25 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11
Tarihe vesikalar Abdülhamid zamanında bir sultan sarayını ziyaret Enver paşadan ve Hüseyin Cahidden memnuniyetle we Matbuatımızda intişar eden ban yanlışlıkları göstermek maksadile Son devirde sultan saraylarının me yaziyette olduklarını iki yazi ile anla- tayorum. bu sütunda neşrettim; bü da ikincisi ye sonuncusudur. Eskiden Ortak kısmından bö ba ibti iyatlı Zira; orad da var.) elbiseli yün hal ayrılıp ta K mÜr aslar otu: yol rurdu, lara, ahut geçen sultanların dağ bazılar ırdu. Hattâ elli küsur dönüm- çesinde bir kaç bina bulu dı. Babe «tahit kızım: ır edin. a gideceğiz. irebilmeniz lıdır. İşte uran ahbap bir ne gönderiyorlar. Orada bu ğına bürünüyo kadınlar, Jândo, yani kupa yahut a nöbet bek bir haremağası arabaya Terbiyeli kim oldu izin verildi boluyor. Yalının e yardır. Biri selâmlığın duran kavaslı kapısı, öteki haremin &ultanlara mahsus araba kapısı. Üçüncüsü de küçük bir medhal. Bu- rası açılıyor. Haremağaları sizi gibi bir yerden ge gesinin çimento nın yamsıra azcık aylılar arasındas upuzun - yere $i in bir an kay- açılan, üç kapısı daima açık yor. Kapı altı rek harem bah- üzerinde bina ürünür - faml) afını öpüşüyor- nükteleri sıralr şehiriilere r «ayole, yet komik ve saray lügat- Birincisini bu hafta içinde | çesine Uyerek lidini na aykırı bir sözdür güya İstanbul h Br Bunu s neticede bu tabire dilleri alış- mıştır Acemile: alıp götürüy cek (3) ferace lar. Bur tazam katla ara konup 8 yastıklarına muntazam Filânca sultan aleyyetüşşan efen- dimiz hazretlerinin nanı leriğir. Tercümesi idir. aziz sepet ıca sultanın ekmek sep fki odalı öyle muv: r kaça havale.. K t katta, ihtiyar kalfalaı safirleri ağırlıyorlar. o Meşrutiyetin ilk artık adans para lâfı ayıpmış dinin sultanı m senel lar üyorla lerini heba etm! Ke ak buki bu tekli Etlerin k B Kendi âkibet Bu y evlenememişlerdir. yul etmen aç kırıntıları müyor amma, mevzuu umur yahut uyor; Yâfı çeviri- olsun diye alanes y atak odasıdır burası, İki ba- venle çıkılan i> ve bilâhare gördüğ koltuk- ımış, Bun- ih- apeler, şkervari sırale kalfaya san edilmiş eş Kafesli pen: Rihtim reden bakıyorsunuz: boyunda, 1 önünde nöbet b Pencerede bir testi... Kapının önünde çömlek gibi bir kızcağız di- van duruyor. — Çocuk! yor. (Yüzüne karşı eçocuk!> hitabında bulunmak, usuldendir). m edeceklerdir. Oda sahibesi emrediyor: Koş musandıradan büyük üş küreyi getir... Anlamadınız galiba?... İzah ede- yim! Saraylıların hususi kelimele- ri vardın Musandıra — Tavan arâsı, — Kâse Deslemal — Havlu, Sükker — Ekmek kadayifi, — Fem? (E Diyaman Fransızca bir sözdür di- ye sakın kalfayı hıristiyan sanmayın. Hayıri Hanedan, cariyelere İsim vez» ndim?) bir | - diye küşütası sesleni- | bahseden * Bizi kurtardılar !,, diyen sultan. — Saraylıların tabirleri: Musandıradan üşküreyi ,, getir . “ Nanı aziz ,, sepeti için bütün şark lügatlerini de- garip ve ekserisi bimâna ha hasıl etmiştir. Yenalüf! Bunlarla da Margrit, Roza gibi miş. Eşki bu Çırağ ge bile feza olur. almak K Mi çağırmı Hot ada Sultan misafirler onu ne rden kımıl damayı ise etsizlik « saymış Onun için bu gez ya ta- öpmek teşebbü- sünde bulunuyorlar Etin lem - tabirin! kullanarak, eli- oluyor, Sonra o bir koltuğa oturuyor; mi- safirler yere. ek çocuk için is kemleye ilişmek müsaadesi var. Bil- hassa Fransızca O konuşabiliyormuş, İngilizce de öğreni Bu me yetlerinden & TMUŞ, dolayı Hediyeler verilk itibar sultan Hamid he T Bu sultan da onu: yakın dandır, Abdül tabirir mid hakkımda kullanırlar.) isabet olduğunu Hüse Sebebi ıltanlar r beyi, Mutlakr başlarını sar myor iŞ. iğıdhaneye Gg Derken orta Minimini ne bir mekler. bir K Bulunduğ tepsi, sahanlaria ndi - koc an ayrı - yemeğini dalma bu şekilde yer biri de kendi larına karınla, Çocuklarından odalarında birer baş- nı doyururlar, Daima bu böyledir. Yalnız damad paş lâmlıkta sofrası kurulur. Misa beraber oturur. Ziyaretiniz bitmiştir. nuz. Kapıdan çıkarken: — Hakipayı devletlerine yüz süre- rim! - diye selâm bırakınca, saraylı- lar şu klâsik cevaplarını veriyorlar: — Olsun! (Zani: diririz.) Ayrılıyorsu- Slâmınızı bil- Yürük Çelebi () Sarayhlar, kendilerinden olmıyanla- ra «şehirli. derler, (2) Şehirli hotoru ile saraylınınki İnce ipek bir kumaştan yapılmıştır rümcük! bir manzata arzeder. tozunu Kendi yapar ve mücev- renklerden seçer. Sarayda holoasuz gezen ak hanedan kadınlarıdır. (3) Saraylıların çirakları, Bir kız araba altında ezildi Muğla, (Akşam) da Mehmed tarladan gelen 1 Milâs kazasın- Nazlının 1 gelmeli olan Şerafeddin Laf- calmın arabasının altında ezilerek ölmüştür. t Müsebbipler yakalanmıştır, ınuz yer salondur. iğne Ss tutturur. Kumaşı yakışan | | MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABİ Yazan; SÜL! 'YMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mak 'Tefrika No. 57 Londrada yapılan teşebbüse ingilter nin cevabı: görülmüyordu. Bu nezaret ise şimdi o kıratta 26- vat elinde bulunmağa pek muhtaç idi! şanın arkadaşlarile yaptığı ler neticesinde bu makama sip Viyana elçisi Re: Kendisine çekilen en mün teveccüh ttan bulunniz müsaade olun- af Nezarı . Hurşid Devlete, Nail b ıyin edilmişlerdi şadan münhal olan âyan zi Ahmed Muhtar paşaya tevdi edildi. Ancak Reşid pi tiğini yazmadığı. mek istemesi bu ne pek hususi bir sebepten mâzerelini izah maksadına ri tar ım b ağı yi sena ve İtiraz buyurulmuyorsa deceğim, dedi suretle Hari inde ye Nezareti de tekarrür etli. ni sadare abulü üzeri. de dahil vü- celâ ile akdettiği mada İta Trablusa ileceği müsla- konulmuştu. anın verdiği iza- gerisinde mevki ibatı alma: kumandanı miralay $ tebliğine karar verildi. Said ılan karar suretini vükelâya kendisi oimsalımadan ntasına yerleştirdi! âdan kimse bu muamelenin mânasını anlamadı (Eski bir iliyad!) deyip geçildi. Londradaki Osmanlı sefareti İngiliz gazetelerinin ağızlarna be karak İngiltere hükümetinin böyle gasibane bir muameleye meydan ver- miyeceğinden bahs ile Osmanlı hükü- metince İtalya taleblerinin reddedik mesini tavsiye ediy Said paşanın yapılacak teşebbüsler hakkında ilk teklifi Şu ol sefirimiz Tevfik pa çekelim. Osmanlı hükümetinin İngiliz hü sırda olduğu gibi Trablusgar gazi üzerinde de alâkadar etr bazı Vükelâ heyeti işti. Kesmem kalmamıştı. Bür paşanın Haşım mamile İki sır gibi İngiliz işgaline vermek İtalyan darbesile beyinlerinden vurulmuşa dönmüş vükelâya pek ehven görünü Geç kaldınız! m. “ei — ed | yordu. Bu fikir hiç münakaşs! edildi. Said paşa dikte #derek “/ aya telgraf çektiği, Said paşa bir taraftar © Şevket paşanın Almama, giderek elçi baron Marşi imparstorunun İtalya müdahale etmesini temin) meğe çalışmasını söy! Şevket paşa gitti, Padişahın tavassut için diği yük devletler hükümdarlarına, teh rine telgraflar çekmesi “789.00 di. O gece elem ve ızti zakereler sabaha kadr İtalyan ültimatom nünde patlıyan İtalyan & etmişti, İtalya Hariciye Nazırı Meli. Culiano hemen Avrupa Kabin Balkanlarda statükonun sare” ğını ve menfaatlerinin ihlâl dikkat edileceğini ten kte istical etmişti. Hattâ bur lu manı tahrik ubir bulmadığı gibi Karadağ Yü pas kan vaziyetini teşviş ededi.”2“ lerde bulunmaktan mer sini bile tavsiye etmişti, ©. lusta müşkülâta uğradıkş£ l setinden adım, adım uzaklin bina Babıâlice devletlere edilöizber mü- v faidesizliği anlaşıln, medi, . Tevfik paşanın, İngilfere * ve den aldığı kısa cevâ5 çu alm, * kaldınız!) Bugünlerde hiç bir büj kendisini hareketlerinde muyordu. Bazıları İtalyaya etmeğe bile meyyni idiler, ia Rusya Şark meselesini şimdi açım â ğı tehlikeli görüyor, fakat Boğazlar. ” dan geçmek serbestisine malikiyet — in İtalyanın yardımına nefi vir elini besliyordu. rakikatte tol m ım tebaasının hoş ğunu celbetmemek için Bu vü gösteremiyordu. Menfaati kla beraber İtalyayı hiç sevmiyen turya onun böyle bir macera ile asını kendi hesabına fena na- 'du. Diğer taraftan oyun efiki Almanya gibi Jön amak için sebepleri yok sa on sene kadar evvel z istediği gibi rekette serbes burakmağı vadetmiğ- imdiden müdahaleyi mevsimsiz yordu. (1) v Jattâ Hariciye Nazıfl İtalyan üz nsanın İtalyayı hoşmud etmek- başka şey düşünmediğini Söyle. mişti. (2) Bu sebeplerle bütün Kabi. er Babıâlinin 30 eylül tarihli riöa Arı larına resmi bir nezaketle menfi co. © vaplar verdiler ve başka çare olmadı gından İtalya ile uzlaşmağı tavsiye ettiler. Almanya elçisi Baron Marşat anını Trablusgstbi işgali İngiliz. de İngiltere Osmanlı devletinin eczasından olduğuna hiç ehemmiyet vermiyerek Misırm bitaraflığım ilân etmişti Mısırdan Trablusgarbe"imead İğNSlD. veti göndermek için İngiltere ile g BÜ husumet hiç göze alınabilir miydi? İtalya belki Osmanlı hazinesi & Trablusgarp için yüz milyon liret vet w meğe razı olabilirdi. Fakat bu suretle Osmanlı mesi, ketlerinin her parçasına ( (satıl mülk!j; diye bir yafta yapıştırilmalı. idi! Devlet vakıâ Bosna - Hersek Işind Avusturyadan para almağa razı > muştu. Amma Bosna zaten 37 £ denberi Avusturyanın işgali ve idaröy altında bulunuyordu. Trablusgarpte ise böyle bir durum yoktu. İtalyanlap» şimdi buraya hiç bir tahrik olmadan, peryalizm emcilerini tatmin içli ediyorlardı. Hiç bir devletten hiç bir türlü yardım görmek ihtimali © n çaresizliklere rağmen İ arbin Omüdafaasız terking anı kali olamıyordu. (Ari 0) Raymond Polne en. (2) Git Me a 4, ; j
