15 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ŞEVRE Müessesesi 929 939 Model ŞEVROLE PARÇALARI Acentamızda mevcuddur. Telgraf adresl: ŞEVREM Posta kutusu: 21 Holanda Ordusu Müdafaayı Enraktı Telefon: Basmuhamr: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 J Vll umhuri S&yi I 5 7 5 0 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, lstanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 246 İKTISADİ YÜRÜYÜŞ Çarşamba 15 Mayıs 1940 ^Ihifet 6 inci sahifede Mecmuasının inci sayısı bugün çıkb. îflkadar herkesln bekuması lâzım gelen mUhlm meselelerl ISTANBUL CAĞALOĞLU Muazzam kuvvetlerin hücumile beraber dahilden geniş mikyasta ihanete uğrıyan Felemenk harbi mecburen kesti . B iBaBa B . , Orta Belçikada 3 ordunun başladığı büyük mukabil taarruz şimale doğru inkişaf ediyor Almanlar 6000 tayyare kullanarak istisnasız bütün hedeflere saldırdılar İngiliz programı: Harb ve zafer! eni İngiliz Başvekili Vinston Çörçil, hukumetinin programını millet meclisine arzetti. Harb edebiyatına nümune diye geçmek liyakatini haiz olan bu program birer ikişer kelimelik gayet veciz iki cümlcde hulâsa edilmiştir: «Siyasetimiz: Harbi bütün kudretimizle yürütmektir.» «Gayemiz: Zaferdir!» Tarihin ilk defa olarak kaydetmekte olduğu en dehşetli bir boğuşma önünde İngiliz karakterinin tarihî an'anesini canlandırıp ayaklandıran bu sözleri modern Ingilterenin en faal bir şahsiyeti ağzından işitmekle insanın gözu önünde mazi kadar büyük bir istikbal açılıyor. Daha dünkü macera olduğu için I 9 1 4 1918i kale almasak ondan bir asır evvel denizlerde İngiliz ve karalarda Fransız ablukalarıle Napolyon muharebelerini görebilir ve ondan önceleri de Fland sahilleri uğrunda Ingilterenin daima büyük bir uyanıklıkla takib ve ondan daha büyük bir ısrarla idame ve intac ettiği harbler üzerinde durabiliriz. Avrupa kontinanında hiç bir devlet hegemonya iddıasıle bütün kıt'aya hâkim olmağa kalkışmamah ve hele Büyük Britanya adasının karşısmda İngiliz selâmet ve emniyetini tehdid eder bir eda ile ortaya çıkıp dikilmemelidir. Holanda, Belçika ve Belçika ve Holandada dünkü muharebe vaziyetlerini gösterir harita şimalî Fransa bu bakımdan ingilterenin emniyet sahalandır. Buralarda teressüm eden tehlikelere karşı bütün tarihte Ingiltere daima sinirlenmiş ve ayaklanmıs, her defasmda tehlikeyi bertaraf etmedikçe silâhını elinden bırakmamıştır. Napolyon'un Avrupa kontinanında kazandığı mevki, Almanyanın gimdi üeri sürdüğü hegemonya iddialanna nispetle gayet hafif sayılabüeceği halde lngiltere buna tahammül etmiyerek «eneler ve senelerce sürdürülen muharebelerle mutlaka bu gailenin bertaraf edilmesi maksadım takib etmiş ve nihayet Vaterlo'da bu mücadeleyi zaferle bitirdikten sonra rahat edebilmiştir. 1914 te bitaraflık kâgıd paçavra sayı Londra 14 (Hususî) Belçika topraklannda, saatler zarfında bu irtibaü sağlam mevzUerde mumkün tanhte misline tesaduf edümıyen korkunc mu azami şekilde kuvvetlendirmeleruü larak Belçika Alman istilâsına uğraması harebeler cereyan etmektedir. Belçika kıt'alan kümışür. üzerine lngiltere derhal harbe müdahale run taanuzun ılk sadmesine karşı gosterdikleri Son 48 saat zarfında Belçika arazisinin her Dün Felemenk hükumeti de Londraya iltica etti Kraliçe, Almanların bombalarından kendisinî güç kurtarmış Memleket dahilindeki naziler Alman ordusile beraber calıştılar Roterdam yaıuyor Holanda; Alman ordusu girdikten sonra Amerika Daha uzun zaman bitaraf kalamıyacak Hükumet üzerinde ef kârı umumiyenin tazyikı gittikçe artıyor Nevyork 14 (Hususî) Bu gün, Amerika Hancıyesıle sıkı temaslarda bulunan ecnebi sefaretler mehafılınde hasıl olan kanaat şıtnalî Amerika cumhurıyetinın Avrupa harbi muvacehesindeki vaziyetini; dahıli siyasette ve tahsisen efkârı umumiyede hasıl olan ciddî tahavvul sebebile, daha uzun muddet muhafaza edemiyeceği merkezindedir. Holanda ve Belçıkaya yapılan merhametsizce taarruzlarla bu tecavüz selini önlemeğe çalışan müttefiklerin yüksek insaniyet rolü bütün Amerikada yeni tahassüsler ve fikirler yaratmj^tır. ı Dünün son harekâtı Londra 14 (Hususi) Holanda ordulan başkumandanı General Winkelman, Holanda ordularma hitaben neşrettiği bir beyanname ile muharebata nihayet verilmesıni emretmiftir. Bu karar öğleden sonra verilmiştir. Almanların mutemadıyen artan tazyikı neticesinde Rotterdam ile Vtrecht garnizonları müdafaayı bırakmak mecburiyetinde kalmıstır. General Winkelman, radyoda irad ettiği bir hitabede muhasamata nihayet vermek karan hakkında aşağıdaki izahatta bulunmustur: « Ordulanmız her tarafta kahramanca mukavemet ettiler. Fakat mücadele gayrimüsav! ^erait alünda cereyan edıyordo. Bu sebeble âvil ahaliden binlerce kisi oldü. Vatanımızm tamamen tahrib edılmesine mâni olmak üzere muhasamata nihayet vermek mecburiyetinde kal« dık. Alman kuvvetleri, bulunduğunuz trnrıfaV» « lara varıncaya kadar asayişi muhafaza ediniz. Düşman idaresi alünda şerefinizi muhafaza edi« niz. Holandalı olduğunuzu unutmayın. Holanda Maginot önlerinde (.Arkast Sa. 6 sütun 1 de) Sedan'a kadar inen Alman kıt'aları büyük zayiata rağmen tutunmağa çalışıyorlar Balkanlar gene mi mezada çıkanldı ? Moskova, Basarabya'yı almak şartile Almanyayı serbest bırakmış! Romada, hükumetin teşvik ettiği söylenen harb nümayişlerile Balkanlıların müdafaa hazırlığı devam eHi^or YUNUS NAD1 (Arkast Sa 3 sütun 4 te) kahramanca mukavemet, muttefiklerin irtıba* noktasına mühim mıktarda Fransız ve İngiUz (Arkası Sa. 5 sütun 1 de) larmı ıvı şeraıt dahıUnde tesıs etmelerini ve son Gazetelerin müttefiklere yardım tavsiye eden yazıları Bu kanaat inkılâbınm ilk emareleri olarak, her ne suretle olursa olsun muttefıklerin yardımına koşulmasına dair yazılar matbuatta çoğalmıştır. Müyonlarca halk, Belçikada başlayan büy'Jt muharebeyı hakikî bir heyecan içınde takih etmektedir. Bu manevî tazyikin, an bean Amerika hükumetini yeni ve kat'î bir karara sevLondra 14 (Hususi) Garb cephesinde taketmesi ihtimallerini uzak görmiyenler ekseri rihin en buyük muharebelen cereyan ederken yeti teşkil ediyorlar. Abnanyanın cenubu şarkî Avrupada da bir Bu cümleden olarak, yüksek siyasî nüfuzu darbeye hazırlanmakta olduğuna dair verilen olan muharrirlerden Lippmann bir makalesin haberler teyid edümektedir. İtalyada Almanya lehıne ve muttefıkler ı aleyhine dıin de buyük de şöyle demektedir: «Müttefiklerin mukavemetinde muvaffakivet numayişler yapılmış, Yunan limanlarında buAmerika için hayatî bir ehemmiyeti haiz oldu lunan Italyan gemilerine de derhal İtalyaya ğu için, Amerikanm müttefiklere silâh olarak donmek emri verilmiştir. her türlü yardımda bulunması lâzımdır.> Diğer taraftan Balkanlara doğru Alman ileri Avnı kıvmet ve kudrette olan Sullivan da hareketini kolaylaştırmak üzere Almanya üe Totaliter bir dünyada müstakil bir parp de Rusya arasında yeni müzakereler cereyan etmokratik mıntakasının baki kalab'leceŞi fikrini mekte olduğu ve Almanyanın Besarabyayı Rus«tehlikeli bir hayal» olarak tavsif eylpmekte yaya vâdettiği haber veriliyor. Bu münasebetle, Macaristanda yapılan tahşidatın yeni Alman dir harekâtile alâkadar olduğu temin edilmekteJTovvork Times psT*>tesî vazıvor: «MÜttefİk asker'orin TTr>\vnA>A, vânınıla rıTdır. Miihnn Jsaret Amerika, Italyadaki tebaasmı geri çağırdı Vaşington 14 (Hususî) Hariciye Nazırı Cordell Hull Italyadaki Amerikan tebaasınm İtalyayı terke davet edıldiklerini resmen beyan etmiştır. Malum olduğu veçhile, Hariciye Nazırı on gün evvel yaptığı beyanatile Amerikan tebaasını İtalyayı terke davet edecek bir sebeb mevcud olmadığını sövlemişti. gevk iç.inde vatan hizmetine kojaıak cepheye giden Belçika kıt'alan {Arkası Sa. 6 şütun 2 de) (Arkan Sa. 5, «fltun 5 U)