13 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

13 Eylül 1938 AKŞAM Avrupa sulhu tehlikeden kurtulmadı (Baş tarafı 1 inci sahilede) na, vaziyetlerini tesbit için kendi haklarını kullanmak hürriyetinden mahrum ediliyor. Ekonomik bakımdan da bunlar sis- tematik bir şekilde mahva ve tedri- ci bir ölüme sevkolunmaktadır. Bu hakikatlar, mânasız bir takım cümlelerle inkâr olunamaz. Vakıalar ortadadır: Südet Almanları feci va- ziyettedirler, Çekler onları mahvet- mek istiyor, insanlığa yakışmıyan bir istibdada, tahammülü imkânsız mu- amelelere maruz bırakıyorlar. Sek- sen milyonluk bir milletin üç bu- çuk milyon vatandaşının Çeklerin hoşuna gitmediği için bir şarkıyı söylemekten menedilmeleri, Çeklerin görmek bile istemedikleri çorablar giydikleri için öldürülmeleri, Çekle- rin güzel bulmadıkları bir tarzda 5e- lâm verdikleri için tethiş edilme- leri, milli ve felsefi akidelerini izhar ettikleri zaman av hayvanları gibi takib edilmeleri demokrasi mümes- sillerini lâkayd bırakabilir, hattâ on- ların sempatisin! bile kazanabilir, çün- kü mevzuu bahis olan üç buçuk mil“ yon Almandır. Fakat ben bu demok- rasilere bu halin bizi lâkayd bıraka- mıyacağını söylüyorum. Şayet işken- ceye maruz olan bu insanların hakları verlimez ve kendilerine hiç bir yardım- da bulunulmazsa onlar saadeti ve yar- dımı bizden göreceklerdir. âlkışlar ve sonsuz tezahürler.) Bu istibdad rejimi sona ermelidir. Ben bunu 22 şubatta da açıkça söyle- dim, Versaydaki devlet adamları bu öl meğe mahküni ucubeyi yaratmakla pek de akıllıca olmıyan bir harekette bulunmuşlardır. Başka (milletlere mensup milyonlarern kimsenin hakla- rını vasıta ile ihlâl etmek ancak Al— manyayı zincire vurmakla kabildi. Fakat böyle bir halin ebediyen devam edeceğini sanmak da, hâdiseleri gör- memeziikten gelmek olurdu. Rayhştagda 22 şubatta verdiğim Dutukta, Almanyanın bu üç buçuk milyon Almanın maruz kaldığı taz- yik ve istibdadı müsamaha ile karşı- Lıyamıyacağını söylemiştim. Şimdi de yabancı devlet adamlarından, bu söz- lerin alelâde cümlelerden ibaret ol- madığına inanmalarını rica ediyo- rum. (Uzun alkışlar). Paris ve-Londradaki devlet adamla- rını temin etmek isterim ki, herhal ve vaziyette muhafaza etmek istediğimiz Alman menfaatleri vardır. - Şiddetli alkışlar - Artık Almanya Betman - Holveg'le- rin ve Hertling'lerin Almanyası değil. dir. Nasyonal - Sosyalist Almanya, birleşmiş ve kudretli bir devlettir.» Garb hududunda tahkimat B. Hitler, 2 mayısta çok mühim tedbirler almağa karar verdiğini kaydederek, ordunun ve hava kuv- vetlerinin kısa bir zamanda takviye edildiğini söyledikten sonra demiş- tir ki: — Şunu da kemali emniyetle söy- liyebilirim ki, o tarihtenberi zamanı- mızın en muazzam tahkimatı İnşa halindedir. Garp hududunda iki se- nedenberi yapılmakta olan bu tah- kimatta 278 bin işçi, 84 binden fazla mütehassıs, iş servisine mensub bin kişi, müteaddid istihkâm taburları ve piyade fırkaları çalışmaktadır. (Şid- detli alkışlar) B. Hitler, Çek Reisicümhuru B. Beneşin işi Cenevre metodlarına gö- Te hallederek etrafı bir takım hedi- yelerle âvutmak istediğinden bahse- derek, bir zaman gelir böyle bir me- todun sökmiyeceğini söyledikten son- ra nutkuna devamla: — B, Beneş, bu gibi hediyeler ya- pacak mevkide değildir. Almanlar da diğer milletler gibi, istedikleri veçhile yaşamak hakkına maliktirler. Eğer demokrasiler günün birinde kendile- rini Almanların maruz kaldıkları taz- yiki emniyet ve himaye altına almak mecburiyetinde görürlerse bu, çok vahim neticelere yol açacaktır. Bu bakımdan hiç bir şüpheli nokta br- rTakmamakla sulha büyük bir hizmet ettiğimi zannediyorum. Ben Almanyanın üç buçuk milyö | Fransız veya İngilize tahakküm etme- sini istemedim. Fakat Çekoslovakya- dn üç buçuk milyon Almanın maruz ka dığı tahakkümün en kısa bir zaman. (Şiddetli | kümün yerine, bu Almanların vâzi- yetleri için istedikleri gibi karar ve- rebiimeleri hakkının kalm olmasını istiyorum, Eğer bu yüzden diğer Av- rüpa devletlerle münasebetlerimiz yarar görecekse buna pek müteessi- fim. Fakat bunun mesulü biz deği- liz, Esasen Südet Almanlarının selâhi- yetter mümessillerile uyuşup bir an- laşma elde etmek Çekoslovakya hü- kümetinin işidir. Fakat beni, biz hepimizi alâkadar eden bir cihet var- sa o da hak ve adaletin maskara edi- lip adaletsizlik ve haksızlık yapılma- masına dikkat etmektir. Keza ben, burada Avrupanın göbe- ğinden başka devlet adamlarının de- hasile ikinci bir Filistin kurulmasına meydan veremem. Çekoslovakya Al- manları kendi telihlerine bırakılmış müdafaasız kimseler değildir. Eğer bu hattı hareketi ittihaz etmez ve bu- nun her türlü neticelerine katlanmaz isek Alman olmağa lâyık olmayız. (şiddetli alkışlar) Hitler nutkunu bitirirken, Romaya yaptığı son seyahatte beşeriyet tari- hinin ne kadar küçük” mikyasta ve miskince ele alınmış olduğunu anla- dığını söylemiş ve demiştir ki: «Amerikanın keşfinden daha beş yüz sene evvel muazzam bir Cermen imparatorluğu vardı. o Tarih tedkik edilirken daha yüksek bir zaviyeden bakılmalıdır. Yeni Roma İmparator- luğu ve yeni Cermen İmparatorluğu hakikatta birer hârikadır ve çok mü- beccel bir maziye maliktir. o Bunlar birer uydurma devlet değillerdir. On- lar sevmiyebilirler. Fakat dünyada onları imha edecek hiç bir kuvvet yok- tur» Harb mi, sulh mü? Berlin 12 — Röyter muhabirinden: Bazı gazeteler Çeklerle anlaşmak im- kânsız olduğundan bahisle harbin önü alınamıyacağını yazıyor. Bazı gazeteler ise harbe imkân olmadığı kanaatindedir. Almanların ekseriyeti İngilterenin hareket tarzına itimad edilemiyeceği mütaleasındadır. İngilterenin politikasını tarif eden beyanat Alman gazeteleri tarafından neşredilmemiştir. Berlin 12 — Havas ajansının mu- habiri bildiriyor: Londrada salâhiyet- tar kimseler tarafından yapılan beya- nat Berlinde büyük bir tesir husule getirmiştir. Mâamafih Alman maha- füi Almanyanın sulh istemediği hak- kındaki iddiayı reddetmektedir. Bu mahafil diyor ki: wİngiltere sulhün muhafazası için Berlinde değil, Prağ- da nüfuzunu kullanmalıdır. Londra. da yapılan beyanat Çekleri manen teşvik ederek uzlaşmamazlıkta israr etmeleri neticesini verecektir.» Çekler plebisit istemiyorlar Londra 12 (A.A.) — Evening Stan- dart gazetesinin siyasi muharriri yazi. yor: Çekoslorakyanın Londra elçisi bu sabah İngiltere hariciye nezareti- ne bir nota vererek, Südet mıntaka- larında plebisit yapılmasının Çekos- Jovakyanın tamamiyeti ile telif edile- miyeceğini bildirmiştir. İngiliz mahafili ne diyor? Londra 12 (A.A.) — Reuter ajansı tebliğ ediyor: Nazırların geceki toplantısı 70 da- kika devam etmiş ve saat 2240 da nihayet bulmuştur. İngiliz Nazırları Hitlerin nutkunun ana hatlarını tedkik etmişlerdir. Bu nutkun bütün veçheleri yarınki k&- bine içtimamda etrafile mütaler olu- nacaktır, Binaenaleyh bu akşam resmi hiç bir işaret elde edilmesine imkân yoktur. Ancak, Londranın mesul mahafilinin ilk. intiba: şudur ki, bu nutuk vazi- yeti katiyen iyileştirmiş değildir. ş Nutuk hiç bir sahada koruyucu t6- Jükki edilemez. Hattâ bir çok sahalar- da yıkıcı bile addedilebilir. Çünkü Çekoslovakyadaki muarızlara kendi- Jerini yegâne müzakereci telâkki ef- melerine imkân verecek mahiyette de ğildir. Eğer Çekoslovakya hükümeti ile Südet Almanları bu işe devamda yalnız bırakılırlarsa bir sureti hal bul- Wak ihtimali mevent. olabilir, Vakıa nutukta yeni denilebilecek metâlibat ileri sürülmüyor ve aşağı yukarı beklenen hususata inhisar edi. yor, Fakat bu nutuk'bundan on ve- miş Ez dünya dehset içinde ka- lırdı. Ancak bugünün müşahidleri, mazinin daha terbiyeli nesillerinin kullanmadığı sert edaya şimdi zama- mn herkesi gitgide alıştırdığını tes- lim ediyorlar. * Nutukta fakip edilen tabiyeye ge- lince, bu tabiye tehdid edici bir vezi- yet göstermekle beraber bu tehdide sahih bir şekil vermemeği ve hangi istikamette yürüyeceğini tavzih eyle- memeği istihdaf edere benzemektedir. Londranım mesul mahafilinde göz önünde tutulan nokta şudur: Hitler Alman £ seferberliğinden bahsettiği için Çekoslovakyaya hücum ederken Almanyanın bugün bir buçuk milyon kişiyi silâh altında bulunduran aske- ri manevralarından bahsetmiyor. Bu manevralar Bir kaç hafla devam ede- cektir. Bu manevralar, bitmedikçe ve Almanya şimdiki tavrını değiştirme. dikçe realiteleri gören hiç bir kimse Avrupa sulhünün tehlikeden kurtul. duğuna inanamaz. Tramvay şirketinden sonra tünel şirketi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Dün elektrik işleri idaresinde B. Ali Çetinkayanın da iştirâk ettiği bir toplantı yapılmış, idarenin faaliyete geçtiği günden şimdiye kadar geçir- diği safhalar üzerinde görüşülmüş. tür. Şefler mesuliyetleri altında bu- lunan bütün işler etrafından Vekile mufassal malümat vermişlerdir. B. Ali Çetinkaya tedkiklerinden sonra şeflere bazı direktifler vermiştir. Tramvay şirketinin de hükümete geçmesi pek yaklaşmıştır. Ankarada müzakerelere başlanması bir gün me- selesi halini almıştır. Tramvay şirke- tinden sonra 'Tünel şirketi de satın alınacak ve bu şirketler hükümetin tensip edeceği bir teşekkül, meselâ belediye tarafından idare edilmek sus retile işletileceklerdir. B. Edenin bir mektubu (Baş tarafı 1 nci sahifede) 3 — Orta Avupada harb çıkarsa mevsii kalmyacaktır. Son tarih tec- Tübeleri, bümün aksini ispat eder. 4 — İngiltere ile Fransa arasında- Ki itilâf vedostluk azaltılamaz ve kaldırılamaz. Fransanın emniyetini tehlikeye düşürecek olan her beynel- milel hâdisede, neticeleri her ne olur- sa olsun İngiltere, Fransanın yanın- da bulunacaktır. Bü karar, Fransanın emniyeti için değil, fakat İngilterenin emniyeti için ittihaz edilecektir. Zira İngilterenin emniyeti, Fransanın emniyetine bağ- Mıdır.» Londra 12 (A.A.) — Times gazete si B. Edenin Çekoslovakya hakkında yazdığı bir mektubu neşretmektedir. B. Eden bu mektubunda şöyle de- mektedir: <* İngiltere ile Fransa arasındaki dostluk ve anlaşma ne bozulür ne de zayıflıyabilir. Ne zaman Fransanın emniyeti tehlikeye girse İngiltere ne- ticesi ne olursa olsun daima onun yâ- nında bulunacaktır. İngilterenin em- niyeti Fransanın emniyetine bağlıdır.» Belgrad sergisin- de Türk paviyonu Halk paviyonumuzu büyük alâka ile geziyor Belgrad 12 (A.A.) — Anadolu ajan- sının hususi muhabiri bildiriyor: Ayın onunda açılan Belgrad beynel- milel fuarına 10 devlet iştirak etmiş- tir. Serginin müstesna bir köşesinde olan paviyonumuzda pamuk, fındık, incir, şeker, kuru yemişler, hububat, zeytin- yağı, kömür meyva, balık konserveleri, ipekli ve pamuklu kumaşlar, cam, kâ- ğd ve süngerlerimiz ve bilhassa üzümlerimiz teşhir edilmektedir. Paviyonun büyük kapısından girildi- ği zaman şeref mevkiindeki Atatürk büstü ziyaretçiler üzerinde büyük bir hürmet ve takdir uyandırmaktadır. Paviyonun büyük bir kısmında da Cümhuriyet rejiminin iktisadi ve sınai, maarif ve diğer sahalardaki terakkileri | mukayeseli bir surelte grafiklere ayrı- larak tebarüz ettirilmiştir. Paviyonun giriş sağında memleke- timizin emsalsiz manzaraları turistik güzellikleri birçok fotoğraflarla ziya- retçilere arzedilmektedir. Halk paviyonumuzu sabahtan akşa- ma. kadar büyük bir alâka ile gezmek- tedir. Almanlarla Çekler yeniden çarpıştılar İki taraftan birçok yarali var Prag 12 (A.A.) — Henlein'in gelece- ği duyulması üzerine dün saat 18 de Liberec şehrinin meydanında iki bin Südet toplanmıştır. Seyrüseferi temin etmeğe teşebbüs eden polis memurları «Kahrolsun Çek polisi, sadalarile kar. şılanmışlar ve nümayişçiler zabıta me- murlarına taş almağa ve vurmağa baş» Jamışlardır. Yaralanan sekiz polisten ikisini has- taneye nakletmek mecburiyeti hasıl olmuştur. Nümayişçilerden dördü sor- guya çekilmiştir. Prag 12 (A.A.) — Çeteka ajansı ta- rafından neşredilen bir tebliğde dün ve evvelki gün Südetler tarafından ya» pılan nümayişler esnasında vuku bu- lan hâdiselerin ehemmiyetsiz olduğu kaydedilmektedir. Yalnız cumartesi günü Karlovivari ve Şeb'de vukubulan hüdiselere bir dereceye kadar chem- miyet atfedilmektedir. Karlovivari'de cereyan eden hâdise esnasında altı Çek, sosyal » demokrat- lardan bir Alman ve sekiz polis memu- ru yaralanmıştır. Şeb'deki hâdise esna» sında da 13 polis ve 3 Çek yaralanmış- tır. Söylenildiğine göre Südetlerden 10 kişi kadar hafif suretile yaralan. mıştır. Almanya, Pragdaki bir heyeti geri çağırdı Prag 12 (A.A.) — Almanya son da- kikada, bugün burada açılan beynel- milel istatistik kongresine gönderdiği murahhas heyetini geri çağırmıştır. Garbi anadolu güreş birincilikleri İzmir KAkşam) — Ankarada ya | pılacak Greko - Rumen birincilik müsabakaları için Garbi Anadolu bölgesinin altı mmtaka » güreşçileri, İzmirde karşılaşmışlardır. Müsabakalar neticesinde altı böl takımı birinciliği, Antalya güreş ta- kımı ikinci, Afyoh takımı üçüncü, Aydın ve Konya beraberlikle dördün- cülüğü kazanmışlardır. i Yukardaki resimde alı bölge- nin göreşçileri bir arada görü- Bahife 13 Sovyet - Mançu hududu Moskovada yapılan konuş- malar ilerliyor Tokyo 12 (A.A.) — Hariciye Neza» Teli namına söz söylemeğe selâhiyet- tar birzat Sovyet - Mançukuo hudu- dunun tahdidi için Moskovada cere- yan eden müzakerelerin muvaffakı- yetle netiçelenmek üzere bulunduğu- nu beyan etmiştir. Bu zat hududun Çan - Kufeng hadisesinin cereyan ettiği mahalde yalnız sekiz kilomet- relik bir kısmının tahdidi mevzuw- bahsolmasina rağmen bu isle mesgul olan komisyonun iki mlilet arasında muallakta kalan bütün meselelerin hallini de SA ilâve ei. miştir. | İzmirdeki dünkü lig maçı Şampiyonu tesbit içinmaç tekrar edilecek İzmir 12 (A.A) — Ege ligleri mü- #abakalarının sonuncusu bugün Al- sancak stadyoyomunda İzmirin. Doğal spor ile Aydınspor takımları arasında yapıldı. Ege lig şampiyonunu meyda» na çıkaracak olan bu maçın, şimdiye kadar hiç yenilmiyen ve müsavi puans da olan Aydın ve İzmir takımları için ehemmiyeti: büyüktü. Aydından ol- dukça kalabalık bir halk kütlesi bil- hassa bu müsabakayı seyir için şeh- rimize - gelmişlerdir. Çok heyecanlı geçen bu müsabaka 0 - 0 beraberlik- le neticelenmiştir. Şampiyonu tesbit için maç tekrar edilecektir, Bundan evvelki karşılaşmalarda Aydın takı- mı Manisa takımını Muğla Denizliyi Aydında 5 - 1, Do- ğanspor da Denizliyi Denizlide 6 - 0, Aydın Muğlayı Aydında 4.1, De ganspor Muğlayı Muğlada 4 « 1, Ay- dın Denizliyi Aydında 4 - 0, Doğan- spor Manisayı Manisada 3 - 0, Muğ- la Manisayı İzmirde 5 - 1, Denizli Ma- nisayı İzmirde 9 - 0 yenmişlerdir. BULMACAMIZ. i LiLerTir) sata 1 — Bir nevi kumaş, 3 — Bir bir daha - Sarıya meyyal, 3 — Yaman - Bir avuca sığan mikadr. 4 — Lütuf - Başına K konurm my- rabba olur, 5 — Kalın ip - AP, 6— » Yeis, 7 — İnce kamış - His, . $ — Başına «İ. konursa fena değil - Keğinin babasi. 9 — Hükümdar çadırı » Yüz kuruş 10 — Öküzün YAYrUNE - Çift değil 4 — Bütün yöcumüzü taşıyan Azamıs « büyüğü. Köyün N 5 — Vücudün çatısı, 6 — Tersi beyazdır - Saymak, 7 — Başına «Bs konursa âni fırtına olur « Esas, 8 — Şişe mantarı - Durgun. 9 — Bir yerin kirası - Başına «D» ko- nurse küçük nehir olur, 10 — Çıtkırıldım - Beyaz. Geçen bulmacamızın halli? Soldan sağa: 1 — Enstantane, 2 — Natura, $ — Atilâ, Be, 4 — Endaze, Kek, 5 — Ra, Ma, Art, 6 — Eimasiye, 7 — Akıl Pek, 8 — Ada, Zar, Mi, 9 — Nida, Veled, 10 —Lâh- DV. Hafız Cemal Lokmanhekim > Dahiliye mütehassısı Diyanyolu 104 ayna sel Pr ban her gün 6 Cumartesi 85-13 fukaraya 25-0 Sel, Cumartesi #3218 fukarıyı İzmirde 4 - 2,” ğa