1 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGUN İNANÇ Mart sayısı ÇIKTI Onaltıncı yıl sayı: 5675 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraî ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul. No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Wilde EV çeviren din Sevim debiyat Bediiyat ) Cuma I Mart 1940 ık Kitapevi Başvekilimiz Milleti Temin Ediyor "Tedbirlerimiz bir seferberlik mukaddemesi veya bir harb hazırlığı olmaktan uzaktır. Bugünün dünya şartlarına uymak, yarının emniyetini kazanmak içindir" Yeni vergiler 28milyon Propagandalara aldanmaym!.. lira temin edecek "Sovyetlerle münasebatımızda 6 aydır değişmiş hiç bir şey yoktur, Sovyetler aleyhine bir niyetimiz de olamaz,, Milli Müdafaa tahsisaü 150 milyona çıkarıldı Maliye Vekilinin izahatı İthalât vergilerindeki azalışı karşılamak için... Kazanc, muamele, istihlâk, alkollü içkiler ve sair vergilere bireı miktar zam kabul edildi Türk Rus Hünasebetlerine dair u münasebetlerde, Hariciye VeAnkara 29 (a.a.) 1940 bütçesinin neticesinde adi bütçemizi geçen senekî kilimiz Şiikrü Saracoğlunun Millet Meclisine tevdii münasebetile Ma miktara nazaran bir milyon iki yüz elli Moskova seyahatindenberi, aliye Vekili Fuad Ağralı Anadolu ajansı bin lira fazlasile iki yüz altmış iki milyon normal bir değişiklik husule gelmiş değilüç yüz on iki bin lira üzerinden ve samina aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: dir. Hariciye Vekilimizin Moskova se« 1940 senesi bütçesi, Teşkilâtıesa mî bir tevazün halinde tanzime muvaffayahatinden evvel Türk Rus münasebetsiye kanununun tayin ettiği günde Büyük kiyet elvermiştir. Bu bütçenin şimdiden tebarüz ettirileMillet Meclisine takdim olunmuştur. Avleri her zaman daima gittikçe daha kuvrupada cereyan etmekte olan harblerin cek umumî hatları şunlardır: vetli ve daha sağlam görünen dostluk te1 Sivil bütçelerde yüzde 10 nispeve bozulan iktısadî nizamın büyük tesirmelleri üzerinde idi. Şükrü Saracoğlunun (Arkası Sa. 5 sütun 6 da) Maliye Vekiümiz Fuad Ağrah leri altında hemen her memleketin ihti seyahati, prensipi itibarile Moskovayanna mecbur kaldığı malî külfetler ve ca da kabul edildiği bizce malum normal varidattaki tenakusların yarattığl bütçe açıklannın bizim bütçemizde de yeni ve munzam anlasmalarla iki komeserlerini görmek pek tabiî idi. Bir tarafşu ve dost memleketin münasebtlelan gümrük resimlerinde ve ithalât madrini daha ileri iyiliklere götürecekti. Andelerinden alınmakta olan muamele ve cak Avrupa ahvali bakımından arada baistihlâk vergilerinde görülen 40 milyon liraya yakın tenakus, diğer cihetten Türk zı hâdiseler vuku bulmuştu. Bizce pek vatanının müdafaası noktasından alınması galib bir ihtimalle daha ziyade onlann tezarurî ihtiyatî tedbirlerin tahmil ettiği siri altında olarak bu yeni anlaşmaları külfetler nazarı mütaleaya alınırsa adi akid ve intac etmeğe muvaffakiyet elverbütçenin tevazününde ve fevkalâde masmedi. Moskova mülâkatları, ileride belki raflann karşılanmasmdaki müşkülâtın ehemmiyeti tezahür ederbu yanm ve akim kalan müzakerelerin tdare, vazife ve mes'uliyet almış olantekrar başlaması ve müspet olarak intac ların bu gibi nazik anlarda rejimimizin isolunabilmesi umudlarına talik olunmak ve tediği dikkat ve cesaret hislerinden mülBaşvekilimiz Doktor Rejik Saydam eski dostluğa hiç halel gelmediğinin temihem olarak hükumetin sarfettiği mesai natı iki tarafça da tekrar ve teyid kılınAnkara 29 (a.a.) Başvekil Dr. malettiği siyasî îstikametin icablarına uymak suretlerile nihayete ermiş bulundu. Refik Saydam bu akşam saat 20 de radyo gun olarak, Büyük Millet Meclisinin tasBizce Türk Rus münasebetleri o gün ile dahilî ve haricî meseleler hakkında §u vibile alınacak bir kararla, yani açık olarak yapılır. Binaenaleyh, seferberlik veya bu gün işte bu vaziyetini ve bu mahiyetini nutku söylemiştir: harb, ancak millî menfaatimize ve Türk « Aziz vatandaşlanm. muhafaza etmekte olmak lâzımdır. Onu Bu akşam sizinle konuşmak istediğim vatanının selâmetine uygun olmak şartibozacak ahdî veya filî yeni bir vakıa meseleler şunlardır: Millî Korunma ka le, üzerinde durulacak bir karardır. Busebketmiş değildir. nununun tatbik mevkiine konulması, bu nu böylece tespit ettikten sonra, hükumetnun levlid ettiği bazı yanlış akisler, son çe, Millî Korunma kanununa uyarak alıHakikat bundan ibaret iken zaman zahaftalarda bizi alâkadar eden haricî ha nan ve sırasile alınacak kararlar, dünya mm Türk Rus münasebetlerini şüpheli berler. 1940 senesi bütçe hazırlığı. buhranının memleketimize yaptığı akislegösteren ve böyle göstermekte menfaat ri önlemek, sizlerin halde ve istikbalde bu Millî korunma kanununun 2ÎYAEDDÎN FAHRt günlerin tabiî olmıyan şartları içinde sıgördüğü anlaşılan bir takım propaganda gebebleri kıntı çekmemeniz içindir. Bugün, sizinle neşriyatına şahid olmaktan hâli kalmıyoAylardanberi dünya vaziyetinin gös (Arkası Sa 5 sütun 4 te) ruz. İkide bir Türk Rus hududlannda terdiği derin tahavvüller dolayısile, memki karşılıklı hazırlıklardan ve hatta yer leketimizi iktısadî cephesinden olduğu yer bazı çarpışmalardan bahseden mu kadar, müdafaa bakımından da koruyahayyel propaganda neşriyatı bu cümle cak tedbirlerin alınmasını mecburî görGeçen Rio Plâto deniz harbinin kahramanlarından Ezeter ingiliz kmvazörü dendir. Bizzat görmemekle beraber bazı dük ve her ihtimale karşı radikal tedbirler Nev>*ork 29 (a.a.) Nevyork Times hakkında kuvvetli şayialar dolaşmaktadır. " Rus gazetelerinin de galiba bu propagan almak lüzumu hasıl olacağmı evvelden gazetesinin Montevideo muhabiri yazı lngilterenin cenubî Atlantik filosunun düşündük. Haftalarca çalışarak Büyük da neşriyatına kapılarak bazı bazı Türki Meclisimizce de kabul edilen Millî KorunGeçen seneki Bu seneki Rio Plâta civarmda toplandığı öğrenilmiş yor: ye aleyhinde neşriyat yaptıklarını da bazı ma kanunu meydana geldi. Bittabi bu ka«Cenubî Amerika sahillerî civannda tir. İngiliz Hawkins kruvazörü, zikzak Büyük Millet Meclisi ,431,860 4,435,484 matbuatta okuyor veya işitiyoruz, ve ne nunun, kanulnar mecmuasında durmak yeni bir deniz çarpışması vukua geldiği (Arkast Sa. 6 sutun 3 te) Riyaseti Cumhur 429,360 429,360 iııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııuııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııın yalan söyleyelim, mütehayyir oluyoruz. için değil, zamanı gelince tatbik edilmek Divanı Muhasebat Reîsliği 747,581 750.448 için yapıldığını hepiniz biliyorsunuz. Başvekâlet 300,000 1,172,000 Herhalde, bir kısım matbuattaki proKanunun müzakeresi esnasındaki ve Devlet Şurası Reisliği 355,000 322,212 paganda neşriyatı ne olursa olsun, resmî sonra Büyük Meclis huzurundaki sözlerim 242.000 Istatistik Umum Müddrlüğü 454,920 Rus mahfilleri elbette hakikatleri görü çok açık ve kat'î idi: Zarurî ihtiyac belir660,000 Meteoroloji Umum Müdürlüğü 605,490 yor ve biliyorlar diye düşünüyor ve bu medikçe vatandaşlarımın normal hayatla625,540 Diyanet Isleri Reisliği 655,518 nunla müsterih oluyoruz. Nitekim, mese rma karışmak, hükumet için hiç arzu edil22 299,266 Maliye Vekâleti 20,069,340 49 739,599 Düyunu Umumiye 67,239,599 lâ hududlarda çarpışmalar vuku bulduğu nıiyen bir hareket olacağmı söylemiştim. Fakat, gittikçe maddî ve manevî ıstırabı 5 515,000 5,347,425 Gümrük ve înhisarlar Vekâleti ve saire gibi bazı yalan haberler önünde, artan, bizim gibi harb dışındaki milletle5 201,000 4,849,824 Dahiliye Vekâleti pek icab ettiği zaman, resmî Rus makam rin de iktısadî hayatlarına tesirden hâli 188.000 169,200 Matbuat Umum Müdürlüğü ları ve Türkiye kaynakları bunları tekzibe kalmıyan bugünkü harbin, memleketimiz7 400,000 7,437,310 Fmniyet Umum Müdürlı'iğü lüzum görmek suretile vaziyetin hakikati deki akislerine karşı koymak, sulh dev 11 013,000 12,179,000 Jandarma Genel Komutanlığı resinin icablarına uygun yapılnvs normal ni t"spite itina ediyorlar. 3 561,000 3,604,900 Hariciye Vekâleti vasıftaki kanunlarla mümkün olamıyaca8,135,424 Sıhhat ve lctimaî Muavenet Vekâleti 8 471,000 Ahiren Avam Kamarasmda İngiliz hü ğını görünce, Millî Korunma kanununu, 10 005.270 9,218,112 Adliye Vekâleti kumeti dahi Türk Rus münasebetleri verdiği salâhiyete istinaden, tatbika baş1 757,000 1,659,463 Tapu ve Karlastro Umum Müdürlüğü üzerindeki türlü şayialar üzerinde sorulan ladık. 17,331,329 16 164,400 Maarif Vekâleti suallere cevab verırken garb demokrası7,424,998 Çıkan rivayetler 8 143,530 Nafıa Vekâleti 1,092,605 lerinin Türkiyeden Rusya aleyhinde 1 ,206.072 lktısad Vekâleti Bu, içeride ve dışarıda bazı teisırlere 1,397,058 1 481.135 Münakalât Vekâleti , anormal taleblerde bulundukları hakkm sebebivet verdi. Haricde, Türkiye sefer1,506,320 1 667.800 Ticaret Vekâleti daki rivayetleri topyekun tekzib etmek berlık yapacak, onun için kanunu hareke6,822.681 7 ,330,000 Ziraat Vekâleti te getirdi, denildi. Dahilde, hükumet harsuretile vaziyeti bir kat daha aydınlatmışMillî Mrdafaa Vekâleti grrunu (kara, tır. Filhakika o türlü talebler vuku bula be karar verdi; diyen bazı fena görüşlü hava, deniz, askerî fabrikalar ve ve düşünceli insanlar hükumetin hatırın bilmek ve yahud Türkiyeden atlayarak dan geçmiyen bir takım fikirleri, nazari78.000.000 Harita Umum Müdürlüğü) 91 129,000 Rusya aleyhinde hareketlerde bulunula yeler vaymağa başladılar. 262,312.140 261.064,192 Yekun bilmek icin Türkiyenin mevcud ve maKararlarımız gizli değildir CUMHURIYET Millî Müdafaa bütçemiz fevkalâde tahsisatlarladır. Refik Saydamm bilSon Kayseri zelzelesinde yıkılan bir' rjinüş (Başvekilin seyahatme davr lum akidlerini bozmak icab ederdı, ki Aziz vatandaşlanm, ler 5 tnci sahifemizdedir.) dirdiği gibi 150 milyon lirayı bulacaktır. yazı ve Kayseri zelzdesine a YUNUS NADI Eğer hükumet harbe karar verirse, ' (Yaztsı S inçi şahifede) (Arkası Sa. 5 sütun 3 te) bu, gizli değil, Türk rniUetinin kendine Cenubî Okyanusta yeni bir deniz harbi mi ? Âlmanya bu günden itibaren Holanda ve Belçika hndndlarını kapaüyor 3 üncü sahilemizde Hükümlerin çarpışması Masraf bütçemiz Başvekil zelzele mıntakasına gidiyor