28 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
Haliçteki köprüler GAZİ KÖPRÜSÜ Bu köprünün inşasına nasıl karar verildi ? Köprü neden dubalar üzerinde yapılıyor ? Unkapanı ile Azapkapı arasına ku- rulmakta olan Gazi köprüsü, Halicin beşinci demir köprüsüdür. İnşasına 1 de teşebbüs edilmiş ve bu hu- susta tedkikat yapmak için memleke- timizde tanınmış köprü mühendisle- rinden mürekkep bir komisyon teşkil edilmiştir. Bu komisyon evvelâ köprünün sabit ; ayaklar üstünde ve yahut asma olarak yapılmasını ve dubal: köprü yapmak- tan kaçınmak çerelerini aram: , Maalesef Halicin dibinin 20 - 30 met- re kalınlığında bir nevi balçık tabüks- sile örtülü bulunması ve ayni zaman- da da köprü mevkiinde deniz derinli- ginin kıyılardan itibaren 10 - 20 met- re ve ortalarda 30 - 40 metre olması; deniz seviyesinden itibaren yetmiş metre derinliğe kadar bir ayak yapıl masını icab ettiriyordu. 1927 deki tek- nik bunu başaramazdı. Başarsa da şe- hir bütçesi bu köprü için 7 - 8 milyon lira sarfına mütehammil değildi. Asma köprü yapmak imkânı da yok- tu. Asma köprü daha paha olduktan başka büyük gemilerin, altından ge çebilmeleri için köprü döşemesinlu de- nizin yüzünden en aşağı 48 metre yüksek yapılması lâzımgelirdi. Bu va- ziyetten de köprünün bir ucunun Sü- Jeymaniyeden başlaması ve öteki ucu- nun da Yüksekkaldırımın üst başında ve yahut Şişhanenin üst taraflarında bitmesi iktiza ediyordu. Bu vaziyet- te aşağı yukarı 1400 metre tulünde bir asma köprü yapmaktan başka ça» Te yoktu. Böyle bir köprü yalnız Be- yoğlu sırtları ile İstanbul tepelerini biribirine bağlar ve ticaret mıntakası olan Haliç kıyılanna doğrudan doğ- ruya bir faydasi olamazdı. Asma köp- rü Süleymaniye camisini bazı vaziyet- lerde kapayacak, Fatih ve Sultan Seli- 'mi büsbütün örtecek, velhasıl İstan- bulun siluetini bozacaktı, Onun için uzun münakaşalardan sonra dubalı bir köprü yapılmasına karar veril mişti, Bunun üzerine komisyonumuzca tesbit edilen şartlara uygun olmak üzere proje müsabakalı bir eksiltme açılmıştır. Eksiltmeye ikisi Alman ve biri Fransız üç grup iştirak etmiştir. Gruplar birçok karışık kombinezon- Jar da ileri sürdüklerinden ve Beledi- yenin o vakitler vesaiti nakliyeden alınan on paralardan birikmiş ancak üç yüz bin lirası mevcud olduğundan, beyhude faiz vermemek ve daha iyi bir proje hazırlatmak maksadile iha- le yapılmamıştır. Proje müsabakasını Fransız grupu kazanmıştı, En az fiati de gene Fran- sızar teklif etmişlerdir. Fakat bu flat dört milyon liradan aşağı değildi. 1929 da yeni bir proje yapabilecek bir mütehassıs tavsiyesi için Belçika daki (Beynelmilel demir köprü müte- | hassısları cemiyeti) ne müracaat edil- miştir. Tavsiye edilen mütehassıslar arasında Fransa Köprülr ve Yollar umumi - müfettişlerinden o mösyö Pigeaud'nun teklifi en ucuz görüldü- günden, kendisine köprünün avan- projesinin yapılması için mukavele yapılmıştır. O vakit Fransa Nafia Neza-| reti Etüd şubesi relsi bulunan mösyö Pigeaud, resmi müsaade ile projesini Etüd şubesinde yaptırmıştır. Proje, 1930 iptidasında hazırdı, Fakat evve- lâ paranın kâfi derecede birikmemiş ol- ması ve onu takiben buhran ve takas müşkülâlından ve projenin tasdiki muamelesinin gecikmesinden, ihale ancak 1935 senesi sonlarında yapıla- bilmiştir. Köprünün avanprojeye göre ihale bedeli 1,585,665 tiradır. Aplikasyon projesi dolayısile yapılan Inşaat ilâve- leri ve gümrük ve sair masraflardan dolayı köprü, Belediyeye (2,200,000 liraya malolacaktır. Gazi köprüsünün demir aksamının ağırlığı 7500 ton kadardı. Köprü 1927 Fransız demir köprüler nizamnamesi- ne göre hösap edilmiştir. Boyu 477 metredir. Eni Karaköy köprüsü gibi 25 metredir: Yalmz Ka- İnşa halinde bulunan Gazi köprüsü raköy köprüsünün trotuarları beş bu- çuk metre olduğu halde, Gazi köprü- sünün trotuarları dört buçuk metre- dir. Şose kısmı Karaköy köprüsünden iki metre daha geniş olup on altı met- rTedir. Trotuararı asfalttır. Şose kısmı akşab kaldırımdır. Ahşap kaldırım köprünün hafif olması ve gürültü çi- karmaması için tercih edilmiştir. Karaköy köprüsü Yenicami motlf- İerine göre süslendiği halde Gazi küp- rüsünde hiçbir motif developmani yok- tur. Modern tarz dala muvafık gö- rülmüştür. Gâzi köprüsü 24 duba üstüne ku- rulmuştur. Dubâların araları setbes- tir. Dubalar arasında 8.50 metre ara- bk vardır, Köprü âltının her tarafm- dan moförbotar ve direksiz gemiler geçebilir. Orta geçid gözleri de Kara- köy köprüsürideri daha” geniş olup 15 metredir. Bu gözlerin yüksekliği Ka- raköy köprüsü geçidlerinden bir bu- çuk metre daha yüksek olup köprü yüklü iken altında 6.50 metre serbes yükseklik kalmaktadır. Kapı gözü de Karaköy köprüsünden beş metre da- ha büyüktür. Dubaları hep bir sistem- dedir. Dubaların bölme ve taksim. Karaköy köprüsünden daha çok ve daha muntazamdır. Her dubada on altı bölme vardır. Gazi köprüsü bir sed duvarı gibi Hallci kapamaktadır. Köprünün altı- nı da elektrikle aydınlatacak tertibat yapılmıştır. Makine tertibatı gayet mükemmeldir. Sabahleyin köprü açı- ırken otomatik emniyet tertibatı ha- Tekele geçer, Köprünün açılma müd- deti âzami yedi dakikadır. Makineler daha çabuk açacak kudrette iseler de yanaşırken çarparak köprünün zede- lenmesi imkânından dolayı köprüyü daha çabuk açmak, yerinde götüle- memiştir. Köprünün iki ihtiyat dubası vardır. İki tane de dubaları değiştirmek için | hususi tertibatı haiz manevra dubası | vardı. Bu dubaların üstündeki tulum- balar saatte ceman dört yüz ton su boşaltabilirler. Gazi köprüsünün Karaköy köprü- sünden en mümeyyiz vasfı, köprünün döşemesinde arabalar geçerken sad- me yapmıyacak şekilde inşa edilmiş- tir, Karaköy köprüsü biribirine maf- sallarla bağlı on İki paraçadan mü- teşekkil olduğu halde, Gazi köprüsün- de bu paraçlar beşe indirilmiştir, Köprü esas itibarile on dukuz met- relik iki kıyı gözile, 170 metrelik on duba üstüne oturan yekpare fki köp- rü kısmından ve bir de ortadaki 70 metrelik kapı gözünden, yani eemen beş parçadan mürekkeptir. parçalar hususi makine tertibatile ve kuvvetli çengeller ve tröyler İle ço- | kilerek biribirine yapışmakta ve köp- rü Azapkapıdan Unkapanma kadar | uzanan tek bir kemer haline geçmek- tedir. Bu suretle arabaların sadmesi yalnız başlara inhisar etmektedir. Maamafih dilatation tertibatı ile bu- ralardan geçiş te o kadar sert olmuıya- caktır. Köprü tabliyesi doksan santi- metrelik yedi mütemadi kiriş üstüne Bu i ! yapılmıştır. Döşemenin tabanı be- tonarmedir. Köprü dubalara on dörder ayak ile oturmaktadır. Köprünün kenar ayakları betonar- me kazık üstüne yapılmıştır. Unka- pani birinci kenar ayağında kazıklar 18 metre, ikinci kedar ayak kazıkları 16 metre tulündedir. Azapkapı birin- ci kenar ayağı kazıkları 16 metre, ikinci kenar ayağı kazıkları da on met- re tulündedir, Kenar ayaklar altında | ceman 490 kazık vardır. Kenar ayak yükseklikleri denizden | beş metredir. Bu irtifa sayesinde ileri- de köprüyü Unkapanı meydanı üstün- | den Zeyreğe doğru uzatmak ve Eyüp yolunu köprü altından geçirebilmek imkânı şimdiden hazırlanmıştır. Gezi köprüsünün Karaköy köprü- $ünden farklarından biri de dubaları- nun hep ayi sistem ve biribirile deği-. ! şekil muntazam bir sufette tanzim şebilir şekilde” olmasıdır. Dubalarin €badı 25.00 X 9.00 X 3.40 tır. Duba- lar normalden daha mukavim St. 52 bahri çelikten yapilmışlardır. Köprü- nün açılıp kapanmasına mahsus iki römorkörü vardır. Normal havalarda köprüyü bir römorkörle açmak kabil dir. İkinci römorkör sert havalarda yardım ve ihtiyat rümorkürüdür. Gazi köprüsü açık vö her tarafı hava alir ve som parçalardan müteşekkil oldu- ğundan, boyası fazla mukavemet ede- cek ve çabuk paslanıp çürümeğe baş- lamıyacaktır, Rütubet ve demir köp- rülerin düşmanı olan pasın husulüne sebep olacak teşekkülâla meydan ve- rilmemiştir. Bugün dünyada mevcud olân du- balı köprülerin en büyük ve en mü- kemmeli Karaköy köprüsüdür. Gazi köprüsünde, Karaköy köprüsünün şimdiye kadar görülen kusurları, he- izale edilmiştir. Gazi n Uzunluğu avanpr'ojeye göre 440 metre idi. Köprü başlarının Prost plğnna göre alarıkları şekle daha kolay intibak ettirilebilmesi için aplikasyon projesinde uzunluk 477 metreye çıkarılmıştır. Bu suretle Ga- zi köprüsü, dünyadaki dubalı köprü- lerin en büyük, en uzun, en mükem- meli olacaktır.. o Yüksek mühendis G. ALNAR Posta ittihadına dahil olmıyan ecnebi memleketler: Seneliği 3600, al aylığı 1900, üç aylığı 1000 kuruştur. Adres tebdili için yirmi beş kuruşluk pul Am Tâzımdır. Mihr 9 — ize 23 8 bmmak Güneş Öğle İkindi Aktan Yata E 640 S02 440 858 1200 157 1931 2128 Ve. 220 4331211 1610 İdarehane: Babıâli civarı Acımusluk sokak No, 13 l | diyor. Sivas mektupları Mahsulün geçen seneden fazla olacağı tahmin ediliyor İmâr plânı hazırlandı, Sivas yakında Atatürk anıtına kavuşuyor Atatürk anıtınm kurulacağı Sivas Cümhuriyet meydanı Sivas (Akşam) — Bu sene vaktin- de yağan yağmurlardan bütün Sivas muntakası istifade etmiş, bahar yağ- murlarile boy atan otlar mevcud yem sikintisını örtadan kaldırmıştır. Köy- Jüler müsaid başlıyan baharın sevin- cile tarlalarını sürmeğe devam edi- yorlar, Son hafta yağan yağmurlar ekinleri kürlarmıştır. Rekoltenin ge- çen seneden fazla olacağı tahmin edi- Şehir plânı Nafla Vekâleti şehircilik mütehas- sıslarından Dr, Vahner tarafmdan hazırlanan şehrimiz imar plânı Bele | diye meclisi tarafından müzakere ve tedkik olunarak kabul edilmiştir. Mü- tehassısın plân hakkındaki raporu çok kuvvetli esaslara istinad etmektedir. Şehrin bugünkü ve yarınki nüfusu, yayılma, fabrika, iskân, çarşı, ticari ve iktisadi vaziyetlerine göre alacağı Edilmiştir. İmar plânmin Belediye meclisi tarafından kabulü halkı mem- nun etmiştir. Plânı Nafla Vekâletinin şehircilik mütehassısı mühendisi B. | Hilmi Baykal tedkik etmektedir, Vekâletin tasdikten sonra bugün- lerde şehrimize gönderileceği haber alınmıştır. Bu yıl içerisinde plânın ilk kısımları üzerine istimlâk, inşaat işlerine süratle başlanacaktır. Atatürk anıtı İnkılâp farihimizde 4 eylül 1919 Ja kendisine şerefli bir yer ayıran Sivas yakında Atatürk anıtına kavuşacak- tır. Anıtın rekzedileceği saha üzerin- de etüdler yapılmış, imar plânına gö- re meydan olacak kısım tesbit edi- lerek faaliyete geçilmiştir. Teşkil edi- len anıt komisyonu bu işin süratle bitirilmesi hususunda yeni kararlar almıştır. #-ut için bankada 80 bin lira mevcuddur, Komisyon Güzel Sanatlar akade- misi ile temas halindedir. Oradan almacak cevaba göre yakında anıtın da yapılmasına başlanacaktır. Yeni inşa edilecek Halkevi binasının arsa” $ında da toprak tesviyesi faaliyeti devam etmektedir, Divrik suya kavuşuyor Memilekete bir çok hayırlı işler ve yardımlar yapmak suretile yurduna bağlanan Divriğin yetiştirdiği değer- li-hemşerimiz ve mebusumuz B. Ab- dürrahman Naci Demirağ Divrikten şehrimize gelmiş ve bir iki gün kala- rak Ankaraya dönmüşlerdir. Haber aldığıma göre B. Abdürrah- man Naci Demirağ bu kısa seyahati içerisinde Divriğin su ihtiyacını kar- şılamak için teşebbüslere obaşlamış- tır. Bu haber Divrikte büyük bir se vinç uyandırdı. Allahdeyen kermesi Kır ziyafeti ve Salihli (Akşam) — Salihli Halkevi- nin tertip ettiği Allahdeyen kermesi, parlak bir şeklide yapılmıştır. Allah- deyen, Salihlinin cenubunda, Bozdağ eteklerine yaslanmış, Salihli - Ödemiş yolu üzerinde "70 - 80 evli bir köydür. Civarındaki çam ormanları, burosını bir sayfiye haline sokmuştur. Geçen. sene burada eski Manisa Valisi B. Lütfi Kırdar adma güzel bir çeşme , inşa edilmişti, Bu sene Çocuk Esirge- me Kurumu, Halkevi Sosyal Yardım şubesi ve Kızılayın iştirakile bu köyde 60 çocuk ta sünnet ettirilmiştir. Ço- cukların elbise ve saireleri bü şefkat müesseselerimiz tarafından yaptır mış ve kermese, Salihlinin ileri ge- enleri, gençleri iştirak etmiştir, Kaymakam B. Kemal Aral'n reisli- ğinde kermese gidenler, yüz kişiden fazla idi. Kermes eğlencelerine oAllahâeyen köyü gerçlörinin temsil ettikiri «Ya- rim Osman: piyesie başlanmıştır. Pi- zeybek oyunu yes alkışlar arasında tam bir muvaf- fakıyetle sona ermiş, sonra gençler milli kıyafetlerle Zeybek oyunu oyna- mışlardır. Bir delikanlının . söylediği (İsmetim) şili alkış tufanile karşi- lanmıştır. Gençlerin bir ağızdan söy- lediği Allahdeyen tangosu, mütead- did defalar tekrar ettirilmiş, köy öğ- retmeni B. Talâtin söylediği birkaç sözle müsamereye son verilmiştir. Sonra hep bir arada kır yemekleri yen- miş, samimi — hasbihaller yapılmış, Halkevi doktorları, köylülerin evleri- ni dolaşarak, hastalarını muayene et- mig've ilâçlarını vermişlerdir. Köyün 60 çocuğu sünnet edilirken Halkevi bandosu, neşeli havalar çal miş, her ağaç allı bir kafilenin neşe kaynağı olmuştur. Kermeste bulu nanlar, geçirdikleri bu unutulmaz gü” nün hatıraları içinde, köylünün (Ge ne gön, hekleriz) sesleri arasından, otomobil ve otobüslerle Salihliye dör müşlerdir.
