11 Ekim 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6

Miraç KATIRCIOĞLU G çok doğdu, çok battı. Fakat türlü hayvan olmava ra nun yaptıklarını canavarlar bile yapmıvo” İnsanlığını beğenmeyen bu mahlükun bütün felâketi e geliyor. Vicdan denilen sır, bizi bize yükseltmeye çalışırken biz ken- di a aldatıyoruz. İçimizde 'bir iyilik rüyası oruz, fakat (yaşadığımız kötü- e Bu kötülükle o iyilik, karşı karşıva vantıkları- gelince mantığımız şaşırıyor ve mızdan kendimiz utanıyoruz. Kâinatta hin bir mahlük iviliğin hasretini bu kadar cek- memiş ve fakat vine hiç bir mahlük kötülüğe adar susamamıstı. Asırlar bu tenakuzun halledilmemesi için aktı gitti. Çeşit cesit kafalar bu işle Fakat hir kimse bize bu hususta değişmeyecek, öz bir sey hırakmadı. Onun İcin kaderimize küser ve sonra 70“la belbin oluruz. İmdi, felsef: tarihi hiç bir vakit (Sopenhavr) ve: (Nice) kadar şifa bulmaz bedbinler o kaydetmemis. tir, nenhavin ahlâk sistemi (o amelidir. eke de si £ herkesin bilmesi vw. sı ga rektir. Filozof bunda muvaffak olmak İcin hic hir sev esirsamedi, Rerlin finiversitesina (wvivat docenfi * olunca bu emeline sie ertsmek Jetedi, Fakat (anfi de herkes (He- vel) ve (Slavermaseryi dinlivor ve sevivar. du. Onlar sAhvatlarini coktan o vanmıslardı. nde muvaffak olam» vi bu tesebbi vn erin hakaretle s#rmeve has hakan. nın İlk fe klar ti Gr Mali #htirası li vaz şecmedi ir fırsat bekliyordu. Karaısma iki fırsat çıktı: Birini kazandı, ötekini kaybetti, O sırada Norveçteki Drontha aym) Aka. demvası hürriyet (meselesini ortava atm: ve bunun icin bir mfikâfat ilân yn 1849 da filozof (konkuvta girdi, kazandı. Bu ese Kayaya (lib» Arbitr) dive sinire edil- mis 78 de o neşredilmistir. zda sene is, ilk zaferini we hülunuvorlu, Bundan cesa teki fırsatı da kakırmak istemedi nenhae) Tlimler Akademvasınm ortava attı Xahlâlm esas (konkur ka miiftefekkirleri nal) almanın eserini Akademyası onu reddetti, Bu eser de fran- Gill is La al Gi Göte J vel Beihcan J Remzi DÖLENSOY tar kılacaktır.) ğa in bu yakınlığına rağmen te) ii bir UYUK şairin (müzik) hayatı hakkında muh telif milletlere men- sup birçok ilim adamları tarafından yapılan . tetkiklere göre, (Göte) mus'kiye lâkayt kalmadı. Ona göre hakiki ve (Ideal) musik; Censtrüman) musikisi değil, ancak nazım ve nesri, daha ruhlu, d yecanlı ifadeye vasıta olan sahne müziğidir. (Göte): müs. tait bir ailenin çocuğu olmak” la beraber meşgül o bulunduğu (Viyolonsel) ve piyanoda bir (amatör) derecesinde dahi b'r varlık #österememistir. Muna. sırı holunan vasat derecelerde" ki bestekârlarla omünasebet vevda etmis. ic ve bilhas. ha (Kavser) 've (Zelteryla' sa” mimi bir arkadaslık çen edip, kendisine (Göte), (Kavserye elemesi o için bircok opera pilânları tasar- dadığı sırada, ( rt) e ği şöhreti bu itimadı ve üstadı (Glük)a yak sağ , (Göte), (Betho- < ven) le muhibbelerinden (Bet tin) vasıtasiyle 1812 senesi bir tebdilihava şehri olan (Tep- liz) de tanıştı, Büyük şair, zamanıma göre bambaşka: bir tarz doğuran (Bethoven)i lâyıkile takdir e. dememiş, fakat onun büyük- lüğünü inkâr etmemekle bera. serkeş vi aha he: b er bu yeniliği de hazmede. tün eserlerini tetkik edip oku. (O muhte. (Bethoven) hakkında maküs hükümler 'vermed; ve sanatı hakkında: şöyle düşün- dü: (Onun hırçın, zaptedilmeyen bir insan izini görüyorum!) Bövlece (Göte) ve hoven) arasında, Alm da devir oacmiş İk; büyük gahsivet li ül olmalarına > muş, bilhrssa (Verte”in ıztı. rağmen hicbir muvasala ol. in Me Bien madığı görülüyor. Mağrur ve ndini urtarama; hoveni bl bircok siirlerini sl vi oil im besteled: ve sene bhestelem'e.ol. m A Yaz DOS 4 uzm (Femond) icin o üştada ven) ! anlamak — gn satırları vazdı: imkânından mahırumdu. Zatön sem Femond'u okürken #ene k sizin tesirinizle on avni a- vdum. ve börtelddim. Bu hu- A anla mavı çok a ederim. Tak- diriniz, saab ve: sanatım icih cok müfid olâcak ve büz yük bir sena gibi beni minet. raretle vasadım. du hissedin susta rev ve fin mlesi. arasındaki ayni değil midir? (Bethoven). deki genis ve de. rin ıstırap, havret, fikrf Si set ve e ık, elbette (Göte) nin mağrur ve Sali den Wi sanatiyle barışama- yacaktı yani birer görünüstür. e sızcaya (Fondöman dö lâ moral) diye terci. me edilmistir. Muhteris filozof o muvaffaki- yetsizliğinden yine müteessir olmadı. Bu mu- vaya de bir zafer saydı ve her : tezini (Die beidi gru als ismi 'altında kikatı ara e ihtiras pesinde kosan atesli ve kesif bir cu- hun mağlâbivet ve zaferi tadarak vücuda ge“ tirdikleri bir şaheserdir. (Kant) tan (Fihte) ve en herkesi be- ğ#enmeyen bu miitefekkir, ni m esasını ruhiyata davanan bir ri te buldu Ona vöre' iyilik ve kötülük ferdi o iradenin ece bizim olan” hülle aka * bu korkunç (egoizm) den in. esası olam adilet nı nasil crkarabiliriz? Tste filozofumuz bunu halletmek istedi, Kâinat kesret halinde görünen bir vah- mokâ dettir, Kesrett vana”, zamam ve üş ol göre kesret de bir sörünüstür. Su halde fertler de birer hâdise, (Esth&ti. gue Transcendentale) da iza Soj havr) im (Fondement de la ev EE da tefsir ettiği bu zihnivete dünyanın mukaddes kitapları olan Veda'larda otesadiif edilir. Bunların hemen her satırında bu bü- YAN ve ihsan mefhumları- en. eski . adam yük fikir bulun , Bize hâkim dali bu his hareketlerimize di tesir eder. İyi adamın ruhu ancak bövle- ce kötü adamın ruhundan (ayrılabilir. Kötü adam, her yerde ve hör zaman kendisi ile kendisinden baska, bütün varlıklar arasında ar onun icin bir (non-mot) değildir. Bilâkis u adam dısında bulunan herkes ve her şeye (onlar da er Güm der, Onun İçin kendini e larm tabif bir dostu hisseder. Bilir ki varlık kendi varlığı ile alâkadardır, — varlığından bir sevdir. Bövlece 6 sandat ve felâketine iştirak ed andır ki herkesi ve her seyi etrafinda iyi bulur. Halbuki (oOkötü adam ( zavallılığında baskalarına ehemmivet zan iti- vardım kendinde hir minnet (o duymaz. Yardım bir iyiliktir, fakat kötü adam bunu (başkasının , vavas inzivarAhına — cekilir, zarla fimitsizliğe düser, Görülüvor Wi kötü vin İnsanlar bir (non-mof), iyi adam İçin bilâkis hir (e'est mol encoreydur. Bövlece erhemettir ki insana kötülüğü affettirir.