30 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

İ Zemet İhönünün: dünkü nutku (Baş tarafı birinci sahijede) Reisicümhurumuzun samimi halkçı i Meali, dünya rejimlerinin bugünkü | ahvali ortasında bütün vüzühile mey- dana çıkmış oluyor. i Filhakika dış ve iç siyasetlerde bir insicam, bir üslüb beraberliği şarttır. | Türkiye, ötedenberi de halkçılığı istihfat eden yeni diktatür rejimlerden değildi. i Dünkü nutuk, bizim dahili idarede de- ; mokrat prensiplere ne kadar bağlı olduğumuzu, en geri kalmış tabaka. Tarımızın rüşdünü ilerleterek bu pren- sipleri ilerisi için de nasıl canla başla istihdaf ettiğimizi göstermiştir. İ Bizim halkçılığımız ve miliyetcili- gimiz hodbin ve başkalarının zarari- | ma bir felsefenin mahsulü değildir. | İsmet İnönünün dünkü nutku, Türk milletinin menefiile birlikte bizimle | — elele vermiş bütün beşeriyetin, bütün medeniyetin ve bütün milletlerin hak ve menafiini koruyan kahramanca bir destan ruhundaydı, "Türk milleti, dostlar edinmiştir, iyi komşulara sahib olmuştur; beşer ai- Jesi içinde izzet ve itibarile yaşamak- tadır. Yalnız kendini değil, bütün bu Ailenin rahat, emniyet ve selâmetini düşünüyor. Nüfusu az milletlerin nü- fusu çok milletler gibi müslakil ve milli bir hayata lâyık olduklarım sa. mimi olarak kabul ediyor ve edilme- sini istiyoruz. Küçüklerin büyükler tarafından yutulması mukadder ol. duğu nazariyesini hiç bir yer için ta- nımıyoruz. Müşterek emniyet ve sulh idealini takviye edecek diğer teahhüd- lerden de çekinmiyeceğiz. Komşuları. mıza gelecek tehlikeleri bir adım son- ra bize de gelecek bildiğimiz için ikti- darımızda olan tedbirleri alacağız. Şüphesiz ki bir çok milletler de bu- mun böyle olmasını arzu ediyordu. Fa. kat hiç birinin Şefi yahud salâhiyet- tar bir mümessili ortaya bu kadar vu- zuhla, samimiyetle çıkarak, sözle ve fiille düşüncelerini ifade etmedi. Mütarekeyi müteakib, bazı millet- Her ötekilerin tazyikli ve zulmü altında ellmişken, ezilenler okımıldanamaz, ağız açamaz, miskinane bir teslimiyet gösterirken, ceberruta karşı ilk defa söz- Je ve hareketle karşı duran Türk mil- Jeti olmuştu. Bilâhare dost ve düşman herkes ta- rafından alkışlanan © hareket, bugün, bambaşka şekilde bir defa daha teker- rür ediyor. Bu sefer de Türk ruhunun İsmet İnönü ağrile ifade bulan kah- ramanlığı, diğer milletlere örnek ola- cak, onlara kuvvet verecektir. O sefer bizim misalimizden hasıl hak, insaf, Adalet, şeref ve beynelmilel muvazene doğdiyse, bugün de öyle olacaktır. Nitekim bunun böyle olduğuna dair daha şimdiden pek parlak misaller mevcuddur. Bütün millet, hayır yalnız” bütün Türk milleti değil, bütün hak ve adalet hürriyet ve istiklâl tarafda. n milletler İsmet İnönünün dünkü nulkunu canla başla tasvib etmiştir. F. Ta, BU GECEKİ Nöbetçi eczaneler e Beyoğlu ciheti: İstiklâl caddesinde , Yüksekkaldırımda Vinko- pulo, Mis sokağındı i Ortaköy, Arna Ğ wutköy, Bebek, Bey- xos, Anadoluhisarı, Ta- tabya, Yeniköy, Emirgân ve Rumeli- hisarındaki eczaneler her rl açıktır. Fransiz - İspanyol hududunda bir hadise Perpingnan 29 (A.A.) — Banyulus civarında hududa 500 metre mesafe. de, Fransiz topraklarında bulunan iki kişiye Karabinyer oldukları zannedi. Jen 4 İspanyol ateş etmişlerdir. Çıkan kurşunlardan 34 yaşında Berger Thu- bert ile arkadaşı 16 yaşında Bamades yaralanmışlardır. ARTi KURUL (Baş tarafı 1 inci sahifede) lemiş ve müzika İstiklâl marşını çal- mıştır. Reisicümhur İnönü refakatinde Bü- yük Millet Meclisi Reisi B. Abdtilhalik Renda ve Başvekil B. Refik Saydam olduğu halde doğruca içtima salonu- na girmişlerdir. Girişleri bütün ku- rTultayın kordiplomatik localarına ka- dar sirayet eden sürekli alkışlarile ve sevgi tezahüratile karşılanan Mili Şef delegeler arasında yer aldıktan sonra Genel Başkan Vekili Dr. Refik Say- damı riyaset kürsüsüne gelerek kurul- tay müzakerelerinin açılması için Par- ti nizamnamesi mucibince yoklama yapılacağını bildirmiş ve yoklama ya- pilmıştır. Yoklamayı takiben reis, sözü, Parti genel sekreterine vermiş ve kürsüye gelen Dr. Fikri Tuzer kurultaya iki rels vekili intihab #dilmesi Jâzımgel- diğini ve bunun için de Büyük Millet Meclisi Reisi B. Abdülhalik Renda ve Parti Meclis grupu reis vekili B, Hil- mi Uran'ı namzed olafak teklif eyle. miş ve bu teklif kurullayın ittifakile tasvip olunmuştur. Gene yapılan tek- lif üzerine kurultay kâtipliklerine Aydın delegesi B. Ethem Menderes, İstanbul delegesi Dr. Hayrullah, Niğ- de mebusu B. Cavid Ural ve Kütahya mebusları B. Sadri Ertem ve B. Vedid Uzgören ile Ankara delegesi B. Hilmi Uçok seçilmişlerdir. Milli Şef kürsüye geliyorlar Kurultay riyaset divanının bu su- retle teşkili üzerine Genel Başkan Ve- kili Dr. Refik Saydam: Söz Genel Başkanındır. Diyerek riyaset kürsüsünü terkey- lemiş ve Genel Başkan Milli Şef İnö- nü kurultayın «Yaşa, varol» sesleri ve şiddetli alkışları arasında kürsüye gelmişlerdir. Mini Şef, «Eğemenlik ulusundur» düvizini taşıyan lâvhadan aşağıya ka- dar uzanan Parti bayrağının fonunu teşkil eylediği muhteşem bir dekor ortasında bütün bir milletin kalbine hitab eden ve ona yeni direktifler, va- zifeler tevdi eyleyen ve başlanbaşa enerji ve sevgi dolu nutkunu irad bu- yururken kurultayın gösterdiği heye. canlı tezahürat cidden görülecek bir manzara arzediyordu. ; Bu manzara bilhassa Milli Şefin, Partinin kahraman müessisi Atatür. kün, ebedi Şefin ölmez hatırasını ta. ziz için kurultayı beş dakika süküta davet ettiği anda en yüksek derece- sini buldu. Bütün kurultayın, hazirun ve kor- diplomatiğin beş dakika ayakta süküt etmek suretile ebedi Şefe karşı göster. diği bu ihtiram vakfası esnasında bü- tün kalbler Atatürkün sevgisile bir de- fa daha çarptı. Ebedi Şef Atatürke tazim Ankara 29 (A.A.) — Beşinci büyük kurultayın bugünkü ilk toplantısında aşağıdaki takrir kurultayın şiddetli ve sürekin alkışları arasında okunmuş ve ittifakla tasvip olunmuştur: Beşinci büyük kurultay yüce başkanlığına Partimizin bânisi ve ebedi başkanı ve Türkiye Cümhuriyetinin müessisi olan Atatürkün muvakkat kabrinin büyük kurultayımız adına riyaset di- yanınca seçilecek bir heyet tarafından ziyaret edilmesini ve bir çelenk kona-| rak Partimiz ve büyük kurultayımız adma manevi huzurlarına sevgi ve tazimlerimizin ulaştırılmasını arz ve teklif eyleriz. Başvekilin riyasetindeki heyet Ankara 29 (A.A.) — Büyük kurul tayın bugünkü toplantısında riyaset divanınca seçilecek bir heyetin, Ata türkün muvakkat kabrini ziyaret ederek Büyük Kurtanciya kurulta- yın sevgi ve tazimlerini ulaştırması ve bir çelenk konulması hakkında verilen ve ittifakla kurultayın tasvi- bine iktiran etmiş olan teklif üzeri. ne Başvekil ve Parti Genel Başkan Vekili Dr. Refik Saydam riyasetinde teşekkül eden heyet yarın saat 10 da ebedi Şefin Etnoğrafya müzesindeki muvakkat kabrini ziyaret edecektir. Tazim heyeti âzaları şunlardır: C. H. P. genel sekreteri Erzurum mebusu Dr. Fikri Tüzer, C. H. P. gru pu başkan vekili Seyhan mebusu Hil- mi Uran, Sivas mebusu Hikmet Işık, Trabzon mebusu Faik Ahmed Ba. Tutcu, Bursa mebusu Dr. Sadi Ko- , kongreleri yapılamamıştır. nuk, Mardin mebusu Edip Ergin, An- kara delegesi Rifat Börekçi, Antalya delegesi Kâzım Azamet, Aydın dele- gesi Etem Menderes, Çankırı delege- si Mustafa Akman, Erzurum delege- si Sadrettin Gözübüyük, Hatay dele- gesi Abdürrahman Mursal, İçel dele» gesi Mitat Toroğlu, Konya delegesi Nuri Bakkalbaşı, Kütahya delegesi Sadık Ölgen, Manisa delegesi Hâşim Gür, Seyhan delegesi Saim Ordulu, İstanbul delegesi Naci AH Moralı, İZ- mir delegesi Afif İnan. Hatay delegelerinin dilekleri Ankara 29 (A.A) — Cümhuriyet Halk Partisi beşinci büyük Kurulta- yındaki Hatay delegeleri tarafından Kurultay başkanlığına aşağıdaki tak- rir verilmiştir: Hatayda C. E. Partisi teşkilâtı yeni vücuda getirilmiş ve bu defa ancak teşkilât kongreleri yapılarak dilek Maama- fih yurdda partili arkadaşlarla temas- larımızdan hasıl eylediğimiz intiba- Jar ve Hatay ilyönkurulu tarafından bize verilen direktiflerle Hatay namı- na aşağıda arzedeceğimiz muhtasar dileklerin dahi mütalâa olunmasını arz ve istirham eyleriz: 1 — Hetayda büyük sıtma yuvaları teşkil eden Amik balaklığının kısa bir zamanda kurutulması, 2 — Hatayda en kısa bir zamanda $it- ma ve trahom mücadelesi teşkildtı- nın vücude getirilmesi, 3 — Eti türkleri arasında türkçe di- linin kısa bir zamanda yryılması için maarif ve parti cephelerinden acil hareketler ve faaliyetlere geçilmesi. 4 — Antakyada bir memleket hasta- nesi yapılması, 5 — Demiryolunun Antakyaya kadar uzatılması, 6 — Ziraat bankası iTe diğer ticaret bankalarının kurulması, 7 — Hatay ile Türkiye arasındaki ik- tisadi mübadeledeki Kayıtların derhal Kaldırılması, 8 — İskenderun limanının vücude ge- dirilmesi, ». Encümenler intihabı Ankara 29 (AA) — C, H, Partisi beşinci kurultayının bugün yaplığı ilk toplantıda kurultay encümenleri- ne aza olarak aşağıdaki mebus ve de- legeler intihap olunmuşlardır: Dilek encümeni: Şakir Kınacı Ankara, Tevfik Aslan Kastamonu, Hüsnü Yaman Manisa, Şevki Alpaput O(delege) Niğde, Gi. Refet Bele İstanbul, Hazıp Toker Kay- seri, Talât Onay Giresun, Asım Bektaş (delege) Yozgüt, Şevket Erdoğan Gümüş- hane, Muzaffer Akpınar Bahkesir, Nihad Arka (delege) Zonguldak, Tevfik Temelli Bitlis, İsmet Eker Çorum, Münip Oya Yan, Fakihe Öymen İstanbul, Raşii Usumu (delege) Çanakkale, Al Riza Erten Mar- din, Hayrullah Özbudun (delege) Ankara, Dr. Akif Arkan Çankın, Rağıp Akça Ko- caeli, Tahir Tüfekçi (delege) Tokat, Ziya Kayran Maraş, Alkaddin Tiritoğlu Kütah- ya, Dr. tuğamiral H. Şinasi Erel İstanbul, Ekrem Pekel Yözgat. Nizamname ve progrüm encümeni: Os- man Günen (delege) Balıkesir, Recep Sez- gin (delege) Erzincan, Adem Çilsal (delege) Kayseri, Şemsettin Günaltay Sivas, Meh- med All Yürüker Samsun, İsmali Meh- med Uğur Sıvas, M. Erdem (deleye) Bur- sa, Sabri Karaçayır (öleğe) Bulu, Meh- med Aldemir İzmir, İzzet Akosman Afyon, Adnan Menderes Aydın, Hacim Çarıklı Balıkesir, Ziya Üçüncü (delege) Çorum, Lütfi Berkmen (delege) (Konya, Saip Kumcu (delege) Afyon. Hesap encümeni Naili Küçüka (delege) Denizli, G. Şir Atlı (delege) Bursa, Şeref Uluğ Urfa, Cemali Kovali Tokat, Ahmed Faik Abası- yanık (delege) Kocaeli, Osman Cudi Gür- Boy (delege) Samsun, İbrahim Kemal Baybura (delege) İstanbul, Mahmud Esad Bozkurt İzmir, Ali Zırh Rize, Hüseyin Tokuş (delege) Tekirdağ, Hayrullah Ür- kün, (delege) Kayseri, Ahmed Hilmi Ka- laç (delege) Kayseri, Ömer Küntay Kars, Dr. Muhtar Berker İçel, Hall Benli (de- iege) Kütahya. “ Encümenlerde tedkikler Ankara 29 (AA) — 4 Halk Partisi beşinci büyük kurultayı encümen leri bugün mat 14 de Büyük Millet Merli- #inde kendilerine tahsis edilen yerlerde toplanarak tevdi edilmiş olan mevsulağ üzerinde tediiklerine başlamışlardır. Dilek encümeninde: Dilek encümeni ik toplantısına başlarken başkanlığa (İsmet Eker (Çorum) u, mazbata muharrirliğine Alı Riza Erten ve kâtipliğne de Adnan Menderesi seçmiştir. ” Encümen İlk olarak dileklerin başında gelmekte olan İnönü meydan harbinin geçtiği yerde MİDi Şef ve değişmez Başkan Ismet İnönünün heykellerinin dikilmesi bâklonrdeki temenni ilc müzakereye baş- lamış ve Başvekâlet müsteşarı Vehbi De- mirel hükümetin prensip itibarile bu tekli- fe taraftar bulunduğunu bildirmiş ve esa- sen bu hususta tedkikatın da yapılmakta bulunduğunu ilâve eylemiştir. “ Cami ve eski eserlerin tamiri Bundan sonra tedkikine geçildi ve Ey Kaf umum müdürlüğünü alikadar eden dilekler üzerinde Evkaf umum müdürü Fahrettin, eldeki tahsisatla birçok cami ve eski eserlerin tamir dair izahat verdi. Emekli general Refet Bele, Süleymaniye ve Beyazıt camilerinde yapı- Jan tamirat esasında bazı hatalara işaret etmiş ve direk yerine granit direk konmuş ve Be- yazıt camlindeki pencerelerdeki tamiratia #ilmediğini işaret eylemiştir. İstanbulda yapılacak spor sahaları Beden terbiyesi umum müdürlüğü dilek. umum direktör general Cemil Tahir Ta- ner, ve Fatih muntakaları saha- ları için tedbir alındığını, Beykoz, Ana- daluhisarı, Büyükdere sahalarının daba sonraya birakıldığım, senelik tahsisatın Beyoğlundaki sahaya sarfedileceğini söy- Temiştir. Boşanma davaları Adliye Vekâletini alâkadar eden dilek- Jer arasinda bulunan ve mahkemesiz Ka- zalarda mahkemeler açılmasına ald di- ler etrafında izahat veren Adliye Wekili Fethi Okyar, Adliye Vekâletinin bu ek- siği tamamlamak azminde bulunduğunu ve lâzım gelen tedkikatın yapılmakta ol- duğunu bildirmiştir. Boşanma davalarının okolaylaştırılmas hakkındaki dilek üzerinde geçen müzake- rede söz alan delegeler, ayrılık kararla rının dayandığı hükümlerin mükemmeli- yetinden babseylemişlerdir. Ayni kanaali izhar eden Adiiye Vekili Fethi Okyar, bo- şanmayı kolaylaştımanın içtima! nizam bakımından büyük mahzurlarına nazarı dikkati celbetti. Memnu mıntakalar Moli Müdafaa Vekâletini alükadar eden dileklerden memnu muntakaların işaret. Wenmesine ald dilek tasvib olundu. Belediye memurlarının tekaüdlüğü Dahiliye Vekâletine ald öllekler üzerin- de izahat veren Dahiliye Vekili Faik Öztrak, Belediye memurlarının tekaüd haklarının tanmabilmesi için tedkikatta bulunduğunu bu hususta, sigorta esasının düşünüldüğünü, tekaüd olacak memur- Tara ve ailelerine toptan bir para verilme- Yİp sigorta esasına göre aylık suretile bir tediye çaresi arandığını bildirmiştir. Da- hiliye Vekili, fakir belediyelere 15 sene vaade ile ve mi bir faizle Belediyeler ban- kasınca, tediyatta bulunulması kararmı aldığını, evlenme harçlarının 261 kuruşa indirilmesi için Meclise bir aknun Jâyiha- m tevdi edileceğini, taksimatı mülkiyede- ki yanlışlığın düzeltileceğini, memleketin her yerinde Jandarma dairelerinin yapil- ması için bütçeye tahsisat konulduğunu ve bu tahsisat ile noksanların tamamla- nacağını işaret etti. Köylünün kalkınması Vekil, köylerde salımanın sebeb olduğu haksızlık ve yolsuzluğun önüne geçileceği- ni bilhassa kaydederek demiştir ki: «Bu adaletsizliğin önüne geçmek için başvurulan çareleri kimseden saklamıya- cağın. Dünyada hiç bir ferd yoktur ki, kudreti maliyesinin dününda yaşasın. Ve» kâlet ski tedbirlerle köylerin kalkınacağı kanaatinde değildir. Şidei emirler verii- miş, köylüden kendi mecburi hizmetle rinde lâşım olanlardan başka salma alin- maması bildirilmiştir. Köylüler kendi hakiki ihtiyaçlarını tat- minden sonra kalkınma çarelerini araya- caklardır. ö köylüyü kaldıraca- güne Samsun mebusu Mehmed Ali Yü- rükeri, kâlipliğine de Aydın mebusu Ad- nan Menderesi inlihap eylemiş ve öğle- den sonra Parti genel sekreteri ve Erzu- rum mebusu doktor Fikri Tuzerin huzuru ile yaptığı toplantıda nizamname ve prog- ram tadilâtının müzakeresine başlamıştır. İçtimada evvelâ Parti genel sekreteri doktor Fikri Tuzer eski nizamname ve program üzerinde yapılan tadilâta ve ye- ni projelere dair ertaflı bir surette izahat vererek encümeni tenvir etmiş ve bu İza- hatı kâfi görülmüştür. Nizamnâmenin -İ(edkikile işe başlıyan encümen, Yalniz değişen maddeleri deği, yeni baştan bütün maddelerin tedkik ve “ müzakeresine karar yermiş ve akşam geç yakit, saat 20 de nizamname Üzerindeki tdkikatmı bitirebilmiştir. Encümen ken- TAYI, sağa: Kitapçı dükkânı, Yok etme - Kafkasyada gaz kuyu- İarile maruf bir şehir, 3 — İktizasi yok. 4 — Yunanistanda bir dağ - Beygir. 5 — İçki - Hazır. 6 — Eksi - Büyük hane. 7 — Mısırda bir nehir - Yüce. 8 — Akeiğer - Arzun, 9 — Bir âzamız - Elin içi - Yemekten ... 1 emir. 10 — Devlet kesesi, Yukardan aşağı: 1 — 1000 metre, 3 — Muztarip olan - İptida 3 — Kırbaç. 5 — Bir renk - Bulgar parası, 6 — Sonuna «K> gelirse nefes olur - lüks bir meyva, 7 — Sonuna” «b olur. 3 — Istiğna - Sorgu 9 — Yama - İmalâthane, 10 — Silindir. Geçen bulmacamısın bali Boldan sağa: 1 — Arnavutluk, 2 — Swubet, Oba, 3 — Resmen, 6 — Samia, Tir, 7 — Tu, Ay, Pa- Remen, 6 — Samla, Tir, 7 — 'Tu, Av. Pa- ta, 8 — Rahneli, At, 9 — Arle, Urkay, 10 — Kestane, Ta, Yukarıdan aşağı: 1 — Asker, Trak, 2 — Ruam, Suare, 3.— Numara, His, 4— Aba, Kmanet, 5 — Ves resiye, 6 — Utanma, Lun, 7 — 'Te, Pire, 8 — Lokanta, 9 — Ubur, İtaat, 10 — Kâlikratya. Fatih askerlik Şubesinden Yedek subayların yoklamalara daveti 1 — Fatih şubesinde kayıtlı buhu- nan yedek subayların yoklamalana 1 Haziran 939 da başlanacak 30 Ha- ziran 939 da bitecektir. 2 — Yedek subaylar bu gösterilen tarihler içinde (Mesai harici müstes- na) diğer mesai saatlerinde saat 9 dan 16 ya kadar yoklamaya gele- bilirler. 3 — He yedek subay bizzat nü- fusu ile şubeve gelecek yoklamasını yaptıracaktır. 4 — Şubeye gelemiyecek dercerde hasta olanlar çifte etıbbadan a'ma- cak ve belediyece tasdikli bir rapo ronu Şubeye göndereceklerdir. 5 — Gerek hasta olanlar ve gerek- se İstanbul haricinde bulunanlar aşağıdaki hususatı mektup İle sube- ye malümat vereceklerdir. A) Hali hazır ikametgâh ve memü- riyet adresleri, b) Bir müessese veya 'memuriyet- te müstahdem ise aldığı maaş ve ya ücret mikdarı, * €) Sicil veye kayıt numarası. d) Şube defter kayt No, rütbesi ve sınıfı. €) açık yöyilmiş soy adı (Remiz kullanılmıyacaklır), P ( Yabanci dillere vukufu tekel Jüm ve tercüme derecesi, N g) Topçu ve fen sınıfına mensup yedek subayların yabancı dillerden başka sırıflarının hangi kısımların- da ibtisas sahibi olduğu, h) Doktorların ihtisas şubeleri ve ihtisas vesikalarının tarih ve numa rası, i) Kimyakerlerin ihtisas şubeleri, İ) Denize mensup yedek subayların da onıflarmın hangi kısımlarında ihtisas sahibi olduğu, 6 — Yeklamaları zamanında yâp- tırmıyanlar 1076 sayılı kanunun 10, maddesi mucibince ceza görteek- Teri ilân olunur, Adanada esrarengiz bir cinayet Adana 29 (Akşam) — Bu söbah burada feci bir cinayet işlendi. Ec- zacı B. Ahmed Rıza evinde meçhul birisi tarafından kurşunla öldürüldü. Bu esrarengiz cinayet etrafında tah- kikata başlandı. .rreresesrerrere ser srEEEEEBEEEEEEEEEEREEEEEN disine tevdi edilen ve evvelce matbuatia bülâsa olarak neşredilen yeni proje esas- ları üzerinde çok mühim bir değişik gelirse asık suratlı yapmamıştır. Nizamnamie ve program encümeni yas rin saat 10 da program projesi üzerinde başlıyacaklır. ji