8 Eylül 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1
SAYISI -3/” KURUŞ a— SAYI : 901 Telefon: Başmuharrir: 20827 — İdare Müdürü: 23300 İstanbul Nuruosmaniye No. G4 En Son Telgrafları Ve Haberleri Veren Akşam Gazetesi Sahib ve Başmuharriri: İZZET ıınlcı ETEM YIL: 3 AKDENIZDE ALMAN TAHTELBAHİRLERİ Almanlar Bir Leh Generalını 25.000 Askerle Beraber Esir Aldıklarını ve Poznanı Zabtettiklerini Bildiriyorlar / Varşova Mukavemet Halindedir . Garb Cebhesinde Almanlar İlk Hezimeti Tattılar - İngiltere Bitaraf Devletlerin Bazılarından Bir Tarafı Tercih Etmesini İstiye- tek - Alman Tayyarelerı Marsılya Ve Tuloz Üzerinde Uçuşlar Yaptılar - İngilizler Garb Gebhesine 100,000 Asker Gönderdiler darlık tehlikesi yoktur ” Hükümetin tebliği iktısadi ve zirai sahada ol- duğu kadar siyasi sahada da Türk milleti icin gayet önemli bir izalı ve direktif mahiyetindedir. Yazan: ETEM İZZET BENİCR Cumhuriyet hükümeti Türk efkârı Ümümiyesini —içinde — bulunduğumuz Hartlar ve yoluna gilmeğe mecbur ol- Guğumuz maddi ve manevi tedbirler ş Bakımından aydınlatan çok mühim bir Sebliğ-neşretmiş belunuyor. Tebliğin verilmesine birinci sebeb ton günlerde raslanan bazı gidal ve Hinal maddeler üzerlüdeki flat yük - Selmesi ile halkın bir ihtiyati tedbir Olarak fazla mübeyaatta bulunmasıdar. Geçen Büyük Harbde — memleketin Vâbi olduğu iktsadi şartlarla bugünün Mukayesesine imkân yoktur. Cumhu- Tiyet Türkiyesi bugün her türtü gdal Mahsul üzerinde ihraç yapan bir mem- İeket olduğu kadar her türlü münakale | Vaşıtasına da sahibdir. Ayni zamanda, hükümetin tebliğinde de tebarüz etti- Fildiği gibi gerek milletin, gerek ordu- 'fun bir yıl bayunca her türlü ihtiya- tinı tasasız karşılıyacak — stoklarımız alduğu kadar gelecek yılın istihsalini de İki misline iblâğ etmek tedbirleri dalkımızın ve köylümüzün elindedir. demleket dışından terninine — mecbur slduğumuz petrol, behdin, kauçuk ve #ire gibi maddeler haricinde ne yiye- —._w—ü.ı—y—nlhxuuı tam hiçbir şey ithaline muhtaç değ'liz. fopraklarımız verimlidir ve her türlü Aramte müsaiddir ve bu her türlü zi- #at bugün yapıldığı gibi yarın daha Tazlası ile de yapılacak ve hattâ belki tedricen ihrac da edilecektir. Büyük Hartde memlekelimizde tek fabrika yoktu, bugün memleket tüten bacalarla doludur ve bu bacalar bizi yıllarca haricin yardımından koruya- cak mahiyettedirler. Bir iki istisnası fle bu fabrikaların bütün mevaddı ip- tidaiyesi de Türk topraklarının veri- mine dahildir. Büyük Harbde Türk #ebizlerini ve aylık mesafeleri biribi- rine bağlıyan deve kervanları ve odun- Ja tahrik edilen bir iki şimendifer par- çası idi. Bugün memleket başlanbaşa Gmir ağlarla örülüdür ve memleketin şarklan garbe, şimalden cenuba uzak- hi 12 - 72 saat mefhumu içine gir - malştir. Türk milleti görülüyor ki, —Büyük harb günlerine nazaran sahib bulun- duğu ber türlü vasıta ile o günkü şart- dardan bazı sahalarda — yüzde yüz ve bazılarında yüzde bin gibi başdöndü- rücü bir ayırd, refah ve emniyet şartı içindedir. Bu itibarla mali, iktımdi, ziral, sınal bakımlardan en küçük te- reddüde mahal ve imkân verebilecek bir tarafımız yoktur. Halkın ihtiyati bir tedbir olarak yiyecek stoku yap- masına lüzum olmadığı kadar fiatlar- da tereffü yapmak, bu yola sapmak da €n büyük vatan hıyancti ve cinaytetir. Türk milletinin kesesine ihtikâr harsı 've sevki ile uzanacak her sefil el va- fan duygurundan ve kaygısından uzak bir kan taşıyan el demektir ki, bu el- leri en keskin adalet biçağile kesmek yine birinci vatan borç ve vazifemiz- dir. Hükümet, bu noktayı tebliğinde tebarlz ettirmekle beraber bir nokyatı da bilhassa halkın dikkatine arzetmek- tedir. O da, fialların ne düşmesine, (Devamı 3 üncü sahifede) Almanların Şimal Ve Cenub Orduları Birleşebilecekler mi ? Garb cephesindeki vazi yeti gösterir harita Gelen tebliğlere nazaran, Po - fonyada birkaç cepheden devam '©&den muharebelerin inkişaf seyri bugün daha iyi anlaşılmaktadır. Alman erkânıharbiyesi, Polonya ordusunu en zayıf gösterdiği nok? tadan, yani şarki Prusyadan vur- (Devamı 3 üncü sahifede) | | İngiütere ve Fransa hükümetleri bazı Paris 8 (Raüyo) — Garb cep - * hesinde ağırtapçu bombardımanı Rerek Zigfrid hattını ve gerek ge- rilerini döğmekte dvam ediyor. Almanlar garb cephesinde 100 kilometrelik bir sahayı tamamen | boşsaltmış bulunmaktadırlar, | Paeris B (Hususi)— İngiliz gazetele- Tinin bu sabahki neşriyatına nazaran, Berlin 8 (A.A.) — Alman istih- | barat bürosu bildiriyor: eden General Gosirowski esir e - | Uçurtmalar Hâdiselerin şimşek süv'atile aklığı ve inkişaf etliği bugünlerde gezetelere düşen borç, en büyük soğukkanlılık 1- ginde en emin kaynaklı ve bilhessa #elim akla dayanarak bavadis ver - | mek ve hethangi bir ayran kabarışile gülünç şeyler iddia etmemektir. Gazete ile gözete arasındaki farkı bugünler- den başka hiçbir miyar ifade edemez. 1— İki gün evvel (Yeni Sabah) da 48 puntoluk harflerle bir serlevha: (Sigfrit hattı yarıldı). Yalnız bu hatta Küvenip harbi açan Almanlar Sigfridi | küğd helvasından bile inşa etselerdi ik fiskede yarılmaması lâzımdı. Has- mın kuvvetini bilmek en büyük kuv- vettir. Bigtrit ancak bu kuvvetle yari: | dacaktır. 2— Bugünkü — (Vakit) gazetesinde kırmızı renkli ve yine 48 puntoluk bir serlevha: — (İtalya bitaraf kalacağını Teemmen İngillereye bildirdi). Bu aza- metli havadisin bücür metaini ancak 5 inci sahifede bulabiliyor ve tamamile huruz! bir membadan ve nihayet, han- &! devlet ve makama bildiri! Aul bir haber olduğuna râri nuz. Hariciye narırı olmıyan herhangi bir İtalyân nazırı böyle söylümiş. Ki- me söylemiş, ne sıfatla söylemiği Res- men İnglltereye Tblâğ edilen: resmi İ- talyan devlet kararına benziyor mu bu? .. İ zimetle ric'ate mecbur etmiştir. Almanlar Bir General ve 25 Bm Kışı Esir Almışlar Bir Fransız mecmuasından aldı ğımız flk harb resimleri Almanlar Garb Cebhesine Kuvvet Yığmıya Başladılar ve Bir Muharebede Ağır Zayiat Vererek Çekildiler Salzburg mıntakasında ilerleyen Fransız piyade fırkası mukavemet | Rösteren Alman kıl'alarını ağır he-| Almanya ihtiyat - kuvvetlerini sür'atle garb cephesine — yığmıya İngiltere ve Bazı Bitaraf Devlerlerin Vaziyetleri devletleri bitaraflıklarını Almanya leh veya aleyhinde istimal etmeleri yolu- na davet edeceklerdir. Bu davet pek kısa günler içinde vu- gilmiştir. General 1936 senesine | | kadar Mareşal Pilsudski'nin erkâ-. Vadan 128 top, birçok tank, zırhlı Birinci Leh fırkasına kumanda | mıharbiye reisliğini ifa etmişti. U-| otomobil, mitralyöz, tüfek ve tank mumi karargâhtan verilen malü- Sonuna Fransız Gazeteleri, Almanya İnhizama Uğramadıkça Sulh Olamaz, Paris 8 (AA)— Sabah gazeteleri «Sanuna kadar karbetmek> lüzumun- Ga ısrar etmektedirler. Jurnal diyor ki: sAlmanya — tasavvurlarını — saklıyor. Almanların yaptığı propagandaya ba- kılacak olursa, Polonya sür'atle eril- diği takdirde umumi ihtilâf — nihayet bulacak ve mesele Almanyanın 1914 deki şark hududları esasına göre hal- ledilecektir, Berlinin bu hesabı kolaylaştıracak- larını zannettiği milletlerin büyle bir teşebbüste bulunacaklarına — inanmak güçtür. İnggiliz şeref ve hay- siyot hisleri harb ladıktan sonzu Bonuna kadar devum edileceğini kat'i bir surette göstermektedir Jour gazetesi şöyle diyor 5 aeylülde imza edilen Fransz - İa- Biliz > Leh protokolunda ayrı sulh ak- tedijmiyeceği tastih edilmiştir; İngil - lere.'deayni fikirdedir. Şu balde bu hokta üzerindeki şüpheleri şimdiden i- zale edelim. İhtikâr Yok! İ çalışmakta ve şimdilik bahriye ve sanay; şehirleri üzerinde hava is- tikşafları yapmaktadır. | Her iki taraf arasındaki hava vt kara harbinin pek hunrizane nlı— cağı ve harbin umumil an- laşılmaktadır. kua gelecektir. Bu arada bazı şimal memleketleri- nin de adı geçmektedir. (Dider telgraflar 3 üncü sahifede) mata göre, 6© eylüle kadar Polon- (Devamı 3 üncü sahifede) Kadar! Diyorlar Ceuvre yazıyor: «Herhangi şeralt dahüinde — olursa alsun Fransa ile İngilterenin Polonya- ya verdikleri söze ihanet - edecekleri zanmı Berlinde mevcud ise, bu ümide kapılanlara tereddüd etmeden ve mu- galâtaya — kapılmadan — aldandıklarını. söyliyebiliriz. Avrupayı kurtarmadan silâhları elimizden bırakmamağa he- pimiz yemin ettik, Yeminimize sadık Kalacağız ve muzatler olacağız.» Epogue yazıyor: «Hitler rejimi / devrilinciye kadar her ne pahasına olursa olsun mücadele | ye biz de İngiltere gibi azmetmiş bu- | Tunuyoruz > Hükümet: Satıcılara Şiddetli”Bir ihtarda Bulundu (Yazısı 8 üncüde) Tazyika Başladılar! Romanyadan Polonyaya Her Türlü Nakliyat Yapılmasını Durdurmak İstiyorlar Yugoslavyada Umumi Seferberlik Devam Edi- yor, Romanya İhtiyati Tedbirlerini Tamamladı Bükreş 8 (Hususl)— Kral Müajeste Karol kabineyi fevkalâde olarak içti- maa davet etmiş ve bu toplantıda baş- kumandan, erkâmıharbiye reisi de ha- #ır bulunmuştur. Harb vaziyeti karşı- sında Romanyanın aldığı tedbirler göz- den geçirilmiştir. Altı sınıf efrad silâh altına alınmış bulunmaktadır. Hdud- larda vaziyet emniyet verici bir bale Betirilmiştir. Bükreş 8 (Hususi)— Romanyadan ve Romanya yolile Polanyaya yapılan her türlü sevkiyatın durdurulması hu- sumunda Almanı WöKÜüMeL Bükreş Ba kümeti üzerinde tazyik yapmakta de- vam etmektedir. Ramanya, halihazırda — bitaraflığını unuhafaza cttiği için Almanyaya oldu- BU gibi Polonyaya karşı da vaziyetini muhafaza etmek kararındadır. Romanya — bitaraflığını — sonuna kadar mubafazaya gayret — edecektir. l hl.ıl, eebir, tedhiş ve uıylll karşı « Semp lon Tekrar sında kaklığı takdirde bu bitaraflığını muhafazada israr etmiyecektir. Havas ajansı da bu hususta negrettiği malümat arasında: «Romanya ebedi bir şekilde ellerini bağlamış değildir. Bütün manevra imkânlarını muhafaza eylemektedir.. demektedir. Romanya- man ber tarafında sükün — ve emniyet vardır. Hududlarda her türlü ihtiyati tedbir alınmış bulunmaktadır. YUGOÖSLAVYADA UMUMİ SEFERBERLİK Belgred 8 — Hükümet umuml ses ferberlik yapılmağa harar vermiçtir. Be ferberlik merhale merhale tamamlana- Caktır. Memleketin muhtelif yerlerin- (de manevralar yapmak üzere şimdidden tedbirler alınmıştır. Hükümet — mehafilinde — ise, sa- dece mahalli — manevralar yapılacağı ve Bünün için de yalnız - ihtiyat ve mütehassıs sınıfların davet edildikleri bry-ı edilmektedir. /— Trenleri İşliyor Yugoslavyadan Geçen Yolcular Seferberlik Hakkında Ne Söylüyor Fransız hükümeti dün gece ekspres yolunun açılmış olduğunu iİlâün etmiş olmasına rağmen, bu sabah gelen eka- pres Milânodan teşkil edilmiştir. Yarından itibaren Semplon tekrar ı işlemiye başlıyacaktır. Bu sabahki trenlerle şehrimize «pey- ce yoku gelmiştir. Bunların arasında Atinada tetkikatta bulunan 10 Pran sız genci İle profesörleri de vardır. Bun- lar Pransa hükümeti tarafından a8 - kerlik vazifelerini yapmağa davet e- | dilmişlerdir. Bu arada tüccar ve mü- | zisyen altı Iraklı da memleketlerine gitmek üzere Almanyadan İstanbula Belmişlerdir. ÇERÇEVE Son Tabiye Lehistan topraklarında, san üç gündür birdenbire inkişaf eden Alman yüs Almanyanın — İzmir başkonsalanı Holştayn ile bir 'miktar Türk talebesi ve yolcusu da bu sabah gelenler ara- sındadır. Yolcular Yugoslavyadan — geçerken kolaylık görmektedirler. Bu s#abahki eksproste fazla miktarda kadin yokcu vardır. Bu yolcular, Yugoslavyada sefer - berliğin ilân edi ve hükümetin evvelâ 58 - 65 y andaki sınıfları vazife başına çağırdığını söylemekte- dirler. Bunlar âinme hizmetlerinde e- tihdam edileceklerdir. Bu rutetle se- ferberlik Yugoslavyanın — normal ha- yatına mümktün mertebe a7 * . ede- cektir. Tüyüşü, Leh kuvvetlerine bir ölüm darbesi mdirildiğini ifade etmez. Bu teşhisi başa aktıktan sonra kaydedelim ki, ğ gün gibi kısa bir zaman çerçevesinin 6 gü- nünde, ne yaptığı, ne yapmak İstediği, ne vaziyette olduğu iyice bilinemiyen Ale man birlikleri, ani ve müthiş bir hızla Alman maksadını açığa vurmuştur: Demakratlarla Almanya arasında ana cephe teessüs ctmeden Çabucak tasfiyesi ve yeni siyasi ihtilâtlara zemin hazırlanması bahis mevzuu. Varşova düşürüldükten sonra, belki de Akdenizdeki esrarlı bitaraf sesini yük — deşti. Oturahım sulh masasına ve Almanyaya hakkı olan şeyleri verelim! İşi bü | yütüp bütün dünyayı kan ve ateşe boğmakta mana yok. Diyecek. Ve şüphesiz ki isteği kahkahalarla reddedilecek. Zira bu safhadan İngiltere ve Fransanın siyasi ve Gskerl ric'ati, Hitlere (Vatican) da dünya ratorlüğu tacını giydirmekten farksız. Ozaman da Akdenizdeki esrarlı bi derhâl sahm belirtmek vazifesi düşecek. Benim “anlayışıma göre şimdilik Avrupa evinin orta kısmını kavuran yan gın, Akdenizdeki esrarlı bitaraf, tâbiyegini belli eder etmez bütün dünyaya NECİB budak saracaktır. FAZIL KISAKÜREK Folonyanın
