28 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Münakale ve Ticaret bütçeleri kabul edildi (Baş tarufı 1 inci sahilede) nakale Vekâleti) adının verilmesinin. usul bakımından doğru olmadığını söyledi ve ikinci bir noktaja da te mas ederek dedi ki: Bu kanunun üçüncü madde- sinden bir tâkim teşleliğin yapıldığı anlaşılıyor. Bu İsşekküllerin vücude gelmiş olması için mevcud vuziyelin bir kanunla katdirilması icab ederdi. Dâha açık izah edeyim: Messlâ bu- gün devlet Ilmanları işletme umum müdürlüğü diye kanınen bir Şey yoktur, Fakat o vazileyi gören bir miliessese vardır. O müessese kalk- madıkça teşkilât kanunu İle böyle bir şev ihdas etmeğe ben kanunen imkân göremiyorum. Bütçe encümeni namına Trabzon mebusu Sırrı Day: — Mevlise yeni Vekâletin ismi Mu- habere ve Münakale Vekâleti olarak gelmişti, projenin encümende müza- keresi sırasında Muhabere ve Müna- kale Vekâleti ismi biraz uzun görük dü. Münakale kelimesinin Muhabere kelimesile aynı mânada Olduğu da nazarı dikkate alınarak yeni Vekâ- letin adi Münakale Vekâleti olarak kabul edildi, Refik İncenin ileri sürdüğü ikinci nokta etrafmda uzunca münakaşa lar oldu. Neticede Münakale Vekili Ali Çetinkayanın gerek bu hususla ve gerek yeni Vekiletin teşkilâtı et. ralında verdiği izahattan sonra mü- zekere kâfi görüldü ve projenin mağ- delerinin inizakeresine geçildi. Su mahsulleri Aydın mebusu Nuri Göklepe, pro jedeki deniz mahsulleri ve aweliği ibaresinin su xashsujleri ve svetlığı şeklinde eğiştirilmesini istedi, bu istek heysti umumiyece kabul edildi. Ordu mebusu Ahmed İhsan Tok- letine sid bir iş olduğunu söyliyerek dedi ki; — Bunun münaktleye taalluk eder bir yeri yaktur, Gerçi balıklar su zltan- da giderler amma bir şey götürmezler. (Gülüşmeler) Sivas mebusu Abdürrahman Naci Demirağ da Ahmed İhsan Toksözün noklai mazanna iştirak etiiyse de madde hükümetin teklif ettiği şekil de kabul edildi. Silâh altındaki memurların maaşları Büfçe encümse- hi manina Trab- zon mehusu Sır- rı Day: Münakale Vekâleti memzr- larından bir kıs- m İkiisad ve Na- fia Vekiletinden gelmişlerdir. Bun, lar içinde silâh altımda bulunan- lar vardır, Mev- | zuatımıza, 'göre bu gibilerin maaş Sırrı Dayın bu teklifi heyeti urmu- Mmiyece kabul edilmiş ve bu moald? bir madde eklendikten sonra proje- nin heyeti tumumiyesi veye kumula- edilmiştir, , Münakale Vekâleti bütçesi | Wekileti bütçesinin he- yeti umumiyesi üzerinde söz elan Samsun mebusu Ruşeni Barkın: İ —afimakale Vekil Ali Çetinkaya O kadar faydalı işler başardı ki, mem- leketin her köşesinde, bu işi da Ali Çetinkaya başarır gibi çok yerinde bir kanaat husule geldi, ; Diyerek söze başladı ve şu tahmin- lerde bulundu: * — Avrupanın büyük sokaklarında “gayet güzl yapılmış telelon kulübe- ileri vardır. Bu usul pek kısa bir za- manda memleketimizde tatbik edile. bilir. Demir, çimento, hayvan nakliyatı r Memleketin Oiİmari bakımından Mühim gürdüğüm ve kabulünü rica ettiğim bir nokta da şark vil&yelleri- 'ne yapılacak demir, çimentö vessire gibi İnşaat melzemesi nakliyatı için mümkün olduğu kadar ucuz bir ta rife tatbikidir. Bu takdirde memle- İekötin bugün pek iptidai bir halde bulunan © Köşesi de en kısa bir Za“ manda biyük bir umrana mazhar olacaktır. Üçüncü ricam: Hayvan naklıysir na tanllük edecektir. Bütün hayvan naklıyanı yapan tüccarlar saçlarını yolacak bir halo gelmişlerdir. Vapur. Jarta nakledilen hayvanların üçte Biri ölüyor. Bu yüzden Tür çok ser vetler de mahvoluyor. Hem zavallı hayvanlar bir enkizisyon mezalimi altında bulunduruluyorlar. Her hal- de memleketin hayran naklıyat ve ihracatını rasyonel bir hale getirmek Yâzımıdır. Bunun için de bol miktar- da frigorltik tesisatı havi vapurlar ve vagonlar teğarik etmek lâzımdır. Yürümeyen bir iş Afyon mebusu Berç Türker: «Bizde yürümi- yen bir deniz iş- İ? deri vardır. Bu- nu (yürütmek için Denizbankı İeris ettik. Fakat mamltteessüf içi- ne (O amatörleri koyduk. Bunla rm ik icraatı olarak Almanya- ya bir heyet git ti. Yapılan va- purları atmak için., Alman fabrika" Jarı nasilsa bımların amatör oldük- larını gördü ve onların kafese koydu. (Gülüşmeler), Sa terem Vekil bu vapurtarı İâtfen bir daha tedkik ettirsin Asi endişem tahtelbahirler hususundadır. Geçen gün gazetede okudum. Amerikada bir denizaltı gemisi denize saplanmışi Maaza'lah Almanlar bize böyle ruk- sanlı bir tahlelbebir yutturmuşlarsa ne olacak? Kica ederim; muhterem Vekii bu tehielbshirleri de muâyrne eltirsin... (MüdaTanya aiddir sesleri) — Bitmiyordum. Sonra bir temen- nim daha var: Mersin, Antalya, İz- vir Umamlarına giden yaptılar bir derebeyi edasile gidiyorlar. Zavailı tüccar malıni liroana indiriyor. Va- pur geliyor, kaptan: Yerimiz yoktur diyerek kaçıp gidiyor. Yahut d& ma- am bir kısım siliyor, bir kısmını bi- rakıyor, Eğer bu ınsl portakal gibi bir mal ise 15 - 20 gün sonra gelecek vapuru beklerken çürüyüp gidiyor, Aziceri bir mülsl MN Müdafaa haza e arzediyorum: Müsald bir hale getirilecek miâir? Eskişehir mebusu İzzet; — Bir istirhamım var. O da buğ- day nakliye tarifesinin tenzilidir. Diyarbakırdan, Sivastan buğday iki kuruşa geliyor. Buğdayın buna te hammülü yoktur. İkinci Kısa bir is- tirhamda daha bulunacağım: O da gireli âletlerin istasyonlarda satılma» sının teminidir, Münakale Vekilinin cevabi Münaknle Vekili AN Çetinkaya: — Buğday nakliyatı meselesini ge- çen sene ve bu sene de encümende bir iki arkadaşımız bize sordular bu me- selenin üzerinde arkadaşlarımız bir kaç defa toplanarak tedkikat yaptık, Hakikaten buğday #latinin osaa iti. barile ucuzluğuna nazaran alınacak ücretin daha müsald olması Iâzımge lir kanaatine biz de vardık. Bunun üzerine tarifede az çok tadilât yap- tık, Bir arkadaşımız da geçen gün ts- mas etmişti: Divrikiten demir cevhe- rini M0 kilo metreye nakletmek ve kömür havzasından Karabük havza» sına kömür nskletmek işi.. Biz âza- mi tenzilâtla, yani bize mal olduğun- dan çok daha aşağı bir ücretle nak- liyat yapmak zarüretini hissetlik. Memleketin umumi menfanti, işin ehemmiyeti ve Karabük fabrikasının iğletilmesi zarüretinden dolayı... B. AJI Çetinkaya, buğday nakliyatı tarifesinin indirilmesine zaman zamn nasıl ehemmiyet verildiğini anlattı ve bu hususta alınan ve alınncak olan | tedbirleri izah ederek sözlerine niha. Münakale Yekitinizin ulkışlarin. izahatından #onru Müna- karşılanan kale Veküleli bütçesi veye konularak | — İzmirde satılan haziran mahsul. lerinin en ucuzu yulaf ve arpuğır. Bu gibi ucuz mahsullerden yüzde 2.8 arasmda komisyon ve simsariye alın. dığı halde incinden wimen komisyon yüzde beşi geçmektedir. Bunun ma kul bir bade indirilmesi lâzımdır, İzmir mebus Halil Merbeş: — Geçen sene bütçe müzakeresi 4- rasında ehemmiyetli bir mesele Üze- rinde hükümetini nazarı dikkatini cel. betmiştim. O da şu idi: Muhtelif mem. Jeketlere aid ohnak üzere Metkez ban- kasında 28,000900 Tiratık bir blokaj mevcuddu. Bu blokajın tazyıkı altın- üs bizim eskiden geniş pazarlırımız olan İngiltere, Holtanda, İsviçre, Pran- Sa gibi memleketlere mübudelemizin zorlaştığını ve bugün beki azalmış ol- duğunu söyliyebilirim. 'Para düşüşünün bu biokajı biraz tahfif ettiği söylenmekle beraber son yaptığım tedkikata göre bu, devam etmektedir. Siynsetimizin veçhesi ds. gişmiş oldnğuna nazafan bu lüzumun “artık zarüret halini aldığını arzetmek isterim. Tashih işinin kolay olmadığı- nı da kabul eğerim. Amma halli 1ğ- gemgelen ve bugün artik yeni şernite göre zarüret gösteren bü iş üzerinde hükümetçe durulmuş müdür? Ve hal- Jedihmesi için tedkikat yaptıımış andır? Bunu “Ticaret Vekili arkadaşımdan soruyorum. Cevab verirlerse çok Tay- dahı olacaktır. Kahve işi Rusih Kaplun (Antalya): — Ticaret işle uğraşan arkadaşlar döviz ve kreği tahdidatı yüzünden 1ş- sizliğe maruz kalmışlardır, Gene ar. kadaşlar, biz bundan sonra da kömür yerine Ankara istasyonunda toprak m alacağız. Bu çok acı olacaklır. Kö- mürü biz istihsal ediyoruz. Biz salıyo- Yüz amma Satış ve alış tek bir mües- sesenin üzerine ihale eğildiği için kö- mürsüz kalıyoruz. Kahve işi gayri tabii teşekküllerden biridir. Tamamen memleket tüccarla- rım wleyhine olmuş bir iştir. Eğer bu, bir kanın ile vücud bulmuşsa taş- Tihi için Vekilimizin hemen gene bir kanunla tedbir almasını dileriz, Ticaret Vekilinin beyanati Ticaret Vekili Cezmi Erçin kürsü“ ye gelerek hatiplere cevab vererek 1927 senesindemberi bankaların mev» duat ve ikrazak muamelelerinin tica- ri hayatımızla mütevazin olarak irki. saf ettiğini ve bankaların umumiyetle biânçolarını kârla kapattıklarını söy- Jemişlerdir. Zirai kredi Ticaret. Vekili, zirat kredi mevzuuna temas edevek ezcümle dedi ki; — Zirai meahsullerin sürüm ve Sa- taşımı kolaylaştırmak ve arttırmak malk- sadile açılan krediler de barkenın plâs- manları arasında ehemmiyetli bir yer tutmaktadır. Zirai kredilerin açıtmasmdaki for. maliteleri azaltmak, krediyi genişlet. mek ve mümkün olduğu kadar ucuz. latmak emelimizdir, Bunun tahakku. ku için bir taraftan mali imkânları bankanın kendi bünyesi içinde araş- arırken diğer taraftan açılan kredi. nin sureti sarfının kreğiyi verenler İ tarafından kontrol edilebilmesinin te- min ve bilhassa, kooperatiflerin bu maksada yarar bir hale getirilmeleri tetkikstırmzm “esasını teşkil etmekte. dir, Ödünç para verme Arkadaşlar, ödünç para verme kamu- Bunu tadil eden bir kumunla, geçen sene mayıs aymdanberi umumi faiz nispetleri açık köedilerde azami 12, sair kredilerde aakmi B3 olarak tespit edilmişti. Kanun bankaları, bankerlere vesair Yerazatçılara, şamildir. Banka bankerlerin hacicinde ka - lan Hkraratçıların bu İsiz tahdidlerine De dereceye kadar riayet ettikleri hakkın- dü kali olarsk söz söyliyecek vaziyette bulanmmuyurum. Bu kanun ürtisadi ba- Kumdan ehemmiyeti onlan ameli petiresi, bunka muameledlerinde İnitlerin indiri. de bir daralma ihtimeli gibi endişeder duyulmuştur. Bu krodi azalınısı endişeleri tahakkuk etmemiş ve kredi hacminde bir duralma vukuunu dair bir vaziyet tespit Bilmemiştir. Şirketlerin mürukabesi mev- suyunda kanuni vazifemiz şirketlerin te- şelbüslerine, #antiyetierine ve tasfiyeleri- ne #wütesllik muamelelerin Ticaret ka- nurum &mir bükümleri dziresinde ce- yeyanmı temine çalışmaktadır. Bu mu- bütün değildir. şirketleri üzerindedir. Mevzuu bankacılık ve sigortacılık olan şirketler hariç mak Üzere alelumum şir- Karstaki tüccar birliği Ticaret Vekilinin beyanatından son- ra Gümüşhane mebusu Durük Sakâr- Ya söz alarak, Şark vilâyetlerinin esas- h servet membalarınânmn biri olan hayvan Ücaveli etrafında uzun Uza- dıya izahat verdi. Bu maksadla Kars. ta teşkil edilen birlikten bahsederek dedi ki: — Olan olmuş geçen geğmiştir. Onu maziye bırakalım fakat sayın Vekili. miz bu hususta ne düşünüyor. Ticaret Vekili B. Cezmi Erçin: — Karstaki düvcar birliği oradaki hayvan ticaretini tanzim etmek üzere vücude getirilmiştir. Tok alıcı wziyo- tine karşı bizim tarafamızdan tek sa- tıcı vaziyete gelmek ihtiyacıdır ki bir- liğin yaşamasına sebep teşkil eder, Birliğin müâmelâli sukı bir suretle tedkik» bibi tuLulmuşlur. Bu isdkikat devam ediyor. Birden hapsine başla dık. Hiç birisini henüz bilirmedik. Mazide bazı yolsuzluklar oldiyse bun- lar tashih ve müsebbipleri İecvişe edi- lecektir. (Muvaifakiyetler sesleri) Demin de ârzeltiğim gibi birliğin tutumundaki merkezi vaziyet bilhassa Şark vilâyetleri ile Cenub vilâyetleri. nin tek elde toplanması, ihtiyaca te. kabil etmediği için bu birlikleri man» tıkavi bir hale getirmek ve birliğe da» merkezden slacağı direktifler daire- sinde işlerini biran evvel tanzim ede- ceklerdir. Mazide mal mübadelesi suretile bunlara satış yapmak imkânı verildi Fakat Ruslarla krcdi muamelesi iş- leğikten sonra bu da kalmadı. Birlik | " sadece hayvanları osatinakla iştiğal edecektir, Iğdır pamuk kooperatifi Rasih Kaplan: — Bir sual daha soracağım. Iğdır. da bir pamuk kooperatifi teşekkül etmiş, halka pamuklarını iu koope- ratif almıştı. Ziraat bankası da bu kooperatife para vermişti, Neticede halkın pamuk paralan verilmediği gibi Ziraat bankasının parası da | yoktur denildi, Bu işte yapılan tah- kikat neticesinden bize malümat ye- Mmanya - Estonya - Letonya paktı B. Manters gelecek hafta imzalanacağını beyan etti Kaunas 27 (A.A.) — Riya'ya gitme üzere Berlinden gelen Ledonya Hari. ciye Nazırı Manters, Kaunas'dan ge gerken beyanatta bulunarak Lelonya ve Eslonya hükümetleri arasında ya» Plan istişarelerden sonra Almanya ile Letonya &rasındn gelecek hatta bir ademi tecaviz peklı imza edileceği. Bi söylemiştir. Estonya Hariciye Nazırı Selter Te. tonya hükümeti adamlariyle görüş. mek üzere gelecek hafta Riga'ya gide- cektir. 200 farmason zehirlendi Zehirlenenlerden 32 si hastaneye kal kaldırıldı Jackson. «Miisisipin 27 (AA) Mason cemiyetlerinden birinin içti malmdan sonra soğuk bir büfede ye xek yiyen 200 e yakin farmuson 70 birlenmiş ve Ledari altına alınmıştır. Bunlardan 32 tanesi hastaneye Bakle. dilmiştir. Bütede bilhassa jambon ve salata hazırlanmıştı. Doklurlar zehirlenenler» de ptomâin zehirinin tesirlerini gör. müşlerdir. Toplantıda bulunanlurdan birinin ifadesine göre dans esnasın. da birkaç çift görülmeyen el e vurul. muş gibi birdenbire yere yuvarlan- muştar. İsviçreli bir hudud muhafızi- na yapılan fena muamele Bem TI YAA) — Konfederasyo. mun siyasi dairesi geçende İsviçreli biz hudud muhafızna yapılan fena mua- maeileden delayı Berline bir protesto notası tevdi etmiştir. Alman gümrük mewrları budu mmubadızını İsviçre topraklarında ya. kalıyarık Alman topraklarına sürük- Jemiğlerdir, Muhafız Alman hudud makamları tarafından istievap edi dikten sonra serbes tırakılrmştır. Konfeğetusyonun siyasi idaresi, bu hususta Berlinde tahkikat yapılmasını istemektedir. B. Chamberlainin seyahati Londra 27 (A.A.) — Chamberlain e refikası, dün saat 22,25 le Edin- burg'dan gelmişlerdir. Başvekil, Edin- burg'da İskoçya kilisesinin heyeti umumüiyesine işlirak etmşitir, Cham- beriain, Panlkot yortusunu geçirmek üzere bugün Londradan Hampshire'a hareket edecektir, Bir Yunan prensesi nişanlanıyor Atina 27 VAA.) — Eral ikindi Jorjun hemşiresi prenses İren'in Duo de Spolete ile yakında ulşanlanıcağı bildirilmektedir, İtalyada birkaç kere uzun müddeğ ikamet etmiş ölan prenses İrenin ni- şanlanmasına siyasi bir mâna atfe- dilmemesi Tâzım geldiği söylenmek- tedir. Bir haftada Amerikaya giren altınlar Vaşingfön 27 (AA) — Maliye ne zareti 19 mayısta biten hafta içinde 86.365.218 dolar kıymetinde altın it- hal edildiğini bidirmektedir. Bu mik- tarın 61.015.437 doları İngiltereden gönderilen altınlıra eiddir, A 1 FB 2 Yaşington 27 (A.A) — Rooseveli, birkaç gün Hydparta (dirdenmek üzere buradan hareket elmiştir, e riebilir mi? "Ticaret Vekili; — Iğdir pamuk kooperatifinden şikiyet edilmiştir. Bu iş, bir taraflar Ziraat bankası kendi müfettişleri fle diğer taraftan eski İktisad Vekâleti müfettişleri marifetile tahkik ettiril- (| miştir. Bu tedkikatın neticesinin ne- ye vasıl olduğunu yakinen bilmiyo- rum. Malümatım, oradaki vaziyelin sufistimalden ziyade idaresizlik oldur ğu mahiyetindedir, Maamafih bu iş- le ayrıca meşgul olur ve derecesini arzederim, Vekilin bu izahatından sonra fa Bıllâra geçilmiş ve Ticaret Vekâleti bütçesi aynen kabul edilmiştir. Mec lis pazartesi sanat 15 de toplanmak Üzere içtimaa nihayet vermiştir, 1