27 Nisan 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

FİRR A —— © Tipler ve benzerlikleri Edebi ererde eam vezifesi alelida, cnin en büyük endiçeri tip yatatmaktır. Exasen yazı düz, inkiaasız düran bir cenli adamın — ba sathi ni içinde bulunan püzüzlü, girdaplı, — derialik ve - yükseklikleri « bi ÜN SUlden yakdenli. Hayırseverlerin * görünüşünde biçhir basusiyetin ve fevkalâdeliğin çizgileri bulanmı- yas bir insanda, en kazışık hayat meseloleri ile dolu dizgin bir iç katak- namlarımn ter bulunabilir. Sav'stkâr bize bu karakterin kapılarımı açacak ve bir <BUDA> sükü- meti ye caatızlığı ile kalıplaşçan bu iasandaki iç benliğinin renkli şahsiye- tini dış realitenin bâdiseleri içinde gözlerimize seyrettirecektir. İşte o, bu işi yaparken, tip yaratmaktadır. Hangi mektabe mensup elursn olann bütün lar tip yaratmak endişesini duymakta - birlep arımdaki iç benliklerin şahsiyet hatlarını görüş, da biribirlerinden aynılırlar. Bu ayrılış keyfiyeti on arın mektep'erinin ve san'attaki telâkki ve temayüllerinin — iladesini etirir. Hatta edebi eserlerde <Ferdi Tip>i inkür edenler dahi gene tip resmatmekten ve tip çizmek eadişesini duyanaktan tebcili Çıkrıkçı B. Ahmed ve ka- msı Ba, Azize Güzelyalı tram- vay caddesile Hatuniye —ma- hallesinde — bulunan üç ev- ni velatlarından sonra İzmir Memleket hastanesine teberrü etmişlerdi. Bu iki hayırsever zevat, vefat ettikleri için has- taneye teberrü eyledikleri ev- ler, husust idare nammna tâ- paya bağlanmış ve vali Bay Fazlı Gülecin riyasetinde top- lanan vilâyet daimi encümeni, emrühayrı yapan B. Ahmed ve Ba. Azizenin namlarını ebe- dileştirmeğe karar vermiştir. Bunun için bu hayırseverler namına Kültürparkın münasip bir yerine bir kitabe konula- caktır. Kitabo, mermer veya prinçten olacaktır. Daha evel de bu gibi emrühayırda bur lunanların namlarının ayai şe- kilde tebcili ve ebedileştiri- mesl kararlaştırılmıştır. Iki plâjda Son'st ferdi tahasıtizlerin ve telekkürlerin sabasından çıkeran bu — cins van'atklrlar da meticede gene Üp yaratmıktan başka birşey yapmış — değik dirler. Yalmıa, onlar, « bize tek ve muayyen kahramanların değil, kollek. Kİf yeniyetin iladesini bulmağa ve göstermeğe uğraşıyorum.> derler, Yaptık. ları belki kollektivite tipidir; faket gene Liptir, Demak oluyor ki, san'at esverlerinde harice gösterilen buud ve bacim- leri ile rengi me olursa olsun, muhakkak tip bulacağız. Fakat çok dala görürüz kiş aymi kalemdan çıkmış eserlerde mubtelif isimler ve hatta mub- Kelif dış görünüşler altında takdim edilen tiplerde bir benzerlik vardır. Ayni müe'lilin muhtelif üyatro ve romanlarında tanıdığımız muhtelif tiplerde dalma ayal olan bir esas tipin muhtelif cephelerini görürüz. Mu- harrir eserlerinde ideta tip tenevrülerinden tip vahdetine doğru gitmiş gi- bidir. Buna sarahaten görmemiş olsak bile tetkik edici bir gözle © mu- harririn eserleri Üzerine eğilir ve onuan telâkki ve tomayül istikametlerini kavrarsak onun bütün kahramanlarında biribirine gizli bağlarla bağlı müş: terek cepbeleri pekâlâ fark edebiliriz. Halide Edibin Handanında, Ayçesinde, Aliyosinde, Zeymosundu birçok ayrılıklarına rağınen müşterek bir yaratılışın islerini daima görebiliriz. Hüseyin Rahminin Kocakarıları, Külbanbeyleri, cemiyetin — rezillik. leri içinde yüzem arma adamları ayai Kocakarı, Külhanbeyi ve arsz #damın başka dekor ve başka vakıalar içinde canlannan birer sureti değil midir? Reşat Nurinin <Yeşil gecerye kadar olan romanlarındaki kadın — tiple: rinde ayai duyuş ve utırabi çekişleri ile ayni kadının mahtelif 1pık ve gölge altındaki görünüşü yok mudar?, Aka Göündüsün çehir bayatından bakseden everlerindeki mugtarip ve düşmüş kadınlarda aymi savallı ve hırçın kadının asabi ve leyankâr — çahsi. yeti gözükmen mil. Acaba tiplerinde yokmasaklık manzaran gibi gözüken bu benzerliğe dü. yen bir san'atkârda bu keyfiyet onun yaratıcılığının bir moksamı gibi gö. sükmez mil. Sen'atkirı mazari bir kadro içinde, yöyle veya böyle yapman lâsımdır diye tenkik etmeyip onun moden ibarot olduğunu ve meleri hangi esiklerle yaplığını mülalea eden bir sihmiyet meseleyi böyle vazetmez, Böyle bir göze, san'alkâzın ba tip benserliğine düşmesi bir ,-ı—ı-k—ı-.yu.u,u-—up.mı karakler var d—ı le derin bir sempati ve rahi yakınlık dıyııııııdıılıı. bitmiş olacak Vilâyet Daimi Encümeni, Vali B. Fazlı Gülecin reisliğinde toplanmış, İnciraltı ve Aliağa plâjlarında yaptırılacak gazino vesair — tesisatın İnşaatını talip- lere ihtle otmiştir. İnşaata der- hal başlanacak ve mayısın son- larında ikmal edilecektir. Ga- zino binalarının İnşa edileceği yerlerin — sabiplerile — pazarlık edilmektedir. Pazarlıkta uyuşu- lamadığı takdirde bu yerler, #mumi monfaat namına istimlâk edilecektir. Yazın Denizbank İzmir Şw besi müdürlüğü, İnciraltınâ va- pur da işletecektir. Bir konferans İstanbul Üniversitesi Ticaret hukuku ordinaryüs profesörü B. Hireh önümüzdeki Pazartesi Prag kızları, yas — tutuyorlar, | ve kaşık gibi şeylerin, pcnılıı Sebebi, son zamanlarda çama- | voyahut maden olmayıp, ağaç: şer yıkıyan müesseselerin gün- | tan olmasını tensip ettiğinden, den güne çoğalmasıdır.. Bu | bu eşya imal edilinceye kadar — müecsseseler, çamaşır yıkadıkları | kutub seyahatinin tehiri karar- gibi, yırtıkları da tamir ederlor. | laştırılmıştır. ve bilhassa eskimiş çorapları | Alman filezofunun yatağı gayet mahirane ve belli olmı- bulundu! yacak bir şekilde dikerler. Bu, Alman Ffilezofu (Artur Sopen- Prag kızları için iyi bir alâmet | hauer)in öldüğü ânda yattığı günü saat 17 de İzmir Halkevi değildir. Zira, şimdiyo kadar | yatak, yetmiş senedenberi bu- | salonunda bir konferans vere- Prag gençleri, sırf çorapları | Tunamamıştı. Son zamanlarda, | cektir. Halkevinin davetini ka- dikilsin diye evlenmek ihtiya- | 83 yaşlarında ihtiyar bir kadın, | bul eden profesörün — vereceği cısı düyarlardı. Artık bu — ihti- İgFranktord belediyesine —müra- | konleransın mevzuu (Deniz ti- yacı bertaraf edecek müessese- | caat ederek, filezofun ölürken | careti bhukukuna doğru) dur. ler ortaya çıktıktan sonra, ne | yattığı yatağın kendisinde ol- dlmvlııiılu? Prag kızlarını, hem de V çok haklı ik düşündüren mesele budur. Almanyadan koğulan bir Yahudi profesörünün yeni ve çok mühim icadı Almanyadan hudud haricine çızanlan Yahudi alimlerinden Lei, bütin dünyövı — hayrete dişürecek ve brçok harp âlet- brini Faal yetten — sakıt biraka- © k deörecede yeni bir elektrik ma sesi icad etmiş ve buaun >ivaaı, büyük bir devlete yaen vezim şir! Bu plânlar, Oşadi © devletin elinde dur mukla ve prolesör de ortadan kaybomuş bulunmaktadır. Amar'ar, bu yeni icadın ne olabı eceğini düşünmekte ve Gi ta endş> etmektedir. “Conub kutbunda tetkik se- .yını(ı. tabak, kaşık, ve çatal ihtiyacından geri kalmış! Amer ksi Amıral Bind; Ce: — nub ku banda tetk kat yapmak Üzere yeni bir heyet teşkil et- süçktedir. Fakat, heyeiir, ye- rından birkaç şabid göstermek | yatağını teslim etmiştir. suretile iddiasını ispat etmiştir. Kıymetli âsarı atika meyanına İhtiyar kadın, Frankford be- | dahil olan bu yatak, şimdi, lediyesinden külliyetli bir mü- | müzeye nakledilmiş bulunuyor. KTT TUAREANA UN AM TT AMAD duğunu bildirmiş va muasırla- | kâlat aldıktan sonra filezofun Halkapınar suyu kayna ları kirli midir? îKaynaİı civarında inşa edilen bina- lar tamamen yıktırılacaktır Halkapınar suyu kaynakları üzerindeki tepede ve Tepecik yolunun iki tarafında inşa edi- len evlerin bulunduğu yerde kanalizasyon tesisatı bulunma- dığı için su kayaağının kirlen- lenmesi tehlikesi vardır. Vaktile Belediyeden müsaade alınmadan burada birçok evler sonradan lıııiı sü- yaptırılmış, yunun — kirlenmesi evlerin — yıktırılması meselesi üzerinde uzun — tetkik- ler yapılmıştı. Haber aldığımıza göre vilâ- yet sıhhat meclisi şehir halkı- nın sağlığı noktasından bu ev- leri yıktırmağı kararlaştırmış ve bunun için acele edilecektir. Bu evlerle civarlarındaki ar- salar, Halkapınar suyu himaye mıntakası dahilindedir. Binaen- aleyh bu evlerle arsaların is- İzmir nüfus işlerinin ıslahı Yedi yıllık ilmühaberler kütüklere işleniyor karşı İnşaat mayıs sonunda GeklsikE dlüne gum, ölüm, evlenme ve boşan- ma muamelelerinin işlenmediği, ilmühaberlerin yalaız konmak suretile iktifa edilerek muamele — yapılmadığı anlaşılmıştır. Vali B. Fazlı Gü- leç, İzmir nüls işlerini bu yekilde bırakmağı —doğru bul mamış ve yedi senedenberi kütüklere işlenmiyen vak'aların dosyalardaki ilmühaberler üze- rinden işlenmesini, kaydların ışlahını - emretmiştir. Bu — işle nüfus müdür ili ehemmiyetle —meşgul olmağa başlamış, dosyalarda muhafaza edilmekte olan on — binlerce vuküat ilmühaberi — meydana çıkarılmış, nüfus memurları se- ferber edilmiştir. Memurların, eski muameleleri, Tarınâ işlemeleri için sabahları birer, akşamları üçer lışmaları kararlaştırılmıştır. Baş- ta nüfus müdürü bütün memurlar, canla başla çalışmağa başlamışlardır. Üç, dört aylık mesai İ eski muamelelerin — kütüklere tamamen ve muntazaman işlen- mesi mümkün olacağı tahmin ediliyor. hiçbir Türkçe filimlerin şahı büyük Türk Opereti Arşın Mal Alan TÜRKÇE ŞARKILAR # ALATURKA RAKSLAR NİHAYETSİZ ZEVK ve NEŞ'E BUGÜN TAYYARE SİNEMASINDA ıca: MİKİ ve JURNAL timlâk bedellerinin de su şir- keti tarafından sahiplerine ve- rilmesi lâzımdır. Bugünlerde bir heyet, derhal tetkikata ve bu evlere kıymet takdirine başlıyacaktır, ondan ondan sonra ev ve arsaların paralarının su şirketi tarafından ödenmesi istenecektir. Haber aldığımıza göre, be- lediyeden vaktile tezkere ve müsaade almak suretile burada ev yaptırmış olanlara hem bina ve hem de arsalarının, tezkere almadan inşaat yaptıranlara da yalnız evlerin arsalarının bedeli verilecektir. Şehir halkının sıhhatini ehem- miyetle alâkadar eden bu mel- ele üzerinde büyük bir hassa- siyet gösterilmekte ve evlerin bir an evel yıktırılması için acöle edilmektedir. Fuarda Ziya oyunları Buseneki Fuardâ elektrik ten- viratı fovkalâde bir şekilde te- min edilecektir. Bunun için Paris —beynelmilel — sergisinin elektrik tenviratı, ziya oyunları örnek ittihaz edilmek üzere İz- mir Fusrımda da ziya oyunları yıpAImııı kararlaştırılmıştır. Bu- nun için mühim bir firma, Fu- ar komitesine müracaât etmiştir. Bergama ilimevi için hazırlıklar Bergamada — inşaatı — biten ilimevinin tefrişi, vilâyet daimi encümenince karar altına aha- mıştır. Asariatika itibarile çok zengin bir yer olan Bergamada tetkikat yapınak istiyen alimler, Bergama — ilimevinde — misafir edileceklerdir. İlimevinin mef ruşatı, lüks olacak ve Bergama elektrik — ceryamı, bu binanın tenviratına kâfi gelmiyeceğin- den yalnız ev için bir elektrik motörü ve bir dnamo satın alınmıştır. — Mefruşat — vesaire, Bergama — Kermesinden — evel tamamlanacaktır. Ecnebi mekteplerinde Türkçe dersi meselesi Ecnebi mekteplerinde Türkçe dersleri hakkında Kültür Ba: kanlığından şehrimizdeki alâka- darlara bir tamim gelmiştir. Buna göre ecnebi mekteplerin- de oküyân ecnebi tebaalı tale- be, diğer derslerde muvatfak olup Türkçe dersinde muvalfak olamadığı takdirde sınıf geçiri- lecek, fakat — geçtiği — sınıfta Türkçe dersini ilerletmek — ve öğrenmek için açılacak kurslara devam ederek Türkçe dersini tamamen öğrenecektir. İskân mîârldğünd. Vilâyet İskân müdürü Dr. B. Ziya Fust Torbalıya gitmiş, göçmenler için çift hayvanı satın almıştır. Şehir Meclisi Şehir Meclisi bugün — saat 16,30 da belediye salonunda toplanacak, yeni yıl büdçesini müzakereye başlıycaaktır. ö «|) Mukavele yapamıyacağı huku - Bir kimse kendi ken- [ıiyile mukavele ya- pabilir mi? Bir kinmıd_ıkendiıile kun iptidai prensiplerinden birini teşkil eder. En basit mantıki bir istidlâlle de bu neticeye warılır. Bir kimsenin medeni hukuk mevzuatı içinde meselâ; hem alacaklı ve hem de borçlu olması bukuki telâkkilere mü- lâyim gelmez. Almanların — “Selbst Contra: hirenden, nazariyesi bu kaide- nin, gene kanunun şekillere ri- ayetinden tevellüt eden, istiş- naları olduğunu bize göster: mektedir. Gerek medeni, gerek borçlar kanunlarımız bazı akit- lerin bir takım eşkâl ve mera- sime tabi olmalarını —istilzam ettirir. İşte sırf bu şekillere ri- ayet, umumi prensip veya kal- delerden zaruri inbiraflar husu- le getirir. Hâdisenin zahirt şek- lai korumak ve tatbik etmek endişesi ve lüzumu vardır. O hâdisenin özü ve mahiyeti bel- ki bir mukavele yapmağa lüzum hissettirmez, Bu nazariyeye göre taraflar bir tek şahsın varlığın- da toplanırlar. Daha başka bir tabirle bir şahıs hem alacaklı ve hem de borçlü mevkiinde- dir. Gene daha başka bir söy- leyişle o şahıs kendi kendisile mukavele yapmaktadır. Bu na: zariyenin klâsik misallerinden biri göyle bir hâdisedir: (A) bir apârtman sahibidir. Avrupada bir seyahate çıkmış- tır. Bir sene sonra dönecektir. (B) yi vekil tayin etmiştir. A- partmanında her türlü tasarruf salâhiyetini kendisine vermiştir. Apartmanını isterse satar, ir- terse kiralar, isterse boş bu- lundurur ve nihayet isterse de bir kâtında da oturur. Biz bu son ihtimdli ele alacağız. Bir datresinin boş kaldığını lıı-.. deceğiz. O sırada (B) yani ve- kil de kendisi için bir apart- man arıyor. Nibhayet vekili ol duğu (A) nn apartımanının boş kalan dairesini işgal etmeği kararlaştırıyor. F Apartman kendisine ait de- gildir. İcar mukavelesi yapmak lTazımdır. (B), (A) nın vekilidir. Noter huzurunda icar mukave- lesi - kontrato yapmak mecbu- riyetindedir. Fakat bu mukavye- leyi kiminle aktedecek. Apart- manın sahibi ile mi, o mümkün değil.. Apartmanın iradını ahz ve kabzetmek kendisine ait bir vazifedir. mam ıı- kendisine vekil sıfatile boı-çlu- dür, Noter huzüuründaki - kont- ratoyu tanzim ederken me ya- pacak? Borçlu hanesine imzayı kendi atacak, fakat © borcun alacaklısı kendisidir.. De- mek yerine de imzayı kendi atacaktır. Bu hâdisenin görülüyor ki alacaklı ve borçlu sılatları tek bir şahsiyetin mev- cudiyetinde toplanmıştır. İkinci misakı (A) nın çok bü- yük bir ârazisi vardır. Bu ara- zisini satmıyor. V,Y,Z parça- larına ifraz ediyor. Tapuda bu her parça için bir sayfa ayır- tıyor. Bu parçaları teker teker satacaktır. Günün birinde V arazisine bir müşteri çıkıyor. (A) ya diyor kür — Ben V parçasını — alırım ammâ Y parçası üzerinde bu- Tunan kuyudan su almak - şar- tile. Yani bir irtifak hakkı tesis etmek istiyor. Ve bu irtifak hakkını tapunun V arazisi sahi fesi üzerinde görmeden almam diyor. (A) bu irtifak hakkının müstefit ve mükellef arazi par- çaları sâahibidir. Tapuya gidi- yor. İrtifak mukavelesi yapmak — Sonu 6Gıncı sahifede —