8 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

( Son dakika ) Londra 8 (Sabaha karşı) İngiliz İstihbarat Nezareti bildiriyor: Bitarafhğını ilân etmiş olan Yugoslav hükumeti umumî seferberlik ilânma karar vermiş ve bu kararm tatbikına Harbiye Nazırını memur etmiştir. umhuriyet yil Süyi '. 5 5 0 5 Telefon: Bagmnharrtr ve evl: 22366. Tahrtr heyetl: 24298. İdare ve ( Son dakika ; Telgraf ve mektub adresl: CumHtırly«t t tstanbul Posta kâtasa: tstanbuL No 248 UUIPa 0 tylÛI 1303 Paris 8 (Sabaha karşı) Windsor Dükü, İngiliz Kralına müraeaatle İngiliz hükumetinin ernrinde bulunduğunu bildirmiştir. Kral tarafından gönderilen Kurye, Dükle görüşmüştür. Dük ve Düşes, yarın Manş denizi üzerinde kâin bir İngiliz limanına hareket edeceklerdir. matbaa fcısmı 24299 24290 Fransız topçusu dün Garb cephesini dövdü, harekât devam ediyor "Hattı müdafaa yok, sathı müdafaa vardır., arkta Alman Leh orduları arasında cereyan eden muharebeler, askerlikten anlamıyanlar arasında türlü türlü tefsirlere uğruyor Alman ordularınm Lehistanda ilerilemeleri. bazı şehirlerin Almanlar tarafından işgali, Varşovanm tahliyesi, Lehistanm vaziyeti hakkında çok bedbin mütalealar yürütülmesine sebeb oluyor. Halbuki harb, şimdiye kadar, tabiî cereyanmı takib etmiştir. Leh ordusunun büyük kısmı, henüz sağlamdır. Almanlann, harekât başladığmdanberi 10,000 esir ve 60 top aldıklan yolundaki iddialan doğru olarak kabul etsek dahi, bu, 40, hatta 50 fırka ile harbettiklerini , tahmin edebileceğimiz Leh ordularına nazaran, hiç de mühim bir yekun değildir. Bir rr.ukayeseye imkân vermek için şunu söyliyelim ki 1914 te 2729 ağustosta üç gün süren Tanenberg meydan muharebesinde Almanlar Ruslardan 92,000 esir, 350 top almışlardı. Hindenburg'un ordusu, bundan sonra, eylul bidayetinde Ruslann Niemen ordusuna taarruz etmiş ve Mazüri meydau muharebesinde bu orduyu da mağlub ederek 45,000 esir, 150 top almıştı. Bu iki muharebede Almanlar 21,000 kişi za3'i ettikleri halde, Ruslann zayiatı 137,000 esir ve 120,000 ölü ve yarah olmak üzere 257,000 kişiyi bulmuştu. Almanlar, ber iki ordudan 500 top ve hesabsız diğer ganaim almışlardı. lşte ancak böyle büyük meydan muharebeleri kazanmağa zafer denilir. Fakat bunlar da, kat'î neticeli bir imha addolunmaz. Nitekim Almanlar 1914 te 15 gün içinde iki büyük zafer kazandıkları halde, Ruslar 1917 ye kadar harbe devam etmişlerdir. Bir devletin mağlub olması için ordusunun imha edilmesi lâzımdır. Halbuki Leh ordusu, henüz sapsağlam durmaktadır ve Lehistanda henüz büyük bir meydan muharebesi de vukubulmamıştır. Alman tebliğleri de düne kadar, böyle birşeyden bahsetmediler. Almanlar Ren mıntakasını boşalttılar İKTISADÎ HARB Ingiltere ile Fransa, Almanyayı iktısad sahasında yenecek tedbirler alıyorlar Lehistanı mağlub edebilirse, Almanyanm sulh teklifinde bulunacağına dair şayialar var Çemberlayn dün harb vaziyetini anlattı Leh . Alman harbinden ilk resimler: Danzig'in limam Westerplatte ateşler içinde». Cenubî Lehistanda bir köye giren ilk Alman askerleri Paris 7 (a.a.) İyi malumat almakta c' i mehafil, halihazırda muhasamatın yalnız karada, denizde ve havada değil, ayni zamanda iktısadî sahada da başlamış olduğunu yazmakta ve Londrada Almanyaya karşı iktısadî harbi idare edecek bir teşkilât vücude getirilmiş olması hakkında mütalealar serdetmektedir ler. Fransa ile İngilterenin bu sahada alacağı tedbirleri birlikte tanzim edebil meleri için bu teşkilâtla Fransız maka matı arasında irtibat tesis edilmiştir. Londra 7 (a.a.) Çemberlayn A * vam Kamarasında harbin seyri hakkında beyanatta bulunarak ezcümle demiştir ki: « Meclis sadece umumî vaziyet ve müdafaamızın vaziyeti hakkında umumî bir tarzda izahat vermek mümkün olduğunu şüphesiz teslim edecektir. Zira zarurî olarak bazı meseleler mevcuddur ki bunlar hakkında malumat verilmesi âmme menfaati bakımından imkânsız bulunmaktadır. Polonyalılar, her türlü muhalefeti bertaraf etmek için aded ve malzeme üstünlüğüne güvenen kuvvetli ve merhametsiz bir düşmana karşı çetin bir tarzda dövü şüyorlar. Polonya askeri daima cesur ve azimli bir muharib olmuştur ve bu an'aneyi bugün de muhafaza eylemektedir. Havada kahir bir üstünlüğe, kıtaat ve topçu itibarile de aded farkına karşı Almanlara her karışı muharebe ile bırakı yor. Almanlar ekseriya kısa bir harb ve seri bir karar lüzumunu ileri sürdüler. Buna binaen Alman plânının başlıca buhranı bundan sekiz gün evvel resmen harb ilân etmeksizin istilâ edilen Polon yaya karşı teksif ettiği görülür. Şimdiden maruz kaldığı însan ve malzeme zayia tma rağmen, Polona milletinin manevi yatı ve cesareti hiç bozulmamıştır. îngiliz ve Fransız hükumetleri bugün Polon ya hükumetile mezkur hükumete malî kaynaklarını artırmak imkânım Bugünlerde şiddetli hücurnlara hedef veren yeni bir anlaşma imza etmişlerdir. teşkil edecek olan Majino ve Zigfrid müstahkem hatlarının karşılıklı vaziyeti lArkasz Sa. 6 sütun 4 te\ Fransız Cumhurreisi İsmet Inönüne dün bir Westerplatte'daki Leh kuvvetlerinin dün teslim mesaj gönderdi Dün Cumhur Reisimiz tarafından kabul edilen Fransız sefiri, M. Löbrön'ün mesajını takdim etti Ankara 7 (a.a.) Reisicumhur bugün saat 16,30 da Hari" riciye Vekili hazır olduğu halde Fransa Büyük elçisi Rene Massigli'yi kabul etmiştir. Büyük elçi Reisicumhura Fransız Reisicumhuru Alber Löbrön'ün, iki memleketi kuvvetle bağlıyan ve bugünkü ahval içinde tamamen hususî bir kıymet iktisab eden dostluk bağlarından dolayı Fransanın hassaten hissettiği memnuniyeti Türkiye Devlet Reisine temin eden hususî bir mesajını takdim eylemiştir. Bu dostluk ve sempati nişanesinden fevkalâde mütehassis olan Reisicumhur, minnettarlığınm ve ayni zamanda Türkiyenin de iki memleketi kuvvetle bağlıyan ve Avrupanın gecirdiği bu acı devrede filhakika tamamen hususî bir kıymet iktisab eden dostluk bağlarından dolayı bilhassa memnuniyet h's«ettîğinin Alber Löbrön'e iblâğını Büyük elçiden rica eylemiştir. olduğu haber veriliyor Herşeyden evvel Almanyanm harbi idare için zarurî olan iptidaî maddeler teŞimdiye kadar harbeden Leh kıt'ala dariki işini felce uğratmak mevzuu bahisn, Leh ordusunun setir birlikleridir. Al tir. manlann karşısında muvaffakiyetsizlikleSalâhiyettar mehafil, bugünkü Al re uğnyarak çekilen onlardır ve bu çekimanyanın 1914 senesindeki Almanya liş ihtiyarî değilse bile tabiidir. Çünkü, dan daha ziyade kolaylıkla yaralanabiyapılan tahminlere göre 75 Alman tümeeceğini beyan etmekte ve Almanyanın ni taarruz halindedir. Leh setir birükşimdi bitaraflıklannı ilân etmiş olan bazı leri kendilerinden çok üstün kuvvetlerle memleketlerin yardımına güvenmiş ol çarpışmakta ve tedricen geri çekilmekteduğunu ilâve eylemektedirler. dirler. Sayıca çok üstün bir ordu karşıDiğer taraftan Almanyanm iktısadî sında yapılacak tek makul hareket de vaziyeti, çok naziktir. Son aylar zarfınbudur. Leh ordusunun prensipi şudur: «Kat'î bir mağlubiyete uğramıyarak har da mahrukatın sanayi işlerini temine kâfi bi azamî uzatmak.» Bu prensip icabı ara lmadığı görülmüştür. Harb, bu kifayetzi, hatta icab ederse Varsova da düşma sizliği artırmaktan hali kalmıyacaktır. Demiryolları malzemesi de, resmî Alman na terkedilecektir. Şu hakikati asla unutraporlarına nazaran noksandır. Almanmamak lâzımdır. yanm geçen harbde şark ve garb cephe«Arazi ve şehir müdafaası yapmak leri arasında adeta mekik dokurcasına gayesile hareket eden bir ordu mağlub asker sevkiyatı yaprrasma Aiman de olmağa mahkumdur. Sayıca zayıf bir ormiryol'annın fevkalâde mükemmeliye du dahi, şu veya bu şehri muhafaza eitinin medar olmuş olduğu hatırla meği değil, sadece mağlub olmamağı ve tılmaktadır. Binnetice, müşahidler, vakfırsat bulunca düşmana darbe indirmetile Alman tabiyesinin mümeyyiz vasfını ği düşünecektir.» teşkil eden kütleler halinde nakliyat icra Büyük bir kumandan olan Ebedî Şe elmek imkânına malik olmaksızın, ayni fimiz Atatürk bu prensipi «Hattı müda zamanda muhtelif cephelerde harbi idafaa yoktur, sathı müdafaa vardır» vecize me etmenin arzetmekte olduğu müşkülâsile ifade etmiştir. Eğer İstiklâl harbinde, tın Almanyanın şarktaki harbi mümkün Türk ordusu, Eskışehiri, Afyonu müda olduğu kadar sür'atle ikmal etmek arfaa etmek isteseydi, 1921 yazında kat'î zusuna hâkim olup olmadığı suaüni irad bir mağlubiyete uğrardı. Türk ordusu, etmektedirler. Bundan başka, İngiliz arazi ve şehir müdafaası gibi sakim bir Fransız donanmasmın ezici faikiyeti, saesvkülceyşe saplanmamış, kat'î bir mağ hillerin hakikî surette abluka edilmesine lubiyete uğramamak pahasına ta Sakar medar olacaktır. Birçok Alman gemileri yaya kadar çekilmiş, icab ederse Sıvasa batırılmıştır. kadar çekilmeği göze almıs olduğu için, Almanyanm iktısadî istiklâlini müm nihayet muvaffak o'mııtur. kün mertebe temin etmek için otarşik bir ABİDİN DAVER siyaset takibi derpis edümisti. Fakat dalArkası Sa. 6 sütun 1 de] lArkası Sa. 5 sütun 5 te\ Varşovanın garb istasyonu şiddetle bombardıman edildi, Mareşal Smigly Rydz, vatanı kahramanca müdafaa eden orduyu tebrik etti Alman sahilleri onünde vücude getirilen mayin barajı Şark cephesi Polonyalılar Mareşal Smigly'nîn Gamelin'e telgrafı Varşova 7 (a.a.) Mareşal Smigly Ridz, General Gamelin'e aşağıdaki telgrafı göndermistir: «Müttefik kovvetlerin düşmana karşı silâha sarılmış olduklan bu anda, Po lonya ordusunun kardeşçe selâmını Fransız ordusuna iblâğ etmekle bahtiyarım. Fransız ordusu, memleketlerimizin taziz etmekte oldukları şeref, adalet ve hürriyet prensıplerini asırlarca müdifaa etmek suretile şeref kazanmış bir ordu dur.» Garb cephesi Fransızlar Ren mıntakasındaki Alman şehirleri tahliye ediliyor Londra 7 (Hususî) Berlinden Amerikan gazetelerine bildirildiğine göre, Ren mıntakasındaki Alman şehirlerinin ahalisi tahliye olunmuştur. Tahliye işi geniş bir sahada tatbık edilmektedir. Vekiller He^^eti dün to^landı Ankara 7 (a.a.) İcra Vekilleri Heyeti bugün saat 18 de bir toplantı Parise iperit atılmamış! Paris 7 (a.a.) Paristeki son alertler münasebetıle hicbir bombardıman yapılmamış ve bazı şayıalara rağmen ga7İi bombalar ve iperitle dolu balonlar atıl mamış olduğu tasrih edilmektedir. Tayyarelere karsı müdafaa servislerinin müessir olduklan anlaşılmıştır. Eğer düşman tarafından yeni bir hava cevelânı yapılmaktd olduğu haber verilecek olursa hemen o saatte alert ve himaye tedbirleri alınacak ve müteakıbea bu cevelânın neticeleri hakkında halka malumat verilecfktir. Hükumetin tebliği Ankara 7 (a.a.) Başvekâletten tebliğ edilmiştir: Avrupadaki harb vaziyeti dolayısile memleketimizde gıda ve diğer bazı maddelerin fiatlannda yiikseklik vukua geldiğine dair yapılan nesriyat üzerine, alâkadar dairelerin derhal tahkik ve tetkike başlamalanna emir verilmiştir. Bilhassa sunu tebarüz ettirmek lâzımdır: Memleketimizde her nevi gıda maddeleri halkımızın ve ordumuzun ihtiyacını bir seneden fazla müddet idare edecek kadar bol ve ividir. Hükumetçe zamanında alınmış olan tedbirler, hicbir mıntakada ve hicbir büvük sehrimizde ne bugün ve ne de yarın için gıda sıkıntısı olmasına imkân bırakfArkast Sa. 5 sütun 5 te^ Hcva kuvvetlerine hitab Varşova 7 (a.a.) Mareşal Smigly Rydz, Polonya hava kuvvetlerine hitab eden aşağıdaki emri yevmiyi neşretmiş tir: «Tayyareciler, kıymetli askerler, düşman kuvvetlerinin faikiyetine rağmen kahramancasına mücadeleediyorsunuz. lArkası Sa. Sjütun 3 te] / ' Diişürülen Fransız tayyareleri Brüksel 7 (a.a.) Bildirildiğine gö[Arkası Sa. 5 sütun 4 te]