3 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

3 Teşrinisani 1938 Dün Geceki ve Bu Sahahki Haberler Amerika Hariciye Nazı- | rının şiddetli bir nutku - Nazır, bazı devletleri harp hazırlıkları yapmakla itham etti Nevyork 2 — Harici ticaret konse- yinin ziyafetinde bir nutuk söyliyen Hariciye nazirı Hul, son hâdiselerin Amerikanın ticaret siyasetinin pren- siplerinde bir değişiklik yapmadığını beyan etmiştir. Nazır, Almanya, İtalya ve Japonya- da tatbik edilen otarşi sistemini in- ân hukukuna yer vermemek, harp hazırlıkları yapmak ve diğer millet- leri tahrik etmekle itham etmiştir. Hatip, silâh yarışının verdiği ne- ticeleri anlattıktan sonra Amerikanın müdafaa kuvvetlerini münasip bir Beviyeye çıkarmak mecburiyetinde kaldığını, çünkü memelketin umur imi bir ihtilâfın tesirlerinden tamami. le kurtulamayacağını beyan etmiştir. 'Hul netice olarak Amerikanın in- sanlığın, ve devlet yolunu harp yolu- na tercih etmesinde azami derecede müessir olması için daha fazla gay- Izmirlilerin Ata- türke bağlılıkları Zonguldaklılar da Büyük Şefe bağlılıklarını bildirdiler İzmir 2 — Şehir Meclisinin üçüncü | | içtima devresini açan ilk toplantısı- Bi dün yaptığını, reisliğe tekrar dok- tor B. Behçet Salihin seçildiğini ve Atatürke, Milet Meclisi Refsine, Baş- wekile ve Dahiliye Vekili ve Part! Ge- nel Sekreterine Meclisin saygı ve bağlılık hislerini ifade eden tolgraf- | lar çekildiğini bildirmiştim. Atatürk'e çekilen telgraf şudur: Büyük Ulusumuzun asil varlığına | en İyi yakışan ve Türk tarihinin ge- İ ra ecnebi lecek asırlarında da lâzım olan ener- | jiye kemal veren serefli ve kudretli jiminin ebedi yolcusu kalmağa antlı olan İzmirlileri temsilen bugün top- lanan Sehir Meclisi âzasının, yüceli- Zinde de üstünde bulunan eşsiz kurtarı- cılığınız huzurunda, tazeledikleri bağ- hlk tezahürlerini arzelmekte büyük bahtiyarlık duyuyorum. Başımızda 'Türk Cümhuriyetinin ebedi müddet hayatında ebedi feyiz ve kemal kây- nağı olan büyük varlığınızla yıllarca yarolmanızı dilerken İzmirlilerin en içli sevgilerini ve saygılarını sunar en derin hürmet ve bağlılık hisleriyle | den iftihar eden bir Türk ordusu Tür- ellerinizden öperim. Dr. Behçet Uz “Zonguldaklıların tazimleri Zonguldak 2 — Dün saat Ilde Beledive Meclisi âzaları Partide vali ve parti başkanının reisliği altında toplanmıştır. Meclisin ve bütün Zonguldak hal- kının Büyük Şef Atatürke, Kamuta- ya, Başbakan ve Partiye derin tâzim ve sarsılmaz bağlılıklarının telgraf- Ja arzına alkışlarla karar verilmiştir. Sovyet - Japon hududunda yeni bir hâdise "Tokyo 2 (A.A.) — Domei ajansı bil- diriyor: Hsinkingden gelen haberlere göre, Japonya ve Mançukov hükümetleri yeni bir hudut hâdisesinden dolayı Sovyetler birliği hükümetine birlikte bir protesto göndermişlerdir. Mevzuubahis yeni hudut hâdisesi şudur: 12 kadar Sovyet süvarisi dün hudu- du geçmişler ve iki Japon askerini ya- ralamışlardır. ü Bu sabahki araba kazası Ali isminde bir sürücünün idaresin- deki yük arabası bu sabah, Tahtaka- Jede Kutuculardan geçerken Eliza is- minde bir işçi kıza çarparak muhte. Yif yerlerinden tehlikeli surette yara- Janmasına sebep olmuştur. Eliz has. kaldırılmış, arabacı Ali yağ ret sarfetmesi İâzımgeldiğini söyle- miştir, şTekyo 2 (A.A.) — Ecnebi gazeteleri- nin suallerine cevap veren Hariciye nazırı namına söz söylemeğe salâhi- yettar bir zat, Japonyanın dokuz devlet muahedesini feshetmek tasav- vurunda bulunduğuna dair dolaşan şaylaların mesul mahfilierin kanaa- Gine uygun olmadığını söylemiştir. Çemberlaynı tarafından söylenen nutkun Japonyanın mubasemattan sonra İngiliz kredisine muhtaç ola- cağına dair olan kısmına temas edeni bu zat, Japonyanın Çnin imarı için bilhassa İngiliz parasına değil, sade- ce paraya şüphesiz ihtiyacı olacağını söylemiş, fakat Japonyanın bu para- ya ancak Japonyanın vaziyetini anla yan bir devlet tarafından verildiği takdirde kabul edilebileciğini ilâve eylemiştir. Cümhuriyetin onbeşinci yılı Bir Alman gazetesi, Atatür- kün yorulmak bilmez mesa- isinden hararetle bahsediyor Berlin 2 (A.A.) — D.N, B. ajansı bildiriyor: Deutsche Allgemeine Zei- tüng gazetesi, Türkiyenin on beş se- nelik Cümhuriyet rejimi altında ba- şardığı muüzzam estre tahsis ettiği bir makalede, Büyük Şef Kemal Atatürkün rleti ve memleket eko- nomisini ihya için sarfettiği yorul- mak bilmez mesaiyi ehemmiyetle kaydettikten sonra diyor ki; «Bu hususta, umumi harpten son- kuvvetlerinin Türkiyeyi milli kurtuluştan ebediyen mahrum kılacak bir rejimi kabule mecbur için Boğazları işgal etmiş bulunduğu bir sırada Atatürkün ne gibi müşkü- lâtı yenmek mecburiyetinde kalmış olduğunu hatırlamak kâfidir. Almanya Ekonomik Nazırı Funk gibi Türkiyeyi son zamanlarda geze- bilmiş olanler Türk devletinin nası! terakkiler yolunda (faal ve cesaretle ileri atılmış olduğunu gömüşlerdir. Çok kiyasetii bir harlei siyaset Tür- kiyeye Boğazlar üzerindeki hakimi- yetini tekrar elde etmek imkânını verdi. Bugün kuvvetli ve ananelerin- kiyenin milletler arasındaki mevkiine hürmet ettiriyor. Türkiye ecnebi parasına muhtaç olmaksızın kendi iktisadiyatını ihya İ etmiş, münakalâtını inkişaf ettirmiş ve su işlerini başarmıştır. Münasib yerlerde fabrikalar yükselmiş ve hey- betli eski kalenin eteklerinde, Anka- ra büyüyerek memleketin modem bir merkezi olmuştur. Türkiye ile Almanya arasında ak- dedilen yeni ekonomik : anlaşmalar, iki memleketin nefine olarak yeni bir teşriki mesai devresi açacaktır.» Yunan gazetelerinin yazıları Atina 2 (A.A.) — Gazeleler Cüm- huriyetin 15 inci yıldönümünün tesi- di hakkında İstanbuldan aldıkları uzun yazıları neşrederken Cümhur Başkanı Kemal Atatürkün idaresin- de bütün sahalarda başarılan ıslahat ve terakkileri kayıt ve Anadolu ajan- sı tarafından verilen parlâmento açı- ış nutkunu bütün teferruatile der cetmektedirler. | Orta tedrisat müdürünün teftişleri Yeni ders senesi münasebetile şeh rimizdeki iiselerle ortamektepleri ted- kik etmek üzere şehrimize gelen Ma- arif Vekâleti Orta tedrisat umum mü- dürü B. Avni dün İstanbul erkek lise- sini teftiş etmiştir. Umum müdür, bir müddet şehrimizde kalacak ve diğer bir milyon kişide Hataylı misafirler Dün İstanbula geldiler, cumartesi günü dönecekler Cümhuriyetin on beşinci yıldönü- mü münasebetile yapılan törenlerde ve Millet Meclisinin açılış merasimin- de hazır bulunmak üzere Ankaraya gelen Hatay Millet Meclisi reisi B. Abdülgani Türkmenin reisliği altın- da saylav Samih Azmi, Dr, Vedii Bil- gin, Dr. Basil Isa Kazancıyan, Mus- tafa Pazuk, Şeyh Hasan Davud, Ah- med Celâl Türkkaya, Haçadur Kara- bacakyan ve Abdurrahman Melekten mürekkep heyet dün sabah Ankara- dan şehrimize gelmiştir. Heyete Tekirdağ mebusu B. Rehmi Apak refakat etmektedir. Heyet dün Belediye dairesinde vali ve Belediye reisi B, Muhiddin Üstün- dağı ziyaret etmiştir. Hataylı misafir- ler Sirketide Özipekpalas oteline in- mişlerdir. Öğleden sonra tarihi ca-* mileri ve müzeleri ziyaret eden heyet Azası cumartesi günü memleketleri- ne dönecektir, Büyük Millet Meclisi Reisinin telgrafı Matbuat kongresinin (toplantısı münasebetile çekilen telgrafa Büyük Millet Meclisi Reisi; B. Abdülhelik Renda şu cevabı göndermişlerdir: Hakkı Tarık Us Giresun mebusu İstanbul Kongrenizin toplantısı imünasebe- tile gösterilen duygulara teşekkür eder saygılarımı sunarım. Büyük Millet Meclisi Reisi A, Renda İzciler bu sabah döndüler Cümhuriyet. bayramı dolayısile An- karaya gitmiş olan İstanbul izcileri bu #abahki ekspresle şehrimize dönmüş» lerdir. Trabzonun içme suyu Trabzon 2 (A.A4.) Atatürkün Trabzona büyük hediyesi olan ve ya- rım milyon liraya ihalesi yapılan iç- me suyunun temelatma törenidün binlerce halkın iştirakile yapıldı. Va- M nutkunda halkın Atatürke ve hü- kümete minnet ve şükranlarına ter- cüman oldu. Avam Kama rası İngiliz - Italyan itilâfını tasdik etti taarruzları Londra 3 — Avam kamarası gece | geç vakte kadar İnglüz - İtalyan iti. | finn tasdiki münakaşalarına devam | etmiştir. Neticede Avam kamarası 138; reye karşı 354 reyle itilâfı tasdik et- | miştir. | Yahudi düşmanlığı Almanyada yeniden tedbir- ler alınıyor Berlin 2 (A.A.) — Yahudiler aley- hindeki mücadele, şiddetle artmıştır. Bazı mahafli, bütün ecnebi yahudile- rin hudut haricine çıkarılmasını ve Alman yahudileri için «hususi mahal. Jeler» ihdasını istemektedir. Milislerin organı olan «Şvarts Kor bilhassa şöyle diyor: «Eğer dünya yüzündeki yahudilik âlemi bize karşı harp ilân etmiş ise «kiilin etmiştir - memleketimizde bulunan yahudilere karşı kendisile harp halinde bulunduğumuz bir dev- Jet tebaası muamelesi yapmak mec buriyetindeyiz.» Yunan veliahdının zevcesi kız doğurdu Atina 3 — Yunan veliahdının zev- cesi prenses Fredrik dün gece bir kız çocuğu doğurmuştur. İngilterede hava müdafaa teskilâtı Londra 2 (A.A.) — Avan kama- rasında Sorulan bir suale cevaben dahiliye müsteşarı Geoffrey Lloyd. hava müdafaa teşkilâtı kadrosün Son dakika Beyrutta Filistin için şiddetli nümayişler oldu Mağazaların vitrinleri taşlarla kırıldı, tramvay arabaları devrildi ve tahrib edildi Paris 3 — Suriyeden gelen rg göre Filistin Arapları lehindeki tez. | hürat Suriyeyede sirayet etmiştir. Dün Şamda Filistin Arapları lehinde ve İn. giliz konsoloshanesi önünde şiddetli bir nümayiş yapılmıştır. Beyrutta, umumi grev ilânı için beyannameler dağıtılmıştır. Yapılan nümayişlerde birçok mağazaların camları taşlarla kırılmıştır. Beyrutta nümayişçiler ta- rafından birçok tramvay arabaları devrilmiş ve tahrip edilmiştir. Bu kar- gaşalıklar üzerine bütün dükkânlar ve mağazalar kapanmıştır. Filistine 1200 polis gönderiliyor Londra 3 — Son günlerde hizmete alınan 1200 İngiliz polis yakında Filis. tine sevkedilecektir. Filistinde temiz- leme harekâtı devam ediyor. Askeri faaliyet pek büyüktür. İngiliz asker. lerile asiler arasında birçok müsade. meler vuku bulmuştur. Arap kongresi murahhasları Londrada Londra 3 — Kahircde toplanmış olan Arap ittihadı Kongresi kara» rını İngiliz hükümetine tebii me mur Arap heyeti, sabık Mısır nazıla. rından Alevi paşanın riyasetinde bü- raya gelmiştir. Heyet, Misir ve Irak sefirlerini ziyaret etmiştir. Müstemli- kât nazırının heyeli kabul edip etmi- yeceği henliz belli değildir. Heyet Lon- dradan ayrılmazdan evvel B. Çambör- leyn'le görüşmeğe çalış ır. Macaristan 12,500 kilom. m. arazi aldı Nüfus 10 milyon, mesahası da Berlin 3 — Dün Alman ve İtalyan | Hariciye Nazırları tarafından Çek » Macar ihtilâfı hakkında verilen ha- kem kararile Macaristan 12,500 kilo- metre murabbal arazi ve 1 milyondan fazla nüfus almıştır. Macaristanın | (100,000 kilometre murabbaı oldu mesahai sathiyesi 100,000 Kilometre murabbar olmuştur. Konferans kararının tebliğinden sonra toplanan Çek ve Macar eksper. leri, tahliyenin ve devri teslimin dört mıntakada derhal başlamasına karar vermişlerdir. Franko kuvvetleri taarruza devam ediyor Hükümetçilerin tebliğinde Barselom 2 (A A) — Hükümet te- ! rafından neşredilen bir tebliğde Şark cephesinde düşman taarruzlarının | tardedildiği bildirilmektedir, Fran- | kistler, Cabalis mıntakasında iki te- | pe isgal etmişler ise de bunlar bilâ- | hare istirdad edilmiştir. 14 düşman | tayyaresi düşürülmüştür. Hükümet- çiler iki tayyare kaybetmişlerdir. Franko hükümeti hakkında bir İngiliz mahkemesinin kararı Londra 2 (A.A.) — Istinaf mahke- mesi bugün Frankist İspanyanın hâss kim bir devlet olduğuna, bu itibarla onun inkiyat etmesi lâzımgelen bir hüküm verilmesine imkân olmadığı- na karar vermiştir, Bu karar, Frankist makamları ta- rafından müsadere edildikten sonra n tardedildiği bildiriliyor Londrada haczedilmiş olan Bilbao İlmanında mukayyed Aranizaru Men- di vapurunun iadesi için cümhuriyet- çi İspanya tarafından açılan dava neticesinde verilmiştir. Mahkeme reisi, Frankist hüküme- tin-İngiltere hariciye nezaretince İs- panyanın büyük bir kısmını ve bil- hassa Bilbaonun bulunduğu mntâr kayı fiilen kontrol eden bir hükü- met olarak tanınmış olduğunu ileri sürmüş ve bu vaziyet dolayısile mah- kemenin bu hükümeti hâkim bir dev- let olarak tanımak mecburiyetinde kalmış olduğunu ilâve etmiştir. Mahkeme, Frankistlerin bu vapuru müsadere etmeleri keyfiyetinin ken- dilerine vapur üzerinde Lazı haklar vermiş olduğu kanaatini izhar ve bu davaya bakmağa salâhiyeti olmadı- ğına karar vermiştir, İngilterede belediye seçimi İlk neticelere göre muhafa- zakârlar kazanıyorlar Londra 2 (A.A) — Dün 389 şehir ve kasabada Belediye intihabatı ya- pılmıştır. Sabaha karşı saat 2 de ka- zananlarla kaybedenlere aid bir is- tatistik neşredilmiştir. Muhafazakârlar 57 âzalık kazan- mişlar, 37 âzalık kaybetmişlerdir. Liberaller 14 âzalık kazanmuışlar, 16 âzalık kaybetmişlerdir. İşçi partisi 63 âzalık kazanmış, 79 âzalık kaybetmiştir. Müstakiller 40 âzalı ik kazanmışlar, Çek Başvekili Yakında çekilecek ve idareyi Dörtlere bırakacak Prag 3 — Burada dolaşan rivayet- lere göre Çekoslovakya Başvekili ge- neral Sirovi yakmda çekilecek ve mev- kil iktidarı dört kişiden mürekkep bir heyete bırakacaktır. Pazartesi gecesi ay tutulacak Atina 2 — Atina rasağhanesinin tebliğine göre önümüzdeki 7 teşrini- sani pazartesi gecesi ay tamamile tü- tulacak ve gözle görülecektir. Ay tu- tulması gece saat 22 den gece yarr sonra saat İkiye kadar süre