16 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Dün Geceki ve Bu Sahahki Efaberler Hatay hükümet reisi bazı şayialar hakkında heyanatta bulundu Iskenderunun Türkiyeye ilhakı ve Hatayın diğer kısımlarının Suriyeye terki hakkındaki haberlerin doğru olmadığını söyledi Antakya 15 (A.A) — Hatay hükü- met reisi Abdürrahman Melek D. N. 'B. ajansı muhabirine beyanatia bu- İunarak İskenderun limanının Tür- kiyeye İlhakı ve buna mukabil Hata» yın diğer kısımlarının Suriyeye terki- ne dair Ankara - Paris ve Şam âra- sında müzakereler cereyan ettiğin- den haberdar olmadığını söylemiş ve demiştir ki; «Gazeteler tarafından bu bapta işan edilen haberler doğru değildir. Hataydaki Türk ve Fransız askeri kı- İaatının geri alınması için Ankara ile Paris arasında yapılmakta olan mü- zakereler henüz bitmemiştir. Yapıl- makta olan kışlalar da gösteriyor ki askeri kıtaatın ye bilhassa Türk kıta- atının yakın bir âtide geri alınması beklenmemelidir. Cenevre mukavelesi hilâfına olarak Suriye, Hataydan giden mallara güm- rük resmi koymuştur. Bundan dola- yı Hatay hükümeti de Suriye malları- na ithal resmi koymayı derpiş ediyor, Hatayla Türkiye arasında serbes mübadele rejimi mevcuddur. Türki- ye yakında Hatay statüsünün kendi. ne verdiği hak mucibince, İskende- run limanının tevsi ameliyesine baş- hyacaktır. Mevzuubahis olan şey bir harp limanı değil, bir ticaret limanı- dır. Italyaya göre Akdenizde statüko ne demektir ? Italyan mahafili statükonun milletlerin dinamizmine uyması lâzım geldiğini söylüyor Paris 14 — 'Terops gazetesinin Ro- ma muhabiri bildiriyor: Romadaki İngiliz mahafiline göre, B. Chamiber- Jain ve lord Halifaks ile B, Mussolini arasında cereyan edecek olan konuş- malarda siyasi ufuk tedkik edilecek- tir, İngiliz - İtalyan itilâfının tatbik mevkiine konmasına teallük eden ve | Afrikada hududların tâhdidine, Ak- deniz için İki devlet arasında askeri ve bahri malümat teatisine dair olan meseleler, hususi komisyonların eline tevdi edilecektir, İtalyan - Fransız münasebatı ve İs- panya meselesi müzakerelerin mihve- rini teşkil edecektir. İtalya, İngiltereden Franko için mu- hariplik hakkını koparmâğa çalışa- Cak, İngiliz nazırları da Akdenizde Türk - Yunan dostluğu Yunan kralının Paristeki mühim beyanatı Yunan kralı ikinci Jorj, Londrada da İntransigeant gazetesinin mu- harririne şu beyanatta bulunmuştur: Son otuz sene zarfında son derecede karışık olan vaziyet ve hallere Balkanik demek âdet, edinilmişti. Bizim yarım ada- mız, daimi Ve tehlikeli bir karışıklık men- bas, sulh işin ebedi bir tehlike telükki edi- | lirdi, Bu müddet zarfında bütün vaziyet tamamile değişmiştir. Burünkü vaziyette manzaramız nedir? Ben öyle zannediyo- | rum ki, şimdi biz başkalarına bir çok mok- talardan nümunsi imtisal olabiliriz. Ara- muzdaki meseleleri ve ihtilâfları sulh per- verane bir şekilde halletmedik mi? On beş sönelik bir menfa hayatından | sonrü Yunanislana döndüğüm zaman 450 | senedenberi devam edegelen Türk - Yu- | nan düşmanlığının eski çehresini zihnime | hâk etmiş idim, Bir Türk We bir Yunanlı karşılaştıkları #aman ilk hareketleri bi- çaklarına veya tabancalarına davranmak olurdu. i Bugün naml yaşıyoruz? Diyebilirim ki, Türkiye le hududumur artık askerler ta- | l rafından muhafaza edilmiyor. Hattâ daha | İleriye giderek Bulgarlar İle anlaştık. Se- lânik itilâfı, harbden beri devam eden bu resmi düşmanlık devrine bir nihayet ve- rilmiştir. Bazılarının imkânsız telâkki et- tikleri bir şey şimdi bir emrivaki olmuş- tur, Komşularımız Bulgarlar, Balkan bir- iğinin uzrudurlar, Son buhran esnasın- &n yarım adamizda hepimizin hemfikir olduğumuzu ispat ettik. Biz 70 milyonluk tek bir millet teşkil ederiz. Eğer harbi dü- günmek lâzım gelire (beş milyonluk bir ordu çıkarabiliriz. Yeni kambiyo müdürü Ankara 15 (Telefonla) — Cümhu- riye Merkez bankasi kambiyo şefle- Kia Bülend esk ie ma nüdürüğü statükonun 16 nisan 1938 tarihinde olduğu şekilde muhafazasını müda- faa edeceklerdir, Statüko meselesinde, görünüşe göre, İngiliz ve İtalyan tezleri arasında dö rin ihtilâflar belirecektir. İtalyanın tezi şudur: Her nevi statüko, millet. lerin hayatında beliren derin kuvvet- lerin tesirinden: âzade kalamaz, Bina- enaleyh statükonun manası yek- nesak bir formül ile ifade edilemez Tarih yalnız muhafazakâr değil, fa- kat teceddüdeü de olmak lâzımdır. Şimdi Akdenizde statüko sarkta ve bilhassa Filistin ile Mısırda vaziyetin isbat edeceği veçhile, kısmen inkişaf halindedir. Başka bir tabirle İtalyan tezine göre, statükonun, milletlerin dinamizmine uyması lâzımdır, Fransa - Suriye muahedesi | Bazı mebuslar muahedenin tasdikine itiraz ettiler Paris 15 (A.A) — Âyan hariciye encümeninde Bergon ve Haye, Fran- sız - Suriye müahedesinin tasdikine | itiraz etmiştir. Bergon bu muahedenin tasdikinin şimdi mevsimsiz olduğunu. söylemiş ve tasdikin tehirini istemiştri, Haye, Suriyede manda rejiminin ve doğrudan doğruya Fransız idaresinin | ipkasında ısrar eylemiştir. Bu iki Âyan âzazının mütalesları Hariciye Nazırı Bonnetye bir mektup- la bildirilecek ve hükümetten sürat- | lebir karar ittihazı istenecektir. Encümen fevkalâde toplanarak Ha- riciye Nazırının yakın şark meseleleri hakkındaki izahatını dinliyecektir. Sıhhiye Vekâleti memurla- rına verilecek ikramiyeler Ankara 15 (A.A.) — Aldığımız ma- ! Iümata göre, Sihhat ve İçtimai Mua- venet Vekâleti, 30 yıl hizmet mukabi- li Vekâlet memurlarına verilecek ik- i ramiyeler karşılığı olarak hususi ida- i reler bütçelerine lâzım gelen tahsisa- tın konulmasını miştir, İngiliz kabinesinde tadilât yapılacak Londra 16 — Star gezelesine göre B. Çambörleyn, yil başından sonra ka binesinde tadilât dit yapacaktır Yeni İsviçre reisicümhuru 1 16 —B. der eke federal yur vilâyelerden iste- ye Sıvas Erzincan hattının açılması münasehetile Reisicümhur Nafia Vekilini ve hükümeti tebrik etti Ankara 15 (A.A.) — Sivas-Erzincan demiryolu hattının işletmeye açılışı münasebetile Nafia Vekili Ali Çetin- kaya ile Relsicümhur İnönü arasında" aşağıdaki telgraflar tenti olunmuştur: Reisicümhur İnönünün yüksek huzurlarma Bugün en müsait bir hava ile tren- lerimiz muayyen saatte Erzincana vardı. Hattın açılma törenini Erzin- can halkının ve civar vilâyet heyetle» rinin iştiraklle ve milli tezahüratla yaptık. Türk milletinin yapıcılık kud: retinin bu en parlak ve tarihi eserinin azameti önünde bir milletin hayatın- da vusulü mümkün olan en büyük saadet mertebesini idrak halinde bu- lunan Erzincan halkı en derin bir mil di vecd ve İsliğrak içinde mesörret yaşları dökerek cümhuriyete ve şahsi devletlerine has olan şimendifer si- yasetinin bu mesut neticelerine karşı bipayan minnet ve şükran hisleri izhar eylemiştir ve bunu yüce makam- Jarma arz ve iblâğa tavassut etmekli- gimi istirham etmişlerdir. Keyfiyeti ve bu mesut hâdiseyi yük- sek huzurlarına en derin tazim ve sây» gılarımia arzeylerim. Nafia Vekili Ali Çetinkaya Reisicümhurun cevabı Bay Ali Çetinkaya Nafia Vekili, Divrigitakiben- Çankırı 13/12/938 Erzincan hattı- nin açılması münasebetile sayın hal- kın hakkımda gösterdikleri yüksek ve samimi hisleri bildiren telgrafınızdan pek mütehassis oldum. Sevgi ile te- şekkür ederim. Demiryolunun Erzin. cana ulaşması yurdumuzu demir ağ- larla örmeği azmetmiş olan cümhuri- yet hükümetinin yeni ve kiymetli bir muvaffakiyetidir. Bu vesile ile sizi ve hükümeti tebrik eder ve mütemadi başarılar. dilerim; Reisicümhur İsmet İnönü Devlet şürası teşkilât kanunu Teşkilât genişliyeceğinden yeni bir tahsisat projesi hazırlanıyor Ankara 15 (Telefonla) — Devlet şürası teşkilât ve vazifeleri hakkında. ki kanun projesinin müzakeresine Meclisin yarınki (bugünkü) toplantı- sında devam edilecektir. Öğrendiğime göre hükümet bu ka- nuna mütenâzır olmak üzere devlet şürası bütçesine munzam olarak ye- ni bir tahsisat kanun projesi hazırla- maktadır. Devlet şürası teşkilât ve vazifeleri hâkkındaki projenin kanunlaşmasın- dan sonra devlet şürasınm teşkilâtı genişiiyeceğinden hazırlanmakta olan yeni proje İle bu genişlemeden husu- Je gelecek masraflar karşılanacak- tar. Yeni teşkilât kanununun tatbika konması devlet şürası bütçesinde se- nede 70-80 bin lira kadar bir fazlalık husule getirecektir. Amerikanın “ Berline notası Irkçılık kanunlarının Amri- kan tebaası yahudilere tatbik edilmemesi istendi Yaşington ME — Hariciye müsteşarı, Amerikannı Almanyaya kati mealde bir nota gönderdiğini gazetecilere beyan etmiştir. Amerika bu notasında Ak manyada oturan Amerika tebaası Ya- hudilere ırkçılık kanunlarının tatbik edilmemesini istemiştir. İktisad ve Gümrük Vekilleri İstanbulda Ankara 15 (Telefonla) — İktisad Vekili B. Şakir Kesebir ve İnhisarlar Yeki 3. Rana bu öy ekspresle Ispanyada hükümetçilerin vaziyeti çok güçleşmiş Limada toplanan Amerika devletleri konferansı tavassuta hazırlanıyor Paris 15 (A.A.) — Cümhuriyetçi İs- panyadan gelen haberlere göre, Relsi- cümhur B. Azana, İspanyanın son de- rece nazikleşmiş olan vaziyeti hakkın- da istişarede bulunmak üzere Cor- tes'lerin nüfuzlu âzasmdan sosyalist- lerin şefi B. Besteiro'yu Valânsiyadan Barselonaya celbetmiştir. B. Bsteiro, Cümhuriyet ordusunun galebe çalmasının artık mümkün ol- madığı kanaatini gizlememiş ve mü- tareke talebi için Burgos hükümetile münasebata girişecek bir milli birlik kabinesi teşkil edilmesi teklifinde bulunmuştur. Madridâe mahrukat fikdanı hisse- dilmektedir, Halbuki kışın pek soğuk olacağı anlaşılmaktadır. Havayici za- rTuriyeden olan emtia gitgide madir- leşmektedir. General Minja, B. Neg- rine bu şerait altında mukavemetin kabil olamıyacağını bildirmiştir. Diğer taraftan ordunun birçok ge- neralleri arasında nokai nazar ihti- Otobüs ve Surp Agop işleri Şürayı devlet, fen işleri mü- dürile varidat müdürünün de | muhakemelerine lüzum gördü! Ankara 15 (Telefonla) — Otobüs işlerindeki yolsuzluklardan dolayı sa- bik İstanbul valisi Muhiddin Üstün- dağ ile muavini B. Ekrem hakkında devlet şürası umumi heyetince veril. miş olan lüzumu muhakeme kararı bugünlerde temyiz mahkemesine sev. kedilecektir. Ayni meseleden dolayı İstanbul be- lediye fen işleri müdürü B. Hüsnü ve varidat müdürü Neşetin de lüzumu muhâkemelerine karar verilmiştir. Hâdisede alâkalı gösterilen diğer 7e- yat meni muhakeme kararı almışlar. dır. Şürayı devlet mülkiye dairesinin Surpagop mezarlığı yolsuzluğundan dolayı Muhiddin Üstündağ hakkın- da da verdiği lüzumu muhakeme ka- rarı bugünlerde şüra ümümi heyetin- de gör üşülecektir. Bağlarda ko “komplo Bazı mühim şahsiyetler tevkif edilmiş Bağdad 15 (A.A.) — Devletin em- niyetine karşı komplo yapmak suçun- dan tevkif edilen şahsiyetler, 937 se- nesi temmuzunda öldürülmüş olan general Bekir Sıtkının yakinlerinden- dir. Bunlar, evlerinde mevküf bulun- maktadır, Arslarında sabik müdafaa nazırı Mahmud Şeyh, general Bekir Sıtkının sabık yaverisyüzbaşı Ali Halis, sabık Londra ataşemiliteri albay Şakir var- dır. Baroya mensup beş kişi de mev- kuf bulunmaktadır. Reisicümhur Roma büyük elçimizi kabul etti Ankara 15 (Telefonla) — Birkaç gündenberi şehrimizde bulunan Ro- ma büyük elçisi B. Hüseyin Ragıp bu gün Reisleümhur İnönü tarafından kabul olunmuş, büyük elçi Reisleüm- hura tazimlerini sunmuştur. B. Hüseyin Ragıp bu akşamki eks. presle Romaya müteveccihen hareket etmiştir. B. Münir Nureddin Selçuk pazartesi akşamı Ankara radyosunda bir konser verecek Heber aldığımıza göre, bay Münir Nureddin Selçuk vuku bulan davet üzerine Ankaraya gitmiştir. Kıymetli sanatkâr önümüzdeki pa» zartesi akşamı saat 8 İle 9 arasında ret gö bir konser vere- lâfları çıkmış ve bu yüzden tahaddüs eden münakaşaların aleni bir sekil almış olduğu öğrenilmiştir. Amerika devletlerinin tavassutu Vaşington 15 — Lima şehrinde top- Tanmakta olan Amerika devletleri kon- feransının İspanyada iki muharibe tavassut teklif edeceği söyleniyor. Frankocuların taarruz hazırlığı Lizbon 15 (A-A.) — İspanyol Fran. kist makamları, ordunun yakinda ya- pacağı taarruzu çok gizli tulmakia ve bu sebeple sıkı tedbirler almış bu- Tunmaktadır. 7 kânunuevveldenberi İspanyol - Portekiz hududu kapalıdır. Yalnız diplomatik pasaportu hamil bazı yolculara istisnai surette hududu geçmek müsaadesi (o verilmektedir. Frankist İspanyol gazeteleri de Porte- kize gelmemektedir. Mütekaid, dul ve yetim maaşları “Altı ayda bir yoklama usulünün kaldırılması düşünülüyor Ankara 15 (Telefonla) — Tekaüd kanunu .mucibince maaş alan müte- kaitlerle dul ve yetimler altı ayda bir yoklamaya tabidirler. Bu yoklama masş sahipleri için bir Küet teşkil etmektedir. Maliye Vekâleti bu külfeti mümkün olduğu kadar hafifletmek çârelerini araştırıyor. Öğrendiğime göre Vekâlet, maaşını bizzat alan mütekaitlerin fotoğraflı nüfus kâğıdı göstermek şartile yokla- madan istisna edilmelerini kararlaş- tırmıştar. Ayni kolaylığın yetimleri dullar hakkında da tatbiki için tetkikler ya- pılmaktadır. Tetkikler bittikten sonra tekaüd kanununun yoklamaya ait maddelerini tadil eden yeni bir kanun projesi hazırlanacaktır. Ingiliz z kredisi İki yeni şeker fabrikasının in- şası için arttırılacağı söyleniyor Karabük - fabrikalarını inşa - edil- mekte olan Brassert firmasının umu- mi mümessili B. Kerlinski dün An- karadan şehrimize gelmiştir. Kendi- sine şirket başmühendisi B. Edwards da refakat ediyor. B. Karlinski Anka» rada hükümet erkânile temasta bu- Tunmuştur. «Tan; refikimize göre bu temas- larda memleketimizde yeni iki şeker fabrikasının İnşası, ve bu fabrikaları inşa etmek ve zirai malzeme ve ma- kineler almak için kredinin tezyidi görüşülmüştür. B. Karlinski yarın akşam ekspres le Londraya giderek Ankaradaki te- masları hakkında izahat verdikten sonra tekrar. Ankaraya dönecektir. Valimiz arzu ettiği zaman Ankaraya gidebilecek Ankara 15 (Telefonla) Dahiliye Ve- etinde cari olan usule göre valilerin Ankaraya gelebilmeleri için vekâlet- ten izin almaları lâzımgelmektedir. Haber verildiğine göre Dahiliye Vekâ- Jeti İstanbul valisi B. Lütfi Kırdar bu usule riayetten İstisna etmiştir. B. Lütfi Kırdar arzu ettiği zaman Ankaraya gelecektir. İskenderun limanının tevsii Antakya 16 — İskenderun limanının) tevsii için tedkikat icrasına memu” olan Türk komisyonu mania buraya gelmişlerdir...