19 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Iktisadi ve mali hafta AKŞAM Parti kongreleri İzmir, İçel, Bolu kongreleri- nin müzakereleri im 18 (A.A) —C. H. P. Vilâyet Doktor Sehaht'ın Londra seyahati - Fransız - İtalyan) enes un akça heyet bulmuz. ihtildfının tesiri - Memleketimizde esham va tahvilât| Almanya ile Fransa arâsında geçen hafta imzalanan anlaşmadan sonra büyük bir nefes lan Avrupa siyaset âlemi, şimdi Şark pazarlarını elde | elmek için Almanya ile İngiltere ara- sında başlıyan rekabeti merakla ta- | kib etmektedir. Bu devletlerden her biri, diğerinin siyasi bir maksad ta- kib ettiğini, halbuki kendisinin yal- nız İktisadi bir gaye İle hareket eyle- diğini herkese inandırmak istiyor. Belki her ikisinin de hakikaten siyasi maksadları vardır; fakat şarki Avru- pa memleketlerinin bunu anlama- dıklarını veya anladıkları halde ona göre tedbir ittihaz elmiyeceklerini düşünmek safderunluk olur. Zaten buna binaendir ki bu memleketler dedikodulara katiyen Oo ehemmiyet vermemekte ve siyasi cephede daima uyanık bulunmakla beraber iktisa- den kendilerine gösterilen faydalar- dan âzami derecede istifade etmeği gözetmekledirler. Fakat bu iki devlet birbirlerine da- nışmadan alabildikleri rekabete gi- rişirlerse bundan kendilerine fayda değil, zarar hasıl olacağını galiba an- Jamış olacaklar ki, bu işi görüşmek Üzere geçen hafta doktor Scaht Londraya gitti; bir kaç gün kaldık- tan ve mali mahafil ile temaslarda bulunduktan sonra Berline avdet etti, Financial Timesin yazdığına gö- Te doktor Sehaht, İngiltere bankası guvemörü bay Montagu Normanm misafiri olmuş ve aralarında, aşağı- daki üç mesele müzakere edilmiştir; 1: Merkezi ve şarki Avrupada ticari siyaset; 2: Yahudi muhacereti ve bunların Almanyada bıraktıkları mal. Jar hakkında ittihaz olunacak teda- bir; 3: Almanyanın halihazır ti- careti hariciyesi ve istikbaldeki inki- şaf ihtimalleri. İngilterede hâkim olan kanaate göre Almanya, Avusturya ve Südet arazisini ilhak ettikten sonra, dört senelik autarele plânını ehemmiyetli surette tadil ve binnetice beynelmilel mübadelâtı teshil edebilecek bir va- ziyette bulunmaktadır. İtalya ile Fransa arasında Tunus ve Korsika ihtilâfı bu hafta zarfında şiddetini kaybetmemiştir. İki taraf gazeteleri de varkuvvetlerile birbirine hücum etmekte ve yer yer mitig)ler , tertib olunmaktadır. Memel arazisi hakkında, Almanya İle Lituanya Arasındaki ihtilâf da patlak - vermek üzeredir. Almanya, bu araziyi işgale müheyya bir halde hudndda iki kolordu tahşit etmiştir; fakat Lituanyanın bu kuvvete karşı koyacağı biç de zannolunmuyor. Bu meseleyi mevzuubâhis eden (İngiliz gazeteleri, bu ilhâki, Führerin artık Avrupada hiç bir arazi müddeiyatında bulunmıyacağı hakkındaki beyana- tile nasıl telif etmek mümkün oldu ğunu soruyorlar. Bu siyasi keşmekeşlere, Almanya tarafından Panama kanalmın, İtal- ya tarafından da Süveyş kanalının beynelmilelleştirilmesi müddeiyatı ilâ- ve edilecek olursa umumi siyasi va- ziyetin ve bunun neticesi olarak ik- tisadi ve mali durumun Ne merkezde olabileceği kendiliğinden tezahür eder, Bu hafta zarfında Süveyş kanalı aksiyonları bilümum borsalarda ye- niden 1350 frank birden düştü, Bey- nelmilel mahiyeti haiz bir kıymet böyle mühim bir sukut kaydederse, bu sukut diğer kâğıtlara da sirayet eder; nitekim de öyle oldu, Maârhafih Fransız rantları sağlam vasiyetle- rini muhafaza etmektedirler. Bu dâ, Fransa hükümetinin, son umumi grev teşebbüsünü muvaffakıyetle bas- tırmasından ve memleket dahilinde asayiş ve intizamı günden güne daha. ziyade temin etmesinden ileri gel- © mektedir. Bu hafta zarfında da Amerikaya iltica etmiş bir hayli Fransız serma- yeleri vatan yolunu tuttular ve faiz haddinin yeniden inmesine sebeb ol- dular. Filhakika 2 sene vadeli Müda- faal milliye bonolarının faiz haddi de yüzde 3,50 den (3,25) ©; 6 aylık Ha- ! zine bonolârının faiz haddi de yüzde 2,50 den yüzde (2,25) e tenezzül et- miş bulunmaktadır. Yalnız frank piyasası düzelmiş değildir; o da fran- gın, hâlâ zayıf olan isterlinin bir peyki bulunmasından ileri gelmekte- dir. Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Geçen hafta cüzi surette yükssidik- lerini bildirdiğimiz yüzde yedi buçuk faizli Türk borcu tahvilleri Ankara borsasında yeniden bir yükseliş kay- dederek 19,15 lirada kaldılar. Dahili istikraz okâğıllarmız da isteklidir. Son muamele fiatleri şunlardır: İkramiyeli Ergani 19,42 lira Birinci tertip Sıvas-Erzurum 20,32 » Diğer tertipler 19 , Merkez bankası hisse senedleri ye- niden 25 kuruş bir tezayüdle 111,25 lirada kapandılar. Bu kâğıtlara bil hassa İstanbulda talibler çoktur. Anadolu grupunda ufak tefek te- beddüller görüldü. Hisse senedleri 25,35 lira 'Tahviller 40 » Mümessiller 3T > etmektedir. Endüstriyel kâğıtlarımızda Aslan çimentoda bir çeyrek lira gerileme var- dır. Son muamele fiati 8,90 liradır. 'Tramvay da bir lira gerileyerek 11,50 lirada kaldı. Buna mukabil Umum sigorta yarım lira yükselmiştir. Son flat 13 liradır. Diğer nominal! flatler; İttihadı mili 21,75 ra; Terkos 6,30 lira; İttihad değirmencilik 11,80 lira; Şark değir- mencilik 0,81 lira; Telefon 8,60 lira; Bomonti 80,05 lira; Şark merkez ecza deposu 2,65 lira; Şirketi Hayriye 19 lira. Gayri mübadil bonolarına 9 kuru- şa talib vardır. Türk altını yine 10,25 kuruştur. Misır kredi fonsiyeleri geçen haf- taki fiatlerini muhafaza ediyorlar, 1903 tertibi O112 lira 1911 > 102 > dır. Bu akşam Nöbetçi &czaneler Şişli: Osmanbeyde Şark Merkez, Taksim: İstiklâl caddesinde Kemal Rebul, Beyoğlu: Tünelde Matkoviç, Yüksekkaldırımda. Vinkopulo, Gala- ta: Topçular caddesinde Merkez, Ka- sımpaşa: Müeyyed, Hasköy! Sadık Akduman, Fatih: Veznecilerde Üni- versite, Karagümrük: Ahmed Suad, Bakırköy: Merkez, Bariyer: Osman, Aksaray: Etem Pertev, Beşiktaş: Vi- din, Fener: Vitali, Kumkapı: Belkis, Küçükpazar: Hikmet Cemil, Samatya: Kocamustapaşada Rıdvan, Alemdar: Ali Rıza, Şehremini: Topkapıda Nâ- zum, Kadıköy: Pazaryolunda (o Rıfat Muhtar, Üsküdar: Çarşıboyunda Ömer Kenan, Eminönü; Beşir Kemal, Hey- bellada: Halk, Büyükada: Şinasi Rıza, Her gece açık eczaneler: Yeniköy, Emirgün, Rumelihisarı, Or- taköy, Arnavutköy, Bebek, Beykoz, Paşabahçe ve Anadoluhlsarındaki eç saneler her gece açıktır. Yarin akşam Saat 21'de meşhur piyanist LAZARE LEVY'nin Fransız Tiyatrosunda Veda Konseri “li I İstiklâl Komedi kısmı Bu gece saat 2030 da Dama çıkmış bir güzel TURAN TİYATROSU Sanatkâr Naşid, Cemal Sahir, okuyucu Semiha, Mezey varyetesi YAN GöLÜ 3 Perde Locala#* 100, heryer 20, paradi 10 kuruştur. £ caddesi ” Taksimde — gece3ide (SEKİZİNCİ) Komedi 4 perde, Yakın- da: Büyük milli big eser © X İNSAN MÂBUT | sy iyönkurul ve büyük kongre üye ve Poiyeleki seçilmiştir. Yönkurula seçilenler, Şehime Yunus, Atıf İnan, Mehmed Aldemir, avukat Ekrem Oran, ezacı Faik, doktor Hüseyin Hulki Cü- Ta, cezacı Ferid Baha Yoruk, kongre- ye seçilenler doktor Behçet Uz, Atıf İnan, Mehmed Aldemir, Ekrem Oran, Rasim Dirim, Nuri Fettah, Tahir Bor- dur, Kongre kapanırken bütün mu- rahhasların imzasile verilen bir tek- | rirde Ankaraya gidecek delegelerin milli Şefimiz İsmet İnönüne İzmirin sonsuz bağlılık ve tahassür duygula- rını da bildirerek İzmire teşriflerini rica etmeleri teklif olunmuş ve bu di- lek alkışlarla kabul edilmiştir. Akşam Ankara Palasta bütün dele- gelerin iştirakile büyük bir ziyafet ve- rilmiştir. Mersin 18 (A.A.) — Üç gündenberi devam etmekte olan : İçel kongresi dün akşam geç vakit sona erdi. Esas- hı dilekler tesbit olundu. Bilhassa zi- rai kredi işi, pamuk ziraati ve Mersin limanın inşası, kültür ve yol mese- leleri hakkındaki dilekler üzerinde ehemmiyetle müzakereler yapıldı. Ye- ni ilyönkurul üyeleri ve büyük kurul- tay delegeleri seçildi. Kongre delege- | leri şerefine Toros lokantasında bir 49 Kânunuevvel 1938 Türk enerjisi ekonomi savaşını da başaracaktır (Baş tarafı İ inei sahifede) lıklar hazırlamaya hâdim tedbirler alındığını kaydederek hazırlanan döl yallık üçüncü maden programının tat- bikine başlandığını söyliyerek de- miştir ki: — Birinel beş senelik programın tam tahakkuku 107 milyon liraya mal olabile- cektir. Yeni dört senelik plân başlıca mo- dem ve lüzumlu bazı sanayi İstiksalâtının artırılmasını, iktisadi fstiklâlimizi ve milli müdafaamızı koruyacak yeni sanayi mü- Gaseseleri tesisini, ilmanlar ve büyük elek- trik santrallarının inşasını, deniz ticaret filomuzun ve tersanemizin ihyasini, bun- lara irtibatı olan bir çok küçük, büyük n yapılmasını istihdaf etmektedir. Yeni plânın tatbiki ile bugünkü maden istihsalâtımızın koymeti iki misline çıka. cak ve sanayi istihsalâtınn kıymeti de 300 milyon lirayı geçecektir. Bu rakamları arzederken, son on sene içinde maden ve sanayi sahasında umu- miyetle Iki misli istihsale yaklaşmakta ol- duğunu, Cümhuriyetin büyük bir feyiz ve muvaffakiyeti olarak (memnuniyetle ve iftiharla işarel etmek isterim. Harici ticaretimiz 1938 senesi harici ticaretimiz geçen senelere falk bir inkişaf seyri takib etmiştir. Ancak bu sene ihracat ve ithalât müvazenemizin biraz aleyhte kapanması muhtemöldir. Fakat bu halde bir sürpriz olmamalıdır. İhra- İ calımız geçen yıldan fazladır. İthalâ- ziyafette çok samimi hitabe yapılmış |lımız da madeni mamülât makineler ve | ve hararetle alkışlanmıştır. Bolu 18 (A.A.) — Cümhuriyet Halk Partisi Vilâyet kongresi Vali ve Parti başkanı B. Salim Gündoğanın bir nut- ku ile açılmıştır. Ebedi Şefin hatırası- nı tazizen üç dakika ayakta bir ihti- | ram sükütu yapıldıktan sonra kon- gre mesaisine başlamış ilyönkurul üyelerini ve büyük kurultaya gidecek ! delegeleri seçmiştir. Kongre milli Şef İnönüye ve Bü- yük Millet Meclisi reisliğine, Başvekâ- İ lete, Dahiliye Vekâletine, Parti genel sekreterliğine tazim telgrafları çeke- | rTek mesaisine son vermiştir. Izmirde grip Tramvay ve otobüslerin ön kapıları kapalı tutulacak İzmir (Akşam) — Son zamanlarda, İzmirde grip hastalığının salgın şek- | lini aldığı hakkında bir şayla vardır. İzmir sıhhat ve içtimai muavenet müdünüğü bazı tedbirler almıştır. Tramvay ve otobüslerin ön kapıları, mevsim sonuna kadar kapalı tutula- caktır. Sıhhat müdürlüğü, salgının grip olmayıp koriza denilen ve üç ilâ beş günde geçen bir hastalık olduğunu bildirmiştir. e Mekteplerdeki talebe İ mevcudu, hastalık sebebile yarıya in- miştir, İzmir kültür direktörlüğü de .bu sebeple mekteplerin muvakkat bir zaman için kapatılmasına lüzum olup olmadığını tedkik ettirmektedir, İzmirde bir kahvede kâğıd oynarken kavga çıktı İemir (Akşam) — Kâzım ve Ab- dullah adında iki kişi sarhoş vaziyet- te kahvede kâğıd oynarken Mehmed adında biri gelmiş, oyunn karışmış- tır. Bu yüzden çikan kavgada Meh- med bıçakla Küzımı başından ve göğ- sünden ağır surette, kavga edenleri ayırmağa çalışan İsmaili de hafif su- rette yaralamış, kaçmıştır. Suçlu, ta- kib edilerek tutulmuştur, Yarallar hastaneye kaldırılmıştır, 1- SHİRLEY TEMPLE tarafından Fransiysa sözlü olarak yaratı- lan görülmemiş derecede güzel bir fim, 2 - Miki Mavsların Babası ve Mucidi fenni âlât, nakıl vasıtaları gibi istik- bali hazırlamaya, istihsali artırma- ya yarayacak meyaddın muvakkten çoğalması nisbetide arlınıştı, Ayrıca, bu artışın karşılığı Türk malları ih- racına tahsis edilmek üzere T.C. Merkez bankasındaki Kliring hesab- larına geçmiş bulunuyor. tikamızdan aslainhiraf etmeksizin istihsalâtımızı ve ihracatımızı mun- tazaman artırmak ve memleketimizin normal hayatını tazyik etmiyecek imâr ve kalkınma ve milli korunma icaplarına en uygun bir şekilde idha- Yâtı istikametlendirmek dikkatimizin esasını teşkil etmektedir. Evvelce akdedilmiş olup meriyetleri bu sene de devam cden bütün tica- ret anlaşmalarına ilâveten bu sene zarfında yenilenmiş olan Isveç, Ro- manya, Çekoslovakya, İngiltere, Al- manya, İtalya arlaşmaları harici ti- caretimizin tanziminde faydalı olmuş- lardır. Üç gün evvel Atinada imzala nan ve bugün Ankarada parafe edilen Müvazeneli bir harici ticaret poli- | 21 Birinci kânun Çarşa WALT DİSNEY” MELEK sinemasının Muazzam ÇOCUK HAFTASI ZI Birincikânun Çarşamba akşamı başlıyor: ? BÜYÜK ve NEFİS FİLM BİRDEN: WALT DİSNEY'in Baştan nihayete kadar renkli olarak ya- rattığı şen ve harikulâde güzel FİATLARDA KATİYEN ZAM YOKTUR. Kır Çiçeği MİKİ'nin 1938 ŞEN HAFTAS TAKSIM ve SÜMER Amerika anlaşmalarının da ayni fay- dalı tesiri gösterecekleri ümid edilk bilir. Sevgili dinleyicilerim; Atatürk rejimi, Türkiyeyi ekonomi hedeflerine doğru yapıcı ve yaralcı hareketlerile her yıl biraz daha yak- Jaşlırıyor. Artırma ve yerli malı haf- talarında milletçe bu yaklaşmayı gö” Terek taze bir kudret ve geyret bul- maktayiz. Güç olan başlangıç dev resi geçirilmiştir. Fakat önümüzdeki senelerin meçhul şerali karşısında milletimizi en müreffeh ve yurdumu- zu en ileri bir seviyeye yükselimek ve iktisadi istiklâl ve varlığımızı ko- rTumak için vakıt kaybetmeksizin da- ha pek çok çalışmaya ve bütün güç- lükleri iktiham ettirecek bir şevk ile hazırlanmaya lüzum vardır. Ekonomi savaşı içindeyiz. Türk enerjisi bunu da başaracaktır, Savaş lar kazanmayı bilen büyük Cümhur- | reisimiz İnönü başımazdadır. Bir kadın merdivenden iner- ken düştü, sobaya çarparak yaralandı Haydarpaşada Yeldeğirmeninde ka- rakol caddesinde 104 numarada otu- ran İbrahim kızı 60 yaşlarında bayan İhsan evinin merdivenlerinden inor- ken müvazenesini kaybederek aşağıya kaymıştır. Sofaya düşen kadın orula- ki sobaya çarpmış, muhtelif yerleri yanmıştır. Bayan İhsânm feryadmi ! duyanlar imdadına koşmuş ve kadını Haydarpaşa Nümune hastanesine kal- dırmaşlardır. Vakıflar idaresi İzmride apartımanlar yaptıracak İzmir (Akşam) — Vakıflar ida- resi tarafından Mezarlıkbaşı mev- kilnde müteaddid apartıman ve aile evleri inşa ettirilecektir. Bunların plânları hazırlanarak belediye fen heyetine verilmiştir. Aile evleri, ban- yo ve saire itibarile konforlu olacaktır. Yugoslavya altın ticareti kontrolünü kuvvetlendirecek Belgrad 18 (A.A.) — «YugoslavenS- Ki Kurir> gazetesinin emin bir men- bâdan öğrendiğine göre memleketin piyasalarında altın ticareti kontrolü takviye edilecektir. Emsalsiz şaheseri.. Sinema harikası... Ve bütün dünyanın en büyük filmi PAMUK PRENSES YEDİ GÜCE Fransızca sözlü ve şarkılı filmin ilk iraesi şerefine Sinemalarnda GALA müsamereleri Biletler kapışılmaktadır. Yerleri- nizi evvelden temin ediniz.