8 Eylül 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

4A Sayta 6 Fuarda bir köşe: Yün mensucat şirketi- nin güzel eserleri. Bu mü;âsese, e;ı.ileri vaziyette olan müesseselerimizdendir. Fuarın kapusundan - girdik- ten sonra sol tarafta ilk ola- rak göze İzmir yün — mensutat Anonim şirketinin pavyonu- dur. Pavyonda fabrikanın ma- mulâtı çok iyi bir tasnifle teşhir edilmiştir. Yerli ve Avustralya yünün- den yapılmış çok mükemmel kazmirler, paltoluk kumaşlar, gayet şık — ve sağ- lam battaniyeler, Türkiyenin en kıymetli ve en ince zevkile dokunmuş halılar bu pavyonu süslemektedir. İzmir yün mensucat - fabri- kası sanayi hayatında olduğu gibi, fuarda kurduğu meşhe- rinde de muvaffak olmuş bir müessese olduğunu — tebarüz ettirebilmiştir. Bugün çok de- (BN SERSELLY T ETAN AUA yaâratacağına şüphemiz yoktur. İş bankasının kömürcülük faa- liyeti şimdilik bir başlangıç devresindedir. Henüz çıkarabil- diğimiz kömür miktarı çok azdır. Fakat eskisine nisbetle pek çok fazladır. Bugüne kadar temin olunan muvaffakiyetler yarın elde edi- lecek büyük neticelerin insana ümid ve iman veren müjdele- ridir. Şimdiye kadar kırık dökük ellerde olan Türk kömürcü- lüğü, artık iyi okumuş Türk madencilerinin, yüksek mühen- dislerin, iyi yetisır iş münevver insanların eline geçmiştir. İş bankası Türk münevveri ile Türk kömürleri arasında kırilmaz sağlam bir köprü olmuştur. Bunun içindir ki Türkiye'de kömürcülüğün muvaffak - ola- tağına ve Türkiye'de büyük bir sanat ve makine devrinin başlıyacağını tamamile inanı- yoruz. Gördüğümüz manzara- dan göğüslerimiz kabarıyor. Bu duygu ve anlayışın verdiği imanla Türkiye'nin her tara- fından dumanlar fışkıracağına, makinelerin işliyeceğine şüphe €etmiyoruz. 1936 İzmir arsıulusal fuarında iş bankası pavyonundan çıkar iken kalbimde büyük bir in- şirahla ayrıldım. Artık Türki- yede asri - vasıtalarla, salahi- yettar — münevver insanların idaresi altında sağlam sistem- lerle çalışıldığına cmin olabi- liriz . Türkiye kömür havzaların- daki her kömür parçası Tür- kiyeyi yükseltecek, — göklere çıkaracak bir dinamittir. Bu dinamit şimdi münevver ve okumuş — Türk çocuklarının becerikli ve temiz ellerindedir. M. Reşad Turgay çarpan — pavyon, temiz ve 'Türk | | tında kiymetli ve | martesi Türk — münevverlerinin elinde ve idaresi altında bu- lunan bu müessese, İzmirin ve Türkiye'nin sanayi haya- faydah bir gerli varlıktır. Şirketin müdüriyet ve ida- rehanesi birinci kordonda “Ata- türk,, heykeli civarındadır. Halkapınar'daki yün fabri- kası bundan 35 sene evel ku- rulmuş ve Şark halı şirketi namile teesis edilmiş bir mü- essese iken 1935 senesinde İzmir yün mensucatı Türk ano- nim şirketine devrolunmuştur. Amele, usta ve ustabaşıları tamamen Türktür. Bugün bu fabrika Türkiye'nin en büyük kumaş fabrikaları arasındadır. Dokuma, 29 tarak, 22 var- gel ve birçok kıblâtör maki- neleri çözgü dairesi, yapağı yıkamahane, kumaş yıkama- hanesi, tefrik dairesi ve bo- yahanesi ve 800 beygir kuv- vetindeki makine dairesile son sistem bir fabrikadır. Bu fabrikadan asgari 850 azami 1200 Türk işçisi çalış- tırılmakta ve senede (500,000) kilo yerli yapak (100,000) ki- lo Âvustgralya ve Merinos yapağısı ile yünü sarfetmek- tedir. Halıcılığın münkeşif bulun- duğu 1920 ilâ 1930 senele- rinde bu fabrikada her sene (3,500,000)üçbuçuk milyon kilo yapağı işleniyordu. Bugün Av- rupa ve Amerika'ya İsparta, Uşak — kalitesindeki — halıla- rin ihracatı tamamen — dur- muüş bulunmasından — yapak sarfiyatı, ancak yünlü kumaş, battaniye, kadın atkıları, ço- rap, çorap ipliği imaline mün- hasır kalmıştır. Şirket mezkür fabrikasında ayda — (35,000 ) metre kumaş ve battaniye imal etmektedir. Anadolu'da ve bilhassa İs- parta ve Uşak'ta halıcılığın inkişaf ettiği geçmiş senelerde yevmiye - (5,000) işçi kullan- mış ve (15,000) nüfus bu şirketin yaptığı işlerle geçin- miştir. Fabrika, her sene ilâve ettiği moderm — makinelerle tesisatını tekâmül ettirmiştir. İzmir yün mensucat fabri- kası Türkiye'nin en eski sanayi müesseselerinden biri olduğu gibi, istikbali de çok parlaktır. İzmir yün mensucat fabri- kası Balkan'lar da en ileri vaziyette olan milli mücssese- lerimizden biridir. Fuarda Bir gecede 35,238 ziyaretçi görüldü Fuarı, hergün on binlerce halk ziyaret etmektedir. Cu- ve Pazar geceleri, fuar sahası görülmemiş dere- ANADOLU W Kumaş sana- yilmiz ve bazı kumaş tacirleri.. Türkiye'de Milli sanayiimiz her koldan inkişaf ediyor. Memleketin hertarafında yeni yeni fabrikalar kuruluyor. Tür- kiye'nin bu yeni makine devri dev adımlarile ilerliyor. Bu arada Türk mensucat sanaâyii de iyi şartlar altında terakki ediyor. Fakat; yazık değil midir? Türkiye'deki bu yeni san'at hayatında yeni ve çirkin bir hareketelde başladığına şahid oluyoruz: Bu hareket, bilhassa kumaş fabrikalarına sipariş veren tüccarlar arasında güne yayılmaktadır. kumaş fabrikal! siparişler vererek, ısmar ları kumaşların kenarlarına Makdonald, Dormey, Supla- na, London gibi mevhum isimler yazdırmağı şart koşu- yorlar. Bu isimler yazılmazsa siparişlerini geri almakla teh- ditler yapıyorlar. Ve nihayet yalancı isimlerle yerli kumaş- larımızı yüksek fiatlerle İngiliz kumaşı diye sürüyor, halkı aldatıp dolandırıyorlar. Tica- rette bu çeşid açık gözlülük ahlâksızlıktan başka birşey değildir. Fakat, bu açık gözlülüğü ya- panlar nihayet malüm adam- lardır. Öğrenilmesi çok ko- laydır. günden Bu. rımıza Yerli kumaş fabrikalarımız- dan bazıları da ucuza mal etmek maksadile manasız bir rekabete yol açmışlardır. Ucuz kumaş yapabilmek için yün ve pamuk yerine, eski çorab eski halı parçaları, döküntü ve deşe kullanılmakta bu maddelerle gayet çürük ku- maşlar dokumaktadırlar. Böy- le kumaşları aldanarak alan- lar, kullandıkları çürük kuma- şın hangi fabrika mamulâtı olduğunu bilemezler. Çünkü bu şekilde çürük kumaş ya- pan ve piyasaya süren fabri- kalar yaptıklar kumaşlara kendi isimlerini ve alâmeti farikalarını yazdırmıyorlar, .. Hükümet yerli sanayiin in- kişaf ve himayesi için fabrikd sahiplerine ve — teşebbüs er- babına azami kolaylıklar gös- teriyor fakat görüyoruz ki, hükümetin himayeciliğini sui- istimal edenler var. Böyle dalaveralara karşı düşündü- ğümüz çareler şunlardır: 1 — Tüccarların yerli ku- maşlarımıza ecnebi ve mev- hum firme isimlerini yazdır- maları kat'iyyen menedilme- lidir. 2 — Her kumaş iabrikası, dokuduğu kumaşa firmasını ve alâmeti farikasını koy- mağa mecbur - olmalıdır.* 3 — Kumaşların genişliği tesbit edilmeli ve kumaşların tesbit edilen genişlikte imali mecburiyeti -konulmalıdır. 4 — Bu mecburiyetler bir kanunla temin edilmeli hilâ- fında hareket edenler ağır cezalara - çarptırılmalıdır. Susaer İ cede — kalabalıktı. Cumartesi gecesi 21,116 ve Pazar gece- si de 35,238 kişi tarafından ziyaret edilen fuarda bir ge- | cede 78 çocuk kaybolmuş ve bu çocuklar bürosuna — götürülerek radyosile adlan bildirilmiş, ana ve babaları bulunmuştur. fuar — komitesi | fuar | B /9/ 936 Hh. Fuarda çok muvaffak ol- muş M. Ruşenğ:pavyu Ruşen Mustafa Akgün pavyonuna bir bakış.. Fuar gazinosunun karşısın- | daki büyük meydanlığın ucun- da şık, zarif ve hareketli bir pavyon vardır. “ Bu pavy Rüşen Mustafa mahdumu M med Akgün , ün küçük faka çok güzel bir köşesidir. Pavyonun dıwarları yoktur. Süslü ve biçimli bir çatı a tında büyük ve müteharrik bir daire vardır. Bu dairenin üs- tünde İzmirin değil Türkiye- deki dericilik mamulâtınının en güzel eserlerinden mürek keb nadide bir deri koloksi- yonu teşhir edilmektedir. Rüşen Mustafa mahdumu Mehmed Akgün pavyonunda saraçlığa aid her çeşid mal- zemesile lüks kaliteden gayet zarif ve sağlam sığır köse- | lesi vardır. Köseleler iki tiptir. Birinci | tip 6-8 kiloluk, ikinci p 9-11 | kiloluktur. Fransız derilerinden yüksek kaliteden yapılmış köseleleri | (Krupon) larda fevkalâde mü- kemmeldir. Bu köseleler 5-8 kiloluktur. Paviyonda — teşhir yerli derilerden mamul yüksek kalitede ve her sıklette taban astarları 5-12 kiloluk manda köseleleri büyük bir muvaffakiyet temin olunmuştur. Memleketimizin bu en mü- kemmel ve en muvaffakiyetli deri ve kösele fabrikasının fuarda teşhir ettiği mamulât en meşhur. Avrupa mamulâ- tından farksızdır. Deri ve kösele işlerile alâ- kadar olanlara bu paviyonu mutlaka — ziyaret etmelerini ehemmiyetle tavsiye ederiz. Mehmed Rüşen sinin müracaat yeri Çercioğ- lu hanıdır. Mehmed Rüşen — fâbrikası muvaffakiyetini 1936 — İzmir arsıulusal fuarında isbat etmiş, mamulâtı herkes - tarafından takdir edilmiştir. Kösele ve deri üzerinde iş yapanlar bu mühim firma ile edilen üzerinde de çoök Müessese- münasebet tesis cetmeli — ve çıkardığı malları mutlâka tet- kik eylemelidir. En son olarak şurasını kay- dedelim ki: İzmir muhitinde kendisini sevdiren ve herkes üzerinde iyi bir sempati ya- pan Bay Mehmet Rüşen, Fu- arda kurduğu pavyonda da cidden' muvaffak Tebrik ederiz. olmuştur. | Dün gece saat dokuz sula- çok durgun ve gebe olan hava birdenbire kararmış, gök gürültüleri du- yulmağa ve şimşekler çakmağa başlamıştır. Bunu, şiddetli, sağ- TT GARERE OA ALNY rında, esasen 'mas diyarını Türki" İye İşbankası açmıştır karşıl: Mabılccxk kudrettedir. 926 tarihinde teşekkül eden Kozlu kömür şirketleri 930 se- kadar tesisatla meşgul olmuş ve 930 nesine istihzaratla ve dan itibaren faaliyete geçerek mâdencilik ve kömürcülük sa- hasında büyük bir rol oyna mağa muvaffak olmuştur. Tovenad kömür istihsalatı 930 tarihinde yalınız 20 bin ton iken şirketler faaliyete geç tikten sonra bu miktar 935 senesinde 400 bin tona, yâni tamam yirmi misli fazlasına çıkmıştır. Şirketlerin tesisatı idi. kaymeti üçbuçuk milyon liraya baliğ olmuştur. Hu cihetten metinde her noktadan ve her kâmül ve kat'i mu- vaffakiyetler kaydedilmiştir. Müessesenin fuar münasec- betile tertip ettiği bir risalede deniliyor ki: *Daha birkaç senelik - ömrü olan kömür sanayiimizin henüz inkişaf devresinde — olduğunu, binaenaleyh yeni yürümeğe başlıyan bir çocuğun gürbüz ve kuvvetli adımlarla yürümesi için ana ve babanın çocuğa gösterdiği yardım ve himaye- nin milletimiz ve büyük hü- kümetimiz tarafından kömür sanayiimize ibzal etmekte de- vam etmesini dileriz. Son olarak da Türk topraklarındaki bitmez tüken- mez — hizmetleri Türk çocuklarına tevdi eden Ata- türk'e şükran,, SÖZ gene | sonsuz — minnet — ve Bize zengin kara el-! 929 senesinde 25 bin lira kıy- | Bugünkü tesisatın| Akşamki Yağmur ve Fuardaki panik 'İstanbul Şehır operetinde Halk, sahneye iltica etti.. nak halinde bir yağmur takib etmiştir. Yağmur kısa sürmekle beraber, birdenbire şehrin so- kaklarını “doldurmuş ve bazı yerler geçilemiyecek bir şekil almıştır. Bu meyanda fuarda da pa- nik olmuştur. Yağmurun âni düşüşü karşısında halk ne ya- | pacağını bilememiş, sağa sola kaçışmağa başlamıştır. Bittabi, pavyonlara iltica etmek imkânı da görülememiştir. Çünkü pav- yonların yıkılmasından korkul- muştur. Operette ise vaziyeti çok gülünç bir şekil alimış ve sergilerin bir kısmı, ıslanma- mak için sahneye atılmışlardır. Gürültü, hay ve huy epeyce devam etmiş, binlerce kişi adam-akıllı ıslanmıştır. - Biraz sonra da yağmur, belki de | muvakkaten kesilmiştir. * ”. Dün gece yağan şiddetli yağmur, sergide bulunan üzüm- vermiştir. Hâlen 35 i sergide lere zarar mahsülün yüzde ve yüzde on beşi de kütükte bulunmaktadır. Sergideki üzüm- lerin birçoğunu sel götürmüş- tür, kütük te bulunanlar da yağmur yedikten sonra patla: yacağından kurutulması çok güçtür. Bu itibarla üzüm fiat- lerinin bugün borsada yüksel- mesi muhtemeldir. Selânikfuarında birinciliği aldık —o—— 'M. Metaksas bir nu- tuk iradetti İstanbul, 7. (Hususi muha- birimizden ) Beynelmilel Selânik panayırında yapılan pavyon müsabakasında, Türk birinciliği — kazan- mıştır. Pavyonumuz, — hergün binlerce Yunanlı ve ecnebi tarafından ziyaret edilmekte pavyonu ve mahsullerimiz büyük rağ- bet görmektedir.