27 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
e Sahife 4 Tü rkiye Cu ımburiyetinin Alman - Yugoslav on beşinci yıldönümü Jurnal dö Mosku, bu münasebetle neşrettiği bir makalede diyor ki: « ükiye Cümbhuriyeti, Girişi tahkimine ve bir dünya kita- inin tehdidi altında bulunan beşeriyetin müdafaasına te- sirli bir surette hâdim olabilecektir.» Moskova 26 (AA) — Tas ajansı bildiriyor: Jurnal dö Mosku, Türyle Cümhüuriyetinin on beşinci yıldönümü hakkınde bir makale neşretmiş ve gâ- gelenin güzel bir köşesine Cümhur başkanı Atatürkün portresini koy- muştur. Gazete, Cümhuriyet 'Türkiyesinin istiklâl için olan mücadelesinin tari- hini hulasa ettikten sonra diyor ki: «Sevr muahedesi Türkiyeyi parça- | iyor ve onu yarı müstemleke vaziye- tine koyuyordu. Türkiye, yabancı müdahaleler yüzünden müşkül gün- ler geçirdi. İngilizler tarafından. teş- ci edilen Yunan kıtaatı «asayiş ve nizamı temin için; Anadolunun içle- rine kadar sokuldular. İstanbul itilâf orduları tarafından işgal edilmişti. Yunanlılar Ankaraya doğru yürüyor, Fransızlar Kilikyayı, İtalyanlar da Antalyayı işgal ediyorlardı. Hattâ İngiliz işgal müfrezeleri Karadeniz- deki Samsuna kadar - nüfuz etmişti. Türkiye yalnız bir tarafta, Sovyet Cümhuriyetlerinden sempati ve dos- tane yardım buluyordu. Türkiye Bü- yük Millet Meclisi hükümeti bu Cüm- huriyetlerle «dostluk ve kardeşlik muahedesiz akdetmişti.> Gazete, Türkiye Cümhuriyetinin 15 yıllık bilânçosunu yaptıktan son- Ta şöyle devam ediyor: «On beş y! içinde Türkiye Cümhü- riyeti bir çok mühim ıslahat başardı. 1924 eski Osmanlı imparatorluğunun son ankazı olan halifeliği lâğvettik- ten sonra, yeni 'Türk hükümeti dini devletten tamamen ayırdı. Maarifi | beslemekte ve onu kendilerinin harb Jâikleştirdi, hocaların oİmtiyazlarını kaldırdı. Kadın seçim hakkını kâzan- Benzin ve petrol yeniden ucuzlatıldı Yapılan tenzilâta göre yeni fiatler fesbit olundu Ankara 26 (Telefonla) — Ekonomi Bokanlığı uzun tedkikattan sonra benzin ve petrol fiatlerini bir mikdar tenzilât yapmak suretile. yeniden tesbit etmiştir; Istanbulda çift büyük teneke gazın satış fiati 500, tek küçük teneke ga- zan satış (ati 79, döküm kilogramı 14/75 kuruştur. İstanbulda benzinin çift büyük tenekesi 570 kuruş döküm litresi 15,20 kuruştur. Gezin çift bü- yük tenekssi Ankarada 610, Samsun- da 525, Mersinde, 520, İzmirde 510 kuruştur. Gazın tek küçük tenekesi Ankarada 94, Samsunda ve Mersin- de 82 kuruştur. İzmirde gazın döküm kilogramı 15 kuruş olarak tesbit edil. miştir, Benzinin çift büyük tenekesi Ankarada 650, Samsunda 580, Mer- sin ve İzmirde 570 kuruştur. Benzi- nin döküm litresi Ankarada, 17,70 İz- mirde 15,20 kuruştur. Mersin tâli bayilikleri için, benzi- nin satış fiati olarak tesbit edilen 570 kuruştan 25 kuruş satıcı İskontosu ve bayi kârı tenzil edildikten sonra 544 kuruş esas tutulmuştur. Samsuna tabi bayilikler Samsunda tâli bayilikler için, ben- zinin satiş fiati olarak tesbit edilen 580 kuruştan 25 kuruş satıcı iskon- (osu ve bayi kârı ile 18,75 kuruş is- tihlâk resmi tenzil edilerek 53625 kuruş esas tutulmuştur. Mersinde tâli bayilikler için gazım satış fiati o- lan 520 kuruştan 10 kuruş bayi ve 10 k satıcı iskonlosu tenzil edildik- ten sonra çift büyük teneke 500 ku- Tuş 5 tutulmuştur. Samsunda da satış fiali olan 525 kuruştan onar ku- | , rüş bayi kâr ve satıcı -İskontosü ve 188 Kuruş belediye istihlâk resmi ten- dı ve amme hizmetlerine girdi. Kıya- fetin Avrupalılaştırılması ve arab harfleri yerine lâtin harflerinin ika- mesi, diğer bir çok ıslahatla birlikte Türkiyeyi süratle Avrupa medeniyeti- ne bağladı, Evvelce memlekötte mev- cut olmıyan bir çok endüsiri doğdu. Türkiye Cümhüriyeti bilhassa şim- diki beynelmilel vaziyet içinde yeni- den milli istiklâlinin bir tehdidi kar- şısında bulunabilir. Faşit müteamız- Jar, stratejik vaziyeti ve ham mad- deleri İtibartle kendilerini ceğbeden Türkiye hakkında geniş tasavvurlar gayelerine hizmet ettirmek istemek- tedirler. Şanfajla, tehditle, her türlü politik kombinezonlarla ve «pasifik» iktisadi ve mali hulul dedikleri vası- ta ile, taarruzi devletler, bazı «de- mokratik> devletlerin müsamahala- rından istifade ederek, Türkiyede kökleşmeye ve onu nüfuzları altına almaya çalışıyorlar. Bizzat Türkiye. | nin içinde dahi çalışan faşist ajan- lar Türkiye hükümetini pasifik dev- | letlerden ve köllektif emniyet pren- ipinden uzaklaştırmaya çalışmakta- | dırlar. Bunların faaliyeti Türkiyenin milli istiklâlini baltalamaya ve Türk | milleti tarafından çetin kurtuluş mü- cadelesi sonunda elde edilen netice- lerin ilgasna matufdur. Türkiye on | beşinci yıl dönümünü çok karışık bir | enternasyonal vaziyet içinde tesid ediyor. Coğrafi ve politik mühim bir telâ- ki noktasında bulunan Türkiye Cüm- huriyeti, barışın tahkimine ve bir dünya kıtalinin tehdidi altında bulu- nan beşeriyetin müdafaasına tesirli bir surette hâdim olabilecektir.» tutulmuştur. Mersin ve Samsunda Mersine tâbi tâli satıcılara Mersin ufak teneke gaz fiati olan 82 kuruş- tan yüz para satıcı iskontosu ve alt- / mış para bayi kâr tenzil edilmek su- | ne 82 kuruş olan Samsun fiatinden iki kuruş satıcı iskontosu ve altmış para bayi kârı ve bir kuruş belediye istih- lâk resmi indirildikten sonra 77,50 kuruştan satılacaktır. Muamele vergisi Bu vergiden istisna edilen sanayi müesseseleri hangileridir Ankara 26 (Telefonla) Maliye Ve- kâleti, muamele vergisinden istisna edilen sanayi müesseseleri hakkın- da Vekiller heyetince verilen son ka- rarnameyi izah eden bir tebliğ hazır- lamıştır. Bu tebliğe göre esasen toplu imalât yapmıyan makine dökmetileri Sıcak ve soğuk demirciler, tornacılar ve tesviyeciler vergi mevzuunun dı- şındadırlar, 'Toplu imalât yapan maden döküm müesseselerihden omünhasıran dö- küm işi yapanlar vergiden muaftır- lar. Dökülmüş madenleri işliyerek bunlardan mamulât vücude geliren- ler, ezcümle, musluk dökmecileri tarafından dökülen (madenlerden musluk aksamı, kapı (o tokmağı, hurufat ve benzerlerini imal edenler vergiye tabidirler, Bu imalâta aid döküm işleri de ayni mügşseseler tarafından yapıl dığı takdirde senelik satış hacminin ıyininde döküme taalluk edefi kıs- vi Di | timaa hususi bir ehemmiyet etfedil. ticaret anlaşması | Belgradda yeni bir itilâf imza edildi Belgrad 26 (A.A.) — Dün Belg da Almanya ile Yugoslavya arasında bir ticaret itilâfnamesi imza editmiş- tir. Bu itilâiname, iki memleket arasın. da hâlen mer'i olan ticaret munahede- hamesinin bir zeylidir. Bu itilâfname- nin ilk neticesi, kliring marklarının is- tikrarını temin etmek olmuştur. Te- mevvücatı iki memleketin mübadele- lerini zarara sokmakta olan bu mark- ların fiati 14,30 dinar ile 14,70 dinar arasında tesbit edilmiştir. İtilâfnamenin diğer bir mühim mad. desi, Almanya tarafından Yugoslav ih- racatına verilmiş olan kontenjanların tevslini natik bulunmaktadır. Avus- turyanın Almanyaya'fihakı, bu tevsiin yapılmasını zaruri kılmıştır. Tevsi, bil- hassa Yugoslavyadan ihraç olunan zi- | rTaat mahsullerine şamildir. Ingiliz Kabinesi B. Çambörleyn, yeni nazır- ların lerini krala verdi i İ i Londra 26 (A.A) — İngiliz Kabi. | nesi bugün saat il de B, Çambör- leynin riyeseti altında toplanmıştır. Parlamentonun mesaisine başlaması pek yakın olmasına binaen bu iç. mektedir. Umumiyetle Başvekilin u- mumi siyasete ve milli müdafsanın tensikine «id programın kabulünü perlâmentoya teklif etmesine ihtimal verilmektedir. B. Çambörleynin parlâmento huzu- runa tamamile mütecanis bir kabine ile çıkmak istediği zannolunmakta- dır. Başvekil, Bu husus hakkındaki ni- yet ve tasavvurlarını açıkça izah et- mek suretile arkadaşlarına umumi siyasetini tasvib veya reddetmek ve herhalde önümüzdeki müzakerelerin arifesinde vaziyet almak İmkânı bahşedecektir. Estsen umumi fikir, Kabinenin Başvekile tamamile müzâheret ede- ceği ve bu müzahereti temin edecek B. Çambörleyn ile Lord Halifaks'ın $on nutuklarını telhiz eden aşağıdaki formül olacağı merkezindedir: Mili plânda ve teslihat sahasında kuvvet, beynelmilel sahada Sükün ve uzlaş- ma. Londra 26 (A.A.) — B. Çambörleyn yeni nazırların isimlerini bugün Bu- kingâm sarayında krala vermiştir. Çekoslovakyada otomobil, kamyon gümrük resimleri Prag 26 (A.A.) — Otomobil kamyon ve otobüsler üzerindeki vergi kaldımı. mıştır. Petrol ve benzin üzerindeki gümrük resmi de azaltılmıştır. Telefona rağbet (Baş tarafı 1 inci sahifede) | gibi, bügünkü sikışık vaziyeti görerek yeni santralın işlemeğe başlamasına | intizaren müracaat etmiyenler bulu- nacağı da göz önünde tutulmaktadır. | Bununla beraber Şişli santral faali- | yete geçtikten sonra ihtiyaç nisbelin- de derhal yapılacak ilâve inşaatle te- lefon sıkıntısına meydan verilmiye- cektir, Pek yakında İstanbul - saritra- lmde da tevslat işlerine girişilmesine ihtiyaç belirmesi kuvvetli bir ihtimal | dahilindedir. Aboneler beş kuruğa indiklen son- râ telefona rağbet çoğalmıştır. İmkân nisbetinde abonelerin daha ucuz ko- nuşmasını temin, prensip olarak ka- bul edilmiştir. Telefon ihtiyacı yeni inşaat işlerile önlendikten sonra va- ziyet tedkik edilecek ve hiçbir kâr gö- zetilmeksizin imkân görülecek nisbet- a te tenzilât ât yapılacaktır. Eski Belçika Başvekili k Amerikada İ Nevyork 26 (A.A.) B. Van Zee. | land, altı hafta müddetle konferanslar | vermek üzere Ameriksya gelmiştir. Ölüm Merhum Suphi paşa Koca - Memi halilesi ve Bükreş elçisi Bay Suphi Tannöver'in validesi Bayan Ülfet dün sabah rahmeti rahmana kavuş. muştur. Cenazesi bu sabah saât (10,1/2) on buçukta Moda'da, Moda apartımanından kaldırılarak Aksa- rayda Valide camii şerifinde öğle namazı kılındıktan sonra âile kabris- İ tanıma defnedilecektir. YENİ CIKTI Edebi kıymeti yüksek olan bir kitab Her güzelliğe Aşık Muharriri İZZET MELİH 100 kuruş © Satış yerleri: «İkbal» ve «Haşet» * “TURAN TİYATROSU Halk sanatkâr ONaşid, okuyucu Semiha, yaryeteşi 3 kemiksiz kız- lar larafından akrubat, dans. * Lâleli Yangın Yerleri 3 P, * "Taksimde (Bu gece) KARMAKARIŞIK Vodvii 3 perde, Yakında: la Dam O Kamelya 217 Teşrinievvel 1938 — Tepebaşı GARDENİNDE Bu akşam saat 21 de 2 ci Gala gecesi Meşhur Fransız Fantesi şantözü ELVİRA MAY'inve Marsilya Şen komik ŞARLEY'in “ İştirakile KALKIN TAYFALAR Revüsünü Takdim edecektir. Bundan başka MEZEY ve YILDIZ baletleri ve Gregorun Swing Men Orkestrası Sahnede 40 artist ve Yüksek San'atkârlar 3 son teşrin perşembe akşamı saat 18,30 da SARAY sinemasında TAlO GEBEL'İN a Yegâne konseri Kolonya operası Sopransu bayan HİLDE GAMMERSBACI iştirakile CLAVESİN, FLÜT, VİOLA da GAMBA musiki aletlerile 18 nci asrın Atik musikisi CARUSO'nun rakibi ve SCALA de MİLAN'ın meşhur tenoru TiTOSCHIPA Pek yakında İstanbulda tağanni edecektir. * una Şehir 'T, Komedi kısmı Bu akşam saat 20,30 da KAN KARDEŞLERİ KINAGECESİ A 7 M. Yesari, Seyfeddin S Asalı, Macar balesi # YENİ NEŞRİYAT: 4 P. komedi azan: Birabo. 'Türkçesi: Fakret Adil, * Halk opereti Beyoğlunda Halk ope- ret Uyutrosunda wes- ki Çağlıyan. yakında / başlıyor. Siyasi İlimler Aylık Siyasi İlimler meemuasının #8-ei sayısı çıkmıştır. * Bugün saat 2,30 matinesinden itibaren “SARAY SiN TÜRKÇE SÖZLÜ EMASINDA FİLİMLERİN En büyüğü, en güzeli ve en müessiri KARA K Şaheseri Başlıyor. ORSAN Baş rollerde: “ FREDRİC MARCH ve FRANZİSKA GAAL CECİL B. de MİLLE tarafından vücuda getirilmiş Amerikan Korsanlarının Bugünden Itibaren hayatı ve aşklarile maceralarını tasvir eden muazzam şaheser, ” Süvareler için yerlerin evvelden aldırılması rica olunur. Bu filmin ikinci kopyası İZMİRDE ELHAMRA sinemasında yarından itibaren gösterilecektir. SAKARYA sinemasın Beyoğlunda Son defa Mihracenin gözdesi ve Hind mezarı 'Türkçe sözlü ve şark musikili büyük filim, 2 devre 24 kısım birden Yarın saat 1 matinesinden itibaren O 'TANSSIM sineması Cumhuriyet bayramı şerefine TÜRKÇE SÖZLÜ VE ŞARKILI Sahra Kızı Leylâ İLK BÜYÜK ŞARK FİLMİNİ Mükemmel bir macera ve âşk mevzuu... TAKDİM EDECEKTİR Emsalsiz bir temaşa, öküydeğ MUZAFFER GÜLER ve MUSTAFA ÇAĞLARIN işlirakile CEVDET KOZAN Herr mii saz hey'eti tardından mühbelif ve nefis Kale şarkılar... İzmir T e
