11 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Arnavudluk işgali ve Almanya İtalya denizden ve havadan sevkettiği kuvvetlerle Aravudl'uğu sürat le işgal etmiştir. Arnavudluk limanlarının İtalyanlara teslimi ve memle- ketin İtalya himayesi altma girmesi için Romadan yapılan teklifleri kabul etmiyen kral Ahmed Zogo ve kraliçe Selâniğe iltica etmişlerdir. Her ne kadar kral istifa etmemiş ise de memleketin payıtahtı Tiranı işgal eden İtalyanlara sadık yeni bir hilktimet kurulmuştur. Bohemya ile Moravyanın Almanyaya tabi olması gibi yeni Arnavud hükümeti de hari- ci siyaset, müdafaa, mali ve Iktasadi işeleri İtalyaya bırakan hususi bir şekilde idare edilecektir. İtalya Arnavudluğu işgal etmekle Adriyatik denizini “bir göl haline getirmiş ve hududunu Balkan Yarımadasının doğru uzatmış. göbeğine tır. Almanya Üç bin kilometrelik fazla hududu müdafaadan kurtulduğu gibi İtalya dahi Otranto boğazının iki tarafına hükim olarak Adriyatik sahillerini müdafan mecburiyetinden kurtulmuştur. İlalya, Arnavudluğu işgal ve ilhak etmekle Almanyanın Adriyatik denizine ve Balkanlara sarkarak eski Avusturyanın yerini tutması ihtimal ve yolunu kapamış oluyor. Fakat bu vasiyet Almanyada memnuniyetsizlik uyandırmamıştır. Bilâkis Almanya resmi neşriyat vasıtası ile bunu tabii bulmuş ve İtalyanın hukuku icabatından saymıştır, Almanya İtalyanların Arnavudlukta yerleşmesi ile Berlin - Roma mih- verinin bir kat daha sağlamlaştığı ve çünkü İtalyanın Aâriyatikte tehdit ve tehlikeden kurtulduğu kanaatini izhar ediyor. Almanyanın kendi faali yet sahası olarak, Ukrayna dahil, Şarki Avrupayı kati olarak seçmiş oldu. Kuna ve kuvvetlerini Akdeniz havzası ve Balkan Yarımadası içine dağıt- ga dim yp MR e ES Kİ Ber- AKŞAM Tahrana gidecek heyetimiz harekelt etti Heyet, düğün hediyesi olarak çok kıymetli bir tuvalet takın takımı i götürmektedir Ankara 10 iran an vellahdi. nin evlenme merasiminde hazır bu- lunacak olan türk heyeti bu akşam saat 23 de hususi trenle hareket et- miştir, Heyet aşağıdaki zevattan mü- teşekkildir: 1 — Bay Ali Rana Tarhan, Güm- Tük ve İnhisarlar Vekili, 2 — Bay Refet Canıtez, B. M. Meclisi Reis Vekili, 3 — Orgeneral Kâzım Orbay, 4 — Bay Nebil Batı, Hariciye umu- mi kâtib muavini, birinci sınıf elçi, 5 — Bay Celâl Üner, Riyaseticüm- hur başyaveri, 6 — B. Hüsnü Özer, Gümrük ve İn- hisarlar Vekâleti hususi kalem mü- dürü, 7 — B, İrfan Sabit Akça, Hariciye vekâleti hususi kalem müdür muavi- ni elçilik başkâtibi, 8 — B, Recep Yazgan, elçilik baş- kâtibi. Heyete Anadolu ajansından bir re- daktör ve bir foto muhabiri ile diğer Iki gazeteci ve subaydan mürekkep ku- manda heyetile birlikte 148 erattan müteşekkil bir askeri kıta ve 46 kişi- lik bir bando refâkat etmektedir. 77 tayyare ile 21 uçucudan mürek- kep bir hava filomuz aynca hareket edecek ve heyetle ayni zamanda Tah- randa bulunacaktır. renas Ankaradan bildirildiğine göre, 'Tahrana gidecek heyet, düğün hedi- yesi olarak beraberinde çok kıymetli bir tuvalet takımı götürmektedir. İki ayna, fırça ve taraklar, lavanata şişe- leri ve saire olmak üzere on İki par- çadan ibaret olan bu nefis tuvalet takımı kulpları, kilidi ve anahtarı kâ- milen altından yapılmış çok güzel bir büyük mahfaza içinde bulunuyor, Bu tuvalet takımını teşkil eden her parçanın üzeri on sekiz ayar masif altınla kaplanmış ve altının üzerine kâmilen Türk motifleri hâkkolun- muştur, Üzerindeki plâtinden kabart- ma motif ve markaların üzerleri de fevkalâde temiz pırlantalarla süslen- miştir. Tuvalet takımını teşkil eden âyna, fırça ve şişeler Avrupadan getirtil- miş, bunların üzerlerindeki altın ve pırlanta işleri, motifler kâmilen şeh- rimizin maruf kuyumcusu Saran'ın atelyelerinde yapılmıştır. Çok değerli ve zevki selim sahibi bir sanatkâr olan B. Saran, dost memleket veliahdile muhterem refi- kasına takdim edilecek hediyenin mükemmel olması için bir kat daha gayretle çalışmış ve cidden bir sanat şaheseri meydana getirmeğe muvaf- fak olmuştur. sh Grenviç nısfınnehar dairesi Grenviç rasadhanesinin bilginleri, Londranın gece ışıklarından şikâyet ediyorlar. Grenviç rasadhanesi Londrada bü- yük bir park ortasındadır. Yeryüzün- deki bütün haritalar, bu rasadhane. nin bulunduğu noktadaki | mısfınne- har dairesine göre yapılmıştır. Rasadhanenin çalışmalarına şeh- rin ışıkları mâni olduğuna göre Gren- viçi başka bir yere nakletmek lâzım gelecek. O zaman da bütün haritaları yeniden çizip yapmak şart olacak. Bu güçlükleri kim başarabilir? Fransanın tanınmış coğrafya bilgin- lerinden biri: Bay Hitler başarır! de. miş. Başsız yaşıyanlar Birçok böcekler vardır k kesilirse ölmezler, Meselâ karıncalar. Karıncanın ba- ını kesmişler, karınca hiç aldırış et. memiş, yoluna devam etmiş... Kafası kesilen bir çekirge on beş gün başsız yaşamış, vücudünden ayrı dü- şen çekirgenin başı ise yirmi üç gün ömür sürmüş, başları Tuzlu nehir Nehir suları tatlı veya acı olur, fa- kat tuzlu olmaz. Yeryüzünde yalnız bir tek tuzlu nehir vardır. Bu nehir Kefalonyada, Argostoli şehri civarın. an akıp geçer. Bu nehrin kaynağını bulamıyor. Ancak Kefalonyada sik sık zelzele oluşuna göre, bü nehir suları- nın volkanik arazide toplanmakta ol- duğu kanaati vardır. Eyfelin ellinci yıldönümü Pariste Eyfel kulesinin 50 nci yaşı kutlandı. Bu münasebetle kulede ve kule civarında birçok eğlenceler ter- tip edildi. Bu eğlenceler sırasında, halkı en çok alâkadar eden de kulenin demir merdiveni başına asılan şu lâvha idi: > Mürüküzt edilmesi. vs «Bu merdiveni 2 haziran 1923 ie Pierre Labric bisikletle indi» Pierre Labric gazetecidir, Eyfel ku- lesinin demir merdivenleri de 347 ba- samaktır. Demek, Pierre Labrio'in cambazlı ğı tarihe geçmişi... hane ucuz fintle satılıktır. —3 Geçen senedenberi Almanyanın sahası ve nufusu ne kadar arttı Harpten evvel Almanyanın mesahası 540,858 kilometre murabbaı, nüfusu 64,900.000 idi. Harpten sonra mesahası 71,691 nüfusu 63,100,000 oldu. Avusturyanın Südetlerin iltihakından, Bohemya ve Moravyanın işgalinden sonra umum mesahsı 632,399, nüfusu 85,842,595 olmuştur. metre murabbal ve nüfusu da 20 milyon fazlalaşmıştır. Bu münasebet le siyasi coğrafide yirmi senedenberi devam eden değişikliklerin muhtelif safhalarını göz önünde bulundurarak son vaziyeti öğrenmek ilmi noktadan faideli olacaktır. Umumi harpten evvel yani 1910 s8 nesinde Almanyanın Avrupadaki yer. lerinin mesahası 540,858 kilometre mu- rabbaı ve nüfusu da 64,900,000 kişi idi. Versay muahedesi birçok yerleri ayırdıktan sonra umumi harpten son- ra Almanyanın mesahası 471,691 ki- lometre murabbama ve nüfusuda 63,100,000 kişiye inmişti. Bu hesaba reyiâmle mukadderatı tayin edilecek olan Sar kömür havzası da dahildir. Avusturyanın Utihakı üzerine Al manyanın mesahası umumi harpten evvelki miktarı geçerek 555,000 kilo- metre murabbama ve nüfusu da 75 milyon 500 bin kişiye baliğ olmuştu. Südet havalisinin iltihakı ile Alman- yanın mesahası 26,680 kilometre İ murabbaı ve nüfusu da 3,576,719 kişi artmıştı. Ahiren Bohemya ile Moravyanın Almanya devleti capnlası içinde mu- hammi ve muhtariyeti haiz bir mem- leket olarak alınması ile Almanyanın mesahası 49,362 kilometre murabbaı İzmir Turistik yolları 1,194,000 liraya bir Fransız şirketine ihale edildi İzmir (Akşam) — İzmir turistik yolları, vilâyet daimi encümeni ka- Tarile bir Fransız inşaat şirketine ihale edilmiştir. Turistik yolların ilk kısmı 1,194000 liraya o çıkacak- tır. > İlk kısımda oOinşa edile cek turistik yollar, İzmir - Karşıya- ka, Halkapınar - Bomuva, Güzel- | yalı - Ağamemnun ulıcası - İnciraltı plâjı ve Tepeköy - Selçuk - Efes ha- rabeleri yollarıdır. İnşaata İzmir - Karşıyaka yolun- dan başlanacak ve bütün bu yollar 1941 yılı başlangıcında ikmal edilmiş olacaktır. Tepeköy - Selçuk - Efes yolu, en mühim ve büyük yoldur. Şimdiye Kadar Cellâd gölü yüzünden Kuşa- - İzmir arasındaki muvasala an- cak trenle temin edilmekte idi Hü- kümetimiz, Cellâd gönülü kuruttuğu için Tepeköy - Efes yolu, bu gölün kurutulmasından sonra meydana çi- kan erazi içinden geçecek, gölün tam ortasında güzel bir meydan vücude gelirlecek, buraya bir kitabe kons, caktır. Güzel bir kaide üzerinde bu- lunacak kitabede Cellâd gölünün kurutulduğu tarih yazılacaktır. Turistik yolların, İzmire ve Egeye muhtelif şekillerde geniş inkişaflar temin edeceği ümid olunuyor. İkinci ve İzmir - Bergama turistik yolları yaptırılacaktır. Bebek - İstinye yolunun bir kısmı vesaiti nakliyeye 13 gün müddetle kapatılıyor - İstinye yolunun asfalt ola- rak inşası münasebetile Bebekte Kır. mızı yalıdan Rumelihisarına kadar imtiğdad eden mezarlık önündeki yol kısmı 11/4/939 tarihinden 26/4/930 tarihine kadar on beş gün müddetle vesaiti nakliyeye kapanacaktır, Jen uzunu sevse — ve nüfusu da 6.804.876 kişi artmıştır. Bu suretle son vaziyete göre Alman- yanın umum mesahası 632,399 kilo. metre murabba: ve nüfusu da 83 mil. yon 842,595 bin kişi olmştur. Alman. yaya iltihak eden Bohemya ve Moray. yanın nüfusundan yüzde 95,85 kısmı Çek olduğuna göre Almanyanın umu- mi nüfusu arasına 6,522,473 yabancı unsur karışmış oluyor. Südet arazisi. nin ilhakı ile de 738,502 Çek Alman Almanyanın himayesine giren Bo hemya ile Moravyanın Alman nüfusu son Çekoslovakya istatistiklerine göre 234,798 kişidir. Bundan 41701 kişi Pragda Moravyanın merkezi Brünn'de 55,684 ve Olnützde 23,000 yerli Alman vardır. Bugünkü Bohemyanın mesahası 32,441 kilometre murabbaı ve nüfusu 4,472,354 dır. Şimdiki Moravyanın mesahası 16,921 kilometre murabbal ve nüfusu 2,300,796 dır. Bohemyanın merkezi ve eski Çekoslovakyanın payı- taktı Prağın bugünkü nüfusu 900,000 kişidir; Himaye gitindeki diğer büyük şehirler sırasile Brnn, Ostrau, Möris- cho ve Pilsen'dir. Bohemya ile Moravyanın Utihakı ile Almanyanın hududları 1768 kilometre di mezhebine mensup ve yüzde 3,5 kıs. mıda mezhepsizdir. — F, ISKENDER BEY Arnavutluk ve İtalya için vaktile çarpışan bu sergüzeşti meşhur tarihi şahsiyetin Bir kariimiz soruyor: «Eski Arnavut Başvekliinin Musso- liniye çektiği bir telgrafı gazetelerde okudum, Arnavutluk ve ayni zaman- da İtalya için vaktile çarpışan Yorgi Kastriyotis'ten- (İskender beyden) bahsediyor. Lütfen sütununuzda ma- lümat verir misiniz?» Bir rivayete göre Milâdi 1404, diğer bir rivayete göre de 1414 tarihinde doğ- muş olan Yorgi, Akçahisar cihetinde prens olan Yani Kastriyoti'nin oğlu- dur. İkinci Murad Arnavutlukta fü- tuhatta bulunurken Yani padişaha itaat etti, Sultan Murad de itaati ile. risi için temin etmek üzere rehin diye prensin dört oğlunu alarak Edirneye getirdi, Yorgi aralarında en küçüğü- dür. Fevkalâde zeki ve cesur olduğundan, padişah bu çocuğu sevdi ve hemcinsi büyük İskender'e izafeten adin «İs. kender bey» koydu. Sabık Yorgi, şeh- zadelerle birlikte yetiştirildi. Büyü- yünce, Sancak beyi tayin edilerek Sır biyede, Şamda ve sair taraflarda dev- let hizmetinde bulundu. İştirak etti- ği bütün muharebelerde fevkalâde as- keri maharet gösteriyordu. Kuvveti o derecedeydi ki, her taraf. tan kuvvet ve cesaret imtihanıma ge. len pehlivanlarla padişah huzurunda ei hiç birine mağlüp olmuyor. Pederi vefat edince, mülkü Osman- h memalikine ilâve edildi. Akçehisara bir muhafız gönderildi. İskender bey o sırada Şam seferinde bulunuyordu. Geri döndüğü vakıt, üç kardeşinin ve fat ettiğini öğrendi. Halbuki pederinin yerine kendinin yahud kardeşlerin. den birinin geçeceğini sanıyordu. Kuş- kulandı ve kinlendi. 1443 de maiyetindeki Arnavutlarla birlikte kaçarak Akçahisar muhafızı kandırdı, babasından mülkünü istir. dad ettikten sonra Arnavutluktaki di- e a va vr ar e e — bii istihkâmların yardımile uzun müddet karşı durdu. Avrupanın hıriş- keti zedelendi. Yeğeni Hamza beyle en güvendiği arkadaşları bile padişah- la birlik olup Kastriyoli aleyhine ha- rekete geçtiler, Fatih sultan Mehmed, defalarla İs- kender beye karşı asker yolladı. Niha- yet Arnavut asi sulh talebinde bulun- du ve 1461 de bir muahede ükdetti, İskender, bu sulh zamanında İtalya» ya geçerek Fransa kıralı yedinci Şarlın tecavüzüne karşı Napoli ve Sicilya kı. Küçük yaşta bir oğlu kaldı. Perk Şan olan bir takım asilerle birlikte Ve» yediği» kayla ve DR İRADE NE İskender bey vefat ettikten sonra Akçahisar teslim oldu ve bütün Arma vutluk Türklere inkiyad etti, (X. Çi)