29 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SÖZÜN GELİŞİ H Yıkanmak kolaylaşmıştır ekimler as yıkandığımızdan, vücud temizliğine fazla riayet etme- diğimizden şikâyetçidirler. Hattâ bir hekim olan kiymetli Vali ve Belediye Retsimiz B. Lütfi Kırdar da şehir lerde aynı kanaati edindiği için İstanbulun iki semtinde birer ucuz halk ha- mamı açtı. Artık hiç kimse «Yıkanamadım, çünkü hamamlar çok pahah!» diyemiyecek. Zira yeni hamamların gişelerine 7,5 yatıran her vatandaş bol su ve sabunla bir saat kadar oynamak fırsatma elde etmiş bulunuyor. «Yıkanmak isterim, fakat 7,5 kuruşum da yok diyenlere «Öyle ise buyur, bedava yıkan» cevabı verileceğinden, şehirde el yüz kir içinde, ense yağ bağlamış bir halde dolaşmanın hiç bir affettirici mazerete dayanmasına imkân kalmamıştır. Valimiz. bu son lütfuna müteşekkir kalarak, eskiden olduğu gibi, artık bol bol su dökinmeliyiz. Çünkü biz Türkler Avrupalılarla ilk teşerrüf ettiği- miz zaman, onlar bizi merd ve cesur olduğu kadar «yıkanan adamlar» olarak tanırdılar, 17 nel asra kadar Avrupada ömründe bir defa yıkananlar parmakin gösterilirdi. Halkı bir tarafa bakın, krallar bile yıkanmazdı. On dördüncü Lowis hayatında bir defa yıksndı ve bu hadise, iri harflerle tarihlere geçti. Haşmetli kralın sabah tuvaleti, kristal bir kâse içinde kendisine uzatılan şa- rapla parmaklarının ucunu ıslatarak bumunun Iki deliğini silmekten ibaretti. Avrupada ince ruhlu, hassas kadın şairlerin bile teke gibi koktukları o devirde güzel İstanbulu ziyaret eden ecnebi seyyahlar Türklerin nezafet düşkünlüğün- temizlik ve zarafetinden hayretle hamamlarda Türklerin vücudlarımı tahta uğar gibi uğduklarını gören frenk. ler insan yapısının bü kadar temizliğe nasıl dayandığına şaşarlardı. ürklerin pek ehemmiyet verdikleri bu yıkanma ameliyesi sonradan Ay- rupalı hekimlerin nazarı dikkatini celbetmiş, «Tü bu temizlikten ileri geldiği anlaşılmış ve kendi halklarını yıkanmaya davet etmişlerdir. Avrupalılara yıkanmayı öğreten ecdadımızın bugünkü çocukları, onlarm temizlikte bizden ileri gitmesine elbet de müsaade etmiyecektir. Çünkü artık yıkanmamak için sebep kalmamıştır. Valimiz soruyor: Hamam paran olmadığı için mi yıkanmıyorsun: İşte bedava hamam! Bundan sonra, ancak bektaşi gibi «Balçıktan yaratıldık, su ile fazla oy- gelmezi» tarzında bir felsefi kanaat sahipleri yıkanmaktan yan den, hanımlarımızın namaya çözebilirler, Derüişetakanın yıldönümü 7. Pİ Nİ Vali ve polis müdürü Darüşşafakanın eski mezunları arasmda Altta; Yeni mezunlar nin 67 mei kuruluş dün, parlak merasimle kut- sıştır. Merasime © miektebin tiyatro nda sant tnm İİ de İstiklâl mart mıştır. Milli marşın o terennü- inden sonra sahneye gelen Darüşşefakalı talebe, davetlilere, arka” hoş geldiniz demiştir kürsüye zelen Darüşşefa- a mezunlar cemiyeti reisi OB, Hamdi Avkoğlu, geçen seneki yılık kongrede badema, her ne kadar tesis yıldönü- Mü ile cemiyet kongrelerinin ayni gün İs yapılmasına ki verilmişse de baza sebeplerden dolayı bu seneki kongrenin ra bırakıldığını anlatımı Sabri Meriçe bırak- bri, mektebin bundan 79 1281 de Yusuf Ziya, ar, Sakızlı Esad, KÂ Darüşşafaka bis: en undan & ek p veznedar B. i yani edildiğini anlatmış, B. Arif Kara sit eski hatı Esad ile dokt mia Atilâ da kendilerinin Darüşşefaka) şiirlerini Müteakiben, 67 ine mektebin yem yazdıkları dır, nci yali esinde ananevi «eng | çinde yaptığı tedkik- kuruş gibi hafif bir meblâğ bahsederler, sıcak k gibi kuvvetli. olmanın Ey vatandaş! Şevket Rado fasulye, pilâv boşaltan ibaret öğle yo niştie. Öğleden sonra, genç akalılar tarafından muvaffaki- uhtelif jimnastik tecrübeleri ya- pılmıştır Dünkü merasimde İstanbul Vali ve Belediye Reisi B. Kırdar, emniyet direktörü B. Muzaffer Akalın öle mekte- bin eski mezunları, eski yeni hocalar ve talebe velileri hazır bulunmuşlardır Darüşşefaka İisesinin talebe kadrosu 350 idi. Şarki Anadoludaki zelzele £ lâketzedelerinden 8! talebe daha mek- tebe alarak kadro #31 e çıkarılmıştır. BI felâketzede talebenin mesrafı İş ban- kası tarafından karşılanmaktadır yetli Bayramiçte emniyet Çanakkale Emniyet | gramının tatbi- | atından — olarak irt sene evvel Bay- -— 4 smiç kazasında da o i z İÜ rilinişti (Ak- t sme zarfında ehemmi- ti hiç bir vu- pek seyrek vu ar da faili mep- nedenberi teşkilâtan. vin B. Kemal Say- mesaisi ile Kendini sevdirmi münevver “ bie zabia, İsve Almanlar, Norveçte müttefikler ta- rafından sıkıştırılması ve bu memle- kette teşkil edilen cephelere imdad kuvveti göndermek hususunda bü- yük müşkülâta maruz kalması yüzün- den. İsveçin bitaraflığına riayet etmi- yerek kıtaatımı bu devletin toprakla rından geçirmeğe teşebbüs edecektir. Çünkü Norveçe ayak basan müttefi- kin ordularınm bu memlekete yerle- şince, İsveç üzerinden Baltık sahille- rine inmesi lar daha e mek mecburiyetindedirler. Her ne ka- dar İsv ti Alman istilâ ha- rekeline boyun eğmiyerek kuvvetle mukabele edeceğini resmen bildirmiş liye karşı koymak için de müdafaa hazırlıklarına başlamış de Alman ordusunun İsveç sahilleri- ne yapacağı ihraç hareketine mani olabilmesi şüphelidir. Zira Danimar kayı zaptederek, bu memlekete yer- leşmiş olan Alman ordusu İsveçe at- | lamak için, Norveçi istilâda olduğu | gibi, denizaşırı uzunca bir yol katet- mek mecburiyetiride değildir. Dani- markayı İsveçlen ayıran Kategat bo- gazının en geniş yeri 32 mil (takri- ben İstanbul ile Mudanya arası ka- dar) ölup, Sund boğazı ise ancak 3-4 mildir. Böyle kısa bir deniz yolunu ge- çerek yapılacak Alman ihracının ânt bir baskın halinde başarılması müm. kündür | » taraftan Baltıktaki Alman anlarında toplanacak kuvvetlerin de İsveçin öenup sahillerinde ihraca müsdit noktalara getirilmesi bir gece zarfında kabildir. Ana ihraç hareke tini muvakkaten setrelmek maksa- dile İsveçin şarkındaki Botn! körfezi- ne de aldatma kabilinden bir kısım kuvvetin çıkarılması muhtemeldir. Acaba İsveçe bir ih hareketini ba- şarahilmek için Almanyanın bugün- kü vapur mevcudu ve donanmasının | küdreti kafi midir? Evvelemirde şunu | bildirmeliyiz ki, harpten Alman ticaret v rlarının mecmu tonajı Iyon ton olup bunun 450,000 to- nu batmış ve takriben 1 milyon to- olduğundan Almanya- ir. Şu halde tiç milyon yaki kısmı Alman da bulunmaktadır ki, bu miktar ge mi İsveçe yapılacak askeri nakliyata tamamen kifayet eder. Fakat Norveç baskını Alman donanmasının - fazla hırpalanmasını ve kuvvetli cüzütam- larının zıyaımı intaç ettiğinden, ih- raç hareketi İsveçin muhtelif nokta. larına dağınık bir surette yapıldığı | takdirde bugünkü donanma me dünün bir taraftan yola çıkan vapür | #lerini ve ihraç noktalarındaki | hareketini himaye etmeğe, | TacA karşı koyacak İdafaasını kırmağa ki- Çünkü AL mühim su- iki drıtnot ile birisi ağır ve ikisi hafif üç kruvazör ve bir de cep zırhlısından bâşka bü- yük gemi kalmamıştır. Binasnaleyli bu kuvvetle himaye işi, ancak ihraç hareketi en fazla iki noktada vuku bulduğu takdirde mevzuubahis olabi- Halbuki mütearrız tarafın bilhas- | sa düşman sahiline ihraç gibi tehlike- i ve müşkül harp harekâtında zayin- ta duçar olacağı nazarı dikkate alı nırsa, iki noktaya bile asker çıkarma teşebbüsünün tamamen emniyetbahş | bir tarzda cereyan edemiyeceği anla- şılır, Bahusus müdafi tarafın elinde | hücum vasıtası bulunursa, İhraçta emniyet meselesi oldukça zayıflar Acaba Alman ihracına karşı İsveç donanması müessir bir mani teşkil edebilir mi? Gerçi İsveç donanmasın- da drrinot sınıfından harp gemisi yoktur. Fakat işe yarıyacak $ küçük sırtlı ile 5 sahil muhafmı zırhlı, 3 kruvazör, 16 muhrip ve 18 tahidiba- hir ve 10 hücum botundan mürekkep ya dön ton tutan müt donanması İyi sevk ve idare edilirse Alman ihracı- na muvaffakıyetli darbeler indirebilir İsveç donanmasının amiral gemisi Sverig olan İsveç donanması Baltıkta hatırı | sayılır bir kuvvet arzetmektedir. Ge- çen sene kızaktan inen 8000 tonluk iki zırhlı da ikmal edilmek üzere ol- duğundan, bunların da donanmaya iltihakı müdafaa vaziyetini hayli tak- viye edecektir. Bundan başka İsveç donanmasında torpido atan tayy ler de mühim bir kuvvet teşkil etmek- tedir. Bu donanmanın personeli umu- miyetle iyi talim görmüş ve harp ki- fayetini haiz bulunmaktadır ki, deniz- den gelecek Alman taarruzuna bu personelden enerjik bir mukavemet beklenebilir. Filhakika düşmanın bas kın hazırlığından vaktinde haberdar olduğu takdirde, İsveç donanması, Al man vâpur kafilelerine yolda iken muvaffakıyetli (aarruzlar yapabilir ve Baltıktaki Alman bindirme limanları- nın yakınlığı nakliye kafilelerini ko- layca yakalamak imkânını bahşeder. Diğer taraftan İsveçe ihracı düşü- nen ordu, Baltık denizinin merkezi bir noktasında ve Botni körfezinin medhalinde bulunan Aland adalarını zaptederek bu adaları üs yapmak ihtiyacındadır, Adanın Alman do- nanmas tarafından zaplına teşebbüs | edildiği zaman İsveç donanmasının 28 lik ve 21lik toplarla mücehhez arhlıları kara istihkâmatına zahir | olarak bu adaları müdafaada hayli müessir rol oynuyacaktır. Aland ada ları coğrafi vaziyet itibarile İsveç hü- re- lan zorlyaral cum botlarının istimline de çok müsal$ bulunmaktadır ittabi Alman ordularının ihraç edilmesile mesele tamam ol- maz. Ordunun insan ve malzemece devamlı surette beslenmesi deniz ta- rikile bilâ inkıta temin edilmek li- gımdır ki, bu da ancak İsveç donan- masının imhasile tahtı emniyete alı nabilir, Halbuki İsveç donanması kati netiçeli bir deniz muharebesinden iç tinap ederek muhrip ve tahtelbahir- lerile sık sık akınlar yapmak suretile Alman nakliyatına zayist verdirecek- tir. Ayni zamanda Baltık der n bu kısmı erin olmadığından, mayn 8s izi maksadla lanma- ya da çok elverişlidir ve nakliyat yol- larını maynlemek için İsveçin elinde kâfi miktarda seri mayn dökücü ge miler mevcuddur. Baltığa giriş kapı- ları Almanların elinde bulunduğun. dan, İngiliz donanmasının bu kap içeri girmesi mevzuu- bahis olamazsa da, küçük tahtelba. hirlerini sokması muhtemeldir Hulâsa; Almanya İsveçe ihraç reketine kârar vermiş ise, İsveç do- nanmaâsını hesaba katması lâzımdır. Gerçi İsveç donanması bu ihraca ta- mamen mümanaat edemezse de İyi sevk ve idare edilirse buna muvaffa. kıyetli darbeler indirerek karadaki müdafaanın yükünü tahfif edebilir. A.B. İsveçe ha- Maverayı Erdün Maveri Erdün hükümdarı emir Abdullah memleketimize gelecek. Fransizcası Tranajordanie yahut Trans. Jordane olan bu diyar, eskiden Osmanlı Buriyesine aldken ondan ayrılarak, beri bir memleket halinde tecessüs etmiş, Brie tanya A. mandası altına girmiştir. Mesaha- sı takriben 42000 kilometre nüfusu 240000 müslüman ve Amman'dır. Arapların Şeriat el - Kebir dedikleri bu den de anlaşılacağı üzere, n ötesinde Pilistinle arasını bu goları Irak ve Suriye hududları henüz iyice taayyün el iştir. Şamiye yahut Hamâd âsnen üç köşeli yaylânın bir kısmi- mı teşkili eder. Bu çöl parçasının yaln garp kısmında step nsbatları mevcnddur, Garbinde Balıri Lüt bulunur. Halkın bir kısmı yerleşmiş ve ziraaişi, | diğer kısmı ise bedevldir; koyun, deve yo- tüştirir. Şehirler mevcud değildir. Amman'- İ Nöbetçi eczaneler istenilen | her şeyi verecekler Şehrimindeki eczanelerden çoğu geceleri nöbetçi bulundukları zaman müracaat eden müşterilere yalnız müstacel mahiyette gö- Fülen ilâg ve tabbi mevaddı vermekte idi- ler. Keyfiyet Sıhhiye Vekliletine aksedin- e Vekhiet, geceleri nöbetçi kalan oc: irin tapkı gündüzleri gibi müşterilerin is- n9- tedikleri ilâçlarla sair her şeyi vermeleri icap ettiğini ve mürucaatların reddedilme- mesini Ecmacılaz cemiyetine bildirmişüir. da 5400 nüfus vardır. Faysal'ın birade memleketi td: birkaç otom Maverayi Erdün'ün muhtariy tasavrar edilmiş; «Omm - Ki Marerayı Erdün Kizi 1973 de Mdas edim ar Haştmilerinden tevdi olunmuştur. rayı Erdiün'e Htihak 1928 de bu ilhak, bir m Britanya tarafından Akaba'nin iltihakile, ba körfezile ve Kırıldı vuşanuş oluy yük olunumuştur. Aka- kar sdik İlkmektep çağındaki çocuk- ların sayımı de iikmeklep Ç ağlebi ihtimal. b Riyaseticümhur filârmonik orkestrası geldi akşam 29