1 Ekim 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 15

bunun için derleyici (veya yorumla- yıcı) disketinizi bilgisayara takmanız gerekecektir. Böylece çalışmaya baş- layabilirsiniz. İşiniz bitip, yaptığınız işi sakladıktan sonra ya bilgisayarı- nızı kapatır, ya da RESET'leyip (CTRL, COMMODORE ve AMIĞA tuşlarına birlikte basarak) bilgisaya- rın ilk açılış durumuna gelmesini sağ- larsınız. Böylece, yeni bir işe girişe- bilirsiniz. Sözü fazla uzatmadan, AMIGA'- da neler yapılabileceğini gruplar al- tında görelim. İlk grubumuz, prog- ramlama dillerini içeriyor. AMIĞA'da şu anda bulunmayan programlama dili yok gibi bir şey. Bundan başka, birçok popüler prog- ramlama dili (C, Pascal, Assembler, Basic gibi) birden çok firma tarafın- dan pazarlanıyor. AMIGA'da prog- ramlama amacıyla en çok kullanılan dil olan C'nin şu anda başlıca iki üre- ticisi var. Bunlar, Lattice (Lattice C, V3.1) ve Manx (Aztec C, V3.4) fir- maları. Lattice C derleyicisinin 3.03 versiyonu daha evvel AMIGA C adı ile pazarlanmasına rağmen şu anda en popüler derleyici olma ünvanını Aztec C V3,4'e kaptırmış durumda. Bu derleyici, şu anda M5-DOS gibi diğer işletim sistemlerinde de mevcut ve onlarda da en kısa, kompakt ve hızlı kodu üreten derleyici olarak anı- lıyor. Üç adet değişik pakette sunu- luyor; Professional, Developer ve Commercial. Bunlar sırayla yaptık- ları iş ve fiyat bakımından katlana- rak giden bir sıra oluşturuyorlar. (Ör- neğin, Aztec-C Commercial paketi şu anda $500 üzerinde fiyata sahip.) Bu derleyicinin en ilginç özelliği içinde bir de assembler bulundurması ve kaynak programı C ve Assembler ka- rışık yazmanıza izin vermesi. Birçok program geliştiren kimse için aranıp da bulunmayan bir özellik bu. Ma- dem söz Assembler'lara geldi; bir de onlara değinelim. Hemen her firma- nın birer adet assembler'i mevcut. Bunlar arasında şu iyidir, şu kötüdür diye bir karşılaştırma yapamayaca- ğım. Çünkü, hemen hepsi aynı kodu üretiyorlar(!). Farklılaşmaları, fiyat- ları, kullanım rahatlıkları, 68020 ana işlem ünitesinin komutlarını içerip içermemeleri gibi konularda oluyor. Şu anda en popüler olanı, COMMO- DÖRE firmasının pazarladığı (ME- TACOMCO firmasının yazdığı) MACRO-ASSEMBLER adlı paket oluyor. Çünkü, şu anda en ucuz ola- nı 0o. METACOMCO, Pascal derle- yicilerinde de liderliği elinde bulun- duruyor. İlk çıkan Pascal derleyicisi olmasının yanında ekonomik olması da bir etken. diğer Pascal derleyici- leri üreticileri ise, MS-DOS'tan tanı- dık (o yüzden birçok cross compiler ve cross assembler'ları mevcut) Pecan Software yazılım şirketi ve TDI şir- keti. Hatta, bu iki şirket bir de ortak- laşa UCSD-Pascal yazmışlar! Gele- lim, çoğumuzun ilk göz ağrısı BA- SIC'e. AMIĞA'yı ilk satın aldığınız- da paketin içinde hemen kullanılabi- lecek vaziyette Amiga Basic adlı ka- liteli ve hızlı Basic yorumlayıcısına ve kalın bir açıklama kitabına kavuşu- yorsunuz. (Basic'ciler! Hemen işe ko- yulabilirsiniz!) Fakat, biraz daha pro- fesyonel çalışmak ve derleyiciler kul- lanmak istiyorsanız, şu anda iki po- püler ve üstün çözüm var: AC BA- SIC Compiler veya True Basic Com- piler. Her ikisinin de değişik konular- da üstünlükleri söz konusu. O yüz- den bire bir karşılaştırma yapmaya- cağız. Bu türden karşılaştırmaları ve çeşitli programların tanıtımlarını ge- lecek sayılarımızda bol bol yapacağız zaten. AMIĞA'da şu anda mevcut diğer programlama dilleri şunlar: APL, Fortran, Lisp, Prolog, Expert System Kit, Forth, Modula II. Bunlardan başka, programcılara yardımcı ol- mak üzere oluşturulmuş kütüphane- ler ve yardımcı program paketleri de mevcut. (Bunların tam bir listesini vermek isterdim, fakat yazının geri kalanına yer kalmazdı.) Programlama dillerinden sonra sı- rayı veri tabanı ve hesaplama prog- ramları alıyor. (Database) ve Spread- sheet programları) Diğer bilgisayar- lardan tanıdık birçok program aynı veya değişik adlarla AMIGA'ya geç- miş durumda. Hepsine, AMIGA sis- teminin kolay kullanımının eklendi-