23 Aralık 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

23 Kânuuuevel DĞ Tngiltere,Uzak Şarka donan- ma gönderecek mi” Bu takdirde, Akdeniz statukosunu muhafaza için Fransa, bütün donanmasını harekete getirecek.. Japonyada ihtilâl te_şeb- büsleri teeyyüd ediyor. Dahiliye Nazırı siyasi partileri lâğvediyor, üç yüz yetmiş kişi tevkif edildi. Paris, 22 (A.A) — Gazeteler, ekseriyetle Londra — hükümeti Uzak Şarka bir filo göndermeğe karar verdiği takdirde Fransanın Akdenizde İngilizlere muzaharet edeceğine kanidirler. Petit Jur- nal diyor ki: *Fransa, eğer İngiltere isterse İngilterenin müttefiki ve eski dostu sıfatile müdahale edecek ve İngiliz deniz kuvvetlerinin kısmı küllisi Uzak Şarka gider gitmez Akdenizde statukoyu mu* hafaza etmek - vazifesini üstüne alacaktır. , Ayni gazete dün Delbos ile Philipss arasındaki görüşme hak- kında tefsirlerde bulunarak şöyle demektedir: *“Görüşme esnasında Akde- nizdeki İngiliz harp gemilerinin$ Uzak Şarka gönderilmesi ve Fransanın da Akdenizde statu- etmesi ihtima- ilmiştir. , Epogue şöyle yazmaktadir: *Fransanın da Uzak Şarkta müdafaa edilecek mühim men- faatleri bu'unduğu — için İngilte- reye yardım etmekten çekinme- mesinin sebebi pek âlâ anlaşılır., Ayni gazete, İngilizlerle Ame- Fikaliların —ber —aeniz —numayışı yapmak ihtimalinin daima mev- cud olduğunu ilâve etmektedir. Övr gazetesinde Genevieve Tabouis, Panay hâdisesinin Ame- rikalıların harb etmeğe hazır olup olmadıklarını — anlamağa matuf bir sondajdan ibaret ol duğunu yazmakta va şunları ilâ- we eylenektedir: *İngilterenin Uzak Şarka bir filo gönderip göndermiyeceği henüz malüm de”ildir. En yakın ihtimal tekliflerini sonradan ka- bineye bildirmek üzere muhtelif hal şekillerini tedkik etmesi için Amirallığa tam salâhiyet verilmiştir. Republigue, Uzak Şark hâ: diselerinden her halde Japon- yaya karşı koymak için bir Sov- yet-İngiliz yakınlığı ve Avrupar da İngiliz nüfüzunun azalmasına mani olmak için de İngiltere ile Fransa arasında daha - sıkı bir işbirliği olacağımı yazmaktadır. ——— Rusya Japonyanın ricasını kabul etti Moskova, 22 (A.A.) — Tas Ajansı bildiriyor: 1928 Japon - Sovyet balık avı mukavelesi 31 - İlkkânunda biteceğine ve halbuki 1935 de başlanan müzakereler de henüz neticelenmemiş olmasına binaen Japon hükümeti mezkür muka- velenin 1938 senesi için de iemdidini rica etmiş ve Sovyet hükümeti bu ricayı isaf eyle- mştir. General Rodor Budapeşteye dönüyor Milâno, 22 (Radyo) — Maca- ristan Harbiye Nazırı General Rodor, buraya gelmiştir. Gene- ral, bu akşam Budapeşteye ha- reket etmiştir. pagandası yapmakla maznun 370 kişi tevkif edilmiştir. BAAT KODN Panay torpitosu Hâdisesi, harbe alâ. mettir - Ottova, 21 (ALA.) — — Nafıa Nazıri intihabat dolayısile ya- pılan bir toplantıda Panay top- çekerinin torpillenmesinin Ka- nadaya harb tehlikelerini gös- teren ve teslihat icrası zarure- tini irae eden bir delil teşkil etmesi lâziımgelmekte olduğunu beyan etmiştir. Nazır Amerika ile İngilterenin bir ihtilâfa sürüklenmeleri ha- linde büyük Okyanus sahillerinin tehlikeye maruz kalacağını söy- lemiştir. j Tokyo, 22 (A.A)— Resmen bildirildiğine göre, müfrit sol pro- Hatip sözüne devamla şöyle Bunların | demiştir. bulunmaktadır. Bu iki devletin bizi. himaye arasında işçi Partisi rcisi mebus Kato da Bu bususta neşredilen raporda deniliyor ki: “Bu müfrit tahrikâtçılar cephedeki askerlere rine yardım etmek perdesi arkasında yalnız Çinde değil, bizzat Japonyada propağandalar yapmakta ve bu propagandayı orda içine de sokmak istemeleri itibarile çok tehlikeli bir mahiyet edeceklerini söylemek doğrudur. Fakat her şeyden evel biz ken- di kendimizi himaye etmeliyiz. Romanyada ve onların ailele- fakat Sahife $ | Celâl Bayar VE YAZAN; Talât Onay *Gireson mebusu, Ü Koli dalavereleri - Topal İsmail (Paşa) nın yaptıkları - Celâl Haydar Rüştü müstakil ve çok hür bir gazete çıkarmak istemiş, gündelik (Duygu) yu benim emrime vermişti. Anadoluda ağırbaşlı görünen kalemleri! Duyguda alabil- diğine şahlanırdı. Duygu, Rum- lar ve Rumcular nazarında bir afacan, bir belâ idi. Ah, kollek- siyonları olsa da ©o günün bir tarihçesi yazılsa; kimbilir ne maskeler sıyrılırdı. Hârbi umumi uzadıkça idari teşettüt, fenalık da artıyordu. Her kötülükte kendine bir mesu- liyet hissesi çıkaran İttihad ve Terakki kâtibi mesulü — Celâl Bayar, vakit vakit matbaaya uğrar, mevzular verir, yahut bize yazı yardımında bulunurdu. Sene 1918.. İzmir limanı ka- palı olduğu için İstanbula sev- kıyat ancak Afyon ve sonra Ban- almışlardır. Bunların maksadı 1935 de Moskovada toplanan Ko- Saylnu 33ç|'m|' netice-| dırma tarikile yapılıyordu. Malı Münist enternasyonalinin direktifleri mucibince bir ihtilâl çıkar- mak idi. , Dahiliye Nazırı bütün şüpheli siyasi Partilerin ve diğer teşek- küllerin feshini emretmiştir. Tokyo, 22 (A.A) — Royter muhabirinden: Dahiliye Nazırı Japonyanın yegâne Sosyalist partisi olan Sosyal kütleler partisinin lâğvedilmesini emretmiştir. Bu ayın on beşin- bu fırka mensuplarından 370 kişi Markisist propagandası yapmak ve sulh kanununa muhalif hareket etmek suçlarle tevkif edlm'ştir. Tevkif edilenler meyanında iki mebus, bir kaç üniverste prolesörü ve sulh taraftarı muharrirler vardır. Istanbulda müthiş bir şi- “u A mal rüzgârı ve.fırtına- | Karada ve denizde ortalık altüst oldu, mavnalar battı, damlar uçtu Istanbul, 22 (Hususi) — Bugün öğleden sonra müdhiş bir şimal rüzgân ile ş ddetli fırtına başgöstermiş ve ortalığı altüst etm ştir. Karada, bir çok evlerin damları, elektrik telelleri koptuğu için tramvaylaı Denizde de bir çok kazalar olmuştur. Antalya vapuru, Anafar- sürüklenmiş, Tısar vapurile iki ro- morkör karaya oturmuş ve müteaddit mavunalar batmıştır. Otobüs tahkikatı Otobüscüler belediye hakkında şikâyet etti. ler, İstanbu' Valisi Ankaraya gidiyor İstanbul, 22 (Hususi muhabirimizden) — Otobüs işinden dolayı denberi Japonyada tanın üstüne düşerek açıklara bazı otobüs sahipleri, bu gün hakkında şikâyette bulunmuşlardır. Tahkikata devam olunuyor. Vali B. Muhıddin Üstündağın Ankaraya gitmek üzere bulun- duğu söyleniyor. B. (Çımberlt;m) ın |Tuna nutku hayretle karşılanmıştır. Londra, 22 (Radyo) — Havas Ajansı muhabirinden: Başbakan B. Çemberlaynın Avam kamara- sında söylediği nutuk, hüküme- tin Uzak Şark hakkındaki mü- talea ve kararlarından malümat alacaklarını zan edenleri hayal sukutuna uğratmıştır. Bazı me- buslar, B. Çemberlaynın nutkun- da Uzak şark meseleleri hak- kında sarih kayıdlar bulunma: masından hükümetin bu husus- taki kararlarının gizli tutulduğu- na kanidirler. Nutukta Almanya hakkındaki lehde sözlerden son- ra İtalyanın aleyhinde bulunul- muş olması hayretle karşılan- mıştır. Halbuki -Londra - Roma arasında bir yakınlaşmağa doğ- ru gidildiği zan ediliyordu. Mil- letler cemiyetinin her ne bahar sına olursa olsun takviyesi hak- kındaki beyanatından B. Delbo- sun Merkezi Avrupa seyahatile alâkadar olduğu kanaatini ver- miştir. leri bitti, âyan seçimi başlıyor.. Bükreş, 22 (Radyo) —, Ro- manya saylav seçiminin netice- leri anlaşılmıştır. Reylerin tasai- fi neticesinde hükümeti teşkil eden profesör Yorga ile Voy- vod Vayda partileri, dokuz yüz otuz. bir bin rey almışlardır. Çiltçi partisi 541 bin, eski de- mir m ğrerliler 430, raşistler 260 bin, Macarlar partisi 117 bin ve Braçyano partisi de 107 bin reyler kazanmışlardır. İA M den sonra krahn ne yapacağı henüz belli değildir. Bükreş, 22 (Radyo) — Âyan intihabatı, bu gün başlamış ve büyük bir intizamla akşam geç vakit sona ermiştir. Neticelerin, gece yarısından sonra anlaşılması muhtemeldir. Bn. Stoyadinoviç Parise vardı Paris, 21 ( A.A. ) — Bayan Stoyadinoviç ile Visamiral Ma- rian Poliç ve bazı Yugoslav ri- cali Beograd isminde Yugoslav torpidosunun denize — indirme merasiminde bulunmak — üzere buraya gelmişlerdir. Beograd 23 İlkkânunda Nan- teste denize — indirilecektir. Amerika Uzak Şarkt ı harekete geçecek mi? Londra, 22 (A.A.) — Daily Mail gazetesinin Vaşingtondan öğrendiğine göre, yapılan bütün tekziplere rağmen ÂAmerikan tor- pido muhribi filotillâsının San- diyegoya gönderilmesi Amerikan fılosunun Uzak şarkta bir hare- kete geçeceğini ifade etmektedir. Yılbaşı Gecesi Fuar Gazinosu Salonlarında Senenin beklenen en muhteşem balosu Bu balo için Avrupadan bilhassa getirtilen Revu Heyeti Ve Şehir Gazinosu artist kadrosunun her gece beğenilen numaraları Dans, Kotiyon, Eğlence, Neş'e İzmirde hiç görülmemiş Dekor ve Sürprizler Salonların kotforu için her türlü tert bat alınmıştır. e yarısından sonra da otobüsler temin edilmiştir. Oto- mobiller - gazino - kapısına kadar - girebilecektir. ı z zTrT n z zEmmRaz mağ zi n levbaları uçmuş mem iştir. mülettişlere müracaatla belediye buz tutmak üzere., Bükreş, 22 (Radyo) — Bal- kanlarda şiddetli soğuklar baş- lamıştır. Tuna nehri donmak üzere bulunduğundan, bütün müvare- datın, ilkbahara kadar Köstence yoluyla yapılacağı ilân edilmiştir. ü sevkedecek tüccarlar, istedikleri zaman vagon alâmadıklarından müşkülâta uğrıyorlardı. Bununla beraber vagon işleri bir takım sulistimallere meydan veriyordu. Filhakika ömründe çarşıdan iki okka sebze bile almamiş, ticaret nedir bilmiyen kimseler bir kulpunu bularak vagon, koli alıyorlar; bir vagonu en az iki bin, bir 'koliyi en aşağı elli li- raya tüccara satıyorlar. Böylelik ile kolayca para kazanıyorlardı. Tüccar gibi halk ta bizardı. Hamiyet erbabı bu dalaveralar yüzünden ıztırab duyduklarından, hükümete söz anlatmak imkâ- nını bulamadıklarından hep Kâ- tibi mesul olan Celâl Bayara dert yanıyorlar; onun nüfuz ve muhabbetinden meded umuyor- lardı. Bugünlerde gerek İttihad ve Terakki kulübünde, gerek Ana- dolu —matbaasında rasgeldikçe Celâl Bayarın şu nasihatlerini duyardık: — Arkadaşlar; hepinizin ge- çinmek hususunda — müşkülâta uğradığınızı, bir. çoklarının - va- gon, koli dalaveresi sayesinde rahat yaşadıklarına şahid oldu- ğunuz halde elinizde avucunuzda olanları satarak geçindiğinizi biliyorum. Bu acı günler de ge- çer; her şey unutulur. Sulha al- nımizin akı ile çıkalım; bu va: gon, koli lekesini alnımıza bu: laştırmıyalım. Vagon tevziatını bir müddet idare etmiş olan Celâl Bayarın parasızlık yüzünden Gemlikteki zeytinliğini sattığını bile duy- muş, hatta fazla masraftan kur- tulmak — için, tfüsten kalkmış olmasına rağmen arabaya bin- miyerek Göztepeye kadar yaya gidip geldiğ'ini görmüştük. Halbuki vagon işinden zengir olmak işten lşile değildi. T * .. 1918 Eylülünde idi. Vagon tevziatı işi hâd bir şekil almıştı. Dört senedenberi bir çok tec- rübeler neticesi olarak - vagon tevziatına oldukça muntazam ve suüistimale daha az müsaid bir şekil verilebilmişti. Salâhiyettar kimselerden mürekkep bir hey- etin yaptığı liste mucibince tüc- cara vağon veriliyordu. Fakat şimendiferler müdürü umumisi topal İsmail Paşanın müdaha- lesi eksik olmuyordu. Bu yüzden hafta ve aylarca mallar bekle- tiliyordu, kokmağa ve çürümeğe bırakılıyordu. K 4 * ç Bayarın takriri.. Bu sırada iaşe Nezareti teşek» kül etmişti. Sevkiyatın kesilmesi, vagon —muamelesinin devri bildirilmişti. Bu yüzden büyük ıztıraba düşen tüccarlar ve ileri gelenler, İzmire gelmiş olan Topal İsmail paşaya baş vurarak — vagon verilmesi - hak- kında son gelen emri hatırlat- mak ve eski komisyonun listesi mucibince tevziata devam olun- masını rica elmek istemişlerdi, Fakat Topal İsmail paşa yaverini göndererek- sormakla iktila et- miş ve hiç bir söz söylemeğe lüzum görmeden — otomobiline binip; saatlerce bekliyen beyetin ortasından geçip gitmiş, uzak- laşmıştı. Heyet te yeis ve hid. detle Celâl Bayara baş vurmuş, vaziyeti anlatmıştı. O sırada Anadolu matbaası üçüncü kordonda İsponti ferha- nesinde bulunuyordu. Vakit ak- şamdı. Sermürettip rahmetli Ali baba kasasının altına uzanmış yatıyordu; yazı bekliyordu. Ben yarınki Anadolu için makale hazırlamak, arasıra da gazsuyu almakta idim! Akşamın karanlığı içinde hızlı * ayak darbeleri — merdivenleri sarstı, bir dakika sonra başmu- harrir odasında Celâl Bayarla gözgöze | igemiştk. Çok asabi idi, rengi uçuktu, gözleri müte- madiyen düşüyor; elleri, dudak. ları titriyordu; — boğulurcasınla; güçlükle — söylüyordu. — Yerimi kendisine verdim, daha oturma- dan: L Yii, hei Ço eet yazl Diyordu. Ne. yazacağımı pile miyordum. Verdiğim bir bardak su, sükünet bulmasına yaram ştı. Meseleyi anlattı; mevzuu kısaca izah çetti. Anadolu gazetesinin beş Eylül 1918/1334 tar.hli ve (2068) numaralı nüshasında çe kan “Vagon işleri ve son şekl., - ve (M. A.) imzalı makale onun takriri, benim gazeteci tabiri ile (sişirme) önle meydana geldi. Makale şöyle başlıyordu: --(1) *“Bir memleketin hayatı - tica- riyesinde en mühim terakki âmilinin sevkıyat meselesi duğu artık kat'iyen etmiş bir hakikattir., Bu cümleyi, Celâl Bayarın iktısadçılığını gösteren, fakat kalemim tercüman olan şu satır- lar takib ediyor: ök tezahür *Bir memleketin serveti - istih- — salâtı ne kadar çok olursa ol: sun - elde bulunan bir mal müs- tehlik bulamazsa, tabiri diğerle müstehliklere isal için vasıta bu- lunamazsa şüphesiz © mal kiy- ; metten düşer, çürür. Böylel kle serveti milliye ziyaa uğrar. Müs- tehlikler ise malı değerinden fazla fiatle tedarike, sarfa mee- bur olurlar. Bunun en beliğ nü- münesi İstanbul ve İzmir piya- salarında daima görülen müd- hiş farklardır. Bu satırları yaz- mağa saik olan nokta; vagon iş- lerinin son aldığı münasebetsiz ve keyli şekildir.. — Devam edecek — (i) Bu makaleyi bavi gözete, İz- mir işgalinin ferdasında kaçarken Tef ikam - tarafından çamaşırların töx dan muhafazası için bavula yerlefti. zilen gazetelerden birinde bu'nomup tar. O eşyam ve kitablarım İzmirde kalmıştır. Ne olduğu elan meçkull —— » İ l 4