2 Temmuz 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

2 Temmuz 1939 Istanbul Milli Sefi i candan tezahüratla karşıladı “(Baş tarafı 1 inci sahifede) Mili Şef, lâciverd bir ceketle be- yaz bir pantalon giymişler başların. da bir denizci kasketi, her zamanki gibi şen ve mütebessim, halkın teza- hüratına el sallıyarak mukabele edi. yorlardı. Vapurlardan «Yaşa, varol» sesleri yükseliyor ve bu tazim avazeleri va- purların âhenkli fasılalarla öten dü- dük seslerine karışıyordu. Bu sırada Vali ve Komutan Savaronaya çıktı. lar, ve İstanbulun tazimatını Mini Şete iblâğ ettiler. En önde Savarona, küdar ve Sarayburnu sahillerinde toplanan halkın alkışları arasından süzülerek Ortaköye, Yüksek deniz ti- careli mektebinin önüne geldiler. Ri- yaseticümhur yatı, orada demirledi. İnönü, yanında İstanbul Vali ve Belediye Reisi B. Lütfi Kırdar, İstan- bul komulanı general Halis Bıyıktay, Üniversite rektörü B. Cemil Bilsel olduğu halde o sırada başlıyan yarış- ları takib ediyorlar ve izahat alıyor. Jardı, Bu arada Reisicümhurumuza, De- nizyolları işletmesi müdürü B. İbra- him Kemal, Denizbank zamanında teşekkül eden (Sosyete Şileb) in İn- giltereden satın almağa karar verdi- ği 11 vapur hakkında izahat vermiş, Mili Şef şayanı dikkat buldukları noktalar üzerinde durarak notlar al- mıştır. Vali ve Belediye Reisi B. Lüt- fi Kırdar, İstanbul imarı hakkında, Üniversite rektörü B. Cemil Bilsel de yüksek tahsil gençliğinin mesai ve ihtiyaçları etrafında Reisicümhur İsmet İnönüne maruzatts bulunmuş- lardır. Bu sırada Suvaronanın etrafında, kendilerine tahsis olunan vapurların küpeştelerine dayanarak Mini Şefi görmek isteyen yüksek tahsil genç ginin candan tezahüratına Reljsleüm- hur İsmet İnönü, gülümsiyerek şap- kalarını sallıyarak mukabelede bu- lünmüşlardır. Mili Şefin o Ütifallarını gençlik, alkışlarla ve (Yaşa, varol) avazeleri- Ie karşılamıştır, Bu hal, defalarca te- kerrür etmiş, her defasında Milli Şef, gençliğe iltifatlarda bulunmuşlardır. Yüksek tahsil gençliğinin bu hare- ketini, motör, sandal, ve mavnalara binen Kalâbalık halk kütlelerinin candan selâm ve hürmet alkışları takib etmiştir. Milli Şef İsmet İnönü nezdlerinde İstanbul kumandanı korgeneral ha- 1is Bıyıktay, İstanbul Vali ve Beledi- ye Reisi B. Lütfi Kırdar, İstanbul Üniversitesi rektörü B. Cemil Bilsel, Balikesir mebusu B. Vedit Uzgören olduğu halde başlıyan yarışları Sava- ronanın üst arka güvertesinden dik. katle takib buyururlarken, Yata üç Kişilik bir grup girmiştir. Bu üç kişi. lik grup, Yüksek deniz ticareti mek. tebi müdürü B. Remzi Baran, ve tâ- Jebeden Mazhar Uğur ile Nuri Eren- den mürekkepti. o Reisicümhurumuz enet İnönü, heyetin ihtiramatlarını kabul etmişlerdir. Reisicümhurumu- zun Ütifatlarına talebeden Mazhar Uğur, şu sözlerle minnet duygularını ifade etmiştir; «— Bize bahşetmiş olduğunuz bu sevinçli denizciler gününün hatırası olarak getirdiğimiz deniz alâmetleri. ni kabulünüzü, arkadaşi na dilerim.» Ke Yarışlar hakkında Reisleümhur- muza izahat veren korgeneral Halis Bıyıktay, bir ara da Mini Şefe kürek çekerken sporculardan birinin bayıl- dığını haber vermiş, İsmet İnönü bu vaka ile yakından alâkadar olmuş. tur. Milli Şef, yarışlar esnasındaki isti. rahat dakikalarını, İstanbul matbun. tanı, Ulus'u, ve Anadolu âjansının gon bültenini mütalâa etmekle geçir. mişlerdir. Bir ara, nezdlerine kabul buyurdukları Riyaseticümhur kale- mi mahsus müği Kemal Gedeleç, Relsicümhurumuza, telefonla Başve- kille görüştüğünü, Başvekilin, Anka- ranın hâsretini Mili Şefe iblâğa ken- disini memur ettiğini söylemiştir. Bundan sonra Reisicümhüur, bu sene ilk defa yapılan deniz kayak yarışları Selimiye, Üs- İ | reketlerine yol vermiş olan Boğazlar hissiyatını (Çok güzel) cümlesile ifa- de etmişlerdir. Yarışlara iştirak eden sportü Türk gençliği, kullandıkları vasıtalara binerek Savaronaya yak» Jaşmış, Milli Şefi (Yaşa, varol) diye alkışlamış, kürekçiler de havaya kü. rek kaldırmak suretile resmi selâmı ifa etmiştir. Relsicümhur, sporcu gençlerin ihtiramatına, şapkalarını sallamak suretile mukabelede buluri- muşlardır. Yarışlar bittikten sonra, Reisicüm- hurumuz, nezdlerindeki zevata çay ikram etmişlerdir. Hep birlikte çay içildikten sonra Paramount namına filim çeken operatöre, resimler çek- mesine lütfen müsaade etmişlerdir. Reisicümhurumuzun refikaları Bayan İnönü, çocukları, ve nezdlerindeki 2€- vat ile birlikte geçen samimi aile ha- yatlarını tesbit eden uzun bir filim çekilmiştir. Saat 17 ye doğru Yata gelen süvari ve binicilik mektebi müdürü albay B. Saim, Reisicümhurumuza arzı tazi- mat etmiş ve Milli Şefin fahri yaver. leri bulunan Emir Abdullahın oğlu | prens Naif'i, müsaadelerile staja da- vet edeceğini bildirmiştir. Reisicüm- hurun yüksek müsaadelerile Türk or. dusunun binbaşı rütbesini taşıyan prens Nalf, stajını yapmak üzere al. bay Saimin refakatine verilmiştir. Prens Naif, Yattan ayrılmadan önce Mili Şefe arzı veda etmiş, Reisicüm- hür İsmet İnönü de, fahri yaverlerini yanaklarından öpmek ve muvaffakı- aragi dilemek suretile taltif eylemiş. B. Ali Mili Şef İnönü, dün akşam Sava- rTona yatile Boğaziçinde bir tenezzüh yapmışlardır. Bu tenezzühte kendile- rine İstanbul kumandanı Korgeneral Halis Bıyıktay, İstanbul Vali ve Bele- diye Relsi B. Lütfi Kırdar refakat et- mekte idi. Yat Boğaziçinde bir ceve Jândan sonra doğruca Derinceye git. miştir. Reisicümhur İsmet İnönü ve majyeti dün gece 23 te, Derinceden hususi katarla Ankaraya mütevecci- hen hareket etmişlerdir. Milli Şef İstanbula gelirken Tekirdağına uğradılar "Tekirdağ | (A.A) — Marmara sa- hillerinde Savarona yatile bir gezinti yapmakta olan Reisicümhur İnönü saat 20 de Tekirdağına gelmişlerdir. İskelede başta korgeneral Salih Omur- tak olduğu halde Vali, tümen komu- tanı, Belediye Reisi sivil ve askeri er- kân ve memurin, askeri kıtalar, mek- tepliler ve binlerce halk Mİlli Şefe karşı tazimlerini izhar eylemişlerdir. Vaktin geç olması dolayısile kara- ya çıkmıyan Mili Şefimiz gönderdik- leri bir motörle general Salih ile Vali ve Belediye Reisini Yata aldırmışlar ve nezölerine kabul eyliyerek kendile- rile bir saat kadar görüşmüşlerdir. Tekirdağlılar, şehri baştan başa ten- vir etmek ve bütün gece havai fişek- ler atmak suretile Büyük Şeflerinin bu gelişlerinden duydukları içten se- vinci göstermişlerdir. ! Relsicümhurumuz cumartesi sabâ- hi şehre çıkarak ufak bir gezinti ya- Di ve saat 10 da buradan ayrr- Çetinkayanın denizcilere hitabesi «Milletlerin sahillere ulaşmak ve hiş olmazsa muntazam muvasalası olan bir nehir kenarma yerleşmek için sarfettikleri gayret ve yaptıkları feda. kârlıkların had ve hesabı yoktur. Çün. kü su yalnız yaşıyan insan için değil, fakat beka ve mevcudiyeti muhafaza etmek istiyen cemiyetler için de bir hayat ve memat meselesidir. Coğrafi vaziyeti itibarile vatanımız bu hayati çalışma ve inkişaf imkânlarına, en ge niş bir ölçüde, sahip bulunmaktadır. | Sahillerimiz Hopa gerisinden İsken- derun ilerilerine ve İğneadadan İnoza kadar uzanmakta ve tarihin her dev. rinde dünyanın en büyük ticaret ha- (Baş tarafı 8 nci sahifede) | Türkün mutlak hâkimiyeti altında bu- Tunmaktadır. Denizin kendisi bizatihi emsalsiz bir servellir ve temin ettiği masrafsız ve her tarafa kolayca ulaşan yollar İti- barile de mübadele hareketlerinin en mükemmel vasıtası olduğuna göre ik- tisadi sahada milli istiklâlini kazan- mağa azmetmiş olan Türk milletinin kabotaj hakkında ecnebi iştirak etti. | rilmesi milli varlığın ve milli şuurun kabul ve tahammül etmiyeceği bir hal idi, İşte bu azim davayı Mili Şefimiz İsmet İnönü, Lozan konferansında, lâyık olduğu ehemmiyetle müdafaa ve Türk milletinin en mukaddes hakkı Türk sularında Türk ticaret bayrağı- nın şeref ve mutlak hâkimiyetini te min etmiş olmakla;milletine ve onun tarihine en büyük hizmetlerden biri- sini ifa etmiştir. Bu münasebetle bü- | yük Cümhurreisimizin bu büyük hiz- metini bu yesile ile hürmetle yadeder ve deniz mensuplarımızın minnet his- lerini ve tazimlerini sunmakla bahti. yar olurum.» B. Ali Çetinkaya, bugünkü Türk ticaret filosunun 200 bin tonilâtoya yaklaştığını bunun 30 bin ton kada- | rının tamamile müceddet gemiler ol- | duğunu kaydederek pek yakında ây- rıca 20 bin tondan fazla yeni geminin mevcüdlara ilâve olunacağını müjde. Jemiş ve bu suretle imparatorluktan devren almış olduğumuz 5İ bin tonu geçmeyen filonun beş misli çoğaldığı- nı söylemiştir. B. Ali Çetinkaya denizcileri tebrik etmiş ve nutkunu şöyle bitirmiştir. «Türk bayrağının beynelmilet deniz ticaretinde kendine lâyik olan yüksek mevkii vekarla alması en mükâddes emelimizdir, Deniz ve denizcilik 'Türk gencinin azmine ve faaliyetine lâyik çök bere. ketli geniş bir iş sahasıdır. Aziz Atamızın ve Mili Şefimizin Cümhuriyet rejimi ile milletimize aç- tıkları büyük medeniyet yollarında vakar ve temkin ile ilerliyen genç Türk denizelliğinin milli gayeyi bu sahada da tam bir surette tahakkuk ettireçe- “A , Ço Sahife W | Ufukta y yeni bir tehlil; 1Baş tarafı 1 inci sahifede) “ Hitlerin Danzig seyahati Berlin 1 (A A.) — (Havas) Hitlerin temmuzun 20 si ile nihayeti arasında Danziğe gideceği hakkında Berlinde dönen şaylalar teyid edilmemektedir. Salâhiyettar mahafiller, hâlen buna inanmak için hiç bir sebeb mevcut olmadığını, zira Hitlerin her hangi bir seyahate böyle uzun müddet *v- vel karar vermesi mutad olmadığını bildirmktedir. Bü mahfiller, Göringin seyahati hakkında da ayni ihtirazi kayıdları dermeyân ediyorlar, Fransada silâhlanma p bonoları Paris 1 (A.A.) — Resimi gazetenin bugün neşrettiği bir kararnamede «esilâhlanma bonoları» adını taşıya- cak iki sene vadeli ve yüzde 3,5 İaiz- H bonolar çıkarmak hususunda muh- tar milli müdafaa sandıklarına me zuniyet vermektedir. Bu bonoların tutarı tahdit edilmemiştir. Diğer taraftan bugün toplanacak olan Kabine içtimaında da mühün kararlar verilmesi muhtemeldir. Pilhakika Reisicümhurun İmzasi- na arzedilecek karammamelerden biri, milli müdafaa ihtiyaçları için tahsis olunan 15 milyar İrangın sarf sure- tine alttir. Fransız Nazirlar meclisinin içtimai Paris i (A A.) — Bu sabah topla- nan Nazırlar meclisinde Daladier, daima vahim mahiyetini muhafaza etmekte olan umumi! vaziyet hakkın- da arkadaşlarına malümat vermiş, Fransanın icraatını takviyeye ve ka- rarındaki azim hakkımda mevcut bazı tereddüdleri dağıtmağa matuf tedbir- leri izah eylemiştir. Kazrlar meclisi alnan tedbirleri ittifakla tasvib etmiştir. Daladler, milli müdafaa için imza edilen taah- hüdlerin tasvib edilmesini istemiş ve anlaşmalar da tasvib edilmiştir. — B. Bonnet'nin izhati ©“ Paris 1 (A.A) — Bugün Reisicüm- hurun riyaseti altında toplanan Ka- bine içtimaımda Hariciye Nazırı Bon- net, harici vaziyeti izah etmiş ve bil- hassa Danzig ve Moskova müzakere- leri hakkında tafsilât vermiştir. Bonnet Polonyanın Paris büyük elçisinden aldığı malümatı da bildir- miştir. Kabine toplantısından sonra anla. şıldığına göre, Danzig vaziyeti bugün daha büyük bir teyakkuzu icabettir- mekle bersber bazı propagandaların yaydığı haberlere rağmen, Danzigde hemen mühim hadiseler olacağını te- yid eder mahiyette Pariste malümat yoktur. Esasen Fransız ve İngiliz hükü. metlerinin vaziyeti, Polonyaya karşı girişilen teahhütlerden ve Daladier ile lord Halifax'ın son nutuklarından de, tebarliz edeceği gibi, hiç bir şüp- heye mahal bırakmıyacak derecede sarih ve âşikârdır. Bonnet, müsait bir cereyan takip €den Moskova müzakerelerine devam hususunda Paris ve Londra hükü. metlerinin Moskovadaki mümessille. rine yeni talimat gönderdiğini Ka- bine arkadaşlarına anlatmıştır. Nihayet Bonnet, harici siyaset sa- hasında günün meselelerinden ve bil- hassa Fransız - Türk, Fransız - Suri. ye münasebetlerinden bahseylemiş. tir. Kabine toplantısından sonra Bon- net Polonyanın Paris büyük elçisini kabul etmiş ve günün hadiseleri ve Varşova hükümetile Paris ve Landra arasında yapılmakta olan mali mü- zakereler hakkında görüşmüştür. İngiliz ordusu melhuz tehli- keye koyacak vaziyette İondra 1 (A.A) — Harbiye Neza- retinin yaz sonunda muhtemel bir harekete hazır olmaları lüzumunu Territorlal ordu mensuplarına tebliğ ettiğine dair çıkan haberler salâhi- yettar mahafilce uydurma olarak tavsif edilmektedir. Ni * Malüm olduğu üzere bundan daha iki ay evvel Harbiye Nezaretinin bir emirnamesi mucibince, Territorial ordu askerleri ve ihtiyatlar senelik talimler haricinde muhtelif talim ve enaleyh İngiliz ordusu iki ay evvelie ne mit kararlarla yazın melhuz her hangi bir tehlikeye karşı koyacak va- ziyette esasen bulunacaklardır. İngiliz Mühimmat Nazırının nutku Glasgow 1 (AA.) — Gilasgow'da bir nutuk söyliyen Mühimmat Naz- ri Beslie Burgin, ezcümle demiştir ki: «İngilterenin birçok ihtiyat stok- Yarı ve birçok imkânları vardır. Ne reden gelirse gelsin kuvvete istinad eden tahakküm teşebbüslerine ve ta- | leplere boyun eğmiyecektir. İngiltere sulhu aramağa azmetmiştir. Fakat o | öyle hadler vardır ki, İngiltere im paratorluğu bunları tecavüz etmeği kabul edemez.» , Kont Ciano İspanyaya . gidecek ğ Madrit 1 (A.A) — İtalya Hariciye Nazırı, Kont Ciano'nun 10 temmuzda Barselonaya geleceği bildirilmekte ra dir. w İtalya Hariciye Nazırı İspanya dev let adamları ile San Sebastien'de mü- Jâki olacaktır. ğ Paris gazetelerinin şiddetli ihtarları Paris 1 (A.A.) —Jour, Journal ve Oevre gibi mütesddid gazeteler Dan- zigin temmuz zarfında büyük teza- hürlere şahit olacağını ve Hitlerin de Danzige giderek bir nutuk söyliye- : ceğini bildiriyorlar, Jour gazetesi yazıyor: Görülüyor ki, Berlin, efkânumüu. miyenin ve bilhassa İngiliz efkâr- umumiyesinin Nuremberg kongre- sinden evvel Danzigin resmen ilhakı ile Propaganda Nezâretinin gayretle- ri sayesinde ihdas edilen fiili bir va- ziyetin temhirine pek de muhalefet etmiyeceklerini hesap etmektedir. Figaro gazetesinde Dormeston yar zyor: «Danzig senatörleri üzerlerindeki © | müthiş mesuliyeti takdir etmek mec- buriyetindedirler, Emirlere veya Kör ihtiraslara itaat ederek tamir kabul etmez bir karar verdikleri takdirde, bundan zaruri olarak doğacak feci | hâdiselerin mesuliyetini üzerlerine | O almış olacaklardır.» Hemen hemen mültehit olarak, bütün gazeteler, barışın demokrasi. lerin azimli kalmalarına ve Hitlerin buna kani bulunmasına bağlı oldu. ğunu yazıyorlar, Jour gazetesi diyor ki; Kendilerini kaybetmeleri ve ihti. rasa kapılmaları müstesna üzere, mihver memleketleri artık azim ve kararımızdan şüphe ir ler. Fransız - Leh dostluğu (| Paris i (A.A.) — Dün öğleden son« ra Sorbonne'da «Polonya dostları» cemiyetinin 20 nci yıldönümü mü- nasebetile büyük merasim yapılmışe tır. we g General Göreckip söylediği nutu ta demiştir ki: Tarihe kaydolunan ve İki meyli ketin yenilmez kuvvetlerine istinad . eden Polonya - Fransa dostluğu bu- gün bütün dünyanın baktığı şeref ve hürriyetin muhafızı (olmuştur. Fransa ve Polonyanın sulh istediğini. herkes bilir, Fakat yine bilir Kİ, Por lonya ve Fransa kendi hürriyet ve şereflerine karşı yapılacak her tülü tecavüzü tenkil edeceklerdir. General Weygand da &öz a Polonya ordusunu medih ve sena €y- lemiş ve demiştir Ki: Her karışı eski şerefleri hatı bir toprak üzerinde uzun seneler sü“ ren mesai ile tekâmül ettirilen Pe lonya ordusunun kıymetini i takdir eder. Fransa Polonya ordi nun hak ve medeniyet davasına n a bir kuvvet getirdiğini pekâlâ b İngiliz amele teşekkülleri: #- - bir beyannamesi Londra i (A.A) — Amele teş küllerini ve amele partisini tel eden «British National Concll of La- bour» Alman milletine ve dünyadaki bütün işçilere hitaben bir beyanna me neşrederek milletler sındaki ihtilâfların harpie değil, n halledilmesi için ısrar a