24 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Bir buçuk saatte Atlas | denizini aşacak olan posta raketi Raket evvelâ endaht kuvveti, sonra içindeki benzin | POLİTİKA Genç Nazırların itirazlarına karşı Chamberlain İngilterenin Başvekili Chamberlain; Maliye Nazırı bulunduğu zaman İkayet cexri ve müsib tedbirler ile İngiliz parasını ve maliyesini uçuruma yuvarlanmak ve ihracat ile yaşayan bu memleketin harici ticaretini tekrar yoluna koymak suretile vatanma tarihte pek az adama nasip olan en bü- yük hizmeti göstermişti. i o Para, maliye ve iktasad işlerindeki halâskârlığı İngiliz milletinin ken Alsine karşı mnnettarlığını kazandırmıştı. Bu büyük nüfuz ve itimad saye- inde de birkaç senedenberi İngilterenin harici emniyetini ve dolayısile Av- Meşhur raket in. birleri almağa baş rupa ve dünya sulhunu kurtarmak için en cesurane teşebbüs ve hareketler. | acılarından mü - sig! > . - Jamıştır. Geçen- e bulunmaktan geri durmuyor. anl er > motörile kendi kendine mesafe kateden, AN e ipa ç ya “ Kendisinin bu gayretine karşı muhalifleri yani Amele partisi ile muha- P a N olan dberg'del > Vit Miberal hizbi mütemadiyen hücum ve tenkidlerde bulunarak müşkülât | Jarile herkesin is-) 9On icadlarından bir âlettir. Bununla meşgu hendis Ducker'in çıkarmağa çalışıyorlar. Lâkin hükümet taraftarı teşekküller yani muhafa- tihza edip durma- mühendis Ducker inşa ettiği raketlerle Avrupa i— posta (o rnketleri hakkında tafsilât 4 almış ve gördüğü a terakkilerden do- layı pek ziyade sakâr partisi ile muvafık liberal hizbi kahir ekseriyeti haiz bulundukların. dan Chamberinin bu hücumlara hiç ehemmiyet vermemekte ve bikâikis yap- tığı işlerin alelüsul muhalifler tarafından tenkid edilmesini İngilterede de- mokrasinin canlı bulunduğuna delil sayarak sevinmektedir. sına Oo ehemmiyet vermeden projele- rinin ıslahına ve ikmaline çalışmak- Amerika arasında posta nakliyatını temin etmeğe çalışmaktadır. Bir posta raketi şimdiden Amerika- nın iki şehri arasında işlemekte ii imiş. Mühendisin Lükin hücumlar yalnız resmi muhaliflerden gelmiyor. Hükümet taraf- tarı teşekküller ve kendisinin lideri bulunduğu muhafazakârlar partisi için. den ve hatta Kabinesinin azaları tarafından da muhalefet ve tenkidlere maruz kalmaktadır. Bu muhalefet bazan Chamberlainin siyasetini yürüt. mesine ayak bağı olmak istidadını göstermektedir. Bir zaman Hariciye Nazırı Eden Başvekilin B. Hitlere ve bahusus Mus- soliniye karşı siyasetini Beğenmiyerek bunun takip edilmesine mani olmak istemişti. Chamberlain Edeni Kabineden çıkarıp yine bildiği siyasete devam etmiş ve faşist İtalya ile anlaşmıştı. Daha sonra Bahriye Nazırı Duff Cooper donanmayı seferber ederek İngiltereyi Almanya ile harbe sürüklemek istemişti. Chamberlain bunu da Kabineden çıkarmış ve Münihte B. Hitler ile anlaşmış idi. Şimdi de Kabinesinin en mühim genç azalarından üçü yani Harbiye ve Ticaret ve Maliye müsteşarları Başvekilin siyasetine dolayısile hücum etmiş- lerdir. Bu genç azalar da Lord Dufferin ve Lord Winterton gibi çok meşhur ve nüfuzlu adamlardır. Bunlar teslihat İşlerinin ilerlememesini Harbiye Nazırı Hoare Belisha, Müdafaa Nazırı Lord İnskip ve Lord Runciman be. ceriksiz ve gevşek olmalarına hamletmektedirler.. Bu suretle İngiltere lâyıkile silâhlanamadığından B. Chamberlainin B. Mussolini ile çarnaçar anlaşmağa mecbur kaldığını anlatmak istemişlerdir. İngiliz Başvekili bu yeni hücumların karşısında da gerilememiş ve Romaya seyahat kararında sabit kalmıştır. Genç arkadaşlarını da iddinlarını isbat edemedikleri takdirde Kabineden çıkarmağa karar vermiştir. Chamberlain dünya sulhunu kurtarmak için ne dahilde, ne hariçte hiçbir engel karşısın- da yılmıyor demektir. AKŞAM “Arzn gölgesi © Üstünde yaşadığımız kürenin göl. | ması şarttır. gesi var mıdır? Küremiz boşlukta dönmektedir, Bugün basit görünen bu sualin €€- | punun için gölgesinin vurabileceği vabını verebilmek için bir kaç YÜZ | bir saha yoktur. uğraş lar, | 5 Bea ace bilginler, yek gi Ancak küremiz güneşle ayın ara- ta devam etmekie- dir. Hattâ bu Ame- rikalı omühendis son zamanlarda ise yarıyacak bir posta raketi imal etmiş ve bu raket Birleşik Amerika ile Mek- siko arasında İşlemeğe başlamıştır. Mühendis Duckerin tecrübeleri bü- tün dünyaca malümdur. Bundan bir kaç sene evvel İngilterede yaptığı ra- ket tecrübelerini cihan matbuatı bü- yük bir alâka ile takip etmişti. Maat- teessüf o tecrübeler muvafakıyetsizlik. le neticelenmişti. Fakat Amerikalı mühendis buna rağmen gene mesaisi- ne devam etmiştir. İşte onun içindir kl umumi efkâr Duckerin ismini unut. tuğu bir zaman onun tarafından imal edilmiş olan bir posta raketinin Rio Grande iJe Meksiko arasında işlemeğe başladığını işitiyoruz. Bu raket şimdi- ye kadar altı defa gidip gelmiştir. Fa- kat istikbalde ber iki istikamette gün de bir defa gidip gelecektir. Bu posta raketinin sürati saatte 3000 kilometre, dir... Ancak mühendis Duckerin fezaya uçacak, yıldızları vâracak olan mu- âzzam Yüketi yarı yarıya bir hava torpili şeklini âlmıştır. Raketin boyu doksan santim kadardır. Raket büyük bir kuvvetle endahat ediliyor, fakat ondan sonra fişek muharrikinden vaz geçilerek benzin motörünün yardımı na müracaat olunuyor. Bu raket için iddiasına göre inşa edeceği yeni raketler Atlas denizini bir buçuk saatte aşacaktır yepyeni bir motör vücude getirilmiş- tir. Küçük ve hafif olduğu halde bin beygir kuvvetine malik olan bu mo- tör raketin içinde çalışmakta ve arka- daki pervaneyi tahrik etmektedir, Evvelâ raketin radyo ile uzaktan sevk ve idaresi de düşünülmüşse de sonradan bundan vaz geçilmiştir. Bu- nun için lâzım olan yerlerin raket da- hilinde çok yer işgal edeceği ve posta nâkliyatına yer kalmıyacağı düşünül. müştür. Şayed raket evvelâ başlangıç yerinden sevkedilip sonra da münteha mahallinden sevk ve idaresi deruhte edilmek suretile muayyen bir noktaya kadar götürülebilseydi daha iyi ola. caktı. Fakat posta raketine verilen son şekle göre onun muayyen bir nok. taya göre âyar edilmesi mümkün ola- biliyor. Raket muayyen bir irtifan gel- dikten ve daha doğrusu indikten son. ra kendiliğinden bir paraşüt açılıyor ve posta raketini selâmetle yere İndi. riyor. Bu posta münakâlesini munta- zaman işletmek için bundan bâşka lâ- zım olan şey birkaç kilometre murab. bal genişliğinde bir sahadır. Mühendis Ducker bu posta raket. leri tecrübelerinin muyaffakıyetle ne- ticelendiğini gördükten sonra müna- kâlenin tevsii için lâzım gelen ted- memnun olduğu nu söylemiştir. Şimdi haline ça- lışılan yegâne müş- kül posta raketini uzak mesafelere ka» dar da gönderebilmektir. Bugüne kâ- dar posta raketinin katettiği mesafe Rio Grande ile Meksiko arasındaki Sü hâya münhasırdır. Bu mesafeyi aş- mak lâzım gelince raket'i işleten mo» tör için fazla benzin koymak lâzım geliyor, bu da âletin sıkletini arttı- rıyor ve postaya da artık yer kalmı- yor. Fakat bu müşkülün halli de bundan sonra artık bir. gün meselesidir, deni- Jiyor. Bir taraftan küçük raket posta» sı seferlerine devam ederken diğer ta raftan mühendis Ducker âletin daha mükemmel bir hale getirilmesine gece- Ji gündüzlü çalışmaktadır. Bugünler. de küçük bir posta raketi Amerikanın muhtelif şehirleri arasında da işleme- ğe başlıyacaktır. Mühendisin bundan sonraki hedefi tek bir endaht kuvve. tile Atlas Okyanusunu aşmaktır. Bu hedefe vasıl olmak için lâzım olan ter tibat nazari olarak bitmiştir. Bu na gariyelere göre imal edilecek olan ye- © ni bir posta raketi Atlas denizini her hâlde aşacaktır. Bir buçuk saat gibi kisa bir müddet zarfında bir mektup Ameriksdan Avrupaya geçiverecek... İstikbale aid olan bu ümidin önümüz- deki sene zarfında tahakkuk ettiğini görmemiz çok muhtemeldir. Iktisadi meseleler çok çalıştılar. Bir cismin gölge ei için gölgenin vuracağı bir zemin bulun- sına girdiği vakit gölgesi aya vurur. İşte o zaman da: Ay tutuldu! deriz. Kanguru yavruları Kanguru, yavrularını karnındaki | torbada taşır, çünkü Kanguru yav- rusu çok hafif doğar, bir iki aydan önce basıp yürüyemez, yavrular yü- Tüyecek hale gelinciye kadar analar rının karın torbasında gözerler, Kedi, kö; Kediler bain, köpekler sadıktır. Köpek uysaldır, kedi değildir. Bunun sebebi?,. Çünkü köpekler sürü ile ke- diler ise tek başına yaşarlar, Cedle- rinden kalma itiyadia köpekler 80- kulgan, kediler hain olur. Kurun ve Aynaroz Kadısı 23 Birincikânun tarihli Kurun ga- getesi yazıyor: (Aynaroz Kadısı) evvelce İstanbul sahnelerinde mahdut bir zümre için görülen bir piyes idi; piyes olarâk hoş görülen bu eser filme çevrilinoz şura- dan, buradan şikâyetler başladı. Fakat kadıları kepaze etmek için başka hiç bir sebep bulunamıyormuş gibi Aynaroza kadar gitmek ve ora- daki papasları din adına türlü suiis- | Üimaller yapan kadıların mağduru diye göstermek, haddizatında lâtife mahiyetinde olsada mili hissiyat hoktasından lâtif bir şey değildir. İşte (Aynaroz Kadısı) nı seyreder- Ken kimsenin hoşuna gitmeyen cihet bundan ibarettir ve eseri bu mahiye- Yi ile harice çıkarmak ne kadar doğ- $u döğüse memleket dahilinde gös- termak de öyledir. Gene 23 Birincikânun tarihli Ku- run gazetesi yazıyor: Yazıktır, kıymayınız! Musahipza- deye yazılan hücum haksızdır. Musahip sade Celâlin komedilerinin temsil edildiği günler, geceler tiyatro salonu dolup dolup boşahr... Bu muharrir, milli hayatımızın bil- hassa Osmanlı saltanatı devrine ras- gelen kısımları hakkında esaslı ted- kiklerde bulunmuştur; içtimai ve et- nograjik tedkikler... Halk o devirler. de nasıl yaşıyordu, nasıl eğleniyordu, nasıl giyiniyordu, nelere inanıyordu, nasıl idare ediliyordu? Bu tedkiklerin neticelerini lğenlei rinde malzeme olarak kullanan mu- harrir, bir taraftan seyircilerini gül- dürüp eğlendirirken bir yandan da Cümhuriyet idaresinin memleketimiz. | de yeni kurulmuş olduğunu düşüne- rek onu kökleştirmek, onu halka sev- dirmek için ondan evvelki idarenin, padişahlık idaresinin fena, bozuk, lg- keli taraflarını canlandıran, gözünü ne koyan muvaffakıyetli tablolar çiz. miştir ve pek iyi de etmiştir. DİKKAT... Yılbaşı gecesi NOVOTNi'de Masalarınızı şimdiden tedarik ediniz. * KANSIZLI Blake yaşinda kl da e YE ga 'Nörasteni, zailyet ve Chlorose öşür SIROP DESCHLENS, PARIS Yumurtâ nizamnamesini değiştirmek lâzım mı? Yumurta ihracatımız, EE senele- Te nisbetle azdır. Vaktile yumurta ih- racatı yüzünden memleketimize 403 milyon lira girerdi. Şimdi bu mıkdar 600 - 700 bin liraya kadar inmiştir. Bu mikdarın azalışında elimizde ol- mıyan sebepler vardır. Evvelâ bun- lardan bahsedelim. 1 — Her memleket yumurta itha- Iâtını tahdid etmiştir. Bunlardan ba- mları, dışarıdan yumurta almamak ve yumurta yetiştirmek politikasını takib etmektedir. 2 — Evvelâ büyük yumurta müş- terimiz İspanya piyasası malüm olan dahili muharebeler üzerine kapan- mıştır. Diğer yumurta müşterilerimiz de pek az mal almaktadırlar. Fakat bütün bu şartlara rağmen, yumurta ihracatımızı arttırmak için tedbirler ittihaz etmek mümkündür, yumurta tacirlerinin ifadesine göre yumurta ihracatını kontrol eden ni- zamnameyi yeniden tedkik etmek lâ- zımdır, Bazı tacirlerin iddialarına göre mevcud nizamnamenin Türkiye- nin köy ekonomisi ve nakliye şartla- rma uygun olmüyan tarafları da var- dir. Yumurta ihracatını kontrol eden nizamname, taze ve islandardize edil- miş yumurta aramaktadır. Fakat ararken, köy şartlarını da gözönün- de tutmak mecburiyetindeyiz. « Bizde yumurtayı (yetiştiren ek- seriyetlo fakir köylülerdir. Bunu söyliyen bâzı tacirler diyorlar ki: «Memleketimizin şartlarını gözönün- de tutarak nizamnamede tadilAt yap- mak zamanı gelmiştir. Ziraat kon- gresi bu mevzuu da tedkik etmelidir.» Bu iddia doğru mu? Tedkiki salâ- hiyetli makamlara düşer, LA GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Envalid sarayı p ariste «Envalid; sarayının yan- dığı haber veriliyor. Fransız kralı 4 üncü Hanri, sakat kalan sus bayları ile erlerine bir ev tahsis etti. 13 üncü Lui bu evi kâfi görmedi, sa» yaşta yaralanıp sakat kalanların ba rnmaları için büyük binalar yap- tırdı. 14 üncü Dwi bu binaları umumi hastanelerden artakalan hastalara tahsis etti ve 1670 de emir verdi: — Büyük bir saray yapılsın. Bu sarayda ordunun bütün fakir erleri, ihtiyar emekli subayları, sakat kak mış kahramanları otursun. 30 İkinciteşrin 1670 te bina yapılma- ğa başlandı. Binanın cephesinde birinci katta 12, ikinci katla sekiz sütun vardır. Bu sekiz sütunlu binanın üstü mu- azzam bir kubbedir. Yüksekliği 101 metredir. Binanın ön kapısından girilip ar- ka kapısından çıkılınca böş ayrı av- luya varılır. Avlularda üç katlı muh- telif binalar vardır. Şeref avlusu or- tadadır, bu avlunun nihayetinde ki- Mse yapılmıştır. 1840 da 1 inci Napolyonun baki- yei izamı büyük kubbenin altına kondu ve binada gene tadilât yapıl dı, Napolyonun tabutu etrafma 12 tane zâler heykeli dizildi, ve düş- mandan alınan bayraklar kondu. Açılma töreni 2 Birincikânun 1861 de yapıldı. Hötel de İnvalides, askeri müze hâ- line konmuştur. $i mart 1898 den- beri de Paris kumandanlığı bu bina- ya yerleşmiştir. Noel gecesi u akşam râdyolarının başına oturup Avrupayı dinlemek is- tiyenler, Almanya, İngiltere ve Ho- landa gibi ekseriyetle protestan olan memleketlerin istasyonlarında en siyade noel müziğine tesadüf ede ceklerdir, Çünkü bu gece noeldir, Protestanlar bu geceyi dini bir aile toplantısına vesile sayarlar; mumlar- Ja ve oyuncaklarla süsledikleri noel ağacının etrafına birikirler, Herkes birbirine hediyeler verir, noel şarkı- ları söylenir. Bu merasimin bizim için iyi bir tarafı vardırkloda bu gece zarfında dünyanın her tarafın da yenilen İzmir üzümlerinin, incir- lerinin, Karadeniz fındıklarının ve cevizlerinin köylümüze ve ihracatçı- madan evvel de bazı Romalıların ve Cermen ırkına mensub kabilelerin buna benzer bir kış bayramı tertib ettikleri rivayet olunur. Romalılar güneş ilâhesi Mithra için böyle me- rasim yaparlardı. Noel gecesinin ehemmiyeti hıristiyan âleminde çok büyüktür. Avrupada noel günlerinde işler Ade. ta durur. Çöcuklar, bu gece uzun beyaz sakalı Noel babanın odalar ina bacadan girerek papuçların içine hediye bıraktığına inanırlar. Bu gibi bir çok noel âdetleri daha yardır. Noel musikisi garb musikisinde mü- him bir yer işgal eder.Bizde noeller de eskiden bir hayli çam ağacı im- ha edilirdi. Fakat sıkı tedbirler sar yesinde bunun önüne geçildi. Zira kırılmış çâm ağacı sattırılmıyor,