günde sekiz saattir. daları ağır ve tannan bir dalga gibi ni atmış ve esmekte olan rüzgir, bn lunduğu müddet zarfında iki memdaha aşağıdadır. Fakat sanayi ve it Fakat bir amele haftada 48 saatten Hohenzoller'in kadim ikametgâhları risaleleri damların üzerinden aşır iesi hakkında da demiştir ki: leketin siyasî münasebatı hakkında halât eşyası, himave tedbirlerimizle « Bu mes'eleye her iki hüku • fazla çahştırılmıyacaktır. Kanunun tatnın kararmış duvarlarına çarpıyordu. mak suretile uzaklara götürmüştür. bazı müzakereler cereyan edecektir. dünya pivasasından en az bir misli bikatım kontrol için mesai müfettişlikTayyare, hâmil olduğu risaleler tümetçe lâyık olduğu ehemmiyet verilAlacah bulacalı ve renk renk elTürk • Bulgar münasebatı esasen fazladır. Bu vaziyet karşısında Türleri ihdası düsünülmektedir. (Lutfen sahifeyi çevirtnis) mektedir, Hariciye Vekâletleri bu çok dostane ve samimanedir.» biseler geymiş olan bir çok kadınlan kîve'de, müsavi sây, müsavi kıvmet hususta esash tetkikat yapmaktadırlar. Lâyihanın esbabı mucibesinde mil ııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiıınııııı mııımıımıııımııııııııııı ı.ııııı ııiMiMiınıınıınıtııımnMimıın Tevfik Kâmil Bey bundan sonra mübad^le edilmiyor demektir. Top iMabadi 2 inci sahirede) lî iktisadiyatımızm günden güne inBulgaristan'daki Türk emlâki mes'erak istihsalile uğrasanların eskiden kişafı neticesi olarak bilhassa büyük meselâ (10) olan istira kabilivtleri, IIIIIIIIIIIIIllllIlll.llflt.llfllflllllllIllflllllltltllillininillrilllllIlllllllllllUIIIIIIIIIIIIItl.lllMflliiirrlMIIIIIIIIIIIIlfllllllllIIMIIIIllltllItllllllllllMllllllllllU sehirlerde mütemerkiz bir sanayi ve piyasasındaki düşük fiatlara karşı ayni miktar mahsul elde etmek şar ya üzerinde fiat himayesini tesis et ticaret hayatı teessüs etmekte olduğu, tile, (5) e düsmüstür. Bunu mü^ehhas himayesizdir. Her şeyde piyasa ve mek çok güç bir şeydir; fakat membunun yanında küçük sermaye ile fiat, hükumet tarafından tanzim e leket dahilinde istihlâk edilen ziraat bîr rakamla ifade etmek icin diyebialış veriş eden esnafın bulunduğu, liriz ki, memlekette hükumet çok isa dilmiş ve yükseltilmiş olan bir ziraat eşyasmı himaye etmek bu kadar güç yüksek sermaye ile iş gören müessese. betli bir tedbir alarak, paramızı ec memleketinde, yalnız ziraat istihsal değildir ve esasen bu eşya himaveve lerin tüccar ve esnafla münasebetlenebî piyasasma karsı tesbit eylemiş ve eşyasının himayesiz bırakılmasınm muhtaçtır. Bunların başında <buğ rinin tanzimi lâzım geldiei, i« saat tir. Meselâ bir İnçiliz lirası, takriben ve başaşağı düşmesinin iktisadî ve day» gelir; çünkü toprak istihsali e • lerinin tayininde şimdiye kadar işçi (8) Türk lirasıdır. Fakat fiatlar ara malî buhranlar vücude getirmesinden rimizin hem miktar itibarile, hem ve sermayedarın serbest mukaveleye daha tabiî ne olabilir? sında vücude gelmis bir muvazene • kıymet itibarile birincisidir ve müntâbi oldukları, şimdiden sonrası için sîzlikten dolayı, hakikatte çiftçi sı hasıran memleket dahilinde istihlâk Fiat muvazenesizliğini ortadan bu hususta da lâyihaya ahkâm ko nıfı için İnçiliz lirası (8) Türk lirası kaldırmak veya bunun nisbetini a • olunur. Mademki, beynelmilel piyanulduğu, bi'dirilmekte lâyihanın lüdeğil, (16) liradır. zaitmak, buhranın şiddet ve nisbetini salardaki fiatlara nazaran, memlezum ve favdaları anlatılmaktadır. Demek oluyor ki, memlekette eşya azaltmak demektir. Millî sanayi ha ket dahilinde sanayi eş yası, ithalât eşyası, nakliye ve sair tarifeler için reketlerini teşvik için yaptığımız fiatlan arasında para kıymetleri adaha yüksek bir istihlâk fiatı vücurasmda büyük muvazenesizlikler var. gümrük himayesinden vaz geçe • dır, ve Toprak istihsali, sanavi istih meyiz; tediye muvazenemizi düzelt de getirecek tedbirler alınmıştır, ve Ankara 10 (Telefonla) Yeni mek zaruretinde olduğumuzdan ec • mademki bunları ucuzlatmak ve dün. sene biitçesine kadar olan aylar sali karşısında tamamen himayesiz ya pîyasası seviyesine indirmek kabil nebi eşyasmı az gümrükle memle bir mevkidedir. zatfında yaptlacak tasarrufat ve doğru değildir; şu halde, ziraat Hükumet, tedbirlerile sanayi is • kete sokamayız. Su halde, mademki istihsalâtımızın memleket dahilin hakkındaki Heyeti Vekile ka tihsalâtını, inhisar mevaddını, nakli mübadele terazisinin bir gözüne ağırDunku musamerede bulunanlardan bir grup de istihlâk edilen en mühim kısmı lıklar koymak mecburiyetindeyiz; rarnamesi Vekâletlere tebliğ e ye tarifelerini ve saireyi cihan piyamusamerede hazır bulunmuslardır. Edebiyat Fakültesi Talebe Cemiyeti bu terazinin işliyebilmesi için öbiir ta olan (buğday) için de böyle bir tedsasındaki umumî fiat düşkünlüğündilmiştir. Kararnamenin tatbikı dün saat 16 da Halkevi'nde bir mü Musamerede talebelerden mütefekldl bir alınmalıdır ve buğday fiatlan, rafa da bir şeyler koymak lâzımdır. den kurtarmış, ve bu suretle dünyabeynelmilel piyasa fiatından kurta • na başlanmıştır. Kararnameye gö samere vermiştir. Edebiyat Fakültesi muzik heyeti bazı parçalar çalmu, hi • daki buhranın memleketimizde bu saToprak mahsullerimizden bir kısreisi Muzaffer, müderris Mustafa Şe hadaki tesirlerini hemen hemen sıfıra mı hemen hemen tamamen ecnebi pi rılarak, Türk buğday müstahsil! le • re evrakı matbua tabettirmek Hekâye ve şiirler okunmuştur. Müsamere» kip ve Hâmit Sadi Beylerle Fakülte ve hine himaye edilmelidir. yeti Vekile kararma bağlı işler indirmiştir. Fakat ziraat istihsalimiz yasalarda satılır, ve Türkive'nm ihsaat 18 e kadar sürmüştiir. Âli mektep talebelerinden bir çoklan boyle midir? Bilâkis, bunlar cihan A.H. arasına ithal olanmuştur. racat maddelerini teşkil eder. Bu eş Ziihtü Beyin fikri Dehşetli bir mücadele Almanya'da intihap mücadelesi baş döndürücü tezahürlerle devam ediyor Sofya'da intizar.. T. Rüştü B, bu akşam Sofya'ya vâsıl ola* cak ve orada iki gün kalacak.. Sofya sefirimiz T. Kâmil B. le mülâkat Hitler'cilerin Muazzam bir içtimaı İs kanunu İ Amele günde 8, haftada 48 saat çalışacak Edebiyat talebesinin bir müsameresi Tasarruf...