22 Temmuz 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 9

Fransız ve Italyan donanmaları arasında kuvvet mukayesesi Bu iki donanma materiyal bakımından yekdiğerine muadil sayılabilir. Kat'i neticeli bir muharebeyi ancak talim ve terbiyesi yüksek olan taraf kazanır Milletleri azim masraflar ihtiyarı- m8 mecbur kılan donanma inşaatı ci. han harbinden sonra büyük bahri dev- Jetler arsındaki uzun konferanslar- Ja kismen durdurulmuş ve tahdidi tes- Hhata karar verilerek bunun tatbika- tıpa da geçilmişti. Fakat Avrupayı alt üst eden dört yıllık umumi harp faci- asi kisa bir zaman zarfında hafızalar- dan silinerek ihtiras ateşleri yeniden yakılmağa başlandı. Bidayette mevzii kalacağına ihtimal verilen ateş bita- raftan diktatörlerin istüâ ve impara- torluk kurmak sevdası diğer taraftan silâh fabrikalarının kazanmak hırsı ile körüklenerek bütün dünyaya sire- ka Ve umumi bir yangın halini $on senelerde milletlerin kazanç membalarını bir hamlede kurutan tes- lihat masraflarının büyük bir kısmı donanma inşaatına tahsis edildi. İtal. ya bu-uğurda en büyük fedakârlıkla» ra katlanan milletlerin ön satındadır. Gemi inşaatına lâzım demir ve çeliği, İşletmesi için kömür ve petrolü bülün- madığı halde İtalyanın donanmaya verdiği ehemmiyet başındaki diktatö- Tün €ski Roma imparatorluğunu tek- TAT Yaratmak için Akdenize hâkim ol. mak merâmından doğmuştur. Filha- kika denizin kıymet ve ehemmiyetini İYİ takdir etmiş olan Mussolini ama- Jiri tahakkuk ettirecek kuvveti do- panma varlığında aramıştır. Son as- Tın diktatörleri arasında denize ve de- ,pİZ Küyvetine bu faşist reisi kadar lehemmiyet verene raslanmamıştır. Mussoliniye göre İtalyanın istikbali denizde kuvvetli olmasına bağlıdır. “Maamafih İtalya harp ve ticaret de- nizciliği için senelerdenberi kuvvetli teşkilâtda, azim propaganda ve veklâm« larlâ büyük mesai sarfetmesine rağ» İ men ne bahri kudret ve'ne de iktisadi Nüfuz itibarile henüz Akdenize tesahüp edememiştir. İtalyanın Akdenizde eri Kuvvetli donanma yapmak azmi hâlâ devam etmektedir, i Diğer taraftan Fransa silâhlanmak istemiyen siyasi partilerin şiddetli taz- yik ve mümanaatlarına maruz kaldı- ğı halde donanma var lığı itibarile kom. şu rakibinden aşağı kalmamıştır. İtal. yadaki donanma Propaganda ve gay- reti Fransada olsaydı hiç şüphe yok ki bugün Fransiz donanması İtalyaya kat kat faik olur ve belki de İngiliz donan. masına yetişirdi. Maamafih Daladier hükümetinin şimdiki donanması fa. şist donanma ile her zaman bilâfutur çarpışacak vaziyettedir. Umumi harpten sonra Fransız bah. Tiyesinin inşaat arzında harpten ah- nan derslerin tesirile büyük bir inkı- Jâp olmuştur. Yüksek bordalı ve bir- çok bacalı eski tarz inşaat birdenbire terkedilerek bilhassa dritnot teknelerde İngiliz inşa tarzına yakla» şılmışlır. İtalyan bahriyesi ise harbi umumiden sonra Alman inşa tar taklide başlamıştır. ni Fransız ve İtalyan donanmalarını teşkil eden muhtelif sınıftaki harp ge. mlierini şöyle hülâsa edebiliriz, sınıfı Ağır kruvazör Hafif kruvazör Iı 8 “Torpido kruvazör 88 Denizaltı gemisi Be Hücumbotu ma Tayyare gemisi - © Ss KR a 7 4 28 Muhrip S8 Terpidobot i Fransa | İtalya | l ag pm aw Yukarıki cedvelde görüldüğü üzere dritnot adedi itibarile Fransa, muhrip ve torpidobot cihetinden İtalya faik bulunmaktadır. Gerçi Fransızların iki dritnotları (Courbet, Paris) eskimiş. İlr. Fakat geriye kalan beş gemiden ikisi (Strassburg, Dunkerguc) zama- nip en kuvvetli dritnotlarıdır. Diğer | üçü esaslı tadilât görerek birinci sınıf hattı harp gemisi meyanına dahil olmuşlardır. Bu beş dritnotta 33 ve 34 santimetrelik ceman 44 ağır top var. dır. Bu dritnotlardan ikisinin sürati 31 mil, üçünün sürati 23 mildir. Zırh kuşakları 22,5-27 santimetre kalınlı- Hındadır. Eski iki dritnotta 35,5 lik 24 tane ağır top bulunmaktadır. Bu ge- milerin süratleri azami 20 mildir. Şu halde Fransız ana harp folosunu beş İ dritnottün müteşekkil olarak kabul loya ayırabiliiz. Buna mukabil İtalyanın beheri 10 tane 32 santimetrelik ağır top taşı- yan dört dritnotu vardır ki bunların dördü de son zamanda esaslı tadilât ile modern bir hâle sokulmuştur. Bu gemilerin süratleri 27 mildir. Zırh ku- şağı kalınlığı 25 santimetredir. Her iki tarafın dritnotları torpido isabetine Karşı mukavim bölmelerle mücehhez- dir, İtalyan dritnotlarında zırh kulele- Yin (harpte idare ve kumanda mevkii) zırhları 28 santimetre kalınlığında olduğu halde Fransız dritnotlarında 32 santimetredir. Şu halde beş Fransız dritrotunun 44 ağır topuna karşı dört İtalyan dritnotu 40 ağır topla çıkacak. tır, Her ne kadar gemilerin aksami ha- yatiyesini (makine, kazan daireleri) muhafaza eden zırh kuşakların sihani yekdiğerinden farksız ise de sürat cihetinden İtalyan gemileri faikdir. İ Fransızların son yaptıkları 26,000 ton- luk iki yen! dritnotu 31 mil gibi yük- Kk sürate malik İsclerde bunlar mu. »arebede ayni filodaki diğer üç gemi- İ nin süratine uymak mecburiyetinde kalacaklarından Fransız donenması- mn 23 mil süratine mukabil İlalyan , | eder ve eski iki dritnotu da ihtiyat £- | İ rat ve zırh sihani bakımından bu su- donanması 27 mil süratle harp ede- cektir. Bu dört mil sürat farkının tabiye bakımından hâyli falde temin edeceği aşikârdır. Şayed Fransiz filosu adedi faikiyete ehemmiyet vererek eski iki dritnotu da ana'filoya ithal ederse bu iki geminin süratine tâbi olmak zaru- retinden dolayı muharebe süratini 20 mile düşüreceğinden bu takdirde İtal- yan donanması 7 mil sürat üstünlüğü kazanacaktır. Bu sebepten Fransız do- nanması eski iki dritnotu ana filoya sokmıyarak yukünda zikrettiğimiz veçhile ihtiyatta tutması daha muh- temeldir. Bu iki dritnot filosunu ağır top, sü- retle mukayese ettikten sonra kruva- zör ve muhrip mevcudlarını gözden geçirelim. 10,000 tonluk ağır kruvazör her iki donanmada adeden müsavidir, Bunların top adâei ve zırh sihanleri hemen hemen biribirinin ayni olduğu halde İtalyan kruvazörleri Fransız kruvagörlerine nazaran 3 mil bir sürat faikiyetini haizdirler. Tabiye noktai nazarından bu sürat farkı oldukça mühim bir rol oynıyabilir, Hafif kru- yazörlerde her İkİ taraf aşağı yukarı yekdiğerine muadildir. Muhrip adedi itibarile İtalyanın üç misli bir falki. yeti varsa da muhripleri himayeye me- mur torpido kruvazörleri cihetinden Fransa bariz bir surette üstündür, Ni- tekim bu noksanı telâfi için İtalya son zamanda 12 torpito kruvazör tezgâha koymuştur, Denizaltı kuvveti bakımın- dan her iki taraf muadil kabul edile. bilir, Hücumbotu İtalyada daha fa2- Jadır. İtalyan donanmasi Akdenizde mer- kezi vaziyetteki üslerinde toplu bulun: | duğu halde Fransız donanmasının bir kısmı Atlas Okyanusunda ve bir kıs- mı da Akdenizde bulunmak süretile ikiye taksim edilmiştir. Maamafih bir harp vukuunda Fransız donanması. nm tamamen Akdenizde toplandığını kabul ederek vaziyeti münakaşa ede. | Mm. Muhakkaktır ki, her iki taraf do- nanmalarını süratle seferber edecek tersane ve Ikmal teşkilât ve teslsatı- na waliktir. Acaba müstakbel harpte Akdenizde Fransız ve İtalyan donanmaları çar- pışacaklar mı? Bu muharebe takriben hangi sahada vukubulacak ve hangi taraf galip gelecek? Harp badireleri içinde zihinlerden bu sual de geçmek. | tedir. Gerçi Akdenizde Fransız donan- | masının yanında bir İngiliz donanma, sı mevcud oldukça İtalyanın müha- rebeden ictinap edeceği şüphesizdir. İtalyan donanması daha ziyade ağır kruvazörlerile, muhrip ve denizaltıla- rile Fransızların Afrikadan yapacak- 4arı nakliyatı baskın suretile sekteye uğratmaya teşebbüs (edeceklerdir. Fransızların plânına göre harbin ilk günlerinde Afrikadan Fransaya yüz bin kişilik bir ordu geçirilmesi Jâzım- dır, Bu mühim nakliyatı himaye et- meğe yalnız Fransız donanmasının memur edildiğini kabul ettiğimize gö- Te Fransız ana kuvveti işbu nakliyatı setretmek vazifesile deriize açılacaktır. Fransanın Afrikadan Avrupaya geçi- receği kuvvetin ehemmiyeti aşikâr ol- duğundan sırf İtalyan kruvazörlerinin yapacakları baskın harekâtı ile bu nak- Yiyatın menedilmesi imkânsız olacağı nazarı dikkate alınırsa İtalyan ana kuvvetinin de işe karışacağı tahmin edilebilir. Bü maksadla İtalyan ana kuvvetinin üssünden çıkışı iki rakip donanmanın çarpışmasını intaç ede- bilir, Muharebe sahası Fransız nakli- yalının geçeceği sular yani takriben Cezayir ile Korsika adaları arası olma- sı çok muhtemeldir. Demek oluyor ki, mubarebeyi arıyacak olan taraf İtal. yan donanmasıdır. Kara cephesinin siklet merkezi Avrupada bulunacağı- na göre İtalyan donanması deniz aşırı memleketlerden cepheye Fransız im- dad kuvvetlerinin gelmesine mâni 0j- mak için dalma mütearrız vaziyet ta kınacaktır. Bu hale nazaran sevkul. ceyş vaziyetin intihabında yani İğal- yan donanmasile muharebeyi kabul et- mek için yeri ve samanını tayinde Fransız donanmasi serbes kalacaktır. Bu muharebenin öğleden sonra baş- laması ve mümkün olduğu kadar İtai- yan ana üssünden uzakta vukubul. masi Fransz donanmasının lehine olur. Çünkü; şarkta kalan İtalyan do- için en fena geraiti kabule mecbur ol caktır. Kezalik muharebe esnasında muharip filotillâların hücum da gü- neşe karşi çök gayri müsaild şerait «j- tanda yapılabilecektir. Buna mukabil Fransiz topçuları ve muhripleri güneş ten müteessir olmıyarak en müsalid nişan vaziyeti Ileatış tashihatını mü- kemmelen yaparak isabet ihtimalini çoğaltacaklardır. Diğer taraftan mu- harebe sahasnin İtiyan üslerinden uzak bulunması dolayısile yaralınan gemilerin üslere çekilmesi güçleşecek ve düşman eline geçmemek için bun. ları belki de kendi ellerile batırmaya mecbur kalacaklardır. Muharebeye tu- tuşan bu iki filodan dört mil kadar sürat tefavvukunu haiz olan İtalyan filosu rakibini 'T vaziyetine almağa uğl raşacağı tabildir. (1) Bu takdirde Fransız donanmasının T vaziyetini bozmak için birlikte seyirle muhare beyi bir daire muharebesi haline sokâ- cağı ağlebi ihtimaldır. Ana kuvvetlerin yekdiğerile çarpış- ması esnasında denizaltı gemilerinin hücumuna ibtimal verilemez. Zira su altındaki denizaltı gemilefi arasında dostu düşmündan tefrik etmek müm kün olamıyacağından böyle bir teşeb- büsten heriki taraf da mutazamır olacaktır. Bir açık deniz muharebesin. de hücumbotlarının kullanılması da mevzuu bahsolamaz. Yalnız belki mu- harebe sahası tayyare üslerine yakın olursa Fransız torpido tayyarelerinin İtalyan donanmasına hücumuna ihti. mal verilebilir, Ana kuvvetler muha rebeye devam ederken Fransız nakli. ye kafilelerinin İtalyan denizaltı ge- mileri tarafından taarruza uğraması muhtemeldir. Fakat denizaltılar bu nakliyata tamamen mâni olamazlar. Ana kuvvetler arasındaki muharebede galibiyet talim ve terbiyesi yüksek ola. na mevuddur. Çünkü her iki donanmi materiyal bakımından yekdiğerine mü adildir. Kanaatimizce İtalyan donanması harbi umumide Alman donanmasının yaptığı gibi üslerinde kapalı kalmıya- cak, coğrafi vaziyetinden ve süratim den istifade ederek sık sık akın hare. kâtına çıkacaktır. Bu akınlardan bi. ması da mümkündür. Bu karşılaşma küçük mikyasta Ikinci bir İskajerak muharebesine benziyecek ve ksti ne ticeli olmuyacaktır. Maamafih şu mu- hakkaktır ki denizde zafer sulhte çok talim mermisi sarfeden ve filoyu mü- kemmel sevk ve idare etmesini bilen tarafa müyesserdir. A.B, (1) T vaziyeti; Muharebede © birbirin İtalyanın Cavour dritnotu