15 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SÖZÜN GELİŞİ Havadis nedir? estum Hikmet Münir, dün «Vakit» teki baftalık yamısnda merhum Celâl Sahir'e ait bir hatırasını naklediyordu. Celâl Sahir bir gün ken- disine gazetelerden şikâyet etmiş: «Olmamış şeyler ilân ediyorlar, demiş, meselâ geçenlerd «falan hırsız tutulmadı» “w yazmışlardı. Bu da haya- dis midir? Tutulmamışsa niçin yazıyorsun? Tutulduğu saman yazi...» Bu satırlar insanın aklına «havadis nedir?» sualini getiriyor. Amerikadaki an «Meselâ bir köpeğin bir kadını sırması ildir, Yazılsa kimse okumaz bile, Fakat ge: bu birinet sahifelerde yer atmaya lyık, herkes tarafından merakla okunan bir havadis olur.» Zeki prolesör bu güzel buluşile Mek istiyor, sanıyorum. Eğer man hiçbir gazeteci bu hâdiseyi i hidiscdir. Avrupada sulh içinde yaşamak mutad Havadis, mutad olmıyan havadis bile değildi, enn için i bile ! bir şey olduğu o güzel günlerde Stçmezdi. Fakat vakta ki ortalık muharebelerle EE, Kilabilecek havağislerin en mühimmi «sulh» tur. Bütün beşeriyetin dört gözle beklediği bu havadis ne yarık ki hiçbir gezetede görülmüyor. görülmesi ümidi de yok. Harp tebliğleri Almanların Wissembourg mıntaka- sında yaptıkları hücum püskürtüldü. Meydan muharebesine dair haberler Rotterdam teslim olmuş Paris 14 (A.A) — 14 mayıs sabahi tarihli Fransız tebliği: Alman hücumu, farlalaşan bir şiddetle imkişaf etmekte dir. Merkezi Belçikada kayde değer bir #eY yoktur. Düşman, Liğge'den Namura Ve Sedana kadar Meusa nehrine varmış- tir. Sedan tahliye edilmiştir ve bu şeh- tin civarında ve ayni zamanda Dinant- Rin şimal mıntakasında bilhassa şiddetli İar olmuştur. Longwy'nin ce- Moselle'e kadar çarpışma de- vam etmektedir. Wissembourg mıntaka- “nda allişmnnın hücumları püskürtül- Müstür, Kıtalarımız ve müttefik kıtaları, bil- basa tankları ve hava kuvvetlerile çok büyük şiddette gayret sarfeden düşmana karşı cesaretle çarpışmaktadır. ünü 16 düşman yyaresi di Bu rakam, mayıs akşamı neşredilen tebliğdeki ta- kama ilâve edilmelidir. Gece, istihbarat hava kuvvetlerimizi, müteaddit keşifler Yapmıştır. Fransız akşam tebliği Paris 14 (A.A) — 14 mayıs akşam teb- Belçikada Mese (Möz) nehrinin Şima- de plân mucibince harekâtımıza ve eri Orkarlzasyonumuza devam ettik. Şimdiki cephemize iki noktadan hücum *den düşman püskürtülmüş ve ağır tank Baylar vermiştir. Almanlar Meuse nehrini Namurun cemi nda muhtelif noktalardan geçmeğe t0- etmişlerdir. Mukabil hücumlar Yaptik. Muharebe escümle Sedan bölge- sinde Menliz devam ediyor. Burndn düş- Man hâlen çok ağır zayiat vererek büyük Dir israrla gayret göstermektedir. Alman kıtaları Moselle'in garbinde bazi Mevdli Yücumlar yapmıştır. Bu bücumlar Sartatla Düskürtülmüştür. ter /arelerimiz muharebeye şiddetle ve Beli bir surette müdahale etmişlerdir. Mi ndan başka 13/14 gecesi ve 14 sabahı itcaddit istikşaf uçuşları yapılmışlar. “ejik noktalar ve askeri kafeler mu- Yastakıyetie bombardıman edilmiştir. Ha- tay, uharebeleri emasında 15 düşman m ATİ topruklarımız üzerine düşürül- üştür. ve ârvikte harekât muvaffakıyetle sevk e İdare edilmiştir. İngiliz tebliği nd 14 (A.A.) — Hava nezare- en tebliğ edilmiştir: Hâlen Hollan- * yapılan muherebedeki hava hare harç» muzanf hedefi vardır: Düşman mi mn ve münakaleleri “itefik kıtantın ilerlemesini himaye et- Boml da ç oPardıman tayyarelerimiz Hallan- gi Belçika muharebe meydanlarına “inde düşmana şose ve demiryolu üze“ böle taarruza devam eylemişlerdir. Bu me evde düşmanın münakale hatla mii, “K mühim hasar vakua getiril Brabant yolları Boyunca düşman kol- pa karşı şiddetli hücumlar yapılmış B puvaifakiyetle sarılınıştır. dah, Şbardıman tayyareleri hedeflerini lan“ İYİ teşhis için paraşüt Füzeler kul- şid lardır. Tayyareler dafi toplarının 5 mukabelelerile karşılanmışlardır. b, > “vyareleri muharebe meydanı ile ma, Ydanlara çıkan yollar üzerinde lere, sirren devriye vazifesini görmüş” üç İk Yapılan o hava müsademelerinde ya lir Hurricane tayyaresi Vouzier nda 30 düşman bombardıman tay- la, Y osafakat eden avcı | kağınların köpekleri yazmak zahmetine girmezdi. | 13 | bozmak va | «havadis, mutad olmıyan hâdisedir. de- ısırması mutad olsaydı o za- karmakarışık oldu; şimdi ya- Heyhat! Şimdilik Şevket Rado tayyarelerine hücum etmiştir. Bir M. sersehmüdt 110 ve bir da Hieinkel tayya- resi düşürülmüştür. Hollanda tebliği Londra 14 (AA. — Reuter ajansı, Hollanda başkumandanlığının Hilverun- dan radyo ile neşrettiği şu tebliği veriyor Ordumuz, çok müşkül şartlara rağ- men, kahramanca çarpışmakta devam ediyor. Düşman, şimal eyaletlerimize yerleşiniştir. Zuiderze barajını zaptetmek üzere | düşmanın sarleliği gayretlere muvafla- kiyetle mukavemet etmekteyiz. Rotterdamın şimali kati suretta eki, mizde bulunüyor. Kıtaatırmız, sw altında bulunan müdafaa hatlarından bazılarını yeniden ele geçirmişlerdir. Helden deniz üssü hiçbir zarara uğra” mamıştır. Brabantta vaziyet şüphelidir. Zelanda elimizde bulunuyor. Londra 14 (A.A.) — Reuter ajansı, Hollanda başkumandanlığının radyo ile neşredilen şu resmi tebliğini veriyor: 13 mayıs sabahı, Alman tayyareleri, Hojlanda donanmasına mensup gemile- re, Hollanda sahili açığında taarruz ot- mişlerdir. Bu taarruz muvaffakiyetsizlik- le reticelenmiştir. Helden deniz üssli üzerinde uçan dört Alman tayyaresinden üçü düşürülmüş- tör, Mütenkiben diğer iki tayyare daha düşürülmüştür. İ 13 mayıs akşamı, Alman topçusu | Yenel gölünü Şimal denizinden ayıran seddi zaptetmek üzere bir saat uğraşınış- tar. Bu taarruz, püskürtülmüştür. Belçika tebliği Brüksel 14 (A.â.) — 14 mayıs ak- germ oekliğin 15. mapa gisede Dele kuvvetleri, harekât plânı mucibince müt- tafik inüdalaasının organize etmekte ol- dukları ve müttefiklerin çerçevesine gir- dikleri yeni mevzilerine tam bir intizam içinde ve zayiat vermeden geçmişlerdir. Namur, bombardıman tayyarelerinin müzaheretine dayanan makineli kıtaatın şiddetli hücumlarma bütün kuvvetile mukavemet etmektedir. Gündüz 13 Belçika motörlü cüzütam- lari ve bir süvari kolu Gette'de parlak bir muharebe vermişlerdir... Alman tebliği, A) — D.N. B. ajansı Al- perine başkamandanlığımın şu teb Miğini veriyor Tel Holanda'da, Amersloort'un cenubu şar- Kisinde Geebbe hattı Üzerinde ileri ha: ketimize devama muvaffak olarak, Utrecht istikametinde mesafe kazandık. Cenuba gönderilen diğer kuvvetler, Utrechtten Rotterdam'a kadar olan mukavemeti yik- taktan sonra Hollanda kalesine girmişler- — * Daha cenupta kıtalarımız, Breda'dan Ercant mansabı istikametinde ilerlemişler- dir. Rosemdahl alınmıştır. Belçika'da Delourhout şehrinin cenu- bu şarkisinde Büyük Detournhout aşılmış- tır. Daha oouupta Büyük Cetie'e varılmış- tar. Namur'un şimalinde zırhlı kuvvetlerimiz, Dyie müstahkem mevktine doğru firar ha linde Bulunan düşmanı kovalamaktadır. Düşmanın zirh arabaları, gepek hava taarruzlarile, gerek karadaki taarruzlarla çok zayiat vermişlerdir. Töge gehri elimizdedir. | heyetinde görü İ kerler ve bankerlik muamelelerile uğ- | olmak üzere) gayri safi iradları 2000 | Vergilere yapılacak zamlar Lâyiha bugün Meclis âzalarına dağıtılacak ve cuma günü de umumi heyette görüşülecek Kazanç vergilerine yüzde 50, 25 ve 10 nisbetinde zam yapılacak. Hava kuvvetlerine yardım, tütün ve müdafaa vergileri birer misli artırılıyor. Nakliyat, istihlâk vergileri. Fevkalâde mahiyette milli müdafaa vergisine tâbi tutulacak işçiler Ankara 14 (Telefonla) — Fevkak | uncu maddesnide yazılı serbes meslek | satilanlardan litre başına 8 ve şişe Ade vaziyet dolayısiyle bazı vergi ve | resimlere zam icrasına ve bazı mad- delerin mükellefiyet mevzuuna alın- masına dair olan kanun lâyibasının encümenlerce müzakeresi bitmiştir. Lâyiha, yarın Meclis âzasına dağıtı- lacak ve cuma günü Meclis umumi üleceklir. Hükümetin yeni yıl bütçesi ile yakından alâkası | bulunan bu projenin müstacelen müzakeresini Meclisten istemesi kuv- vetle muhtemeidir. Projenin aldığı son şekle göre. ka- zanç vergisi kanunu ile bu kanunun ek ve tâdilleri mucibince kazanç (as- gari mükellefiyet dahil )vergisine tâ- bi mükelleflerden: Merkezleri Türki- yede bulunan anonim, komandit, li. mited ve kazanç dağıtan kooperatif şirketler ve bunların şubeleri; Türki- yede yerleşmiş veyn yerleşmiş sayılan ecnebi müesseseleri; umumi, mülhak ve hususi bütçeli daire ve müessese lerle menafii umumiyeye hâdim © miyetlere âid olup ticari bir gaye ta- kib eden müesseseler; bankalar, ban- raşanı sarraflar, tasarruf (ve taavün sandıkları, ithelât, ihracat ve beynei- milel nakliyat komisyoncuları ile kon- sinyasyon suretile iş yapan komisyon» | cular, komisyon üzerine muamele ya» | pan ticaret ve fabrika müesseseleri; toptan ecza tacirleri, (fabrikalar, matbnalar, transit depolan ve antre | polar, beheri üç yüz tondan fazla va- pur isletenler, bina vergisi kanunu mucibince (hamamlar ve fırınlar hariç; Mira ve ondan fazla olan mahallerde ticaret ve sanat yapanlar, (2000 liranın hesabınâm belediye veya köy sınırları içindeki mağaza ve depo dahildir) it- halât ve ihracat ticaretile iştigsl edenler; ticaret ve zahire borsası bu- Yunan yerlerde, bu borsalarda alınıp satılan mallar üzerine komisyoncu- luk yapanlar; borsa acenteleri, mü- baynaciları ve simsarları; her nevi sigortacılar ve sigorta komisyoncula- m. noterler, sahip oldukları mağenle- ri ve dalyanları ve voli mahallerini verenler, müteahhidler ve mültezim. ler ve kazanç vergisi kanununun 19 : Tâli tiftik mallarında yüzde 10 tenzilât yapıldı Türkiye tiftik ve yapağı ih: birliği umumi kâtipliğinden : Tiftiklerin ii ü neticesinde artan bazı şeyler vardır ki bunlara tali tiftikler unvanı verilmektedir. Bunlar deri, kaba ve yağlı mallardır. Birliğimiz shiren bu tali mallarr ve yalnız ihracatın serbes bulunduğu mem- Teketlerden bazilarına uit fiatlerden Yüz- de 10 tenzil etmiştir. ilâr esas mallara ait değildir. mn Önceden tesbit edilen bir pilin mucibince cereyan etmektedir. Fransa - Lüksemburg ve Fransa - Bel- çika hudutlarına varılmış ve Mezleres - Charleviile hizasında birçok noktalardan Keçiimmaşar. Harp tayyarleri filolarının ezcümle pike uçuşlar yapan tayyare gruplarının ve tah- Tip unsurlarının himayesi altında olarak Meuse'ün Fransız erazisindeki kum da geçilmiştir. Sarrebrek'dn cenubunda (hava ordu- muz düşman tayyars meydanlarına 'aar- ruz etmiştir. E Rotterdam teslim olmuş Berlin 14 (AA) — Tebiğ: Çok alçaktan uçan Alman muharebe tayyarelerinin kü- cumlarındaki büyük ehemmiyet ve hücum arabalarının böcütnları tesirile, Rotterdam şehri teslim olmuş ve bu suretle tahrip edilmekten kurtulmuştur. Belçikada, Alman gırhlı kıtaları kaçın düşmanı takip ederek 1315 in tarihi mu- harebe meydanı-olan bigny'yo yarmışlar- erbabının kazanç vergilerine (asgari mükellefiyet ve serbes meslek erbabının | maktu vergileri dahil ) yüzde 50, ayni kanunun 17 nci mağdesi mucibince gayri sali irad üzerinden ver | giye tâbi iş ve teşebbüsler erbabının kazanç vergilerine yüzde 25, 37 nel maddesinde yazılı mükelleflerin ka zanç vergilerine yüzde 10 zam olun- maktadır. Projenin 3 üncü maddesi mucibin- ce hava kuvvetlerine yardım vergisi bir misli artırlmakin ve 4 üncü mağ. desi mucibince de sigorta şirketleri, banka ve bankerlerden olan muamele vergisine bir misli zam olunmaktadır. Şeker istihlâk vergisi Projenin 5 inci madesid şöyledir: <Memleket içinde istihsal veya *0- nebi memleketlerden ithal olunan ş0- kerlerden Kilo başma 7 kuruş mun- zam istimlâk vergisi alınır. Bu vergi dahilde istihsal olunan şekerlerden 1718 sayilı kanunun ©nci mağâesi mucibince ve hariçten ithâl olunan şekerlerden de gümrük resmi ile bir. likte ve aynı usullere tevfikan tahsil olunur. Munzam istihlâk vergisi, dahili is- tihlâk miktarma göre, 3101 sayılı ka. nunun birinci maddesinde yazılı tez- yid ve tenzile tâbi değildir. Madde 6 — Gümrük *thalft tarife- sinin 595 inci numarasınn (B) po gisyonuna dahil maddelerden kilo ba- şına 5 kuruş munzam istihlâk vergisi alınır. Nakliyat vergisi Kanunun mütsakib maddelerinde nakliyat vergisine yapılan zamlardan bahsolunmakta ve nakliyat kanunu- nun 2 nci maddesinde yazılı vesaltte birinci mevki için 5, ikinci mevki için yüzde 25, üçüncü mevki için yüzde 1 nisbetinde zam yapılacağı zikreğil- mektedir. Tütün ve içkiler Tâyihanın 112 nci maddesine güre, tütün mamülâtının (enfiye ve tömbe- ki dahil ) Müdafaa vergisine bir misil, başına 2, biranın vergisine fıçele Yukarı Marne denen Pransız eyaletinde- Ki Avrecourt mevklinden çıkan Meusa, şi- male doğru ileriler; Bourmoni ve Neuf- Burada, akış: hafifler, yaraşlaşır. Dun - sur - Meüse yaylasından geçer; Vancou- Yeurs, Vald, Cowmerey, Saint - Mihiei, Ver- Amerikaya mal sevkeden tüccarlar hakkında bir tebliğ Ankara 14 (A.A) — Ticaret Vekâ- letinden tebliğ edilmektedir: 4/12/7940 tarihinden evvel Amerikaya — enconsiğ- nation mal sevketmiş olup bu tarihten sonra işbu malları satmış alanlar veya- hut hâlen Amerikan gümrük antrepola- zında bu malları kendi namlarına olarak depo ettirmiş bulunanların 25 mayıs 940 tarihine kadar yukarda yazılı hususan tevsik edecek noterlikçe musaddak veya “asli vesikularla Ticaret Vekiletine mü- raçaatları lâzım gelmektedir. alınmakta | ile satılanlardan şişe başına 4 kuruş zam alınacaktır. Kibrit Muhteviyatı vasati 50 çöp olan be- her kibrit kutusundan 10 pâra ve çak- mak taşlarının beher adedinden 1 ku» ruş Milli Müdafaa vergisi alınacaktır. Fevkalâde Milli Müdafaa vergisi Projenin teşviki sanayi muafiyet- lerinin kaldırılmasına ve Mili MÜ. dnfaa vergisi ihdasına sid olan 14 ün- cü maddesi aynen şöyledir: 41055 numaralı kazanç vergisinden muaf bulunan sınai müesseselerle merkür kanunun 17 nci maddesin- de yazılı işçiler fevkalâde mahiyette cimüak üzere Ml Müdafaa vergisine tâbi tutuluyorlar. Mini Müğalan vergisi mükellefle rinden 2395 numaralı kazanç vergisi kanunu ile ek ve tadilleri hükümleri- ne nazaran dahil oldukları zümrelere göre mezkür kanunda yanlı nisbet ve şerait dairesinde vergi ve ruhsat terkeresi harcı alınır. Bu verginin tarh ve tahakkuk ve tahsili kanuna rinyetsizlik hallerinde tatbik oluna- cak muamele ve cezalar da ayni hü- kümlere tâbidir İtiraz ve temyiz mu- ameleleri 3892 numaralı kanun hü- kümleri dairesinde cereyan eder, 2729 numaralı kanun hükmü, Mili Müda- faa vergisi mükelefleri hakkmda da tatbik olunur. Muhtelif mamülâttan Lâyihaya bağlı cedvele göre İpek ve ipeklilerden 50, 150 ve 255, ipek mahlüt ve ipek mensucatın Kilosun- dan 150, 175, 250, 300, 500. İpek ve mahlât ipekten hazır eşyanın kilo- sundan 300 - 300, terkib yolile elde edilen lâstik ve bunların mamülâtının kilosundan 30, 80, kaplamalık ağaç- yaprak ve şeritler, parke tahtası, kontrplâk tahtaları 2,3, kâğıd ve tat- bikatından 10, 20, keten, kendir, ma- nilâ keten bezi, jut vesair İplik imâliye ve dokumaya elverişli nebati madde- lerâen 8, 6, 30, keten, kendir veasir mevaddi nebatiyeden mamül mensu- cattan 20, 40, 50, keten, kendir ve #airsden mamül hüzır eşyadan 0, musamba ve muşanba marülâtm- dan 5, 10, 50, çini ve porsölen mamü- Mâtından 3, 5, 10, muhtelif pozisyon- lara dahil camların kilosundan 2, 3, 4, 5, 10, 15, 20, 50 kuruş İstihlâk ver- gisi simacaktır. ve Aipe suları iltihak ederdi. Semoy suyu "kendisine katılır. Böylece Meuse nehri, Pa- may, Givet ve Namur'u kateder. Sumdre kendisine Namur'da kutalır. Maden kümü- rü dağlarının boyunca akar. Liâge sulak, Maesirisht ovasına girer. Gene garp tarı- fına çevrilir. Pedi bataklığına kadar böy- Çorumda yağmurdan köprüler yıkıldı Çorum 14 |A.4) — Bir haftadanberi de- vanlı yağan ur dün şiddetini art Marmoştur. Alacağı böyük bir köprüyü, köy- lerdeki bam iöprüleri sular götürmüştür. Yıldırımdan bikaç hayvan telef olmuştur. İnsanca zayiat yoktur. Yüğrmur devam et- melcteğir. İsviçre borsaları kapandı Bern 14 (A.A) — İsviçre borsaları müdüriyeti, borsaların yeni bir işara kar dar kapatılmasına karar vetmiştir.