4 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

4 Kânunuevvel 1938 AKŞAMDAN AKŞAMA Kitap sahasında karşılaştığımız güçlükler Ötedenberi defalarla ve muhtelif yerlerinden dokunduğum mevzuları, bir kere daha hülüseten tekrarlamak zamanıdır, sanıyorum. Belki de, âti- de yine ısrar etmek, inadia yazmak; yazmak lâzimgelecek... Emelimiz ta- Hakkuk edinceye kadar... Zira, onlar- siz olamıyor... Her ne yapmağa kalk- sak, noksanlarını hissediyoruz. Ana kitaplar meselesi... 1 — Lügatların, ansiklopedilerin her çeşiti. 2 — Türkçenin sarf ve nahvi, 3 — Muhalledat nevinden eserlerin bir program dahilinde, itina ile ter- cüme ettirilmesi. 4 — Arap harflerile Türk dilinde yazılmış bütün eserlerin kıymet ifa- de edenlerini tesbit ederek bunları da bir program dahilinde seneden sene- ye evvelâ asılları gibi bastırmak, son- ra da yeni neslin istifade edeceği tarz- da zamanımız türkçesine çevirmek. (Tabii bu ikinci şekilde bazı şerhler, hazifler lâzımdır.) 5 — Türk tarihine esasolan ve dünyanın (o şurasındaki, burasındaki kütüphanelerde mevcut bulunan ki- mi el yazısı tek nüsha, kimi eski bas- kı ve nüshası az eserleri istinsah ede- rek evvelâ oldukları şekilde, sonra da şimdiki türkçeye tercümelerile neşret- mek. hanelerimizde muntazam seriler teş- kil edecek eb'addaki cildler içinde bastırmak. İkinci not: Bu işi talebeye değil, hocalara, âlimlere, ediplere yaptır. mak. Bunlarsız olamaz... Bunlarsız kül tür ebediyen aksak, hattâ imkânsız olacaktır. vak Atatürkün vasiyetnamesinde dil ve tarih sahalarındaki çalışmaları daimi surette mümkün kılacak bir fond vuhur etti. Bir taraftan bu mü- kemmel imkân, diğer taraftan ma- arif bütçesinde kuvvetlendirilecek bir fasıl yanyana gelince, bu mili fari- zaları yerine getirmemizi mümkün kılar, Unutmamalı ki, aradan bir nesil geçecek olursa, yukarıya kaydettiğim 4 üncü noktanın başarılması imkân- sız hale gelecektir: Adetâ bir takım Türk müsteşriklerinin zuhur ederek Arap harflerinin ve Osmanlıcanın ivicacı içinden mânâ, medlâl çıkar- mak için çabalamaları lâzım olacak- tır. Zira, pekâlâ biliyoruz ki, eski harfleri okuyamıyan yeni nesil bu- gün lise tahsilini bitirmiştir; yüksek mekteplerdedir. Arabi, Farisi tahsil €tmemiş olanlar ise, otuxuna yak- Taştı, Her geçen sene, her mecalsiz kalan dimağ, her kalkan cenaze, ma- zideki kültür hazinemizle bağlarımızı biraz daha koparıyor. Bu muazzam İşi başaracakları, on beş yirmi sene sonra artık bulamaz olacağız. Bizden pek daha az imkânlara mâ- lik, maddeten pek daha fakir millet- lerin bile, lügatından, ansiklopedisi- ne, sarfından fercüme külliyatına kadar bir manevi hazinesi teessüs et- miş, duruyor.., Biz, - şayed ecnebi dil bilmiyorsak, şayed bablara, irablara da vakıf değilsek - ne okuyoruz? Okumamız, gittikçe daha yükselme- miz için ne hazırlıyoruz? Böyle bir hamleye bütün milli mü- heyver kuvyetlerimizt seferber ederek başlamamız, ilimle passif tarzda alâ- kadar tabakamızın da okuma, yük- S#lme hevesini uyandıracaktır. Modalar, baştan - münevver sınıf- tan « gelerek hnik tabakalarına doğ» ru yayılır. Bu modayı tesis edebilmek mümkündür. (WA - Nü) a... Edirnede yeni Tarımbaşı kursu Zdirne (Akşam) — Cümhuriyet bay. amında İmtihanlarını vererek köyle» *ki işleri başına yollanan tarım- aşılarını yerine ikinci posta olarak da- Ha. eli köy genci çağrılmıştır. Bunlar da tam bir sene pratik olarak kurs gö- ü ve ada geçen sene km gibi cı Ke süt ülük gibi | r Sabık vali Dün belediye dairesine gelmedi Vekâlet emrine'alındıktan sonra iki gün sıra ile Belediye: dairesinde mektupçu B, Necatinin odasında ken- disine mahsus evrakı tasnif eden €$- ki vali B, Muhiddin Üstündağ dün Belediyeye gelmemiştir. Bazı gazeteler, B. Muhiddin Üs- tündağın vazifesinden ayrılması mü- rasebetile memurlara hitaben bir veda tamlmi gönderdiğini, vilâyet ve Belediyeye aid hesapları (o halefi doktor B. Lütfi Kırdara devir ve tes- lim edeceğini yazıyorlardı. B. Muhid- din Üstündağ başka bir memuriyete nakletmediğine, yahud tekaüd veya istifa gibi bir şekilde memuriyetten ayrılmadığına göre böyle bir veda ta- mimi yapmamıştır. Vilâyet ve Belediye muamelâtının devir ve teslimine gelince: Vilâyete aid şifre miftahi ile bazı mahrem ew rakın muhafazasına ald kasa esasen vali muavini B. Hüdainin *lindedir. Gerek vilâyette, gerek Belediyede pa- İ ra vesaire gibi selefden halefe devir Birinci not: Bütün bunları, kütüp- ve teslimine ihtiyaç görülen .bir vazi- yet olmadığından yazifesinden ayrı- lan B, Muhiddin Üstündağın da ye- ni vali. Dr, B. Lütfi Kırdara devir ve teslim edeceği bir muamele yoktur. Vali muavininin nakli meselesi Vali muavini B, Hüdalnin Dahiliye Vekâletinde şube müdürlüklerinden birine tayini hakkında da resmi bir haber yoktur. Bazı gazeteler Beledi- ye iktised müdürü Asım Süreyya, ; muhasebe müdürü Kemal ve mek- tupçu Necatinin de değişeceklerini yanyordu. Alâkadar makamlarca bu haberi teyid edecek hiç bir tebligat yapılmamıştır. Asfalt yollar Babıâli caddesinin inşasına başlandı Belediyenin 500 küsur bin liraya ihale ettiği asfalt yollar arasında Is- tanbul semtinde inşa edilecek yollar- dan Babıâli caddesinin inşasına müteahhid tarafından dün başlan- muştır. Yaya kaldırımların kenarla- rına Burdur taşları konulduğu gi bi asfalt zemini teşkil edecek kırma taşın da döşenmesine başlanmıştır. Maamatih Evkafın açtığı lâğım ba- calarındanı ikisinin bağlanması işi henüz neticelenmemiştir. Buna rağ- men inşaata devam edilmektedir. Yolların inşasını derühde eden müte- ahhid mukavelesine göre bir senede 240 bin liralık yol inşa etmeği teah- hüd etmiştir. Belediye elektrik, ha- vagazı, telefon gibi şebekelerin bağ- lanmaması yüzünden yollârı müle ahhide zamanında teslim edemediğin- den inşaat faaliyeti gecikmiştir. Ma- amafih müteahhid, bu yolları muay- yen zamanında inşa ederek yeni bil teahhura imkân birakmıyacaktır. — — ——— Et narhı Belediye iktisad müdürlüğü narhı ibka etti Belediye İktisad müdürlüğü son zamanlarda yaptığı tedkikat netice. sinde et fiatlerini değiştirmeğe lü zum görmemiştir. Kânunuevvel gir. mesine rağmen havalar soğumadığın- dan hayvan münakalâtı tabii seyrin- de devam etmektedir. Bu itibarla fi- &itlerin değişmesine şimdilik intizar edilmemektedir. Havalar kışladıklan sonra flatler biraz yükselecektir: Bü- nun için de bir ay daha vakıt vardır. Mnamafih İktisad Vkâleti İstanbul et işini Devlet ziraat işletme kurumu teşkilâtile idare etmek istediğinden bu teşkilâtın bu zamana kadar faa liyele geçeceği, naklıyat vesair mas rafları azalacağı için geçen eee 0 tiatlerde bir-yi vü Karilerimizin fikri Mânasız yere değiştiri- len sokak isimleri Geçenlerde bir tanıdığı ziyaret için o Fenerbahçeye gitmiştim. Takriben yirmi beş sene evvel O civarda on sene kadar ikamet ei- tiğim cihetle hayretle gördüm Ki öledenberi Dalyan sokağı diye tanılan sokağın ismi Irıb sokağı olmuş; Bu sokağa muvazi olan çıkmaz bir sokağa da (Şehid Meh- medcik) sokağı ismini vermişler. Cümlece bilindiği veçhile (Irp) başkadır, (dalyon) başkadır. Dal. yan, deniz kenarından itibaren açıklara doğru ağların gerilmesi ve sürü ile yola çıkan balıkların bunların hududu içine girince yakalanması usulüdür. Irıb ise bir büyük ağı açığa atar- lr, sahilden iki kişi ağın iki ucundan çekerler; ve karaya ne çıkarsa onu alırlar. Herkesce ma- düm olan bu isimleri mânasız ola- rak değiştirmek ktmin aklına gel- miş? (Şehid Mehmedeik) sokağı me- selesine (o gelince. Mehmedeik! Vatanın her tarafında kanımı fü- tursuzca döken Mehmedciğe bir çıkmaz sokak ismi veren kimdir? En hajif tabirile bu yeni ismlen- dirmelerde bir hafiflik vardır, Bir de Sürp Agop mezarlığı kar- sısında (Nalband) sokağı vardı. Bu da (Nisbet) sokağı olmuş; bu sokağın Şişli cihetindeki"(Afttab) sokağı da (Üftade) sokağı olmuş. Mânasız bir takım isimleri:olân (Kostantin) vesaire gibi sokak- ların isimlerinin değiştirilmesi: ye- rindedir. Fakat defteri hakani ka- yıdlarını büsbütün altüst edecek olan bu keyfi muameleye nihayet vermek hususundaki ricam hak- #12 değildir zannederim. Matbuatın eski bir emekdarı Eminönünde istimlâk edilen binalar Kıymet yüzünden açılan davalar intaç edildi Eminönüde istimlâk edilen bina- lara tahmin edilen kıymetler yüzün- den çıkan davalar, - biriki tanesi müstesna : inlaç edilmiştir. Belediye, bu kararlara gö istimlâk bodellerini ödeyerek bunları hemen yıktıracak- tır. Yıkılma musmelesine bugünler- de başlanacaktır, Bu suretle bir nu- maralı istimlâk haritasının istimlâk muamelesi intaç edilecektir. İstimlâk sahasının İki numaralı haritasına dahil olan binalarında istimlâk muamelesine esas İtibarile karar verildiğinden Belediye, Emlâk bankasmın bulünduğu «dada ve Eminönü hanının arkasındaki. Seb- zevatçı sokağındaki dükkânların is timlâkine başlanacaktır. Bu dükkân- ların: emiğk kıymetleri tapu ve ma- liye kayıtlarından çıkarılmağa baş- lanmıştır. Bunların sahiplerine bu hafta zarfında tebligat yapılacaktır. İki numaralı istimlâk haritasında- ki emlâkten bir kısmının o istimlâk bedeli, ilk istimlâklerden tasarruf edilen iki yüz kırk bin liradân verile. cektir. Diğer tahsisat da ayrica Nafia Vekâleli tarafından gönderilecektir. Yikılam: emlâk ankazının müteahhid taratmdan Kaldırılması lâzım geldiği halde muayyen zaman. zarfında, an- kazı kaldırmıyan müteahhidlerden her gün için 25'lira ceza alınacaktır. Belediye, ankazı kaldırmıyan müte ahhidlerden bü parayı istemeğe baş- lamıştır. Dört hırsız yakalandı Emniyet direktörlüğü İkinci şube memurları, Muzaffer, Hilmi, Hamdi ve Kemal isimlerinde dört Hırsız ya- kalamışlerdır. Bunlar, şehrin Muh- telif yerlerinde, mühilelif şekillerde harsiz Gi eme ex bulunu- ikmal ŞEHİR HABERLERİ | i Yeni vapurlarımız Ön bir vapur 7,800,000 sterline e yapılacak)" —s Denizbank ile Svan Hunter A Wig- ham Rishiardson İngiliz bahri inşaat firması" arasında anlaşma hasıl ol muştur. Bu firma dört tane Mersin tipi, yedi tane de Bartın tipi olmak, üzere 11 vapur yapacaktır. 2800 beygir kuvvetinde * ve 1500 tonluk Mersin tipi vapurlarından bi- rincisi dokuz ay sonra, 2800 beygir kuvvetinde 900 tonluk Bartın tipi va- purların birincisi de sekiz ay Sonra teslim edilecektir. Birinciyi takiben diğer vapurlar ikişer, üçer ay ara ile teslim olunacaktır. Denizbanka sekiz İngiliz firması teklif yapmış, yukarıda ismi .yazılı olan firma bunlardan en elverişlisi görülmüştür. li vapur Denizbanka 1,800,000 sterline mal olacaktır. Bu para İngil- tereden yapılan kredinin Denizbank emrine verilen iki milyon sterlinlik kısmı ile ödenecektir. Mütebaki tah- sisat Kuruçeşme kömür depolarının inşasına, Galata rhtımının' tevsline ve yeni tersanenin kurulmasına sar- fedilecektir. Pangaltıdaki Oapartımanın yıkılma sebepleri Pangaltıda bayan Minasyana âid ald bir inşaatta vukua gelen inhidam neticesi iki amelenin ağır surette ya- ralanması hakkındaki tahkikat de vam etmektedir. İlk tahkikat sırasın: da beton dökme kalıpların kuruma» dan çıkartıldığı ve bunun inhidama sebeb olduğu tesbit edilmiştir. İnşaatı Idare eden Sarafyan isminde bir müteahhidin sorgu. altına alın. masına lizum görülmüştür. Beyoğlu. hastanesinde bulunan iki yaralının sıhhi vaziyetleri vahame- tini muhafaza etmektedir. Dünkü kazalar Beş kişi muhtelif yerlerinden yaralandı Dün muhtelif nakil vasıtaları ka- gaları olmuştur: Doktor B, Nureddine , âld hususi otomobil Şişliden Harbiyeye gelmek te iken Nevin isminde bir çocuğa çarparak yaralanmisaına şebeb Ol muştur. Otomabil şoförü yakalanmış, Nevin hastaneye yatırı Şoför Münirin idaresindeki otomo- bil Üsküdarda Bağlarbaşında Rüs- tem isminde birine çaıpmıştır. Tramvay şirketi yol çavuşlarından Raşid, Aksarayda bir tramvaydan allarken Fahri isminde birinin ida- resindeki motosiklelin sadmesine üğ- ramış, muhtelif yerlerinderi tehlikeli suretle yaralandığından Ceorratipaşa hastanesine yatırılmıştır. Elektrikçi OReşad'adında birinin kullandığı motosiklet Vezneciler cad- desinde koltukçu Tahir isminde bi- rine çarparak yaralamıştır. Zavallı çocuk Çay zannile sud kostik içerek zehirlendi Balatta oturan. bayan Hamdiye, yanında altı yaşlarındaki çocuğu Ner- min olduğu halde, civarda Sadeddin isminde bir bakkalın dükkânına git- miştir. Bayan Hamdiye öteberi almakla meşgul bulunduğu bir sırada Nermin bir köşede duran çaydanlıkta su ol- duğu zannile ağzına alarak içmiştir. Nermin, bunu içtikten sonra 28 hirlenme üalâimi göstermiş, bayan Hamdiye de derhal polise başvurmak mecburiyetinde kalmıştır. Yapılan ilk tahkikatta çaydanlık- ta sud kostik mahlülü bulunduğu tesbit edilmiş, çocuk fedavi altına alınmakla beraber, çaydanlıktaki su- yun tamamile tesbiti için kimyaha- n derilmesi, lüzum gö neye e , mış, belin kamburlaşmış; hemen he. Sahife 3 İSTANBUL HAYATI Küçük hediye Vapurun alt kat salonunda boynunu uzata uzata oturacak yer araşirırken karşı köşede oturan kır saçlı adamı gördü. Diplerinde beyaz lekeler sırı- tan boyalı saçlarını beyaz lekeler sırı- cudünü gererek sözde belinin kambu- runu düzeltti, Zoraki bir çeviklikle yol. e — Maşallah (YE...) ciğim. Demek sen buradasın? Yahu, insan gelir de birde. fa eşini dostunu aramaz mı? Fakat şu benim hafızamın kuvvetine ne buyu: rulur?” Kalabalığın arasında seni tanı, dim. Ahbabınm elini sıkıp karşısındaki boş yere oturdu. Yaklaşmak ister gibi ileriye doğru eğilirken sırtının kam. buru, kanapenin arkalığına dayanı- yordu. Oturur oturmaz gözlerini kırpa kırpa söze başladı: — Yahu, (M...) ciğim, o kadar de- fişmişsin ki, seni nasıl tanıdığıma hâ- lâ hayret ediyorum. Çok ihtiyarlamış» sın iki gözüm. Saçların tamamile ağar. men gözlerinin feri hile çekilmiş. Öteki güldü: Eh, ne yapalım? Tabiat hükmü. ra ediyor. Yaşlarımız kemale er- di. Cali bir teessürle sözünü kesti: — Evet... Hakikaten öyle. Lâkin sen çok bozulmuşsun, Şu hali görünce, bir gün kendim de ayni vaziyete geleceği» mi düşünerek tüylerim ürperiyor. Ahbabı elindeki gazeteyi yanındaki bayana uzatırken beriki müstehzi bir gülümseyişle döndü: — Ah, af buyurunuz bayan. Sizi ta- nıyamamıştım. Siz de çok değişmişsi- niz. Vah, vah... Bir gün ben de böyle olacağım diye ödüm kopuyor. — Siz de B. (M...) gibi yıpranmışsı. nız. Anlaşılıyor ki, seyahat size yara. mamış. Maamafih bunda yorgunluk. tan ziyade yaşım da tesiri var ya... Ne ise; hediyeden vaz geçtim, bari seya- hatinizin tatlı hatıralarından istifade edebilsek, Kadının çehresinde hiddet alâmet- leri beliriyordu. Çantasını açtı, bir ta» rafı resimli, küçük bir ayna çıkarıp ” karşısındakine uzattı ve asabiyetini gizleyen garip bir tebessiimle murıldan« dı: — Seyahatlerimizde eski dostlarımı. 41 daima hatırladık. Paristen geçerkeli” şu küçük hediyeyi sizin için almıştım, 1” Kıymetli birşey' değil amma, baktık.” ça insana eski günleri hatırlatır, © Cemal Ref; Bir kamyon devrildi Şoför Hamdi ile hamal Isak yaralandı d Dün Şehremini civarihdâ bir'kamü” yonun devrilmesi ve iki kişinin yarda” larshasile neticelenen bir kaza o” Ni muştur. Bir şarap fabrikasına âlt bulunan” ve Hamdi isminde bir şoförün idare-” sinda bulunan kamyon, Topkapı civa«” rında müskirat satan yerlere şarap i tevziatı yaptıktan sonra Galataya dönmek üzere hareket etmiştir. Kam- - yon, Şehreminini geçerek, Çapaya gel-. mekte olduğu bir sırada, her nasılsa arka tekerleği firlayıvermiştir. w Yol, yokuş aşağı olduğu cihetle, t6“ kerleğin fırlamasile müvazenesi bos a zulmuş ve kanıyon bir müddet sürüde lendikten sonra devrilmiştir. 1 1 Bu'devrilme neticesinde şoför Ham» (| di ile, kamyon içinde bulunan hamal İsak müteaddid yerlerinden ehemmi- 4 yetli surette yaralanmışlardır. i “ Hâdiseden haberdar olan zabıta, iki yaralıyı civardaki Gureba hastanesine yatırmiş, kamyon muhafaza âltina alınarak #JAkadar memurlar tarafın dan muayene edilmiştir. Galatada bir cerh İnönü vapuru ikinci kaptanı B. Cihad Galatada bir kahvede oturur. ken Dursun isminde birinin ani-tecas vüzüne uğramış ve bıçakla yaralan» miştir. Vakadan haberdar olan polis, si benisi li