17 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

e a A MA YA A Mg Mama MM Sahte € 8 stanbul Halk sandığı dün merasimle açıldı İktısad Vekili ilk parayı yatırıyor (Baş tarafı 1 İnci sahifede) Cümhuriyetin feyizli ve mânâlı eserleri arasına katılmış bulunan Halk Bankası büyük ticaret merkezi ve endüstri merkö- xi İstanbulda, esnafın, senayi ve ticaret erbabınır., ve halkın hizmetlerine koşmak» la müftehirdir. $ eylülde faaliyete gören Ankaru Halk sandığının bugüne kadar geçeni kısa müd- Ast içindeki mesala hakkında bir Cikir veşebilmek için, bugüne kadar (795) müş- teriye (141400) lira iskonto ettiğini ilade etmek İsterim. Görülüyor ki, (799) yurt- daş vasati olarak sandıktan ikişer yüz U- ra yardım görebimişlerdir. Zaman ve imkânis mütenasip (olarak müessesemiz yurdun bir çok merkezlerin- de daha, peyderpey sandıklar tesisini baş- hea gaye bilmekte, ve bu gayeyi realize elanek için ttüdlerine ehenimiyetle devam etmektedir. 8on günlerde Şimali Anadoluda bahası biçilmez dir tedkik seyahati yapan Öziz Mili Şefimiz İnönüne yurttaşların şehirler- de ve kasabalarda küçük krediye olan ih- tyaçlarını bildirmiş bulunmaları, mfües- sesemize düşen vazifelerin bir an ezyel ba, garlması lüzumunu işarel eden gayret verici sesler olmuştur.» Umumi müdürden Sonru İktisad | Vekili B. Şakir Kesebir, bir nutuk söy“! lemiş ve demiştir ki; «Devletimizin, dayandığı esas vasıf- lardan biri halkçı olmasıdır. Re. jimimiz, halk için çalışmayı en başlı yazifelerinden saymıştır. yet hükümetleri dalma halka hizmet etmek ve faydalı işler görmekte müf- tehirdirler. Cümhuriyet bu yüksek prensiplere uyarak vücuda getirdiği sayısız eserler arasına bununla bir yenisini ilâve etmiş oluyor. Vakıa bu eser mütevazi bir haldedir. Görünü- şü 250,000 lira sermayeli bir kredi müessesesi olmaktan ibarettir. Fakat hakikatta mahiyeti bu görünüşten daha şumullüdür. İstihdaf eylediği maksad itibarile memleketin muhte Bi iş bölümlerinde çalışan büyük bir kisım vatandaşların kredi ihtiyaçla” Cümhuri. | rini temin etmek gibi bir vazifeyi Üze- | rine almış olan hususi kredi teşkilâ- tanın bir uzvudur. Milf ekonomi hayatında kredinin ehemmiyetini hepimiz biliyoruz. Cüm. huriyet, aldığı kanuni tedbirlerle ve doğrudan doğruya kurduğu veyahud | himaye eylediği milli kredi müessese Jerile bu büyük ihtiyaçı geniş mik- yasta temin etmeğe çalışmıştır. Memileketimizin istihsal, mübadele ve tevzi gibi muhtelif iktisadi saha- larında is gören vatandaşlar kredi ihtiyaçlarını eskiye nazaran daha u- cüz ve daha kolay şartlar dahilinde temin etmektedirler. Yalnız, bunlar arasında küçük sanat ve ticaret isle- rile uğraşan ve küçük krediye muh- taç olan bir kısım vatandaşlarımız bu kolaylıklardan diğerleri kadar istifa- de edemiyorlardı. Vakıa memleketin muhtelif yerlerinde kendini hissetti- ren bu ihtiyaçı tatmin için bazı kre- di müesseseleri kurulmuştur. Fakat bunlar menabi azlığı ve mürakabe kifayetsizliği gibi sebeplerle tam mu- vaffak olmuş değillerdir. Açık kalan bu ihtiyacın karşılığını yerine getirmek üzere Cümhuriyet tedbir aramış ve 1933 senesinde ka- bul edilen bir kanunla Halk Banka- sı ve Halk Sandıkları teşkiline karar verilmiştir. Bu kanuna göre, memle- ketin bunevi iş sahalarında Halk Sandıkları tesis olunacak ve buna ana banka vazifesini görmek üzere bir Halk Bankası kurulacaktır. Birçok işler arasında bu kanunun tatbiki bu yıla kadar kahil olmamış- far. Ancak, bu senenin beşinci ayında Halk Bankasının oOAnkarada tesisi mümkün olabildi Jizlk Sandıkların kurmak ye en- yakından takih ve mürakübe ©te misir olduğu aninsmeak indir... mek vüzifesile mükellef olan Halk Bankası ilk faaliyeti eseri olarak ta Ankarada bir sandık teşkti etmiştir. Bugün, gene bankanın ikinci faali- yeti eseri olarak İstanbul Halk San- dığını açıyoruz. Henüz sayısı ikiden ibaret olan Halk Sandikları tedricen geniş bir kredi şebekesi halinde memleketin her tarafına yayılacaktır. Bu mües- seseler, küçük sanat ve ticaret ile uğ- raşan vatandaşlara, küçük esnafa, sıkıntıdan kurtulmak için az, fakat, kendileri için büyük sayılabilecek kredi bekliyen halka, müracaatların- da daima yardım elini uzatacaklar- dır. İstanbul Halk Sandığı, hazinenin yardımı ile Ziraât Bankası, İstanbul vilâyeti idareli hususiyesi, İstanbul belediyesi, İstanbul ticaret ve sanayi odası tarafından tesiş edilmiş bulu- nüyor. Banka, ikinci sandığını açmağa muvaffak olduğundan dolayı takdir ve huzurunuzda (oOmmüdürüne tebriklerimi beyan ederken, böyle hü- yırlı bir işte Halk Bankâsına yardım- da bulunmuş olan Ziraat Bankasına, İstanbul vilâyeti idarei hususiyesine, İstanbul belediyesine ve ticaret oda- sına ayrica memnuniyet ve teşekkür- lerimi bildiririm. Muhterem Başvekilim Celâ) Bayar, bü kredi teskilâtına atfettikleri büyük ehemmiyetin bir ifadesi olarak ken- dileri bizzat bu açılışa riyaset etme- ği tasmim etmişlerdi. Fakat fazla meşguliyetleri buna imkân veremedi ği için emirlerile bu vazlleyi ben Ha etmiş oluyorum. Atatürk devrinin her sahada oldü- ğu gibi milli ekonomide de bize ka- zandırdığı feyizleri bu münasebetle derin bir minnetle anarak bu feyiz- leri temin eden ve arttıracak olan büyük Rölsicümhurumuz İsmet İn- önüne sonsuz saygı ve bağlılık hisle- rimiz içerisinde, deruhte ettiği vazife- yi başarması temennisile İstanbul Halk Sandığın: açar ve sandıkla mü- nasebette bulunacak vatandaşların da daima faydalı neticeler almaları- ni temenni eylerim.» Bundan sonra İktisad Vekümiiz, vermeye 10 lira yatırarak ilk muame- Jeyi yapmışlardır. italyan gazeteleri (Baş tarafı 1 inci sahifede) Gazeteler, 19 uncu asırda İtalyan- ların külliyetli miktarda 'Tunusa hiç- rel ederek bu memlekete iktisadi. kültürel ve sosyal bakımdan müessir bi rsurette nüfuz etmiş olduklarını yazmaktadırlar. «Fransa deniz aşırı toprak- larından bir karış dahi yer kaybetmiyecektir. » Paris 16 (A.A.) — Senato Hariciye komisyonu, bügün öğleden sonra B. Bonnet'yi dinlemiştir. Nazırın Fran. sız dış politikası heyeti umumiyesi hakkında verdiği bu Izahat üç buçuk saat sürmüştür. B. Bönnet, Fransanın deniz öşiri topraklarından bir karış dahi yer kay- betmiyeceği hakkındeki beyanatını tekid etmiş ve bu beyanat ittifakla tasvip edilmiştir. B. Pier Laval, general Frankoya mu- hariplik hakkının tanınması ihtime- inden bahsetmesi üzerine, B. Konnet bunun halen İfa edilmemiş olan şart lara bağlı bulunduğunu bildirmiştir. Bu hususta yapılan müzakerelerden çıkarılan neticeden komisyon ekseriye- #inin Akdeniz anahtarını - vermeğe | ve «Yapmak biraz daha * AKŞAM Harici siyasetin destekleri nelerdir (Baş tarafı 1 inci sahifede) gösterirlerken ben de Türkiye harici siyasetinde tasarrufun büyük mevki ini size kısaca tahlil etmeğe çalışaca- ğım. Bir milletin dış cephesindeki ik miyeti, kendi medeni seviyesi, faziletleri ve maddi My ve li tile ölçülür. Harici siyasetin destekleri işte bu üç mefhumda mündemiçtir. Medeni İnkişaf, Türk milletinin kendine gaye ittihax ettiği bedeflerden birini, hat- ta başlıcasını teşkil eder, Medeniyetin milli bünyeye intiba- kı ancak derin bir azim ve iman için- de çalışmakla ele geçirilebilir bir ni- mettir. Bu medeniyet o hedeflerine doğru yükseliş, in tanzimi de ve yarının çalışma kabiliyetini bugünden hazır- Mmakla mümkün olabilir, Sayin tan- zimi, istikbalin hazırlanması da an- cak şuhsi lasarruflarin yarattığı mint tasarrufla yapılabilir. Günü gününe yaşamak ancak ali- sinden emin olmayan milletlere yakı.. $an bir yürüyüştür. Türkün yilce is- tikbali önünde bugünkü hayatımızı ona lâyik bir hale getitmekle ve o is- tikbali hazırlamak için yaşayışımızı tanzim etmekle müketlef * bulunuyo- TUZ. Türkün milü faziletleri, esasen ha- yatı metodla tanzime en müsait olan vasıfları ihtiva eder. Türk, kahraman» dır. İdbar karşısında metin, ikbal önünde mütevazidir. Türk, ailesine düşkündür. Türk ;hemcinsini Sever, cemiyet hayatı içinde yaşamağa #zâ- mi liyakat gösteriş bir millettir. Ta- sarruf, bu Taziletlerin inkişaf ve te- karrür âmilidi! Şimdi, bu vasıfların yanında ve on- Tarla beraber oldukça bir kat daha ehemmiyet iktisap edeti kudret ve kâ- biliyete geliyorum. Aziz yurtlaşlırım, Milletlerin itibarı, demin söyledi- ğim yüksek vasıflarını yarında bir de «Yaparım» o dediğini «Yapabilmek», istediğini. «Yapmağa mecbur olmamaku imkânlarile ölçülü- yor. Sulh refah ve saadet kaynağıdır. Bu kaynağın ise en müessir müdafaası- nın kuvvet olduğunu unutmamak icap eder. Asil milli fazilet odur ki kuv- vet ve kudreti, sulha ve refaha mes- net ittihaz edebilecek bir rüh yüksek- liğini ifade eder. Bu yükseklik ise Türk milletinin bizzat kendisidir. Türk milleti tasarrıfun me kadar feyizli bir kuvvet kaynağı olduğunu, ilhassa cümhüriyet rejimi zamanın. da, pek İyi anlamıştır, Kazandığını her gün yiyen, yarın. ki hayatım tesadüfe buğlayan, yarın- Ki tehlikeleri gözlerini kapayarak gör. memeye çalışan millet bir gün bu intizamsız hayatlarının pizyesini ö- derler, Tasarruf, inkişaf ettikçe kuvvet menbaları inkişaf öder, harici siyaset kuvvetlenir, sulh temin olunur, refah artar, saadet umumileşir., .Cümhuriyet, Türk milletine on beş senelik sulhu bili temin ettikten ve atinin sulh âmillerini de hazırle- dıktan sonra bugün artik bir müsg- lemet havası içinde hayatımızı tan- zim etmenin, tasarrulu bilmenin ve sevmenin yarını tasarrufla, yâni me- todla hazırlamanın zamanı geldiğini söylemeğe hak kazanmıştır, Yarın çocuklarımızı koruyaca| i- Ielerimizi yıkılmaktan kurtaracak ve artık ebediyet için yükselen başları- mızı eğdirmiyecek çarelerin peler ol- duğunu hepimiz gördük ve öğrendik. Artık bugün biliyoruz ki fabrika, yol siyaseti, su siyaseti, makine, zira- at, imar, ilmi yükseliş, ticaret ve bun- arın hepsinin aziz koruyucusu olan büyük ordumuz yarınm menbalarına muhtaçtır. Bu ihtiyacı yalnız tasarruf temin edebilir, Milet tasarruf ettikçe bürisrn hepsi ilerler, ve yine milletin tasarruf kabiliyeti bunların ilerlemesile & lar, Tekrar ediyorum, tasarruf büyük bir kuvvet kaynuğıdır. Tasarruf mevzuunu, size harici cm- niyetin dayanması lâzım gelen Kuv- vetli unsurlârdan biri olarak güster- meğe çalıştım, Bilhassa işaret etmek isterim ki Türk milletinin meykdi git- tikçe hızımı artıran tasarrufla her gün miükeeinekikedisim Km A MM Partide dünkü toplantıda Sular idaresi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bundan - sonra - bütçe encümeni mazbatası okundu. Bütçe encümeni, idare heyetinin yeni sene. bütçesini kabul etmekle beraber Halkevlerine ayrılan on beş bin Jirayı kâfi bulmı- yarak kültür ve sosyal sahalarda bü- yük rolleri olan Halkevlerinin çalış- malarını arttırabilmeleri için tahsi- satın arttınlması için - Genyökurul nezdinde teşebbüste Minika istiyordu. Bundan sonra Parti İlçe (kaza) kongreleri tarafından kabul edilen 939 - 940 bütçesi de okunarak kabul ve Lasdik edildi. Dilek encümeninin raporu okundu, Bu rapora su İşinden başlamıyordu. Raporda hülüsuten deniyordu ki: «Adaların su işi hayali ve mühim bir eksikliği ifade etmektedir. Halli lâzım bir iştir, Uzun zamanlardanberi hal- ledilemiyen adalar su işinin önü- müzdeki yılda müsbet bir şekilde hallini istiyoruz.» Bundan başka diğer kazalarında su ihtiyaçlarının temini işlendikten sonra Terkos suyunun mikdarının son senelerde arttırılmasına ve içile- cek hale gelmesine binaen tesis mas- rafinm ağyüğ nisbetinde serin bazı semtlerinde 'Terkostan İstifade edilemediği ve hamamların su mese lesini ballelmek lâmm geleeeği ve halkın temizlenmesi için hamam üc- ellerinin tenzil edilmesi de temeni yordu. Adalar delegesi Avni Yağız söz ala- rak dedi kl: — Su işi hayat! ehemvaiyeti halz- dir. Terkosun belediyeye intikalinde bir kâr temin etmek gayesile hare- ket etmedik. Belediye bunu âmme hizmeti müessesesi addetmiş, hattâ & bütçesine yalniz bir lira irad ölârak konmuştu. Su mü€ssese- sinin obaşında bulunan arka» daş bugün yununızda murahhas olarak bulunuyorlar. Geçen sene ş6- hirde başlıyan bir hastalık karşısın- da mıntakalarda içtimai yardım ba- kımmdan paramızı. ve teşkilâtımızı seferber ettik. Bu mücadelede su çök mühimi bir rol oynuyor, sular müdü- Tü arkadaşımız bize Izahat vermelidir. Başkan Vekili Refik Ahmed S&- vengil Avni Yağızın ortaya bir müza- kere usulü attığını ve raporün kısım kısım mi,'yoksa tamamile okunduk- tan sonra müzekeresi mi muvafık olacağını sordu. Kısım kısım müzakeresi kabul eğil- diklen sonra sular İdaresi müdürü B. Ziya söz alarak dedi ki -— Dilek eneümeni raporunun başında Biz, ade- Adaların suyu meselesi geliyor. lara su temin etmek üzere kongreye e mahalli kararlara tabi olarak meşgul ol- duk. Hattü geçen sene yâz mevsiminde ya mahalli surette, yahud hariçten getirtmek sureğile su temini için ledkikat yaptık. Büyükadedn 110, Heybelindada da 115 metre derinliğine kadar İnerek arteziyen in sondaj yaptık. Ancak bu- bariâi Bu suretle mevzii oları mağa imkân olmadığını anladık; müte- hassıslardan da bunu teyid edici raporlar aldık. Adaya hariçten su getirmeği düşün. faka: yaptığımız tedkikler ve Bi yüks duk, Hariçler su getirmek için etüdler yapıyoruz. Bir natise alınes lar suyunun temini İçin tatbikata geçile- ceğinden şüphe yuktur.e B. Ziya bundan sonra fakir halk için yapılan ucuz tesisat tarifesinin 17 Kânunuevvel 1938 Parti kongresi dün müzakerelerini bitirdi i müdürü B. Ziya Erdem izahat veriyor abone temin edildiğini söyledi, B. Ziyanın bu izahatından da an- laşılıyor ki yıllardan beri bir türlü halledilemiyen adaların su mesejesi henüz müsbet bir safhaya girmemiş” tir. Adalar, hususile Büyükada yalnız memleketimizin değil, dünyanın en kıymetli tabiatin bütün lütuflarna mazhar olmuş bir köşesidir. İstanbu- Jan bü müstesna semtinin bü terakki asrmda susuz kalması çok yazıktır. Adaların su meselesinin biran evvel ballini yeni vali ve belediye reösk miz Dr. Lütfi kındarın himmetinden bekliyoruz, Bundün sonra Beykoz özasındai Şeref Yaşsr Süz alarak Elmalı suyu- nun Kanlıcaya geldiği halde Beykoza gelmediğinden bahsetti. Encümen mazbatasının okunmasına devâm edi lerek sıhhat, ışık, ziraat. kültür, içtimei, Halk işleri okundu Bu esnada Beşiktaş murahhasla- rından biri Halkevlerine konan vad- yolar için ya kiç para alınmamasını, yahud Ga tenzilât yapılmasını istedi. Bundan sonra Kartal âzssından Şerefeddin Kartal Çimento fabrika sından İstanbul belediyesinin aldığı varldatın Karts! bölediyesine terkini istedi, Avni Yağız buna cevap verdi ve Mmukaveleye aid hususların değişemir yeceğini, ancak icab ederse Kartalın imân için yardim * yapılabileceğini ilâve ettt, Üsküdar âzasından Vahdet Peker söz alarak Üsküdarın çok ihmal edil- diğini şehirin imarı mevzuu bahsoldu- Şu bir rada Valinin nazari dikkatini celbederek Üsküdarın İmarını temön» ni etti. Başkâ söz ölan olmadığından die Jeklerin alâkadar makamlara ve Par- tinin yüksek makamına arzedilmesin& karar verildi. Bu dilekler arasında Beykoz kazası, Parti Ocak teşkilât nır lâğvı ile ocaklarda birer halk kü- tüpbanesi teşkilini istiyordu. Bu da Parti büyük kongresinde müzakere edilecektir, Birinci celseye bu suretle nihayet verildi. İkinci celse gene Refik Ahmed Se vengilin velsliği altındı toplandı. Gizli rey ie ilyökurul seçimi yapıldı. 62 kişinin reye iştirak ettiği ve müt- tefikan aşağıdaki zevatın yeni idare heyetine seçildikleri anlaşıldı: Asli âzalar: Yüksek muallim mek- tebi müdürü Hâmid, Üsküdar tram- vayları müdürü İbrahim Kema! Bay- burat, Galib Bahtiyar, Doktor Nu- reddin Ali, Ref: Bayar, Şehir meclisi âzasından Aziz Ak, Merkez Bankasi İstanbul şubesi müdürü Nedim Ersolş Bayan Hasene Ilgar. Yedekler: Mithat Nemli, Hasan, Doktor Ömer Vasfi, avukat Faruk Dereli, bayan Lâhika Manyas, Tevfik Amca, Ferid Hamal, Süruri. Bundan sonra büyük kurultaya iştirak edecek beş asli, beş yedek oni delege seçildi ki şunlardır; / Asliler Bayan Faide Esendal, Pro fesör Hayrullah Diker, Naci Ali Me ralı, Ferid Hamal, İbrahim Kemal, Yedekler: Halil Hilmi, Mekki Hik- met, Hâşim Refet, Cevdet, Doktof Turhan. Bundan sonra büyüklere tazim tek grafı çekilmesi hakkında bir takrir okundu ve telgraflarm çekilmesi yeni idare heyetine havale edildi. Reis, tuznamede müzakere eri başka bişey Olmudığından ev cek