24 Haziran 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

24 Haziran 1939 Barem kanununun birinci müzakeresi bitti (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bu mukâyesenin neticesini bulunmalarını caklır. bildirmek lütfunda rica ederim, Bütçe encümeni mazbata muharri- ri Trabzon mebusu B. Sırrı Day: — Şimdi hükümetin bu lâyihaya bağlı olarak takdim ettiği kadroda Denizbankta mevcut olan kadrolara nisbetle 200,000 liralık bir tasarruf vardır. Manisa mebusu Hikmet Bayur: — İki müessese arasında 200,000 lira kadar bir tasarruf var dediniz. Sormak istedi Denizbank, banka muamelesi yapı- yor mu idi. k temin ettiği kâr iki, üç yüz 1 geçiyor mi Bu taşarruf hakiki midir? Yoksa artacak olan muamelesinin durması ile bir ış mudur? Bunu söy- lesinler Münakalât Vekili B. Ali Çetinkaya: — Denizbankın dokuz 9ayzar Yüzde 7, esaslı bir 8, 8,5 faiz- icap ettik- temiştir. Tabiati- hayatı vard iş yapmamıştır. le para almış ve çe etrafa le ağır bi 1 dediği gibi lira kadar bir tasarruf var- 200 küsur memur alınmıştı, Bunlardan bir takımı ken- âiliklerinden çekilmiştir, bir kısmı da im Vekâletimden evvel tasfi- yeye tabi tutulmuştur. Manisa mebusu Refik Şevket İnce: — MM ay tecrübe ettik, bu sefer dahi muvallak olamadığımızı görün- ce gerisin geriye ayni vaziyete dön- müş oluyoruz, Şimdi gerek eski şekli idare olsun gerek yeni şekli idare ol- sun herkesce, milletce, istediğimiz şey sıhbatli, emniyetli ve medeniye- tin icap ettirdiği şekilde muntazam bir faaliyettir. Kabul etmemiz lâzım- gilir ki şimendiferellikte hakikaten mucibi iftihar bir faaliyet ve yenilik hareketi gösterdik. Refik Şevket İnce, yeni idarenin B. Ali Çetinkayanın idaresi altında mu- vaffak olacağına şüphe etmediğini söyledi ve bu idarenin ticari bir zih- niyetle idare edilmesi temennisini iz- har etti, Yozgad webusu İçöz Denizbankın deniz İşletme ida- resine inkılâp etmesindeki isabetten bahsetti, Muş mebusu Hakkı Kılıcoğlu, bu gibi teşekküllere | halkın da -iştirak ettirilmesinin yerinde olacağını söy- ledi. Münakalât Velili B. Ali Çetinkaya tekrar söz alarak dedi ki: t Vekâletinin teşkilât kanununu müzakere ederken 'müna- kalâtın memlekette modem işler si- rasında tanzim ve 7sİ edilmesinin bir zaruret olduğunu izah etmiştim. Bunun sebeplerini ne gibi esaslar Üzerinde nasıl çalışılması lâzım gel- diğini de miştim. Şimdi Deniz- bankın yerine ikame edilmesi lüzu- mMunu hissettiğimiz ve Denizyolları işletme idaresini ve bunu takip ede- cek olan limanlar idaresini memle- ketin ticareti bahriye hayatında cere- yan etmekte olan işler Için muhtaç ıslâh olduğu kanaatindeyim, Arkadaşlarımın temas ettiği işle- rin tanzim ve ıslâhına dikkat etmek- le beraber benim şahsi kanaatime gö- re; o(demiryollarmı tanzim ve 1$- Yâh etmeğe teşetbüs ettiğimiz zaman da bu cihete ehemmiyet vermiştik) Fabrika ve havuzlar idaresi ve ayni zamanda ticareti bahriye mektebi- nin de ıslâh edilmesi lâzımdır, Mem- lekette canlı ve yeni bir ticareti bah- Tiye esasını kurabilmek için bunlar birinci derecede lâzım olan işlerden- dir. Bu işi alırken birinci derecede gümrük işlerini tanzim elmekle be- Yaber ayni zamanda bu üç noktaya €hemmiyet, verilmesi lâzımgeldiği ka- mantindeyim. Bir defa tiöareti bahri Yeye, böyle nefis sahili Memlekette büyük ehemmiyet ver- Mek lâzımgeldiğine şüphe yoktür. iş "Ticareti bahriye mektebinin yeni. sunda 200,000 dır. Milessese Banka muamelesi yap- | ayık bir | muameleye namzed bu- | | edilmiş, devi Süleyman Sırı | eri olan bir | den tanzim edilmesine çalışılmakta. | dır. Bu mektebin yedi sekiz sene gi- bi kısa bir ömrü vardır. B. Ali Çelinkaya havuz ve fabri- kaların islâhı lüzumunda ısrar etmiş ve sözlerin şu cümlelerle bitirmiştir: — İtimad ederseniz, tasdik ederse- niz elimizden geldiği kadar günlük münakale işlerini tanzim ettiğimiz gibi bu işler üzerinde de tetkikat ya- parak çalışmağa mecbur olduğumu- su huzurunuza atzederim (bravo sesleri alkışlar). . Ali Çetinkayanın bu izahatından sonra maddelerin müzakeresine ge- çi yiha hükümetin teklif et- tiği şekilde aynen kabul edilmiştir. Devlet limanlarını işletme umum müdürlüğünün 939 mali yılı bütçe- sinin fasıllarının müzakeresi sırasın- | da müstakil grup feisi B. Ali Rana 'Tarhan $u suali sormuştu: — Trabzon limanı inşa işinin ne safhada olduğunu, limanlar işinin oraya ait olduğu zannile muhterem linden öğrenmek istiyo- rum. Nafia Vekili general All Fuad Ce- besoy: — Nafia bütçesi müzakere edildir | ği sırada Trabzon limanı hakkında malümat arzetmiştim ve demiştim ki; İngiliz kr den buraya Heye- ti Vekilice bir miktar para ayrılmış- tir. Bu İşin halli İngiltereden mütehassıs celbeğ Buna göre inşaata başlanaca sfia Vekilinin sonra fası KUZ, tır. bu İzahatından iizakeresine devam ları işletme u- mum müdürlüğünün yeni yıl bütçesi de aynen kabul edilmiştir. Barem kanunu Müteakiben Barem kanununun müzakeresine geçildi. Göçen celsede Projenin 26 ve muvakkat 6 ncı mad- delerinde tadiller icrası hakkında B. Refik İnce, İhsan Tokgöz, Ziya Gev- her Etili, Süreyya Örgeevren, Recep Peker taraflarından verilen ve heye- ti umumiyece tasvip edilerek encü- mene havale edilen takrirler hakkın- da bütçe encümeni tarafından hazır- lanan mazbata okundu. Mazbatada bu takrirlerden hâkimler kanununda mevzuubakş terfi müddetlerinin ib- kası hakkındaki takrir muvafık gö- rülerek 26 ncı maddedeki (hâkimler kanunu) ibaresinin tayyinin muva- fik görüldüğü zikredilmekte idi, Bun- dan başka Maarif Vekilinin mesleki tedrisat ve orta tedrisat kanunları ile bu kanunların ek ve zeyillerinin maaş ve terfie dair olan hükümleri hariç olmak üzere diğer hükümleri- nin mahfuziyetine dair maddeye bir fıkra İlâvesi hakkındaki teklifin de mcümence muvafık görüldüğü be yan edilmekte idi. Bu esaslar dahi- linde tadil edilen 26 nci madde reye konuldu ve heyeti umumiyece kabul edildi. ş Muvakkat ikinci maddenin | son şekli Ücretli memurlar arasında yapıla- cak tasfiyeye ait olan ikinci muvak- kat madde hakkında verilmiş olan takrirlerden bir kısmı encümence nazarı dikkate alınmıştır. Bu mad- denin aldığı son şekil şöyledir: «ilâlen ücretle müstahdem olan memurlar hakkında aşağıdaki hü- kümler tatbik olunur: A — Hâlen ücretle müstahdem olanların tahsil derecelerine ve bu kanuna tabi dairelerle aylıkları ka- nunla tesbit olunan müesseselerde ve hususi mekteplerin tayin ve mu- rakabesi Maarif Vekâletine ait bu- lunan muallimliMlerinde ücret ve maaşla geçen müddetlerin mecmuu- na ve yüksek tahsil görenlerin her iki ve görmiyenlerin her üç senede bir terli esaslarına ve bu kanunun 12 ncı maddesinkedi hükümler da- hilinde ücretleri tesbit olunur, B — Hâlen ücretle müstahdem mütekaitlerin tekaütlüklerine omes- ned olan memuriyet veya rütbe de- reçelerine, ücretle istihdam edildik- Jeri | peülğlet için göle tahsilleri bu- | | | İ dir. “a İrili a, ami Mİ üz AEŞAM lunup “bulunmadığına güre yukarıki esas dahilinde hesap edilecek derece farkları Mâve edilmek suretile ikti- sap edecekleri dereceler tayin olu nur, € — Yüksek tahsil veren bir mek- teple geçen harp sebebi ile askerli- ğe çıkanlarak yedek subay rütbesini kazanmış olanlar için (4) fıkrasın- daki terfi müddetlerinin hesabında her İki hizmet senesi bir derece terfi müddeti itibar edilerek iktisap ede- bilecekleri dereceler tayin edilir. D — Ücretle müstahdem iken as- kerlik hizmetine girerek vazifesi ile irtibatı kesilmiş bulunanların asker- | liğe çağrılmazdan evvelki hizmetleri (4) bendi mucibince hesap edilmek suretile iktisap edebilecekleri derece ile yeniden hizmete alınmaları caiz- E — (A) bendi mucibince tesbit edilen derecelerde bu kanunun neşri tarihinde müstahdem olup o hizmet müddetleri üç sene ve daha ziyade olanlardan ehliyetlileri Vekâletlerince tasdik edilenlerin üst dereceye ge çebilmeleri caizdir, Ancak bu derece ler terfi ve tahvillerde müktesep hak teşkil etmez. F—A, B. C. ve D bendleri muci- bince dereceleri tesbit edileceklerin almaları icap eden ücret hâlen al makta oldukları ücret miktarından fazla olanlar almakta oldukları üc retleri muhafaza ederler. Ve bu üc retler birinci' maddede yazılı maaş derecelerinden — birine tetabuk edi. yorsa o dereceye ve etmiyorsa buna | en yakın dereceye halen almakta ol- dukları dereceyle dahil olmuş sayı arlar, G—A.B.C.D ve E bendleri mu- cibince tesbit edilecek ücret memu- run almakta olduğu aylıktan fazla İse aradaki fark memurun aylığın- dan her ay 25 de biri indirilmek su- retile 25 ayda izale edilir, Ancak me murlarm talebi üzerine bu farkın daha evvel de izalesi caizdir. Bu far- kın izalesine kadar bu gibilere mu- vakkat tazminat verilmez. Şu kadar ki, bu kesilecek farkın 1 kânunusani 939 tarihinden sonra yapılan tayin veya tertilerden mütevellit kısmı var sa bu kısım taksitlendirilerek derhal kesilir, H — İnhisarlar umum müdürlüğü kadrosuna dahil olup bu kanunun neşri tarihinde müstahdem olanlar halen almakta oldukları ücretleri muhafaza ederler.» Bu şekilde reye konan ikinel mu- vakkat muaddel madde heyeti umu- miyece tasvip olundu. Üçüncü muvakkat madde Üçüncü muvakkat madde üzörin- de söz alan müstakil grup idare he- yeti azasından Fuad ki; — Şimdi müzakere mevzuu olan muvakkat üçüncü madde bu teşkilât kanununa bağlanması lâzım gelen ücretli kadrolara ait lâyihaların hüs kümet tarafından en geç İ teşrini- sani 939 tarihinç kadar Meclisi âli- ye verilmesini emretmektedir, Devlet teşkilâtı içinde ücretlilerin de teşkilât kanunlarına raptedilme- si memnuniyetle karşılanması lâzım gelir, Yalnız bunu kâfi görmek doğ- ru değildir. İki celse evvel sayın Na- fia Vekilimiz, ücretlerin maaşa tah- vili neticesinde bilhassa kendi Vekâ- letleri kadrosunda kâfi mütehassıs eleman olmaması, mühendis, fen memuru gibi hariçten kimselerin alınması ihtiyacında olduğunu söy- liyerek bunların ücretlerinin maaşa tahvilinde müşkülât çıkacağını be yan ettiler, Fakat kendileri de kabul buyururlar ki, kanunun 12 inci mad- desi ile ücretlilerin de memuriyete girmesi maaşlılar gibi kayıtlara bağ- lanmıştır. Fuad Sirmen, devlet hizmetinde aimi memurların biran evvel maa- şa geçirilmelerini temenni ederek sözlerine nihayet verdi. Bütçe encümeni reis vekili B, Fak Baysal Fuad Sirmene cevap vererek ezcümle dedi ki: — Devlet hizmetinde o bülünacak Ücretli memurların. seli diğer l Sirmen dedi | Sahife AL ME Hatay Anavatana kavuştu (Baş tarafı 1 inci sahijede) Hariciye Vekâleti erkânının ve yerli $ ve yabancı matbuat mümessillerir hazır bulundukları bu merasim- de, vesikaların imzasını müteakib, Hariciye Vekili, - B. Şükrü Saracoğlu Iki taraf münasebetlerini sarsmış olan bir meselenin artık tamamile halledilmiş olduğunu bildirmşi ve bu neticeye varmak için sarfed" İS olan mesaiyi sitayişle hatırlatirax bu me- saiye iştirak etmiş olanlara teşekkür etmiştir. B. Şükrü Saraçoğlu, B. Massigli'nin dalma tekrar etmiş olduğu bir cüm- leyi, «Hatay meselesi, hali ve istikbali zehirliyen bir mazi meselesidir» cüm- lesini kaydeylemiş ve işte bu mesele, bugün kati surette halledilmiş bulu- Duyor, demiştir. Hariciye Vekilimiz, nihayet, çam- panya kadehini Türk - Fransız dosi- luğu şerefine kaldırmış ve sözlerini şöyle bitir Bu dakikada Türk - Fransız dast- luğuna içiyorum. Pek yakındada Türk » Fransız ittifakına içeceğiz. Fransa büyük elçisinin cevabi Fransa büyük elçisi B. Massigli, verdiği cevapta, Hatay işinin kati surelte o halledil: nden duyduğu zevki tebarüz ettirmiş, oda bu hal işinde bezlolunan gayretlere işeret ederek bu arada bilhassa Hariciye kâtibi umumisi B, Numan Menemen- cdloğlu'dan stay bahsetmiş ve Fransa ile 'Türkiye arasındaki samimi dostluğa emin bulunan Fransız hü- ümetinin gösterdiğ anlaşma zihni- yelini de ayrıca kaydeylemiştir. B. Massigli, nihayet Reisicümhur İsmet İnönünün Parti kurultayında söylediği nutukta Türk - Fransız mü- nasebetlerini alâkadar eden bir ciüm- lesini, «Hatay işinin hallinden sonra Fransa ile Türkiye arasındaki yakın- Uhğı hiçbir kuvvet bozmuıyacaktır» cümlesini hatırlatımış ve kadehini iki millet arasındaki yakın dostluk şerefine kaldırmıştır. İki hükümet mümessillerinin bu samimi temennilerine, merasimde ha- nr bulunanlar da kadehlerini kaldi- Tarak candan İştirak eylemişlerdir, Bu kadar samimi bir hava içerisin- de geçen bu imza merasiminin aka- binde, Hariciye umumi kâtibi B. Nu- mân Menemencioğlu, imza edilmiş olan metinler hakkında Anadolu Ajansına şu izahatı lütfetmişlerdir: Şimdi imza edilmiş olan vesikalar, bir anlaşma, bir protokol iki lâhika ve bir proseverbal İle iki mektuptan ibarettir. : Bunların esaslarına göre, 1921, 1926 ve 1930 mukaveleleriyle tesbit edilmiş olan hattı hudud tashih edil- mek suretiyle, Hatay, Türkiye ara- 28ine ilhak ölunmaktadır. Hatay ile Suriye arasındaki hudud, esasen bir 'Türk - Fransız askeri heyeti tarafın- dan tahdid edilmiş bulunmakta idi. Bu tahdid, iki üç noktanın çok ufak bir tashihi ile yeni hududu teşkil edecektir. memurları gibi teminata mazhar ol- masını bizde istiyoruz ve bunun için de hükümete kâfi zaman verilmesi lâzım olduğuna kani olduğumuz için buna ait lâyihaları 1 teşrinisani 939 tarihine kadar getirilmeleri esasını kabul etmiş bulunuyoruz. i Fuad Sirmenin teklifini bu kadro- lar geldiği zaman mevzuubahs ede- Tiz. Bu mevzu üzerinde daha bazı mü- nakaşalar olduktan sonra muvakkat üçüncü madde hükümetin teklif et- tiği şekilde aynen kabul edildi. 4, 5 6, 7, 8 inci muvakkat maddeler de bi lâmünakaşa kabul olunduktan sonra celse yirmi dakika müddetle tatil olundu. İkinci celse İkinci celsede Başvekil B. Refik Saydamın Türk - Fransız yardım deklarasyonuna âit beyanalı ile ha- tiplerin sözlerini müteakip Barem kanununun müzakeresine (O deyam edildi, Projenin müteakip maddeleri Ge tadile uğrameyarak kabul edildi. Bu suretle devlet memurları maaş- larının tevhit ve teadülüne alt kanunun birinci müzakeresi bitiril miş oldu. a m: Vesikaların diğer hükümleri, bir takım emval, hukuk ve menafi me- gelelerinin halline mütedairdir, B. Şükrü Saraçoğlu ile Fransanın — Ankara büyük elçisi B, Masigii * Mukavele, tasdiknamelerin teatisi- le meriyete girecektir, Fakat, bu tas- diknameler, engeç 23 Temmuzda t&- ati edilmiş bulunackatır, Fransız aş- kerinin Hatay'ı tahliyesi ve Fransız mükamatının devir ve tesilmi de en geç 22 Temuzda ikmal edilmiş ola- caktır, * Resmi tebliğ : Ankara 23 (4.4) — Türkiye il Suriye arasında arazi mesailinin kati surette hallini ve binneticre Hctay arazisinin Türkiyeye ilhakını tazam- mun eden anlaşmalar bugün Harici. ye Vekili B. Saracoğlu ve Fransa bi- yük elçisi Mösyö Massigli tarafından merasimi mahsusa ile imza edilmiş ve iki devlet 'murahhasları bu münnsg- betle dostane nutuklar teati etmiş- lerdir, : Mecliste Ankara 23 (AA) — B.M. Meclisi bugün Şemseddin Günaltayın baş- kanlığında birini müteakib iki cel. $e akdeylen İlk celsenin âğı lışını müteakib reis, sözün Hariciye Vekiline aid olduğunu bildirmiş #*e Haricye Vekili kürsüya gelerek $u beyanatta bulunmuştur; | Arkadaşlar, il Gelecek haftanın celselerinden birin» de, Büyük Meclis kendi tasdik ve ted- kikine arzedilecek bir kanun Jâyiha- sını bulacaktır. Bu kanun Jâyihası, bir anlaşma, bir protokol, bir zabıt- name, iki lâhika üç mektuptan iba- ret olacaktır. Bugün imza edilmiş olan bütün bu vesikalar Hatay top- Taklarının Türk topraklarına kavuş- tuğunu gösteren senetlerdir.> Hariciye Vekilimizin bravo Sesleri ve şiddetli ve sürekli alkışlarla karşı- lanan bu beyanatından sonra Tüzne- meye geçilmiştir. BULMACAMIZ Boldan sağa: 1 — Bahrisefid. 2 — Vüsat - Sade, 3 — Ahbaplık - Tenavül et 4 — Tersi taş basması demektir - Cansag, 5 — Dakikanın altmışta biri - Başına «Bi gelirse hafıf yara olur, 6 — Tersi sıfat odatıdır - Buğdayın in- ce kabuğu. 7 — Sonuna «Re gelirse deriden torba olur - Vilâyet » Tersini kasap sataj, 8 — Adi bir cins su kabi. 9 ? — Geminin Diez istikameti - HaXe kaniyetçe iş gören. Beygiflere musallat olan kanatif 4 — Öldürülmesinde bets yok. 8 — Deliksiz i 6 — Hülefayı Raşidinden biri, 7 — Bir erke ismi - Makinenin yape madığı mamulât. 8 — İnce kurum - Elbisenin ötebeğ konan yeri - Bir nevi pasta, 9 — Hatır sörmağa gitmek - Nota 10 — Teneke işlerile uğraşan adam, - Geçen bulmacamızın hall Soldan sağa: m 1 — Melâike, Aç, 3 Arabsabunu, $ Rahatlamak, 4 — Aza, İm, Ulu, 8 — Mi, nelik, Ar, & — Anlar, 7 — Oğlum, Adı, 3 — Zaaf, Asuma, 9 — İras, İs, 10 — Öp, Ariza rk şi “—