12 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 12

.—. Atatürk Türk çocuğuna ders verirken Atatürk çocukları severdi. Zira bis lirdi ki insanın en harikulâda eseri çocuktur ve yine bilirdi ki her zerre sile mütemadiyen inkişaf halinde olan ve daima istikbale doğru iler- liyen bu harikulâde eser en kıymetli emanetlerin, en parlak ümidlerin ha- kiki sahibidir. i Atatürk bütün hayatıiğa döcuğü bu gözle bakmış, ne hazırladıysa çö- cuk için, yani mustakbel Türk nesil- leri için hazırlamıştır. Atatürk, bahçesindeki olgun ağağ- lardan ziyade uyandırdığı feyizli top- raklara kendi. elile diktiği fidanlar i üzerine titreyen bir bahcıvandı, Ço- cukları ytelştirmeğe çalıştı ve niha- Yet yarattığı büyük eseri çocuklara ve gençliğe emanet edip gilti, Unutmayınız ki, Atatürkün eseri- nin, Cümhuriyetin emanetçilerisiniz. Gönlünüzde Atatürk sevgisini yaşa- tirken Cümhuriyete lâyık insanlar gi. bi yetişmeğe çalışınız. Çocuklar, Atatürkün ebediyete yük- selen ruhü daima sizin kendi istediği gibi yetişmenizi takib edecek, onun düşündüğü gibi olduğunuz gün bir kere daha saadetlerin en yükseğine ulaşacaktır. Atatürk selâmlanırken Yeni Cümhurreisimiz İSMET 1920 yılında Ankaraya gittiği za- man bütün milleti sevindiren, birin- ci Büyük Millet Meclisine Edirne me- busu olarak giren, erkânı harbiye reisliğine seçilen, birinci İnönünde düşman hücumunu püskürten; Kü» tahyada çerkes Etemin kuvvetlerini €zip mahveden İsmet İnönü ittifakla Reisicumhur intihab edildi, İkinci İnönü savaşında gtne düş- manları geriye püskürten İsmet İnö- nü 1921 garp cephesi kumandan» a tayin edildi, : Gene ğini savaş meydanlarında kazanan İsmet, soyadınız savaşlar- daki zaferlerinden almıştır. ... , Sevr, Türkiyeyi hiçe © ihdiriyor, Türkü yok sayıyor... Bünu,yırtmak lazımdı, Bu işi millet İdthel İnönüne emanet etti, 1922 de İsmet İnönü Ha- riciye Vekili oldu ve başmupahhas sı- fatile Lozana gitti Lozan ke arı 21 ikinciteşrin 24 temmuz 1923 e kadar nönü orağa'pazara çi- n bir mâfaı pazar- hep, ya hiç dedi ve bi işturdu. Lozan, Türkiye Cümhu arihinde yıkılmaz bir âbide, İsmet İnönü bu âbidenin temel taşıdır. ... İsmet Mönü büyük asker, büyük devlet ad büyük hatiptir. 1920 - 1823 yılları içinde söylediği | i INÖNÜ zem. İsmet, İnönü minimini kızile birlikte hifelik bir cild halinde neşredilmiş- tir, Ne mutlu bizlere ki İsmet İnönü gibi bir Cümhurreisi seçlik. Yaşasın büyük Türk milleti, yaşasın Cümhu- güzel ve nurlu nutukları böş yüz sa | riyet, yaşasın İsmet İnönül Masal gibi Ata sözleri Şu atalarımız da, vecize diye neler Söylememişler neler Bir zamanlar €beveynin ağzından birer, kelâmı ki- bar gibi çikan, ve çocukların kulak- larına birer küpe gibi takılan bu söz- lerin hiçliği, mantıksızlığı, ve haydi Açıkça söyliyelim, mazarratı bugün meydana çıkmıştır. Bakınız atalarımız ne demiş: At binenin, kılıç kuşananındır! Ne yanlış değil mi? İş ata binmesini bil- mektedir, Hele kılıcı kullanmasını bilmeyen istediği kadar kuşansın dursun! Atalarımızın adâlet mefhumu hak- kında verdikleri ders de bugün için pek yayadır. Demişler ki: Kurunun yanında yaşda yanar! Güzel - söz (0) değil mi? Doğruluğun başı Allah korkusudur dedikten sonra, böyle bir cevher yumurtlamak, Allah korkusu «Geç olsun da güç olmasını naza- riyesile yürüseydik, halimizin nice olacağını varın. Siz kıyas edin... Atalar sözlerinin iflâsını, gülünç- lüğünü, manasızlığını, zihin yorma- dan ispat için belli başlı, ve herkesin bildiği bir tanesini zikredelim: Atı alan Üsküdarı geçti! Bir. zamanlar gözümüzü açıp, başımızı sallayıp: Aman ne doğru söz! diye hâyran ol- duğumuz bu vecizenin artık hükmü ve manasi kâlmamamıştır, Atı alan Üsküdarı geçliyse, Kadı- köy merkezine telefon edersiniz, çevi- rirler! Midelburgda gözlükçü Jan Lipper- seyin çocukları bir gün camlarla oy- narlarken biri konkav öteki konseks iki camı yanyana koyup bakmca manzarayı daha yakından gördüler. Çok sevindiler, Babalarına haber ver- diler. Adam bunun üzerine ilk dür- bini yaptı. 1609 da Galile yaptığı dürbinle gü- neşin lekelerini, ayın dağlarını gördü. Bugün bir cismi 10,000 defa büyü- ten dürbinler yapılmaktadır. ikinciteşrin Bilmecemiz 13 harfli bir: tatlıyım 8, 7, 6, ım neşeli 9, 12, 13, 10, um «bir yemiş» İ, 5, 4, üm «tabaka» 3,2, 4 üm «yüksekçe yer» 11, 8, im «örnek» 9,8, 11, 10 um «uzun kulaklı hayvan» 12, 2, 6ım oşimal geyiği 7,4,2,1im «esvap' ucusdur. .. Bilmecemizi doğru halledenlerden 1 inciye 10 lira, 2 inciye: Büyük bir su- Ju boya takımı, 3 üncüye: Eş bir dol. ma kalemle bir kurşun kalem, 4 üncü. ye: Bir çalar saat, 5 inciye: Büyük bir defter, ayrica 75 karitmize de muhte- Mf hediyeler verilecektir. Karilerimize Bilmecelerinizi temiz kâğıda temiz yazınız. ... Soyadlarını yazmayanlara mükâfat verilmez, ... Zarfların üstünü: Akşanı gazetesi bilmece memurluğuna yazınız. Balon İlk ateşli balonu icad eden Mon- golfie kardeşler okâğıd fabrikatörle- Tiydi. İcad ettikleri ilk balonun tec- rübelerini 1783-de yaptılar. Balon ambalaj kâğıdlarından. ya- pılmıştı. Altındaki ocakta saman ve yün yanıyordu. Havayı ısıtan bu ocak balonu. şişirip havalandırdı. . Balan 500 metreye kadar çıktı. Bir kaç ay sonra Şarl, balonu Hid- röjenle doldurdu, balonu üç yüz bin seyirci önünde - 1000 metreye yük- seltti, Bundan bir kaç ay sonra da gene Mongolfie kardeşler, balonlarına bir koyun, bir horoz, bir ördek bağlayıp havalandırdılar, Nihsyet 31 birinciteşrin 1783 de Rozie ve Arland Markis balonla ha- vaya yükseldiler. Yere indikleri za- man halk onları büyük tezahüratla karşıladı, Otomobil Bugünkü otomobillerin ceddi Jozef Güyonun icad ettiği buharlı araba- dır, Güyo, ağır topları çekecek bir traktör yaptı. Harbiye nezareti ken- disine 10,005 lira kredi açtı. Güyo arabasını yaptı. 3 tekerlek- Jiydi. Araba 5 ton yükü bir saatte 5 kilonretre mesafeye kadar cekti. Bundan sonra Amerikâda ve Al manyeda aynı cins arabalar yapıldı, fakat iyi netice vermedi. Bundan son- ra akla demiryolunda yürüyen bu- harlı araba yapmak geldi. Bu araba- Jar maden ocaklarında kuliahıldı, İlk lokomotifi ve otomobiller böyle doğdu. i li İM e Mini- vi Bö miniler oynıyorl... Sie Yeni icatlar Yüze kadar | Hollandalı Yensen icad etti. Cİ Ee KANE Uçak 1809 da Jorj Gayley adında bir İngiliz, Nikolson gazetesinde havada uçabilecek bir makine tarif eti, Bu makine proje halinde kaldı, tecrübe edilmedi. Lö6 Bri İlk defa büyük bir uçurtma ile havaya yükseldi, Lillental, vücuduna kanad ve dü- men taktı, kendini bir kuleden attı, bu suretle 300 metre uçtu. Nihayet bir tecrübe esnasında 80 metreden düşüp öldü. İlk uçağı icad edip havada uçan İngilizlere göre Vrayt kardeşler, Yransızlara göre mühendis Aderdir. İlk uçağın ilk tecrübeleri 1896 da yâ pildı: Aderin makinesi kuş kanatlı ve pervaneliydi. Uzaktan büyük bir puhu kuşuna benziyordu. Mikroskop Biolojinin ilerlemesini mikroskop temin etti. Mikroskopun âdesesini çok eski za» manlarda keşfetmişlerdir. Niniv haf- riyatında kristal bir adese bulundu. İlk mükemmel mikroskopu 1550 de Ancak cisimleri 200 kere büyültüyordu. Bugünkü modern mikroskoplar bir cismi 3000 kere büyültmektedir. Matbaa 15 inel asırda, yazıları tahtaya hak ederler, sonra basarlardı. 1397 de Güttenberg dökme harf yaplı ve kol tezgâhını icad etti, 1450 de bir bangerle birleşip ilk malbaayı açtı. Bu ilk teşebbüs yürü- medi. Güllenberg ortağından ayrıl. dı. Konrad Homeri ile birleşti ve açtas ğı matbaada incili dizip bastı, Güt- tenberg 1469 da öldü. Ne verseler sayarım, Başa «bir.i koyarım, 4Birs herşeyin ilkidir, Arkadan sikir gelir. Üç, dört, beş, altı diye, Yaşım erdi yediye, Olsun sekiz, doküz, on; Sayıya olmaz bu son. On bir, on iki, on üç, j Baymak gelmez bana güç. i On dört, on beş, on altı, İ Durun daha var alta. | On yedi, on sekiz var, | Tam on dokuza kadar. Geldik böyle sayarak, Yirmi değildir uzak, Sonra otuz, kırk, elli, Altmıştayız bu belli, Haydi çabuk sayalım, Boura sıfır koyalım. Yetmiş, seksen, doksan, yün;