9 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

( Son dakika ) Londra 9 (Sabaha karşı)• îngiltere şehirlerinde sine maların ve tiyatroların yeniden açılmasına müsaade edilmiştir. Tahliye olunan noktalar bu karardan müstesnadır. Onaltınm umhuri oouo ÎSTANBÜL CAĞALOĞLU Telefon: Bagmuaarrtr ve evl: 22386 Tahrtr heyett: 24298. tdare ve Telgraî w ffiektnb adresl: Son dakika j . , . c ^ n r t y ^ t s t ^ ^ . Posta ^ ^ ^ ^ Almanlar Varşova Kapılarında Dün öğleden sonra Leh devlet merkezine çok yaklaşan Alman kuvvetleri bütun Varşovalıların mukavemetile karşılaştılar matbaa fcısmı 24299 24290 No 24e Cumartesı 9 Eylul 1 9 3 9 9 (Sabaha karşı) Hariciye Nazırî bu gece Alman h{ffŞVeti tarafından gönderilen bir tayyare ile Berline hareket etmiştir. Ingiliz Kıt'aları Fransaya Geldi Balkanlar uyanık . Bütün Balkan memleketleri vaziyetin fecaat ve vahameti ni olanca ehemmiyetile takdir ediyorlar. Buna göre uyanıktırlar ve mücehhezdirler. Ankara: 8 (Başmuharririmizden) at'î bitaraflığını an eden Yugoslavya bazı yabancı radyo merkezleri tarafından verilen seferberhği haberini tekzib etti. «Yugoslavyada yer yer manevralar yapılacağmdan muayyen bir talim devresi için yalnız bir mıktar ıhtiyat efradı silâh altma çağırılmıştır, o kadar.» Yugoslavya, kat'î bıtarafhğa karar vermiş olmak suretindeki hareketinin fazla olarak sulha hizmet cdeceğine de kani bulunuyor. Bulgar bitarafhğının mucıb sebebleri arasında da ayni kanaatin ıfade edıldığini gördük. Ufak bir farkla: Bulgaristan, kendi bitarafhğının hizmet edeceği sulhu «hakh bir sulh» olarak tavsif edıyor. Rumen bitarafhğının icabında millî kuvvetlerinin topyekunile ve sılâhla müdafaa edileceğini bıliyoruz. Her bitaraflığm sırasında kendisini silâhla müdafaa etroesi iseesas kaidedir. K 1 Cenub cephesinde bir Leh askeri yaralı Almanlartn sigaralarinı yaktyor. 2 Brahe civartnda bir köyün Almanlar tarafından işgali. 3 Ele geçen birkaç Leh esiri Alman zabitam tarafından isticvab olunuyor. Sulh şayiaları Avrupada başhyan kanlı macera önünde küçük ve orta devletlerin vaziyetlerindeki nezaketi takdir ederiz. Ancak bu nezaket, mılletlerin icab ederse kendi hürriyet ve istıklâllerini herhangi bir tecavüze karsı müdafaa etmekten ahkoyacak bir gevşeklığe kadar gidemez. Balkanlarda türlü ihtimamlarla herhangi tarafta fena bir telâkkiye uğramamasına dikkat edilmek istenilen kararlar ve hareketler işte bundan dolayı nezaketle hakikat arasında bir bocalayış manzarası göstere gelmiştir. Şimdi hakikat, Balkan memleketlerinin başhyan büyük facia önünde kendi hayat ve hürriyetleri hesabına uyanık bulundukları merkezindedir. Bundan bilhassa memnun olmaklığımız lâzımdır. Söz arasında bir iki cümle ile Bulgar izahının «hakh sulhu» na dokunmak isteriz. Avrupa şimalinde başhyan kanlı macera, bazı ufak devletlerin düşünebilecekleri masum kombinezonlan solda sıfır bırakan büyük iddialara ve ona karşı da o nispette kuvvetli büyük müdafaalara istinad etmektedir. îlk merhalede Polonya devletinin tahrib ve imhasını istıhdaf ederek harekete geçen bu korkunc iddialar önünde küçük mılletlerin ufak tefek ihtilâfları değil, binnefis hayatlan ve istiklâlleri bahis mevzuudur. Balkanlı millet ve devletlerin hiçbir tarafa tecavüz kasdinde olmadıklarını ve olmıyacaklarını dünya bılir. Bu memleketlerin herhangi bir tecavüze karşı kendılerini müdafaa hak ve mecburiyetlerine ise kimsenin dıyece&i tek söz bulunamaz. Balkanlılar, bitaraflıkla ifade ettikleri vaziyetlerinin icabında silâhla ve bütün kuvvetlerile müdafaa edileceğini açık ve samimî ifade etmekle hakikate tercüman olduklan kadar cidden hakka da, sulha da hizmet etmiş olurlar. Bu istitradı ifadeden maksadımız dünyayı yakmağa başhyan büyük harb muvacehesinde küçük ve orta devletlerce tutulacak hareket hatlarının en ufak derecesinde ve en masum şeklinde bile herhangi bir tezada tahammülü olmadığını anlatmaktır. Bu eşsiz çarpışmada ya dünyada tutulacak bir adalet nizamı, yahud bazı devletlerin tıpkı kuvvetli seller tarafından yapılan tahribat gibi küçük milletleri hartadan silecek hegemonyalan boy ölçüşüyor. Bu düşüncelerde mubalâğa ettiğimizi söj';vecek!er bulunabilir, ve biz onların iddialarının doğru olmasını temenni ede Âlmanya Polonyada yeni Fransızlar ileri harekete devam ettiler, Atlantikte bir hükumetmi kuracak? Amerikan, Ingiliz ve Fransız gemileri taarruza uğradı Hitler, Lehistan istilâ edildikten sonra, bütün pürüzlü meselelerin sulhen halli için îngiltere ve Fransaya müracaat edecekmiş Bern 8 (a a.) Cenevre'den Bern'e sudski'nin an'anesine devam etmekten gelen malumata nazaran iyi haber al hâli kalmıyacaktır. makta olan Cenevre mehafilinde Almanîngiltere muvafakat etmiyecek lar, Polonyanm kendi isgalleri altında Londra 8 (a.a.) Tokya'dan Reubulunan kısmında bir hükumet kurul ter ajansına bildiriliyor: ması esbabmı hazırlamak niyetindedir'er. Polonya istilâ edildiği takdirde îngilAlmanlar, bu hükumeti tanıyacak'ar tere hükumetinin muhasamatm tati'ine ve icabında onunla bir sulh imzalıyacak muvafakat edeceğine dair verilen haberardır. Almanyanın himayesi altında teş leri, îngiltere sefareti kat'iyetle tekzib [Arkası Sa. 5 sutun 6 da] kil edilecek olan Polonya hükumeti, Pil etmektedir. Garb cephesindeki faaliyet Varşovanın son saatleri... Radyo merkezi tahrib edilmiş, halkın kahramanlığını anlatan spiker, gece saat bir buçuğa doğru susmuştu! Dün akşam saat altıdan itibaren bütün Alman radyo merkezleri Varşovanın sukut ettiğini dünyaya haber veriyorlardı. Kısa fasılarlarla ayni haber Roma, Paris ve hatta Londra radyolarından da bıldirildi. Fakat bu saatte radyolarının küçük duğmelerini, içinde hiç şüphesiz büyük faciaların cereyan ettiği Varşova üzerine çevirenler oradan titrek fakat hereşye rağmen enerjik bir sesin konuştuğunu duydular: « Almanlar Varşovanın düştüğünü haber veriyor. Fakat inanmayınız! Size bunları söylediğim anda üzeri mizde Alman tayyareleri mütemadi yen dolaşıyor ve mütemadiyen şeh ri bombahyorlar. Ancak henüz dev let merkezimizi terketmedik. Kadı nile, erkeğile bütün Varşovahlar, şehrin sokaklannda ~iperler kazmakta ve di smana mukavemet etmektedirler.» Ve ses kesiliyor. Arkasından Leh halk türküleri ve askerî marşlar. Belli ki Varşova kısa tarihinir sayılı dakikalarmı yaşamakta. Vaziyeti daha iyi kavrıyabilmek için düsmanın Leh devlet merkezine, İstanbul1 Bakırköy arası kadar yakın bir mesafede bulunduğunu düşününüz. Lâkırdısını dinledığimiz radyo merkezi, Beyoğlu gibi bir yerdedir. Devam ediyor: « Toprağımızı adım adım müdafaaya cahsıvoruz. Fakat düşman kuvvetleri çok faik. Varşova semalanndan artık hiç çekilmiyen Alman tayyareleri sağımıza solumuza bombalar atıyorlar. Dikkat ediniz! Bu atılan bombalar yangın bombalarıdır. Çıkardıkları alevin üstüne katiyyen su atmayınız. Tekrar ediyorum, su atrnavinız!» Belki bir saniye sonra içinde bulun duğu binanın üzerine isabet edecek kör bir bombaya kurban gidecek olan bu sesin [Arhası Sa 5 sütun 1 de] HBtRJ<M 0 pRtSE>EK 9RES&V Talim ve terbiye için çağırılan ihtiyat erler Davet, bazı mahdud mıntakalarda yapılmaktadır, halkın iş ve güçlerile meşgul olması lâzımdır Ankara 8 (a.a.) Başvekâletten tebliğ edilmiştir: Memleketin bazı mıntakalarındaki ihtiyat erleri bir buçuk ay talim ve terbiye için askerlik mükellefiyeti kanununun 58 inci maddesine uyarak silâh altma çağırılmaktadırlar. Bu celb memleketin her tarafma mahsus olmayıp mahdut mıntakalarda yapılmaktadır, ve nerelerde kimlerin askere çağırıldığı da celb mıntakalarındaki askerlik şubeleri tarafından halkımıza ilân edilmiştir. Buna rağmen ilân yapılmıyan veya ilân mmtakasında bulunup ta askere çağırılmıyan bazı kin selerin askere çagırılırım düşüncesile calıstıkları işleri bırakirj memleketlerine dönmek istedikleri J?örülmektedir. Yurd müdafaasına kosmak bakımından bu hareket takdirle karsılamrsa da islerini bırakanların sahsan zarar görmelerini mucib olabileceği e\h[ imar ve ticarî faaliyeti" mİ7İn az çok durmasına da sebeb olabilir. Celb yapılan mıntakalarda bulunuD şimdiye kadar cağırılmıyanların veya celb mmtakasında bulunmıvanların sükunetle is ve cü'lerile meseul olmalarını tavsiye ederim. Başvekâletin tebliği ALMANYA •FINDAN } ALMANLAR TARA] TOPKAKLAKl ^AIMAN KITALAKI Lehistan cephesinde son vaziyeti gösterir harta CEPHELERDE VAZÎYET Bu sabah saat bese kadar muhtelif radyo istasyonlarınm neşriyatile Anadola Ajansına gelen haberlere göre, harb cephelerinde son vaziyet şudur: Sark cephesinde, Polonya kıt'aları, harekât sahasını daraltmak, muharebevi en müsaid bir yerde kabul etmek icin, intizam içinde çekilivor Leh ordusumın kuvayi külliyesi henüz harbe girmemiştir. Berlin, Alman kıt'alarmın fakib hareketine devam ettiklerini, Posen'in isgal olunduğunu, Vistül üzerindeki köprülerin tahrib edildiğini ve Alman kıt'alarınm Varşova kapılarına dayandığını bildirmektedir. Garb cephesinde, Fransızlar, bazı mahallî ilerlemeleri basarmışlardır. Bazı Ingiliz cuzütamları Fransaya getirilnvslerdir. Gelen kuvvetlerin miktan gizli tutulmaktadır. Ingiliz tayyareleri, dün sabah da Şinalî Almanya üzeıinde uçarak Alman halkına beyannameler atmıslardır. Garb cephesi Fransızlar Fransızlar ilerliyor Şark cephesi Polonyalılar Almanlar Varşova kapılarında... YUNUS NAD1 lArkası Sa. 3 sütun 3 dei Londra 8 (Hususî) Şimalden geLondra 8 (Hususî) Alman kuv vetleri, bu akşam garb cephesinde mu len Alman kıt'aları Varşova kapılanna kabil taarruza geçerek Fransızların e!de varmışlardır. Polonya devlet merkezinin etmiş olduklan çıkıntıları kesmişlerdir. ahalisi faik düşman kuvvetlerine şiddetle mukavemet etmektedir. Alman tayyareFransız menabiinden alman haberler ise, Fransız ileri hareketinin normal şe leri bilâfasıla şehri bombardıman etmek küde ve 75 tankın iştirakile devam ettiği tedirler. [Arkası Sa. 5 sütun 5 fe] lArkası Sa. 5 sutun 3 t€\