12 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

12 'Teşrinisani 1938 AKŞAMDAN AKŞAMA Atatürke dair vesikaları muhafaza meselesi Bir iskeleye çıktığı, bir istasyona ayak bastığı, bir fabrikayı açtığı s- ralarda, Atatürkün celrafını alan fo- toğrafçılara «Bu kadar da ir'aç et- mek olur mu?» diye sitemli bir nazar. la bakılırdı. Şimdi diyoruz ki: — Keşki hayalanın her anı, değil fotoğrafa, filme alınsaymış. Hattâ sesli filme. Bu derece ilerlemiş bir teknik as. birçokları ancak yazı ile tesbit edil. lediği sırada bile sesi, sade gönüllerde kalmıştır. Eski fotoğraflarının ve matbu şekillerine bakıyorum: Kaç zayi etmiyelim. Bunların muhafaza. sı mühim bir teknik işidir. Amerika. Karın, bugünkü medeniyeti ahlâfa göstermek üzere, yirmi asır sonra açi- lacak bir hatırat kasası yaptıklarını işitmiştik. İçinde ses, filim, kitap ha- linde birçok vesikalar bozulmuyarak gizlenecekmiş. Bu tekniğin benzerile, Atatürkün de, mevcud hatıralarının kopyalarını gelecek Türk nesline, “ve ilk Önderimi- zin kıymetini gittikçe daha fazla tak- dir edecek olan beşeriyete - bırakmağa mecburuz. Onun mozölesine, bunları kapatmalıyız, Bazı ferdlerde, tek nüshalı el yazı- larını, fotoğralilerini gördüm: On kü- sur sene evvel yazılmış, yahud çekil. miş, fakat dolapta, çerçevede gayet usulsüz şekilde muhafaza edilmek yü- zünden daha şimdiden ziyan yüz tut. muş bulunuyorlar. Tarihe karşı mesul olmamak için, tedbiri gün geçirmeden almalıyız, Yapılacak ve derhal yapılacak bir- şey de, birinci Reisicümhurun siyasi, İçtimai hayatı haricindeki hatıraları- ni, istikbalde karışıklığa, -ve başka meşhur şahsiyetlerde görüldüğü gibi- bin bir türlü efsaneye meydan vermi- yecek şekilde tesbit etmektir. Hayatı- nan muhtelif safhalarında beraber ya- şıyanlar bu işi boyunlarına borç bil- melidirler. Hangi rengi, hangi çiçeği, hangi şeh- ri, hangi kuşu en fazla severdi? gibi | suallerin karşılığını öğrenmek bile | onu sevenleri - ve heniz doğmamala- rma rağmen istikbalde sevecekler - son derece alâkadar eder. Bunları doğru bilenler, zamanın tahripkârlı. ğına terketmek hakkına malik değil. lerdir. En ufak teferrüatına kadar her şeyi yazmak, her malümatı ortaya koymak, vazifeleridir. Bunların birçok kalemler tarafından yazılmış olmala- Yı, karşılaşmalarına ve tarihimizi bir vesika bolluğuna nail etmelerine hâ- dim olacaktır. Böylece birikecek eserlerini bugün- kü nesilee takdire nail olanları Ata- türkün mozölesinde saklanmak şar. tile mükâfatlandırılmalıdır. İstanbulun Türkler tarafından fet- hini ecnebi kalemler daha bol bir şe- kilde tesbit ederek, tarihe mal etmiş- lerdi. Ayni şey, Atatürk hakkında va- rid olmıyacaktır. Onun her vechesini Türk vesikalarile âtiye devretmek mükellefiyetindeyiz. (VâNü) enstitüsü: binası inşa ettirecektir. İ(&ge mıntakası Cümhuriyet kız ens- titüsü) adını taşıyacak bu büyük ese- Yin plânmın hazırlaması için Vekâ- letten İstanbulda güzel sanatlar aka- demisi mütehasaslarına emir veril. miştir, Enstitü binası, bütün Ege vilâyet- leri ihtiyacını karşılayacak büyüklük Ve mükemmeliyette olacaktır. Bir tren bir arabaya çarptı, bir kişi öldü Evvelki akşam Edirneden şehrimi- > gelmekte olan posta treni Sinekli “© Çerkesköy arasında içerisinde üç bulunan bir arabaya çarpmış, ez biri ölmüş, di.” ŞEHİR HABERLERİ İstanbul umumi meclisi şehrin teessürüne tercüman oldu Yeni Reisicümhura, Büyük Millet Meclisi reisliğine, hükümete taziyet telgrafları, yeni Reisicümhur intihabı münasebetile de Meclise ve yeni Reisicümhura tebrik telgrafları çekildi İstanbul Umumi Vilâyet Meclisi dün saat 14,30 da toplanmıştı. Vali ve Belediye Reisi B, Muhiddin Üstün- dağ, Meclisi açtıktan sonra ayağa kalktı ve gayet hazin ve kederli bir sesle Atatürkün ölümü “trafındaki drein elem ve tahassürleri şu surette Made etti: «Arkadaşlarım Dündenberi memleketimiz ve milleti- miz uğradığı büyük felâketin kederi. ve Acısı içindedir. Her Türk, hattâ yabancı- lar dahll olarak herkes, Atatürkü kaybet- menin İztırabını kendi varlığının en de- rin ve samimi yerlerinde sarsıntılarla hissediyor. Biz İstanbullulara isabet eden elem hissesi ise daha derin ve daha bü- yüktür. Atatürk büyük tarihi davası ve mien- delesile memleketi kurtardıktan ve tam istiklâline kavuşturduktan sonra çök aey- diği İstanbulu sık sık ziyaret etmiş, imkân bulabildiği kadar uzattığı ikamet ve | buzurlarile şehrimize sonsuz şerefier ka- zandırmış, pek çok güzel hatıralar birak- mış ve büyük iokdâblarından bir kısmını burada yaratmış, bir çoğunu da buradan sevk ve Idare etmiş ve nihayet gözlerini hayata burada kapamıştır. Bu kayıbın acısını yüreklerimizde sımsıkı muhafaza ederken onun büyük Türk milletine bi- raktığı mukaddes .mirası mubafaza et- mekte, onun aştığı inkılâb ve tekâmül yoluna sarsılmaz bir sadakatle bağlan- makta ve dajmi irşağları veçhile Türk milletinin “sonsuz hayatiyetine sarılarak bu kuvveti inkişat etimek hizmetinde bir teşelli bulmaktayız. Türkiye Ctimhuriyeti hükümetinin din neşretmiş olduğu beyanname bize vazife- mizi ve. vâziyetimizi büyük bir isabet, küvvet ve belâğatle mükemmel surette İfade ve ilân etmiştir. Buna uyarak ken- disine ve eserine karşı sarsılmaz surette bağlı kalacağımız Atatürkün büyük ve aziz hatirasına hürmeten beş dakika ayakta hüşü ve süküt teklif ediyorum.» - Muhiddin Üstündağ, bu Hitabeyi yaparken teessiirden sesi titriyordu. Valinin teessürüne herkes iştirak edi- yor, azadan çoğu hıçkırıklarını tuta muyor, her gözde yaşlar görülüyordu. B. Muhiddin Üstündağın teklifi üzerine herkes ayağa kalktı ve beş dakikalık derin bir süküt Meclis sa- Jonuna hâkim oldu. Bundan sonra Mühidâh Üstündağ Büyük Millet Meclisi tarafından 'Tür- Otomobil kazası Bir otomobil bir kıza çarpa- rak ölümüne sebep oldu Şoför Şükrünün idaresindeki oto mobil evvelki gece Lâlelide Ordu cad- desinden süratle inmekte iken, Cer- rahpaşada oturan Recai Yakubun yedi yaşlarındaki kızı Nihale çarpa- rak ağır surette yaralamış, kızcağız, Haseki hastanesine (götürülürken yolda ölmüştür. Şotör Şükrü kazayı müteakip kaç mışsa da dün yakalanmıştır. Şoför Mehmed Şükrü dün adliyeye teslim edilmiş ve asliye dördüncü ce- sa mahkemesinde muhakemesine başlanmıştır. Mahkemede şoför, otomobilile Sa» matyaya giderken Lâleli türbesi önün- de yolun kenârında bir çocuk ölüsü gördüğünü ve inip muayene ettiğini söyliyerek küçük Nihale (kendisi çarpmadığını ve kimin çarptığını da bilmediğini! iddia etmiştir. Ölen ço- cuğun kardeşi 15 yaşında İhsan ise oradan geçerken kardeşi Nihalin bir» denbire yolun karşı tarafma geçmek istediğini ve kaldırımdan aşağıya in- diği sırada yukaridan gelen otomo- bilin çocuğa çarpıp öldürdüğünü sonra da şoför otomobüden inerek çocuğun cesedini tramvay raylarmın üzerine koyup otomobille kaçtığını kiye Riyaseticümhurluğuna Malatya mebusu İsmet İnönünün seçildiğini söyliyerek: — Müsaade ederseniz bir kere yeni Reisicümhura, Büyük Millet Meclisi Relsliğine, hükümete taziyet telgraf- ları, sonra da yeni Reisicümhur in- tihabı münasebetile Büyük Millet Meclisine ve yeni Reisicümhura teb- rik telgrafları çekelim. Bunun için de divanı riyasetle encümenler rels- lerinden mürekkep bir encümen teş- kil edelim.» dedi, Ve bü teklif kabul edilerek birinci celseye nihayet veril- di. İkinci celse açıldıktan sonra B. Muhiddin Üstündağ, yazılan telgraf- ların okunacağını söyledi. Ve azadan kâtip bayan Meliha Av- ni sıra İle şu telgraflari okudu: İsmet İnönü Türkiye Reisicümhuru Ankara Atatürkün zıyale Türk devletinin ve Türk milletinin duçar olduğu bü- yük ölem ve kederden dolayı İstanbul halkının hissiyatına tercüman olarak İstanbul vilâyeti umumi Meclisinin taziyet ve tesellilerini zatı riyasetpe- nahilerine saygılarımla arzederim. İstanbul Umumi Meclisi kararile Vali-ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ Türkiye Büyük Mület Meclisi Yüksek Retsliğine «Atatürkün hayata gözlerini kapa- mak suretile Türk milletinin uğradı- gı büyük kayıbın derin ve acı sızıla- rile müteellim olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine İstanbul halkı na mına İstanbul Umumi Meclisinin a- ziyetlerini arzederim.» İstanbul Umumi Meclisi kararile Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ Yüksek Başvekâlete Sinesinde gözlerini ebediyete kapa- yan Atatürkün manevi huzurlarında sonsuz teessürler duyan İstanbul hal- Emine meğer erkekmiş Dağa kaçırılan kıza burada ameliyat yapıldı Evvelki gün Cerrakpaşa hastane- sinde garip bir ameliyat yapılmıştır: Uşakta Emine adında (16 yaşlar rında güzel bir kız birkaç Kişi tara- fından evinden kaçırılmıştır. Müte- cavizler kızcağızı dağa götürerek ta- sallutta bulunmuşlardır. > Mahalli zabıta ve adliyesi vakayı haber alınca mülecavizleri yakalar mış, Emine de muayeneye sevkedil. miştir, Yapılan muayenede Eminenin va- diyetinde gayri tabil âraz görülmüş ve tıbbi adlide muayene edilmek (126- re İstanbula gönderilmiştir. Emine burada muayene edilmiş ve görülen lüzum ,üzerine hastaneye kaldırılarak ameliyat yapılmıştır, A- meliyat sonunda genç kızın erkek ola duğu meydana çıkmıştır. Keyfiyet Uşak adliyesine bildirilmiştir. 16 yaşından sonra erkek olan Emi- ne halen hastanejle “tedavi altında bulunmaktadır. Uşak adliyesi müte cavizler hakkında tahkikat ve kanu. ni takibata devam ediyor, isenamsensanaaaaasa sarsan amana ERAS REANN şahitler de vaka. | nün tevkifino karar gelm kının büyük elem ve keder duygula- rına tercüman olarak İstanbul Umu- mi Meclisinin taziyet ve tesellilerini arzederim.» istanbul Umumi Meçlisi kararile Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ Bu taziyet telgraflarından Sonra yeni Relsicümhur intihabı münase- betile yazılan şu telgraflar okundu: Türkiye Büyük Millet Meclisi Yüksek Relsliğine Ebedi Şefimiz Atatürkün bu mille- te bıraktığı mukaddes mirasın ko- runmasi ve kuvvetlenmesi yolunda en büyük ve en salâhiyetli millet te- şekkülümüz âzasının gösterdiği fikir birliği ve irade kuvveti milletimizin de temayüllerine tamamile uygun bir surette tecelli etmiş olmakla bu mu- vaffakiyetten doğan tebriklerimizi ve şükranlarımızı sunar, bağlılığımızı teyid ederiz.» İstanbul Umumi Vilâyet Meclisi kararile Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ İsmet İnönü Türkiye Reisicümhuru Ankara Türk milletinin hakiki temayülle- rine uygun olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi âzasının bütün reyleri- le Türkiye devlet reisliği makamına geçilmek suretile ihraz buyurduğunuz itimat, hürmet ve sevgiden dolayı yüksek huzurunuza İstanbul Umumi Meclisinin tebriklerini, bağlılıklarını ve sürekli muvaffakiyet dileklerini saygılarımla arzederim İstanbul Umumi Vilâyet Meclisi kararile Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ "Tebrik telgrafları alkışlar arasin- da dinlendi ve dünkü ruznamede bu- lunan maddelerin müzakeresi gele- cek suli gününe talik 6dilerek içtimaa nihayet verildi. Iki yaralama Birinciye sebep küfür, ikinci- ye garsonun bira vermemesi! Çengelköyde oturan Osman İsmin de biri, evvelki akşam camiden çıkıp €vine giderken, Hamdi ve Ahmed isimlerinde iki kişi karşısına çıkmış ve Osmanı sekiz yerinden yaralamış- lardır. Yaralı vakayı müteakip Nümune hastanesine yatırılmış, iki suçluda yakalanarak Üsküder adliyesine ve- rilmiştir. N Yaralamanın sebebi, Osmanın kadan bir gün evvel Hamdiye ağır bir küfür savurmuş olmasıdır. İkinci bir yaralama vakası da Tak- simde bir gazinoda olmuştur. Niyazi, isminde biri, gece saat üç- te Taksimde İzzet gazinosuna girmiş, gazino bu saatte kapanmakta olduğu cihetle temizlik yapan şef garson Nuriye yaklaşarak bira istemiştir. Nuri buna muvafakat etmeyince Ni- yazl bıçağını çekerek üzerine atıi- mıştır. Bu sırada araya giren garson Zeki yaralanmıştır. Az sonra polis işe el koymuş, yara lı tedavi altına alınmış, suçlu da yar kalanmıştır, İki otomobil iki kişiye çarptı Şoför Süleymanın o İdaresindeki taksi, Fatihte Fevzi paşa caddesinde #ekiz yaşında Abdullaha, hususi . . Ismetinönü Dün, bütün milletin ittifakla Cüm- hurreisliğine seçtiği Malatya mebusu general İsmet İnönü on sekiz yıl ev- vel Ankaraya giden ve yurduna birin- ci İnönü zalerini armağan eden bü- yük- askerdir, Relsicümhur İsmet İnönünün doğdu ğu günü yalnız anasile babasına, topçu idadisine girdiği günü yalnız mual- Jimlerine, erkânıharbiyeye ayrıldığı günü yalnız kendisine mutlu olmuş sayamayız. General İsmet İnönü öyle bir şahsiyettir ki, anun doğuşu, onun Mlerleyişi, onun bügüne erişmesi bize de mutlu oldu, yarına ulaşması gene bizlere mutlu olacaktır, ... 1906 da mektepten topçu erkâni- harbiye yüzbaşılığı ile çıkan İsmet, 1910 da Yemeni düzeltmeğe memur olan erkânıharbiye arasındaki İsmet, 1912 de binbaşı, 1915 de miralay 1921 deliva, 1922 de ferik, 1923 de Hariciye Vekil! ve İcra Vekilleri reisi olan İs- met; 1925 de Başvekil 1935 de Başbakan ve general 1938 de Reisi- cümhur olan İsmet İnönü kadar de- gerlidir. 1906 da yüzbaşı İsmet, 1920 de İz- mir mebusu İsmet ne kadar faziletli ve feragatli ise, İnönünde İsmet, Başkumandan meydan muharebesin- de İsmet, Lozanda İsmet, Başbakan- hkta İsmet o kadar faziletli ve fera- gatliydi. Relsicümhur İsmeti millet feragat ve faziletin timsali gibi bağ- rına bastı, Rütbesini savaşlardan, adını ka- zandığı zaferlerden alan Türkiye Re- isicümhurunun Türk tarihine rekzet- tiği Lozan âbidesi kudretli bir devlet recülü olduğunun en canlı misali- dir. Dün, İstiklâl savaşında cepheyi tu- tan general İsmet İnönüne her Türk nasıl iman ettiyse, bugün devlet ka- pısını tutarken: — Türk vatanının bölünmez, hiçbir. tecavüze tahammül etmez, hiçbir zor karşısında milli haklarından vazgeç- mez mahiyeti, her zamandan ziyade taze ve canlıdır. Sulh ve terakki yoluna bütün gayretlerini asil bir surette hasretmiş olan milletimizin. mecbur olursa ken- disi ve şanlı ordusu, geçmiş kahra manların hayranlığını celbedecek ye- ni kahramanlarla dolu olan fedakâr göğsünü en parlak vazifelerle süsle- meğe hazırdır. Diyen Reisicüümhur İsmet İnönüne #yni inanla bağlıdır. İnönünde büyük kahramanlık, Lo zanda büyük diplomatlık, Başbakan- ikta faziletli ve feragatli unvanını alan Reisicünhur İsmet İnönünün vatana, millete, cümhüriyete saadet- ler, zaferler, muvaffakiyetler getire- ceğine inancınız vardır. Selâmi Sedes ....rer. emameas EEE saree res EAA EA Bir çocuk bir ahırı tutuşturdu Cerrabpaşada bir sucu ahırı yanın- da oynayan çocuklar, ahırdaki sa- mari ve otları kibritle tutuşturmuş- lar, bu suretle yangın çıkmış, itfaiye gelinceye kadar da samanlık İle biti- şiğinde Hüsnü isminde - birine - ai evin bir kısmı yanmıştır. Zabitaca yapılan tahkikata Mahir isminde bir çocuğun samanlığı aleş- lediği tesbit edilmiş, yakalanarak hak kında kanuni takibuta girişilmiştir. Pamuklar karıştırılmıyacak İzmir (Akşam) — İsmir Ticaret odası, Ege mintakasının baz: yerlerin den İzmire getirilen pamuk balyala- rında Aksla ve yerli malı pamukla- rn karışık vaziyette bulunduğunu tesbit etmiştir. Bunu yapanlar hak- kında takibata başlanmakla beraber pamuk çırçır fabrikalarının muhtelif suni pamukları karıştırmadan balye yapmaları için de kati tedbirler alın- mıştır. Çırçır fabrikaları, balye hali. ne getirdikleri pamukların üzerine (Akalan) ve (yerli pamuk) damgels- rıni vuracaktır. Vilâyetten bu husus- ta bütün kazalar kaymakamlıklarına tebligat yapılmıştır. Üç hayırlı memleket işinin yal- nız bir teki bile, insani hislerimi- zi ve vazife duygularımızı hareke- te getirmeğe yeteceği için, üç mü- him dava bir araya gelince, bir