27 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Romanya etrafındaki mübareze Bugün Avrupada en büyük siyasi mübareze Romanya etrafında cere- yan ediyor. Almanya ile İtalya Romanyayı mihvere bağlamağa ve İngilie- re İle Fransızların kurmak istedikleri sistemden uzaklaştırmağa çalışıyor. lar. Almanya; Romanyanın zirai istihsalâtını ve petrolünü çoğaltmak için son muahede İle kendisine büyük menfaatler temin etmişti. Romanyanın vaktile Çekoslovakya silâh fabrikalarına sipariş etmiş olduğu esliha ve mühimmatı Almanya aynen ve derhal teslim etmişti. Almanya daha bir çok mali yardımlarda bulunmak istiyor. İngiltere ise kendisinin Sehaehtı olan Sir Leith Rossu bir mali heyet- le Bükreşe göndermiş ve büyük bir istikraz ve geniş kredi açmak teklifle- rinde bulunmuştur. Fransızlar dahi Çekoslovakya fabrikaları yerine Ro- manyaya külliyetli silâh ve mühimmat vermek için. hazırlanmışlardır. Bunların bedeli olarak Romanyadan yalnız petrol alacaklardır. Berlinde B. Hitler ve Alman Hariciye Nazırı ile görüşerek bu devletin politikasının gaye ve istikametini en salâhiyettar ağızlardan öğrenen Ro- manya Hariciye Nazırı Gafenco bunu müteakip Londrada Lord Halifax ve diğer İngiliz devlet adamları ile görüşmüştür. Londradan Parise gide- rek Fransız devlet adamları ile görüşecektir. Romanya şimdilik bitaraflığını muhafaza etmektedir. Son Çekosle- vakya buhranı akabinde seferber ettiği ordusunu tedricen terhis ediyor. Kendisinin hem Küçük itilâf, bem de Balkan pak zümreleri arasında müttefiki bulunan Yugoslavyanın İtalya ve Almanya ve Macaristan ile anlaşmağa rıza ve muvalakat göstermiş olması Romanyayı bir kat daha ih- tiyat ve teenni ile harekete sevkedecektir. Bu büyük mübarezenin neticesi merakla bekleniyor. mmm İİ İzmitten altı tablo geldi Mütehassıslardan mürekkep bir heyet tarafından tetkik edilecek İzmitte Halkevi okuma salonunda açılan sergide İstanbul müstakil res- samlarının teşhir ettikleri tabloların bir kısmının müstehcen olduğu iddi- ası üzerine İzmit müddelumumlliği bu tabloları sergiden kaldırtarak orada bir ehlivukuf heyetine tetkik ettimiş ve bu heyet, tablolardan altısının müstehcen olduğuna dair rapor ver- mişti, İzmit müddelumümiliği, bu tablo- lağın bir defa da İstanbulda bir ehli hibre marifetile telkik ettirilmesine lüzum görmüştür. Bu lüzum üzerine İzmit sulh ceza hâkimi kararile ve bir talimatname. ile beraber İstanbula gönderilen altı tablo dün müddelumumiliğe gelmiş- | tir. | Sırplarla Hırvatlar arasında anlaşma Bosnaya da ayrı muhtariyet verilecek Belgrad 26 (AA) — Hükümetle | Hırvat muhalefeti arasında imza edi- len itilâfta Hırvatlara geniş bir mub- tariyet ve kendi kendilerini idare et- mek hakkı verilmesi derpiş edilmek- tedir. Bu itilâf hükümlerinin tatbiki için yeni bir koalisyon Kabinesi ku- | rTulmasına intizar edilmektedir. | Söylendiğine göre Hırvatlar, Sio- | venler ve Dalmaçlarla meskün ara- | ziler tek bir vilâyet şeklinde idare edi- lecektir. Bosnaya muhtar bir idare şekli verilecektir. İ lerin AKŞAM Yeni deniz teşki- lâtı nasıl olacak Limanlar umum müdürlüğü dört grupa ayrılıyor Denizbankı lâğvederek yeni deniz teşkilâtını vücuda getirecek olan ka- nunun bugünlerde Meclisten çıkacağı ve 1 mayıs pazartesi gününden iti- baren tatbikata geçileceği duyulmuş- tur. Yeni vaziyete göre limanlar umum müdürlüğü dört grupa ayrılacak, birinci grupu kılavuzluk, romokör- | cülük, fenerler; ikinci grupu liman işletmeleri ve üçüncü grupu da tahli- siye işleri teşkil edecektir, Denizyolları umum müdürlüğüne Yalnız sabık Akay bağlı kalacak, fab- rika ve havuzlar idaresi İstinye dok- larile birleşerek Vekâlete bağlı müs. takll bir idare halini alacaktır, Denizyolları umum müdürü B. İbra. him Kemal dün ilk defa olarak Deniz- banka gelmiş, muavini B. Yusuf Ziya | Kalafatoğlu ile görüşmüştür. B. İbrahim Kemal dünkü görüşme. | lerden sonra muavini ile birlikte An- karaya gitmiştir. Belçikanın müdafaa tedbirleri Hükümete geniş salâhiyet verilmesi kararlaştırıldı Brüksel 26 (A.A.) — Başvekil Pier- lot'nun milli müdafaa sahasında is- tediği hususi selâhiyetleri tedkik et- meğe memur olan komisyon 12 reye karşı 16 rey ile bu hususi selâhiyet- verilmesini okararlaştırmıştır. Sosyalistler muhalif rey vermişlerdir. Maliye Nazırı, Belçika parasının kıymetten düşürülmesine tamamile muarız olduğunu beyan etmiştir. Belgrad 26 (A.A.) — Başvekil Tsvet- koviç, Hırvat lideri Maçek'le Hırvat | meselesinin kati olarak halli müza- kerelerine devam etmek üzere bu S&- | bah Agram'a gitmiştir. Mısır kıtaatının manevraları Kahire 26 (A.A.) — Büyük manev. | raların son kısmı şimdi İskenderiye civarında milli müdafaa Nazırda | hazır olduğu halde cereyan etmekte dir. Manevralar bittikten sonra İngi- | iz kıtaları sahillerde beş müstahkem mevkilerden çekilecekler ve yerlerine Mısır kıtaatı gelecektir. Tetüyağdan zehirlenme Evvelki günkü nüshamızda Kad- ri adında bir boyacının sokakta bul. | duğu üzerine tereyağ sürülü ekmek- | leri gilesile birlikte yediği ve bundan | zehirlendikleri yazılı idi. Kadri Coş- kun imzasile aldığımız bir mektupta sokakta bulduğu bu kabil ekmekleri alıp yediği doğru olmadığı bildiril. mektedir. Biz bü haberi polisten almıştık. Ortada bir yanlışlık varsa bize ait de- gildir. Başvekile şükran telgrafı çekildi Elektrik, Tramvay ve Tünel idare. lerinin Belediyeye devri münasebeti- le, hükümete şükran telgrafı çekilme- sine, Umumi meclisin evvelki günkü | içtimaında karar verilmiştir. Bu kar ! rar üzerine, Vali ve Belediye Relsi Dr. Lütfi Kırdar, sayın Başvekil Dr. Re- fik Saydama şu telgrafı çekmiştir; Doktor Refik Saydam, Başvekil Ankara «Elektrik, Tramvay ve Tünel idareleri- nin İstanbul Belediyesine devri hakkında Cümhuriyet hükümetinin verdiği karar Istanbul Umumi meclisinde büyük sevinç İ ve tezahüratla karşılanmıştır. Bir yandan Belediyemizin imar hareketleri üzerinde Muli Şefimizin gösterdikleri büyük alâka ve Cümhuriyet hükümetinin fil yardım. ları, diğer yandan Belediyemize esaslı, İ deyizli bir varidat membaı teşkil eden bu İ karar muvacehesinde İstanbul halkının içten gelen minnet ve şükranlarını şahs- niza arz ve Ibllğa, İstanbul Umumi mec- Msi bugünkü celsesinde beni memur et- miştir. Bu yüksek itimad karşısında ona lâyık olrak çalışmanın, bizler için en esaslı big gaye teşkli edeceğini derin minnet ve gük- ranlarımla arzederim.» Mısırın candamarı Nil nehridir. Bu nehir de iki koldan terekküp eder: Beyaz Nil ve Mavi Nil, Mavi Nil Ha- beşistnada Tsana gölünden çıkar ve Habeş arazisinden dolaşarak Sudana girer, Harlumda Beyaz Nll ile bir. leşir. Beyaz Nile gelince, bu nehir Belçi- ka Kongosu İngilterenin Uganda müstemlekesi arasındaki Albert gö- Tünden nebeanı eder ve Mısırın iktisa- di hayatında çok büyük rol oynar. Çünkü asıl Nil nehrine, en fazla su veren bu koldur. Beyaz Nilin fazla su vermesi Mısır için âfettir. Çünkü nehir taşar, her taraf su altında ka- ar. Az su vermesi yine bir âfettir, çün- kü o zaman da kuraklık baş gösterir. İngiltere ve Mısır feyezan tehlikesi- ne karşı nehrin menbaında bazı ted- birler almışlardı. Bu suretle fazla su Mısıra girmeden etrafa yayılıyor ve geniş bataklıklar teşkil ediyordu. Fa- kat bu mühim miktarda suyun kay- bolmasına sebebiyet veriyordu. İngi- liz mühendisleri son zamanlarda bu Sudan da istifade etmek imkânlarını araştırmışlar ve muazzam bir proje hazırlamışlardır. İngiltereyi bu! suretle harekete sevkeden şey, Mavi Nilin menbaı olan Tsana gölünün İtalyanların eline geçmesidir. İnglitere, bir gün bu gök den gelen suyun kesilmesini, bu su- retle Nil nehrinin sularının azalma- | sını düşünmüştür. Nilin sularının azalması Mısırın tükenmez servet Jmenba. olan pamuk, pirinç ve hububat tarlaları için bir âfettir. İşte bunun için Tsana gölünden gelen suyun Albert gölünden temini düşünülmüş- tür. Bunun için gölün şimal ağzında dünyanın en büyük barajı yapılacak- tır. Bununla gölün seviyesi 28 ayak yükseltilecek ve gölün aldığı su mik- tarı pek ziyade artırılacaktır, Son zamanın acayıbi sebasından bi- rini teşkil edecek olan bu göl için İngiliz ve Mısırlı mühendisler etraflı tedkikler yapmaktadırlar, Gölün bu- günkü vüsatı muayyen mevsimde birdenbire çoğalan suları lâyıkiyle is- tiab edemediğinden fazlaları Beyaz . : Kraliçe Geraldin Filim çevirmesi için bir milyon dolar teklif edilmiş Budapeşteden Paris - Solr gazete- sine yazılıyor. Bir Amerikan filim şir- keti, sabık Arnavutluk kraliçesi Ge- raldine'e yalnız bir filim çevirmek için bir milyon dolar yani bizim paramızla bir milyon 125 bin“Türk lirası teklif etmiştir. Filim şirketinin bu teklifi ni alan avukatı, kraliçenin bu tekli- İdi reddettiğini zira umumi meraka mevzu teşkil etmek istemediğini söy- İ lemiştir. Kral Zogu kraliçe Geraldi- ne ve Zogunun hemşireleri İngiltere- de yerleşmezden evvel Mısıra gitmek niyetinde bulunuyorlar. İngilterede iofilâklar | Liverpolda 5 infilâk oldu, bir kaç dükkân hasara uğradı Liverpool 26 (A.A) — Bu sabah iki saatten az bir müddet zarfında 5 infilâk kaydedilmiştir. Posta kutu- larına konmuş olan bazı bombaların infilâk ettiği zannedilmektedir. Polis, Cümhuriyetçi Irlanda ordu- sunun faaliyetinden şüphe etmekte- dir, Bu infilâklardan dördü bir kaç dükkânın hasara uğramasına sebe- biyet vermiştir. Beşinci infilâk bir matbaada vukua gelmiştir. Hasarat ehemmiyetsizdir. Liverpool 26 (A.A.) — İnfilâk etmi. yen fakat kendi kendine yavaş yavaş yanan altıncı bir bomba bir porselen mağazasının mektup kutusunda bu- Yunmuştur. Diğer cihetten Congleton - Ches- hier'den Talke - Stoffor - Shire'e iki müşteri götürmüş olan bir taksi ş0- Nilin yukarı mecrasından taşarak Sudd havalisinde büyük bir deniz ka- dar bataklıklar teşkil etmektdir. Dü- şünülen sed yapıldığı vakit fazla sular İsraf dilmiyerek bütün sene munta- önü alınacaktır. Bu saha kanallar vasıtasile kolayca kurutularak ziraa- te kabil bir hale getirilecekti. Mısır ve Sudan muhtaç olduğu bü- tün suları Beyaz Nil vasıtasile temin İngilizler Afrikada dünyanın en büyük barajını yapmağa hazırlanıyorlar : Bu sayede Nil nehrinin suyu artırıdacak ve İtalyanların suyu kesme tehlikesinin önü alınacak edeceklerdir. Bu takdirde bir gün İn- giltere ile İtalya arasında münasebağ kesilip İtalyanlar Tsana gölünün Sularını Mavi Nil vasıtasile Sudana ve Mısıra akmasına mâni oldukları tak- dirde Misir ile Sudan Albert gölünün tanzim ve tezyid odilen suları saye- sinde kuraklık tehlikesinden emin olacaklardır. Esasen Tsana gölünün ve Mavi Ni- lin sularını, İtalya razı olsa bile, tan- di e ii teşkil eden Mavi Nİ havzasının Tsana gölü ile birlikte Sudana ilhakı şart Ni koşulmasında ısrar etmişlerdir. Hattâ mühendis Mak Donald 1937 senesi kânunuevvelinde İngiliz Baş- a vekiline uzun bir mektup yazmıştır. a Lâkin İngiltere o zaman aciz göster diğinden bu noktada warar edeme- muk ve hububat zeredilen saha 5 milk yon ingiliz dönümüdür. Albert gölü- nün suları tanzim edilirse bu saha “7 milyon dönüme baliğ olacaktır, FP. Almanyanın yeni Ankara sefiri Von PAPEN lmanyanın yeni Ankara sefiri von Papen 1879 senesinde doğmuştur. Gayet zengin bir aileye mensub olan von Papen Almanyada askeri tahsil görmüş ve zabit çıkmıştır, Umumi harpte von Papen Vaşington Alman sefaretinin askeri ataşesiydi. Fakat 1916 da Amerikanın harbe girmesin- den evvel Almanyaya avdet etti ve bir sene sonra 1917deliman von Sandersin erkânıharbiye relsliğine ta- dan biriydi. Bu sıfatla 1921 den 1928 senesine kadar Prusya diyet meclisi mebusluğunda bulundu. 1932 de, Almanyanın dahili ahvali etti, Von Papen, kurduğu Kabine iş başına geçtikten sonra Prusya hükü- metini dağıttı ve Prusya devlet komi- uhdesine aldı, 1933 Kânunusanisinde oHinden- burgun arzusu üzerine devlet idare- sini Hitlere devir ve teslim eden von kaldı. Sonra temmuz 1933 te Vati- kanla müzakere etmek üzere Papa