işlemcileri, bir diğerinde database'lar, bir başkasında ise oyunlar muhafa- za edilebilir. Alt directory'ler olma- dan 20 megabaytlık bir diskte liste- lerin ve dökümünün ne kadar uzun olacağını insan hayal etmek bile iste- miyor. Çok fazla data depolanmakla bir- likte, bunlara ulaşmak oldukça ko- lay. Sürücü programları 1541 sürü- cüsünden 65 kere daha hızlı yükler ve kaydeder. 64 belleğine transfer hızı saniyede ortalama 38.000 bayı, bu hız 1280'de saniyede 65.000 bayta çı- kıyor. Disk işletim sistemi 42 sistem komutna sahip. Bir dosyayı silmek için artık uzun komutlar ezberleme- nize gerek kalmıyor. Örneğin delete (silme) işlemi için DEL yazıp dosya adını vermeniz yeterli oluyor. Eğer bu model yetersiz geliyorsa, şirket hard disk sürücünün 40 mega- baytlık bir versiyonu da geliştirmiş. BELLEK — — £ GÜÇLENDİRİCİLERİ Daha güçlü ve hızlı bir sürücü is- teyenlerin daha fazla bellek ve RAM istemesi de doğaldır. Ekstra bellek kapasitesi daha geniş databaseler ve kelime işlem dökümanlarıyla çalış- manıza olanak sağlar-tabii daha da hızlı olarak. İlave RAM, 64 ya da 128'in kendi belleğinde muhafaza edebilmek için fazla geniş olan programlar için ek- stra bir disket sürücüsü gibi çalışır. Programın ayrı bir rutin ya da dos- yayı çağırması gerektiğinde, disket sürücüsü yerine ilave RAM'den çağı- Tır. RAM bu şekilde kullanıldığı za- man “ramdisk” diye adlandırılır. Commodore'un 1764 RAM Genişlet- me ünitesi (REU) 256K RAM ilave eder. Onunla birlikte 1764'ü bir ram- disk ya da hızlı bir sürücü olarak kul- lanmanızı sağlayan RAM-DOS'da bulunmaktadır. GEÖOS programları- nı hızlandıran bu genişleticiyi çok iyi değerlendirmektedir. EPROM Ramdisk hızlıdır ama bilgisayar kapatılır kapatılmaz tüm belleği sili- nir, Bir data ya da programı koru- mak için, ya disk ya da kasede kay- detmek ya da önu ROM'a depola- mak gerekir. ROM'a kaydedilen program hiç silinmez ve hemen ula- şılabilir. Programcılar yazdıkları program- lar için kendi ROM kariuşlarını ya- ratabilirler. Bunlar için EPROM çip- leri vardır. EPROM aynı ROM gibi- dir. Çipi ültraviole ışığı maruz bıra- kıp silmeye karar verene kadar, ora- daki data sabittir. PARALEL HATLAR Bir hard disk çok pahalıya geliyor- sa, 1541'inizi güçlendirmek için baş- ka yollar da bulabilirsiniz. Seri bağ- lantı yerine, bilgisayarınızla yüksek hızlı bir paralel data hattıyla bağlan- ti kurabilirsiniz. Chip Level Designs tarafından üretilen RapiDOS Profes- sional, bilgisayarı ve sürücüyü prog- ramların altı saniyeden daha çabuk yüklenebileceği şekilde değiştiren bir kit. Yalnız kit yerleştirilirken, iki üni- te içindeki birkaç parçayı değiştirmek gerekeceğinden dikkatli olmanızı Öneririz. Belli bir hiz kazandıran daha ba- sit bir değişiklik ise, sürücü ve bilgi- sayardaki Kernal ROM'u' değiştir- mek, Bu şekilde disk formatlanması on saniyede tamamlanır ve program- lar öncekine göre altı kere daha hızlı kaydedilebilirler. GÜÇLÜ YAZICILAR 9-pin dot-matrix yazıcı, hâlâ 64 ve 128 pazarındaki 2n temel yazıcıdır. En önemli eksikliği yetersiz çözünür- lüğüdür. -inç kareye 72 dot- Bu yüz- den her harfi oluşturan noktalar aşi- kar bir şekilde görünür. 24 pin mo- deller daha gelişmiştir ama onlar da yeterli değiller. Daha gelişmiş bir tek- nolojiyi talep edenler için geriye tek bir seçenek kalıyor: Lazer yazıcılar. Bunlar dakikada 8-12 sayfa çıka- rabiliyor, (300 dpi.lik) yüksek bir çö- zümürlüğe sahip ve eski yazıcılara gö- re çok daha sessiz çalışıyor. ARABİRİMLER Hiçbir Lazer yazıcı, direkt olarak Commodore ile çalışmayacağından, bağlantı için arabirime gereksinme duyacaksınız. Yazılım ve diğer du- rumlara bağlı olarak, seri ya da pa- ralel bir arabirime gereksinme duyu- labilir. Arabirimler köprü oluşturmanın yanı sıra, buffer gibi başka yardımcı özelliklere de sahiptirler. 64 ve 128 metin ve grafikleri me- kani bir yazıcının onları kağıda bas- ma hızından çok daha hızlı bir biçim- de elektronik olarak işleyebilirler. Yazıcınıza uzun bir dosya gönderdi- Binizde, bilgisayar data transferini bekleyerek uzun süre bağlı kalabilir. Arabirimde buffer varsa, bilgisayar metni derhal bu özel alana aktarabi- lir. Burada yazıcı yetişene kadar bek- lerler. Böylelikle bilgisayar başka iş- lerle uğraşmak üzere serbest kalabi- lir. En popüler yazıcı arabirimlerin- den birisi Xetecs şirketi tarafından üretilen Super Graphix Gold'dur. 32 K'lık buffer 20 sayfalık bir metni mu- hafaza edebilir. Bilgisayar güçlendiricileri arasında önemli bir yer tutan kartuşları ise ayrı bir bölümde inceleyeceğiz. 59