1 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Başvekil, milli müdafaa tahsisatının 150 milyon Yeni yıl bütçesi geçen senekinden 1.250.000 lira fazlasile 262.312.000 lira liraya çıkarıldığını söyledi Bahibi; Necmeddin Sadak — Neşriyat müdürü: Şevket Rado — Akşam matbaası Yeni yıl bütçesi dün Meclise verildi Maliye Vekili bütçenin umumi hatları üzerinde beyanatta bulundu Sene 22 — No, 7071 — Fiati her yerde 5 kuruş CUMA 1 Mart 1940 BAŞVEKİ DİYOR Ki: “Milli korunma kanununun tatbiki bir seferberlik mukaddemesi veya harp hazırlığı olmaktan uzaktır,, “Tabii halin avdetine kadar devam etmek üzere kazanç, muamele, istihlâk, alkollü içkilerle diğer bazı vergilerde yapılan bir miktar zam ve tevsilerle 28 milyon liralık bir vergi “Sovyetlerle aramızda bir hâdise çıkacağına dair şayia- a, lar esassız ve hususi maksadlara müstenid mahiyettedir,, “Muharebelerin inkişafından Türkiyemiz için bir iştirak hissesi çıkarmak, ciddi ve vahim hadiseleri, çok hafif telâkki etmek demektir. Siyasetimizin açıklığı kendimizi korumak için bize düşecek vazifeleri yerine getirmeğe ve lüzum göreceğimiz tedbirleri almağa mâni değildir, Ankara 29 (A.A.) — Başvekil Dr. Refik Saydam bu akşam saat 20 de radyo ile dahill ve harici mesleler hakr kında şu nutku söylemiştir: Aziz vatandaşlarım, Bu akşam sizinle konuşmak istedi- ğim meseleler şunlardır: Mili korun- ma kanununun tatbik mevkiine ko- nulması, bunun tevlid ettiği bazı yan Lış akisler, son haftalarda bizi alika- dar eder i haberler, 1940 senesi büt terdiği derin tah iler dolayısile, memleketimizi iktisadi cephesinden ol- duğu kadar, müdafaa bakımından da köruyacak tedbirlerin alınmasını meö- buri gördük, ve her ihtimale karşı ra- dikal tedbirler almak lüzumu hasıl laç; ı evvelden düşündük. Hafta- larca çalışarak Büyük Meclisimizce kabul edilen Mili korunma kanunu meydana geldi. Bittabi bu kanunun, kanunlar mecmuasında durmak için değil, zamanı gelince, tatbik edilmek için yapıldığını hepiniz biliyorsunuz. Kanunun müzakeresi esnasındaki ve #onra Büyük Meclis huzurundaki söz“ lerim çok açık ve kati idi; Zaruri ihti- Welles yaç belirmedikçe vatandaşlarımın nor- mal hayatlarına karışmak, hükümet için hiç arzu edilmiyen bir hareket olacağını söylemiştim. Fakat, gittik- bugün Berline vasıl oluyor Fransız gazeteleri, tekziplere rağmen Almanyanın sulh taarruzunda bulunacağına Kani Alman matbuat bürosu şefine göre bu sene kati netice senesi olacakmış e — Zürih 29 — Amerika hariciye mete yarı Welles buzün saat op altıda burs” dan Almanyaya hareket (etmiştir. manyada üç gün kalacak ve Fransaya Bidecektir. b B. Welles, B. Mussolini ile yaptığı &ö- Tüşmeler hakkında herhangi bir mütar dermeyanından imtina Mi yadan avdet ederken İsviçrede Seçeceğini söylemiştir. “la 29 YAA) —— Alman matbü- ah, Sümmer Wellesin ziyaretinden — #ak bügün bahsetmektedir. Weller öğ İeden sonra Zürihten Berline her! etmiştir, ei Bem 29 (A.A.) — Amerika Birleşik devletlerinin Bern elçisi B- çi amnezi Züriche giderek B. Summer Welles görüşmüştür, ş Roma 25 — italyan mabafili, Wek les'in seyahatine şimdi daha fazla ehem- miyet vermektedir. Bu seyahat Betice- sinde Amerikan İtalya münasebetler inin daha ziyade iyileşmesi ümid © iliyor. Wellesin Amerikaya dönerken yapacağı Börüşmenin iktisadi münasebetlerin inki- #afna yol açacağı tahmin olunmaktadır. azeteler bu seyahate mühim mevki Ayırmakta, fakat mütalâa beyan etme- Mektedirler. Fransız gazetelerinin mütalâaları Paris 29 — Petit Journal gazetesi di- yor ki: «Almanyanin, tekziplerine rağ- men, bir sulh taarruzunda bulunacağı muhakkaktır. Çünkü iktisadi vaziyeti üzün bir harbe imkân bırakmamaktadır. Müttefiklerin noktai nazarları malüm- dur: Müsbet teminat, küçük milletlerin (Devamı 7 net sahifede) “. nutuk irad ederken çe maddi ve mânevi ıztırabı artan, bi- zim gibi harp dışındaki milletlerin de iktisadi hayatlarına tesirden hâli kal- (Devamı 4 üncü sahifede) İ Yeni bir şimendifer hattı yapılacak Hat Elâzığ - Palu - Muş « Tatvan arasında olacak Ankara 29 (Telefonla) — Öğrendi- gime göre Elâzığ ile Palu, Muş ve Tatvan arasında yeni bir şimendifer hatlı yapılacaktır. Hattın 100 kilo metrelik kısmının etüdleri nisanın on | beşinde ihale edilecektir. Tatvan Van gölünün garbinde, Bitlisin şimalin. dedir, İngilterede silâh altına alınacaklar Londra 29 (A.A.) — İş ve milli ser- vis nazırı, silâh altına celbedilecek olup 9 martta kayıtları yapılacak olan efra- dın takriben 300 bin kişiye baliğ oldu- ğunu söylemiştir. alınması düşünülmektedir,, Ankara 29 (A.A) — 1940 bütçesi nin Millet Meclisine tevdii münase- betile Maliye Vekili B. Fuad Ağralı Anadolu ajansına Aşağıdaki bey natta bulunmuştur: 1940 senesi bütçesi, teşkilâtı esasi- ye kanununun tayin ettiği günde Büyük Millet Meclisine takdim olun- muştur. Avrupada cereyan etmekte olan harplerin ve bozulan iktisadi nizamın büyük tesirleri altında he men her memleketin ihtiyarına meo bur kaldığı mali külfetler ve normal varidattaki tönakusların yarattığı bütçe açıklarının bizim bütçemizde de eserlerini görmek pek tabii idi. Bir taraftan gümrük resimlerinde ve ithalâf. maddelerinden alınmakta olan muamele ve istihlâk vergilerin. de görülen «40» milyon liraya yakın tenakus, diğer cihetten 'Türk vata- nınım müdafaası noktasından alın- ması zaruri ihtiyati tedbirlerin tah- mil ettiği külfetler nazarı mütelâaya | i alınırsa adi bütçenin tevazününde ve fevkalâde masrafların karşılan- masındaki müşkülâtın ehemmiyeti tezahür eder, İdare, vazife ve mesuliyet almış olanların bu gibi nazik anlarda reji mimizin İstediği dikkat ve cesaret hislerinden mülhem olarak hüküme- | Maliye Vekili B, Fund Ağralı | tin sarfettiği mesai neticesinde adi İ bütçemizi geçen seneki miktara na zaran bir milyon iki yüz elli bin Ura fazlasle fki yüz altmış iki milyon üş yüz onikibinlira üzerinden ve sa- mimi bir tevazün halinde tanzime muvaffakiyet elyermiştir. (Devamı 7 inci sahifede) Genubi Amerika sularında yeni bir deniz muharebesi mi? Montevideonun 50 mil açıklarında beş İngiliz harp gemisi dolaşıyor Nevyork 29 (A.A.) — Nevyork -'Ti- mes gazetesinin Montevideo muhabiri yazıyor: Cenubi Amerika sahilleri civa- rında yeni bir deniz çarpışması vukua geldiği hakkında kuvvetli şaylalar do- laşmaktadır. İngilterenin cenubi at- lantik filosunun Rio Plâta civarında toplandığı öğrenilmiştir. İngiliz Hay- kins krüvüzürü, sikzak yollar takib ede. rek dün Monteyideoya gelmiş ve ace- le surette petrol aldıktan sonra derhal denize açılmıştır. Hawkins kruyazörü mürettebatın. dan hiç kimse bu esnada karaya çık- mamıştır, Diğer taraftan bir Ameri- kan gemisi dün gece Montevideonun 50| mil açıklarında birlikte seyreden beş İngiliz harp gemisi görmüştür, Hollanda açıklarında top sesleri Londra 29 — Amsterdamdan gelen Jyaya nen ALM AASIY nizde bir muharebe olduğu zannedil- mektedir. Top ateşi bir saat kadar sür-, müştür. »bikirmile m: Madencilik ve mahpuslar Kömür istihsal havzasında işçi s- kıntısı çekiliyor, O kadar ki, birde ücretli mükellefiyet kanunu yapıldı. Diğer cihetten, işsiz mahpuslar var, Bunların yiyecekleri ekmeğin parasi- nı ns suretle kazanacakları da düşü- nülüyor. Biliyoruz ki ekseri hapisha- neler tenbelhanedir, fenalık üniversi, tesidir; oDışarda sürteceğime içerde barınırım, karnımı da doyurur, arka» daşlarla lâfazanlık ederim!» diye cü- rüm işleyenler de eksik değildir, Bütün bunlar dikkate almırsa, şu fikir kendiliğinden doğar; Hapishane leri maden mıntakalarında teksif et- mek acaba bir tedbir değil midir? Diğer cihetlen, serbes insanların çalışma, yaşama ve içtimai basire şeraitini öyle mükemmel bir merte- beye çıkarmalı ki, maden işçiliği, hal- kın istemediği bir angarya değil, ter- cihen çalışacağı bir istihsal şubesi ol- sun,