8 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

İngiliz Başvekilinin Avam|Nnanatan gelen talebe Kamarasında beyanatı Şimdiye kadar cereyan eden harb faaliyeti hakkında izahat verdi Londra 7 (AA) — Chamberlain Avam kamarasında harbin seyri hak- kında beyanâtta bulunarak ezcümle demiştir ki: €Meclis sadece umumi vaziyet ve meseleler mevcuttur ki bunlar hak- kında malümat verilmesi âmme men- fanti bakımından imkânsız bulun- maktadır. «Polonyalılar, her tülü muhale- feti bertaraf etmek için adet ve mal- zeme üstünlüğüne güvenen kuvvetli ve merhametsiz bir düşmana karşı çetin bir tarzda dövüşüyorlar. Polon- ya askeri daima cesur ve azimli bir > muharip olmuştur ve bu ananeyi bu gün de muhafaza eyiemektedir. Ha- vağa kahir bir üstünlüğe ve kıtaat ve topçu itibarile de adet farkına karşı Almanlara her karışı muhare- be ile bırakıyor. Almanlar ekseriya kısa bir harp ve seri bir karar lüzu- munu ileri sürdüler, Buna binaen Alman plânının başlıca buhranı bun- dan sekiz gün evvel resmen harp ilân etmeksizin istilâ edilen Polon- yaya karşı teksi? ettiği görülür. Şim- diden maruz kaldığı insan ve maâlze- me zayialına rağmen, Polonya mil- letinin maneviyatı bozulmamıştır. İngiliz ve Fransız hükümetleri bugün Polonya hükü- metile mezkür hükümete mali kay. nâklarını artırmak iwikânmı veren yeni bir anlaşma imza etmişlerdir, *Garpte, Fransa da bizim gibi kuv- vetlerini tam bir müessiriyet ile s6- ferber etmiş ve bü kuvvetler şimdi bütün müşterek cephede düşmanla temas halindedirler. Olup biten hak- kında bazi malümat neşredilmiştir. Fakat aşikâr sebeplerden dolayı hiç bir tafsilât ifşa edilemez. Muhasema- tın başlaması Fransız milleti nezdin- de de burada bariz bir surette görü- len azmin görülmesine vesile olmuş- tur, İki memleket arasındaki anlaşma tamdır ve harbin cereyanına ait bü- tün faaliyetlerde teşriki mesai için halen meriyette bulunan itilâflar iyi ve arızasız işlemektedir. sİngilterede, ordumuzun çok geniş bir faaliyet sahasını ihtiva eden aş keri müdafaa tertibatı, gerginlik dev- resi esnasında ittihaz edilen ihtiyat tedbirleri sayesinde, vaktinde yapıl miş bulunmaktadır.» 'B. Chamberlain müteakiben Büyük Britanyanın müdâfaa kuvvetlerinin muhtelif şekillerde seferberliğini göz- den geçirmiş ve çok yüksek olan bü- tün saflardaki maneviyatı methüsena eylemiştir. Bundan sonra deniz meselesine te- mas cdon Başvekil şimdiye kadarki eri mühim ve en dikkate lâyık vakıa- nın Alman denizallıları tarafından © Almanyaya karşı iktisadi B. Chamberlain İngiliz ticaret gemilerine karşı yapı- lan isarruzların inkişafı olduğunu kaydeylemiştir. «Athenia vapırunun ölüm ve ted- hiş sahneleri içinde batması harbin fillen başladığını göstermiştir ve hiç bir Alman tekzibi vey&hut uydurması Almanyanın bütün dünyayı derin bir surette müteessir etmiş ve dehşet içine koymuş olan bu harpte masum olduğuna halkı inandımamıyacaktır. Alman denizaltıları tarafından İngiliz ticaret gemilerine diğer tecavüzler de vaki olmuş ve üç dört vapur batmıştır. «Bize gelince, Bahriye Nezareti derhal mukabi) tedbirler almıştır. İn- giliz destroyerleri ve denizaltılarla mücadeleye mahsus diğer gemiler bü- yük bir faaliyet sarfettikleri gibi mü- bim mikdarda takviye kuvvetleri de süratle hâzırlanmıştır. Nakliye gemi- | lerinin bir arada ve muhafaza altın- da seyrüseferleri için tedbirler alın- mıştır. «Almanya üzerinde geniş İstikşaf uçuşları yapılmış ve birbiri arkasın- dan üç gece zarfında Ruhr da dahil olduğu halde, şimali ve garbi Alman- yanın geniş bir kısmı üzerine 10 mii- yon beyanname atılmıştır. Askeri tayyarelerin Vilbelmshaven “açikla- rında bazı Alman barp gemilerine yaptıkları çok kalıramanca taarru- Zu takdir ve tazimle yadelmek iste- rim, Bu taarruz esnasında iki cep kruvazöründen birine en az İki isa- bet olmuştur. Bu hücumların hedefi olan Wilhelmshaven'de ve Kiel ka- nalının methalindeki Alman filosu üslerinin Almanyada en iyi müdafaa edilen noktalar olduğu anlaşılıyor. Baskın esnasında gözleri etrâfın gö- rülmesine şiddetle mani olan bir fır. tana ve yağınur vardı, " harp başlıyor Bilhassa Almanyanın iptidai madde tedarik edememesinin teminine çalışılacak Paris 7 — Almanyaya karşı ikti- harbi idare için muhtaç olduğu İp- tidmi maddeleri tedarik edememesini temine çalışacaktır. Selâhiyeltar mahafil, bugünkü Al manyanın 1914 senesindeki Alman- yadan daha ziyade kolaylıkla yara lanabileceğini beyan etmekte ve Al manyanm şimdi bitaraflıklarmı ilân «itmiş olan bazı memleketlerin yar- dmına güvenmiş olduğunu ilâve ey Mayekiçiin Diğer taraftan Almanyanın iklisa- di vaziyeti, çok naziktir. Son aylar zarfında mahrukatın sanayi işlerini temine kâfi olmadığı görülmüştür. Harb, bu kifayeisizliği arttırmaktan hâli kalmıyacaktır. Demiryolları mal semesi de, resmi Alman raporlarına nazaran noksandır. Almanyanın ge çen harpte şark ve garb cepheleri arasında âdeta mekik dokurcasına asker sevkıyatı yapmasına Alman demiryollarının fevknlâde mükem- meliyetinin medar olmuş olduğu ha- tırlatılmaktadır. Binnetice, müşahidler, vaktile AL man tabilyesinin mümeyyiz vasfını teşkil eden kütleler halinde nakliyat AKŞAM Diğer memleketlerde tahsil. lerine devam edip edemiye- cekleri i tedkik ik ediliyor Almanyadaki ta talebemizden 250 gi memleketimize dörmüş, mütebakisi de dönmek üzere yola çıkmıştır. Maarif Vekâleti, talebenin maaşla» rıni kesmemeğe karar verdiğinden bu gençlerden maarif müesseselerinde istifade cihetine gidilecektir. Diğer ta- raftan bu gibi talebenin diğer mem- leketlerde o tahsillerine devam edip edemiyecekleri hususu da tedkik edi- mektedir. Maarif Vekâleti, Almanyadaki ta- lebeye 150 şer lira harcırah tahsis etmişti. Bu paranın bir kısım talebe- ye tam olarak verilmediği, mütebaki- sinin Belgraddaki (sefarethanemiz tar. limleri arasında nakil ve tayinler Akşam kız sanat mekiepleri mual- limleri arasında yapılan yeni nakil ve tayinler dün Maarif WVekâletinden tebliğ edilmiştir. Bu nakillere göre Beyoğlu Akşam kız sanat mektebinden B. Panayot Istanbul Akşam kız sanat mektebine, İstanbul Akşam kız sanat mektebin. den bayan Vasfiye ve bayan Şehime, bayan Ganime ve Meliha Samsun Akşam kız sanat mektebine, Selçuk kız Akşam kız sanat mektebinden bayan Nezahet Balıkesir Akşam kız sanat mektebine, İstanbul Aksam kız sanat mektebinden bâyân Saime Antalya Akşam kız sanat mektebie, Selçuk kız enstitüsünden bayan Hatice Erzurum Akşam kız sanat mektebine, İstanbul Akşam kız sanat mektebinden bayan Kevser Kars Akşam kız sanat mekte- bine, Kadıköykız estitüsünden bayan Kadriye Antalya Akşam kız sanat mektebine, Selçuk kız enstitüsünden bayan Hanife Balıkesir Akşam kız s0 nat mektebine, Kadıköy kız enstitü- sünden bayan Zekâvet Samsun Ak- şam kız sanat enstitüsüne tayin edil- mişlerdir. Gaziantep lisesi müdürlüğü Gaziantep tisesi müdürlüğüne ve coğrafya muallimliğine Kabataş lİse- İ si coğrafya muallimi B. Sahir tayin edilmiştir. Çocuk kavga yaralanmasına sebep oldu Kasımpaşada Dereboyu soyağında 23 numarada oturan Cemal kızı Sultanın çocukları kapının önünde oynarken diğer çocuklarla kavga et- mişlerdir, Bu sırada Ali isminde biri gelerek demirle başına vurmak surö- tile Sultanı ağır surette yaralamış. tır, Yaralı Beyoğlu hastanesine kal. dırilmıştır. Hamalın arkalığı başka bir hamalı yaraladı Kabataşta, İnhisarların salış anba- rında hamal Rıza, binanın üst kat penceresinden aşağıya arkalığını -at- mış, bu sırada arkalık, aşağıdan gö çen hamalbaşı Şükrüye isabet ede- rek muhtelif yerlerinden yâralanma- sına sebeb olmuştur, Polis dikkatsız hamaiı yakalıyarak hakkında kanunt takibata girişmiştir. icra etmek imkânına malik olmaksı- zın, aynı zamanda muhtelif cephe- lerde harbi idame etmenin arzelmek- te olduğu müşkilâtın Almanyanın şarktaki harbi mümkün olduğu ka- dar üratle ikmal etmek arzusuna hâkim olup olmadığı sualini irad et- mektedirler. Bundan başka, İngiliz - Fransız donanmasının ezici faikiyeti, sahillerin hakiki surette abluka edil- mesine medar olacaklır. Birçok Al man gemileri batırılmıştır, Almanyanın iktisadi istiklâlini mümkün mertebe temin etmek için olarsik bir siyaset takibi derpiş edil- miş idi, Fakat daha harbin ilk gün- lerinden itibaren halkın bir takım ciddi teokayyüdata tâbi tutulmasına lüzum görülmüştür. Nihayet bazı esaslı maddelerin fikdanı yüzünden seri bir harb yapması, Almanya için bir mecburiyet halini almıştır. Bu itibarla Mısır ve Irak ile münaseba- tının İnkıtar, fevkalâde mühim bir hadise addedilmektedir. Başvekâletin tebliği Gıda maddelerimiz halkın ve ordunun ihtiyacına kâfi gelecek kadar boldur Hükümetce alınan tedbirler, ne bugün ve ne de yarın gıda sıkıntısı olmasına imkân bırakmıyacak şekildedir İhtikâr yapanlar şiddetle cezalandırılacak, muhtekir- lerin ticarethanelerine, fabrikalarına ve evlerine el konmakta hükümetce tereddüd edilmiyecektir Ankara 7 (44) — Başvekâletten vukua geldiğine dair yapılan neşriyat üzerine, alâkadar dairelerin derhal Bilhassa şunu tebarüz ettirmek lâzımdır: Memleketimizde her nevi gıda mad- deleri halkımızın ve ordumuzun ih- tiyacını bir seneden fazla müddet idare edecek kadar bol ve iyidir. Hü- kümetçe zamanında alınmış olan ted- birler, hiç bir mıntakada ve hiç bir büyük şehrimizde ne bugün ve ne de yarın için gıda sıkıntısı olmasına im- kân bırakmıyacak şekildedir. Bu ted- birlerin iyi işlemesi için de harekete geçilmiştir, İhtikâr yapmak kasdile toptancılığa heves edenleri, lüzum- suz fiat yükseltenleri hükümet müte- madiyen takib edecektir. Bu gibiler şurasını açıkça bilmelidir ki, memle- kette halk ihtiyacına yarayan mad- deler üzerinde, ihtikâr yapmak kas dına, en şiddetli tedbirlerle mukabele göreceklerdir. Eğer kanunlarımız kâfi değilse Büyük Meclisten buna mâni olacak salâhiyetleri talep etmekte ve nerede olursa olsun ihtikâretların ti- carethanelerine, fabrikalarına, ve ev- lerine el koymakla hükümet tereddüt etmiyecektir. Buna mukabil, hükümet muhterem halkımızın dikkat nazarına şunu da arzeder: Normal hayat değişmemiş olduğu hâlde lüzumsuz ferdi ihtiyat tedbirleri almaktan fayda yerine ma- zarrat gelir ve fırsat bekliyen ihtikâr tasavvurlarına yol açar. Bir çuval un nihayet iki ay dayanır. Ve sonunda bozulur. Fakat çok taleb satıcıyı fiatd yükseltmeye sevkeder, Bu suretle ye- mi bir yüksek fiat seviyesi ve itiyadı doğurur. Buna meydan verilmemeli. dir. Gıda maddelerinin, hemen kâffesi. nin ihracı menedilmiştir. Flat yük- seimesi için hiç bir sebep yoktur, No nakliyata intizamasızlık, ne de çalı- şan kol adedinde noksanlık vardır. Şimdi bunlardan daha mühim bir mesele vardır: Bu sene mahsulü ve- rimli olmuş ve depolara alınmaya baş» lanmıştır. Türk köylüsünün sonbahar çalışma devri gelmiştir. Her tarafta yağmurlar yağmaktadır. Derhal na- dasa başlamak ve kış ekimini bu se- neden çok daha ziyade miktarda çı- karacak şekilde çeşitli ekim yapmak, vatanımızın en yüksek ve en mühim menfaatlerinden biri olduğunu halkı- mızın bilmesi lâzımdır. Bütün devlet dairelerinin ve bilhassa köye kadar teşkilâtı uzanan Tesmi müesseselerin, her nevi mahsulün gelecek sene daha çok olmasında köylü vatandaşın ne kadar müessir olacağını kendilerine köy, köy mahalle, mahalle dolaşarak anlatması İçin emir verilmiştir. Her münevver Türkün de bu mühim fikri yaymakta ve anlatmakta hükümete yardım etmesini rica ederim. Hükümet, bu sene mahsulünün ih- racının menine rağmen, ne fiatları düşürmek ve ne de her sene olduğun- dan daha az almak kararındadır. Dünya vaziyetinin daha ne şekiller Alacağını bilmiyoruz. Bunun için mahsullerimizin gelecek sene bu senekinden daha çok olmasını mem- leketimizin yüksek menfaatı İktiza- elinde olan bütün yardımları ve ko- Jaylıkları göstermek mecburiyetinde ve kararındadır. Bir mesele daha var: Halkın hayati ve sıhhi ihtiyaçları İçin lâzım olan tlâçlarda da bazı ihti- kârlara teşebbüs edilmek istenildi- ğini duyuyoruz. Bu hareket, bilimum ecza depolarına ve eczânelere elkonu- larak bu işin devletleştirilmesini tes- hil edecek bir başlangıç olabilir. Alâ- kadarlara bunu hatırda tutarak nor mal yoldan ve kârdan ayrılmamala- rıni tavsiye ederim, Muhterem halkı mızdan da kendi ihtiyacı olan bir İlâçtan 50 şişeyi bir defada istemek gibi teşebbüslerde bülunmamalarını rica ederim. Bütün bu izahatı hülâsa edecek olursak: Bazı ithal mallarından, elimizde ok mıyan sebeblerle, vukua gelecek ma- kul fiat terefflünü hükümet daima göz önünde tutmaktadır ve tutacak- tır. Vatandaşın bunu bilerek yerli mali kullanmasi veya behemehal lâzımsa aldanmamak için ihtiyatlı olması icab eder. Yerli mallarımızda nedret veya fiat tereffüli düşünmek hatalıdır. Her şeyimiz vardır. Vaziyet geçen harbi umumide olduğu gibi değildir. Biz geçen umumi harpten evvel daima ve © harpten sonra bir kaç sene büyük şehirlerimizde ecnebi unu yerdik. Hal- buki, son senelerde buğday dahti ola- rak her nevi gida maddeleri ihraç memleketlerden olduk, Gerek istihsal gerek imelât ve gerekse münakalât bakımından her sahada ihtiyaçları. mızın hemen bütün hayati olanlarını temin etmek imkân altına alınmıştır. Hiç bir ihtimal karşısında halkımızın taşesi için endişeye mahal yoktur. Bundan maada bütün bu işleri iyi teşkilâtlandırmak — ve İyi kontrol et- mek için hükümet tedbirler almıştır ve almakta devam edecektir. Bugün, hepimize düşen vazife hükümetle ve istikbalden emin olarak çalişmaktır. Hayvanları ürken bir araba bir çocuğa çarparak yaraladi Mevlud isminde birinin idaresin. deki yük arabası, Beyoğlunda bir evden eşya yüklemekle iken, bu sıra- dâ hayvanlar birdenbire ürkmüş ve arabayı sürüklemeğe başlamışlardır. Bu sürükleniş esnasında hayvanlar sekiz yaşlarında Kemal isminde bir çocuğa çarparak muhtelif yerlerin- den yaralanmasına sebep olmuşlar- dır. Polis, yaralı çocuğu haslaneye kaldırmış, arabacı hakkında takiba- ta girişilmiştir. Yangın başlangıcı Devlet demiryolları Haydarpaşa tesellüm enbarında lâboratuvarda çalışılmakta iken her nasılsa benzin ve eter şişeleri parlamış, bu suretle ateş büyümek istidadını gösterdiği bir sırada haberdar edilen Kadıköy itfaiye grupu tarafından söndürül müştür. Kumkapıda oturan bayan Nedimo- nin evinde mutfakta açık bırakılan mangaldan sıçrayan kıvıcımlarla kap» lamalar tutuşmuş, derhal yetişen it falye tarafından söndürülmüştür, hakkındaki kararın 10/9/1939 tari- hinden itibaren kaldırılmış olduğu