16 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13
16 1939 Sovyet Rusya Ingiliz teklifine cevab verdi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Yele Ver de şöyle yazıyor: <Sov- Vİ Yetlerin cevabı, Moskovanın esas me- İİ yuçde mutavassıt bir hal tarzını ka- r i , Skandinavya ve Baltık dev- İ yerinin de iltihak etmesi beklene- » Sovyet mahfillerinin | mütaleası İ uy ikoca 15 (AA) — Havas bildi- sö, Siyasi Sovyet mehfillerinde 4 “ilendiğine göre Sovyetler - Birliği demokrasilerile teşriki mesai et- Meke karar vermiştir. Fakat her ne sna olursa olsun değil, Sovyet- j yg İngiliz - Fransiz - Sövyet Mb yardım paktı plânından bir zaman vazgeçmiyecektir. etlerin evvelce İngiliz teklif- Teddettikleri o malümdur. Sov- bu teklifleri şimdi de kabul | İ açik Diyetinde değildir. Ancak Lon- | A, Sovyetlerin üç devlet, hattâ müm- ie Polonyayı da alarak dört dev- Eğ plânını kabul ederse, iş de- il geni mahfillerde beyan edildiğine | büy, Müşterek Fransız - İngiliz teseb- he rağmen son diplomatik gö- Miyği lerde Fransa tarafından ileri en teklifler İngilizlerin noktai | li "na göre Sovyet görüşlerine da- | Yakındır. | İvİnofun İngilterenin noktai na- yi kolayca kabül ettiği için Sov. | hükümeti tarafından uzaklaştı- OĞI öğrenilmiştir. - et hükümeti garble teşriki me» *tmeğe hazırdır. Ancak, bu teş İ day, <sainin Avrupahin halihazır | İni küyvetlerinin muvazenesine » | Non Tealist bir siyasetin çerçevösi İne-çıkmaması şarttır, 4 İ ih edildiğine göre Sovyetlör, | Ty Zi İı Pniayinın teferrüata ald kısımla” yin tadilât yapılmasına razi olacak- Bt plânın umumi” hatlarını | ür İ“ Gttirmek için israr edecekler- tigoszora 15 (AA) — Tas ajansı | Yiyor; İ a Destiya güzetesi Türk - İngiliz | asyonuna hasrettiği baş yazı- | Onda diyor ki: kay iye ile İngiltere arasında bir klı yardım paktının hazırlan- Yay olduğunu bildiren deklaras- » tecavüzün İlerde mühtemel ge- İemesi tehlikesi karşısında ve mües- ag Vİ sulh cephesi teşkili yolunda kış Adımlardan biri olarak telâk- ke dİlmelidir. Fevkalâde vahamet tri enternasyonal vaziyetin te- İteggi Linda, sulhü seven devletler, Yüzün bugünkü inkişafına karşı ki, vak için teşkilâtlanmayı müm- Mağ, lacak yolları ve vasıtaları bul- eren çalışmaktadır. Türkiye ve İngil- İN © akdetmeğe hazırlandıkları Avn Muhakkak surette tecavüzün Yag alin yeni mımtakalarını da şü- Müni Çerçevesi içerisine almasına ter, Olacak yegâne müessir vasıta aş incirin halkalarından birini Biz €ylemektedir. Yeri at Türkiyenin hayati menfaat- Mae kendisine bu siyaseti tavsi det, İ âmirdir, Fakat, şunu da kay- ve Si lâzımdır ki, bu yolda, Türki- ti <ndisinin tecavüze muhalif dev- Mağa cephesine iştirake mâr | İlşebi Salşan omütecavizlerin ihafe büslerine maruz kalmıştır. Ky ada «Detitsehe Diplimatişhe Po- İ © Correspondance: gazetesinin Sey uz tavsiyelerini zikretmek icab Memo yarı resmi gazete, Türkiyeye, Bine, Tâsi memleketlerile görüşmelere Manasi tavsiye etmekte ve ayni 72- Bera, da buna rağmen bu yola gi- Türkiyenin maruz kalacağı fe- Miele telmih - eylemekte idi. | 5, bu «tâvsiyeler» Türkiye a ve nd umumiyesinin Yerinde mukabelesi ile kar- Biniş Ye Türkiyenin kendi harici iy, inde hiç kimsenin müdahale- Ri, Süsnade” edemiyeceğini | bildir. ! | Yetler Birliği, her nereden ge- i yardım paktı akdetmesini, Sovyetler i Ziya Tekeli yanında encümeni daimi i âzası ve Türkyolu gazetesi sahibi B. i Taraklıda bir gece kalmıştır. surette müdafaasının organize eğil mesini istihdaf eyliyen bütün gay- retleri dalma memnuniyetle selâmla- mıştır. Sovyetler Birliği, bu yolda, Türkiye tarafından yapılan gayret- leri kendisile dostane münasebetler halinde bulunduğu için bittabi daha büyük memnuniyetle müşahede et- mektedir. Sovyetler Birliği ile Türkiye arasın- da mevcut dostluk geçen sonbaharda Türkiye Hariciye Vekili B. Şükrü Se- racoğlunun 'Tass muhabirine verdiği bir beyanatta söylediği gibi, boş bir siyasi efsane değil, fakat mebdelni Türkiyede ve Sovyetler Birliğinde ye- *ni rejimlerin tesirindenberi vukua gelen büyük ehermiyetli hadiseler- den almış bulunan bir vakadır. Bir taraftan Türk milleti ve diğer taraftan Sovyetler Birliği milletleri araşmdaki dostluk yakınlarda, Sov- yet hükümetinin Ankarada Türkiye Cümhuriyetile yaptığı müşaverelerle de son ifadesini bulmuştur, Bu fikir Caalileri, bugünkü enternasyonal ve ziyel üzerinde iki memleket arasın- daki görüş birliğinin ve iki devlet arasında dostluğun sulh menfaatine olarak takviyesi arzusunun müşahe- desini mümkün kılmıştır. Sovyetler Birliği efkârı umumiiyesi, bütün samimi sulh tarafdarları gibi Türkiyenin İngiltere ile bir karşılıklı Birliği tarafından daima hiç değiş- meden müdalaş edilmiş bulunan ev- rensel sulhün takviyesi rine bir yardım gibi telâkki ede Kocaeli valisi Taraklıda Taraklı (Akşam) — Kocaeli valisi Rifat Yüce ile nafla fen müdürü ol duğu halde Taraklıyı ziyaret etti. Valimiz halkın hatırlarım ve umu. mi dileklerini halk mü lerin #orâu. Bü vesile ile “Bir buçuk Sens | evvel getirilmiş olan içme suyunun açılma törenini de kalabalık bir halk kütlesi önünde yaptı. Vali havası ve suyu iyi olan Yeşil Bizim “Hayati sahamız, (Baş tarafı 1 nci sahijede) «hayati saha» tabiri vardır. Bu garip yaftanın hangi siyasi ve İktisadi emel- ler üzerine yapıştırılmakta olduğunu izaha hacet yok; münevver Türk irfanı bunu pek iyi bilir. Yalnız o ışıklı Türk | irfanının âleme yeniden bildirmesi lâ- zım gelen değişmez ve değiştirilemez bir hakikat şudur ki, bizimde bir «hayati saha; mız mevcuddur veo | hayati saha, uğrunda hayatımızı her zaman fedaya hazir olduğumuz Tür- kiyedir, Bugünün hür, müstakil, Cümhuriyetçi ve demokrat Türkiyesi, Avrupada, Asyada mercud bütün hu- dudları, sahilleri ve haklarile Tür- kiye... Lozan muahedesindenberi bütün kudretini en medeni mânasile kuvvet» lenmeğe sarfeden yurdumuzun Bak kanlarda, Şarkta ve Cenupta nasi gerçek bir barış siyaseti güttüğünü ve bunda en küçük zaaf yöslermekten nasil sakındığını unutmak, ancak iki suretle tefsir olunabilir; Ya olanı görmemek, ya müessif bir mugalâta yapmak emeli, Açıkça söyliyelim: Gerek kendi hu- kukumuzu, gerek insanlığın sulh hak- kını müdafas için İngiliz dostlarımızla yaptığımız anlaşma etrafında bazı yabancı memleketler. gazetelerinden işitilen bir takım sesler, bahsettiği- miz ihtimalleri hatıra getirmiyor diyemeyiz. Biz buna esef ederiz amma hayret hayir! Çünkü o sesleri çık&- ranlar da bilir Ki, bunların niçin çık- ağı bizce meçhul bulunmuyor. Mak- sadımız civik bir yüze gülücülük de- gil, hak ve adalet dairesinde olarak herkesle İyi geçinmektir... o Hiçbir haksızlığı yaygara ile örtmek itiya- dında olmadığımız için, şamatalı neş- riyata da sükünla ve selim bir akılla cevap vermek isteriz. Zira yegâne kor- kacağımuz şey, haksız ve zayıf olmak- tır. Böyle bir şalbenin bizde bulunma- dığı ise, artık bütün cihanca malüm i sından yardım görecek olan bu şir- | nin savaşını tasvip eden bir Xarar patırdı etmeden, vakarlı ve ayin Bahife 13 Koloyaclr elisa 5. Mussolini'nin nutku Fransa ve İn- İnhisarların ucuz kolonya yapmasını istemiyorlar İnhisarlar idaresinin kolonya ima- line karar vermesi kolonyacıları te- lAşa düşürmüştür. Kolonyacılar ya- rın sanayi birliğinde toplanarak bu hususta görüşecek ve İnbisarlar Ve- kâletine müracaatta bulunacaklar- dır. İspirto flatleri indirildiği halde ko- Tonyanın pahalı satılması İnhisarlar idaresini kolonya çıkarmağa sevket- miştir, Bu suretle halka ucuz kolon- ya satılacaktır. Kolonyacılar, ispirtonun ucuzlama- sına mukabil esansta gümrük resim- lerinin arttırıldığını iddia etmekte ve İnhisarlar ucuz kolonya çıkardığı takdirde memlekette 500 ü bulan ko- 1onya imslâthanesinin çok müşkül va- ziyette kalacağını söylemektedirler. Kolonyacıların bu idö'alarının yer» | siz olduğu söylenmektedir. Çünkü yapılan tedkikler kolonyanın bizde çok pahalı satıldığını göstermiştir. . | İngilterede yeni bir şirket kuruluyor Londra 15 (A.A.) — Continental Assets Reslisation Trust Limited is- minde mali bir şirket kurulduğu ha- ber verilmektedir. İngiltere banka- ket bankaların örta Avrupada ve bik hassa Almanya ve Mucaristandaki gayri menkul veyâ donmuş ölacak- larını satın alacaktır, Bankalara alâcaklarına mukabil bu alacaklarının kiymeti nisbetinde yeni bankanın tahvilleri verilecektir. Söylendiğine (Ogöre Reichsbank, donmuş Alman kredileri hakkında geçenlerde akdedilen itilâfın mevzüu- nu teşkil eden alacakların yeni şir. kete devredilmesine muvafakat ete miştir, Fransadaki İtalyan halk b liğinin Fransaya teşek! Iyon 15 (A.A.) — Fransız . İtal- yan dostluk cemiyeti, «Faşist tec vüzüne karşı sulhsve hürriyetin mü- dafaası için demokrasilerR birlikte mücadele eden» İtalyan halk birliği- sureli kabul etmiştir. Karar suretinde Fransaya * teşek- kür edilmekte ve Fransada bulunan İtalyanların, İtalyanın hürriyeti için de şart olan Fransız ve Avrupa hür- riyetini müdafaa için çarpışmağa az- metmiş bulundukları beyan eğilmek- tedir, Moskovada iki tayyareci için merasim yapıldı Moskova 15 (A.A) — Dün Kınl meydanda Moskova işçileri geçen gün bir hava kazası esnasında ölen Soy- yet tayyarecileri Serof ve Paulir Osi- penko'nun küllerini Kremlinin du- varna gömmüşlerdir. İcra komiserleri heyeti ve Sovyet komünist partisi namına müdafaa komiser vekili Meklis Moskova Sov- yet meclisi ve partisi namına Şerma- kof ve Sovyet tayyarecileri namına | da Şevçenko birer nutuk söylemişler- dir. Bu ibtifalden sonra Stalin ile silâh arkadaşları ve Sovyet kahramanları sandıkları Kremlinin duvarma gö türmüşlerdir. Toplar salvo ateşi yaparken tay- yarecilerin külleri Kremlinin dura- rına konulmuştu. İzmirde iki kadına taarruza kalkışan iki kişi yakalandı İzmir (Akşamı) — Geceleyin misa- fir gittikleri evden, İzmir civarında Bayraklıdaki evlerine dönen iki genç kadın taarruza uğramışlardır. Hasan ve Osman âdında İki kişi, bu kadın- ları, civardaki tarlalara götürmeğe kalkışarak sürüklemeğe (başlatmış, hattâ bunlardan biri, mümanaat eden kadının elini fena halde usırmıştır. Kadınların feryadına koşan halk, kendilerini kurtarmıştır. Suçlular ya- kalanarak Adliyeye verilmişlerdir. azan sahamız ana toprağımızdır. Hem al nımızın teri, hem damatımızın kanı onun için akmağa hazır dut'uyor. Mil letimiz dün olduğu gibi, bugün ve ya- rında büyük müttefiğile beraber haklarını müdafaaya ve sulhü koru- mağa devam edecektir: Hiç gürültü, azimli bir 0 (Baş tarafı 1 inci sahijede) Umumi intiba şudvr ki - eğer bu intiba doğru ise nutkun büyük yeni- Jiğini teşkil eder - bu ricat İtalyan ef- kârı umumiyesinin manasız bir har- bin tehlikeleri önünde geri çekilmeğe başlamış olduğunu göstermektedir.» İngiliz gazetelerinin mütaleası Londra 15 (A.A) Güzetelerin ancak birkaçı başmakslelerini Mus- solininin nutkuna tahsis etmektedir. Daily Mali, Duçenin dünkü beyanalı- nın Londrada dün Romada oynanan İngiliz - İtalyan futbol maçı kadar alâka uyandırmadığını yazmaktadır. Bütün gâzeteler nutku mutedil addetmekte, fakat vakayiin tahrif edildiğini kaydetmektedir. e Times diyor ki: “Nutkun büyük bir kısmı, bir mey- dan okuma mahiyetinde olmakla be. raber, dün Mussolini tarafından söy- lenen sözler, Avrupa münasebetleri- ne evvelkinden daha vahim bir şekil İ vermiş değildir.» Daily Telegraph, şu mütalâada bu- Tunuyor: «Mussolininin harbi muhik gösterecek sebebler mevcut olmadığı- na dair söylediği sözlerden totaliter devletlerin bundan #onra daha mu- tedi) bir tarzı hareket ittihaz edecek- leri anlaşılıyor. Bu devletler şimdiye kadar siyasetlerinde izhar ettikleri harisane emellerle itidalden pek uzak- laşmışlardı.» News Chronlele, söyle diyor: «Mus- Solininin hissiyatında bir değişiklik husule geldiğine inanmak bir delilik olur, Nutkunun daha mutedil olan tonundan sulh cephesinin derslerin- Garib bir (Baş tarafı 1 inci sahifede) memnuniyetle kaydediliyor ve eğer İngiltere, Türkiye ile anlaşmak su- retile Yugoslavya üzerinde bir tesir yaptığını zannediyorsa bunun tama- mile aksini elde ettiği beyan ediliyor.» Bu telgrafta birkaç noktadan bah- sediliyor, Fakat ileri sürülen düşün- celerin hepsi yanlıştır. Telgrafta ev- velâ Türk - İngiliz anlaşmasının İtal. yayı istihdaf ettiği söyleniyor. Böyle bir şey varid değildir. Başvekilimiz ve diğer büyük hatipler Büyük Millet Meclisinde söyledikleri nuluklarda, gâzeteler yazdıkları makalelerde an- laşmanın hiç kimseye müteveccih ol- madığını, ancak sulhu korumak gâ- yesini hedef tuttuğunu açıkça izah etmişlerdir. Bu sarih beyanat karşı- sında anlaşmanın herhangi bir dev- Jete karşı olduğunu iddia etmek haki- kati kabul etmemek demektir. gilterede de büyük alâka uyandırmadı B. Mussolini dün de bir nutuk söyledi Halli lâzım gelen mesele- lerden bahsetti, fakat bu meselelerin neler oldu- ğunu söylemedi ; Londra 15 — B. Müssolini bu sabah Türende yeni bir nutuk söylemiştir. Bu nutkunda: sİtat- yanın sulh istediğini dün açıkça söyledim, Mevcut meseleler, umu- mi tehlikeye meydan vermeden halledilmelidir. demiş, fakat hal li lâzımgeleri meselelerin mahiye- tini bildirmemiştir. Bugün faaliyette bulunan demokra- $ilerdir. Diktatörlükler, sözle iktifa ediyorlar.» İ Daily Express,» yazıyor:. «Nutuk, İ sureti umumiyede' sulhcuyanedir, "bu | nutuk, Avrupada.sulh olacağına ina- nanları teşçi edecektir.» Alman mâhafili memnun Berlin 15 Siyasi mahafii B. Mussolninin nutkunu büyük mehi- nuniyetle karşılamıştır. Bilhessa Ak manya ve İtalyanın sulh emelleri ve fakat icabında hâklarını silâhla mü- dafaa etmesini bilecekleri hakkında. ki kısımlar oöhömmiyetie kar: mıştır, Alman - İtalyan askeri ittifakının bu ay içinde imza edileceği hakkın- daki sözler de memnuniyet uyandır- mıştır, Alman gazeteleri de nutku iyi kar- i şilamaktadır. düşünce | Telgrafta anlaşmanın, İngiliz - İtalyan anlaşmasının esası olan Ak- deniz statükosunun rauhafazası fik- rile telif edilemiyeceği ileri sürülüyor, Bu iddia da varid değildir. Çünkü Türk - İngiliz anlaşmasının hedefi sulhu, bugünkü “vaziyeti korumaktır. Bu hedef Akdenizde statükonun mu- hafazası esasına--muhalif değildir, bilâkis bu esası küvvetlendirmektedir. İtalyan mahafii üçüncü olarak anlaşmanın Balkan antanlı prensip- lerile telif edilemiyeceği intibaından bahsediyor. Balkan antantı bir sulh teşekkülüdür. Türk «- İngiliz anlaş- ması da sulhu kuvvetlendirmek için yapılmıştır. Şu halde anlaşma ile Balkan antantı prensipleri arasında zıddiyet yoktur. Balkan müttefikleri- mizin de bu yolda düşündüklerine eminiz. Siird (Akşam) — Şebrimiz çocuk esirgeme kurumu başkanlığını valimi. gin sayın eşi bayan İzzettin Çağpar kabul etmiştir. Kurum tarafından Halk- evi salonunda bu kutüm menfaatine kıyafetli bir balo verilmiştir. Balodan tahminen 500'lira hasilat elde edilmiştir. Önümüzdeki yıldan itibaren mek» teplerdeki kimsesiz yavrulara sıcak yemek tevziyatı yapılabilmek için şimdi. den tertibat alınmakta ve diğer taraftan da bankaya para yatırılmaktadır, Resimde çocuk bayramında baştan aşağıya kadar giydürlmek suretilş dik z
