31 Ağustos 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

- a İstanbul Komutanı, Donanma Komutanı ve Vali ile beraber genç subaylarımızı teftiş ediyorlar (Baş tarafı İ inci sahifede) li tezahürata sebebiyet vermiş, halk Muhterem Başvekili ve vekilleri üzün Uzun âlkışlamışlır. Dün sabahtan başlıyan bayram şenlikleri ertesi saba- ha kadar sürmüştür. Bütün halk, mey» danlara, sokaklara dökülmüş, neşe ve Sürur içinde vakit geçirmiştir. Beyazıd meydanında Dün sabah çok erkenden İstanbul Sokakları kalabalıktı. Mahşeri bir man- Zara arzediyordu. Nakil vasıtaları ka- labalıktan seferlerini tatile mecbur kal- di. Halk kütleleri sel halinde Beyazıd ve Taksim meydanlarına mütemadi. yen akıyordu. Biran oldu KI, kalaba- liktan bir adım atmak bile mümkün olamıyordu. Hele saat ona doğru Beyazıd meyda- rg nez bir hale gelmişti. Binlerce halk kahraman askerlerimizin geçişi- nİ' iftiharla ve sevinçle alkışlıyordu. Geniş Beyazıd meydanından başka Civardaki evlerin taraçaları pencerele- Tin içi ve dışı kadın, erkek çocuk bin- lerce halk ile dolmuştu. Halkın kahra- man Mehr ak, bü bü- Yük günü kutlar sundaki te- halükü o kadar büyük idi ki, Beyazıd Kiradthanelerinin ön kısmındaki san- iyeler yirmi dört saat evvel kiralan- miştı. Bu sene isabetli kararla meydan- da çoğaltılan tribünler halkın resmi &eçidi kolayca seyretmesi bakımından çok faydalı oldu. erasim nasıl oldu, subayın nutku Süat 9,45. de İstanbul kumundanı Beneral Halis Bıyıktay, Vali ve Belediye reisi B, Muhiddin Üstündağ, amiral Şükür Okan ve erkânı harbiyesi oldu- gu halde Üniversite meydanına geldi, kıtaları birer birer teftiş ve tebrik etti, Kıtaların teftişi bittikten sonra genç bir subay meydandaki kürsüye gele- rek; — Kahraman Türk ulusu, sayın ko- Mutanlarım ve arkadaşlarım; bugün, 16 yıl önce 'Türk ordusunun kazandığı €$siz zaferin yıldönümünde bu zaferi kutlamak için toplanmış bulunuyo- YUZ.» sözlerile nutkuna başlıyarak 30 Ağustos zaferinin bir tarihçesini yap» İl ve kara günlerin acı hatıralarına te- Mas ettikten sonra nutkunu şu SÖZ- lerle bitirdi: — Anadoluya bir hâlâs güneşi gibi doğan Büyük Mustafa Kemal, İstan- Dulda hazırladığı plânına göre mem- leketin bütün içi sızlıyan evlâdlarını kendi çelik iradesi etrafına toplamış Ve yer yer vücude gelen teşekkülleri birleştirerek onları düşmanlara tevcih etmişti, Kayıtsız ve şartsız bir istiklâlin, an- ©ak düşmanı yatanın harimi ismetin- de boğmakla kazanılacağına iman eden Ulu başbuğ 26 ağustos 1922 de Koca- tepeden verdiği bir işaretle ordu düş- Mana saldırmış ve düşmanlarımızın, Ağılamaz sandığı sarp ve yalçın kaya- ları birkaç saat içinde aşarak ona Dum- gapinarda son ve kati darbeyi indirmiş» genç şu nutku irad etti: Bayın dinleyicilerim, Bir kudret ve kahramanlık dalgası gibi birbiri ardınca yükselen çelik safların ih- tişamı içinde kurtuluş harbinden bahse- dilmek ne kadar tatlı ve he kadar da he- yecanlı oluyor. Ve bunun için şimdi ben de söze başlarken sizleri bu tatlı heyeca- nınız içinde tedirgin etmekten çekinmiyor değilim. Büyük Zafer diyoruz, evet Bü- yük Zafer. Dünkü kara ve karanlık geceleri bu gü- günün ak ve nurlu gündüzüne çeviren bir zafer büyük, halâ eşsiz bir zafer sayil- maz mı? Bayın yurddaşlarım; Dün bir şairimizin zülmeti beyza $ar- mış dediği İstanbulun ufuklarını bügün nası! görüyoruz. Gölgelerinde yer yer uçan tayyareler; terakki ve kudretin bu canlı timsaller!, Haydarpaşa açıklarında dızdan 'Topkapıya kadar İstanbulun geniş ve uzun caddelerini dolduran sınıf simt ordu aksamı; en yeni ve modern silâh ve harb vasıtaları. İşte göğüslerin kabararak seyrine daldığı bu doyulmaz manzara, bize Anlatıyor ki dünkü rülmeti beyza kalkmış yerine nur, kudret, emniyet ve hurar gel- amiştir, den sevinç yaşları akılan bu muhteşem man: Cumhuriyet ve Ata- türkün memleket müdafaası bakımından vöcude getirdiği tek bir lâvhadan ibarettir. Ve hepimiz biliyoruz ki 'bugün geniş yurdumuzun ker büyük merkezi bu gibi ihtişam ve kudret manzarasının şahidi olacaktır. Fakat ne mutlu İstanbul gami- zonuna ki o töreni Büyük Atatürkün şe- reflendirdiği bu güzel şehirde sayın Baş- vekille Mili Müdafaa Vekilinin yüksek huzurlarile yapıyor. Muhterem yurddaşlarım, İşte bugün yidönümünü heyecanla kutladığıma #afer, vatanı kurtarıp İs- tiklâli dikte ettirdiği gibi kudret, kayna- gımız olan cumhuriyete temel; milletimi. | gi yükselten İnkilâb hamlelerine de ana olan bir zaferdir. Ve işte İstanbulun yüksek şaurlu muhterem halkı bu günü lâyıkile milletin takdir eylediğindendir Ki bayram fırsatile bağrından “kopan | cumhuriyet ordusuna derin o sevgisini göstermek için, fecirden itibaren yollara dökülmüş bulunuyor. Kim bilir şimdi bu Zafer bayramında gelmiş ana ve kardeşlerimiz arasında kurtuluş harbinin me yiğit menkibeleri söyleniyor. Bayın dinleyieilerim, 'Türk millet ordusu ezeldenberi bir- birinden ayrılmaz kutsal bir varlıktır ki ordunun en büyük kuvveti milletinin de- rin sevgisinden ve milietin.en büyük sevinci ise ordudaki evlâdlarının. yalnız vazifesine bağl kalmasında yaşar. Aziz arkadaşlarım Bugün dünya milletleri arasında iâ- yık bulunduğumuz şerefli mevkii elde et» mek için her fedakârlığı katlanan büyük ve âlicenab milletimizi her zaman tek- rim ve tebeil etmek vazifelerimizin en şerenlisldir. : ; Bü mutlu günümüzde mübarek şehid. lerimizi rahmetle yadederken sakatlanan ve yıpranan vücüdlerile saflarımızdan ayrılmış emekli kardeşlerimizi de hür- metle anıyorum. ğ Ey Ulu Başbuğumuz Büyük Atatürk: Zaferimizde, inkılâbımızda her nevi kudret ve yükselişimizde en büyük yapı- cı Sensin. Senin dühi başkanlığın ve ba- garcı kudretindir ki bugünkü mesud Gevri vüzude— getirmiş bulunuyor. Bu bayram gününde kajblerimizden taşan sevgi ve bağlılığımızı sonsuz tazim yük- ranlarımızla yüksek katının sunarken manevi huzurunuzda hürmetle eğiliyo- rum, Uzun uzun akışlanan bu nutku mü- tenkip İstiklâl marşı çalındı ve hürmet ve sükünetle dinlendi. Bu büyük zaferin 16 ncı yıldönümü. ! Başvekil, Vekiller Beyazıdda Mü kutlarken bu zaferin kazanılmasın- da şehid düşenlerimizi rahmetle anar, aman ve bü milletimize ve | Onun büyük, X Ye -oraUlMUZUR | başkumandanı olan Büyük Atamıza #ohsuz sevgi ve minhetlerimizi tekrar #derim.» , Kumandanın cevabi Şiddetle alkışlanan genç subayın bu hatkundan sonra İstanbul kumandanı mare I Rwıktay kürsüye gelerek Bu esnada Başvekil B. Celâl Bayar refakatinde Milli Müdafaa Vekili ge- neral Kâzım Özülp, Adliye Vekili B. Şükrü Saraçoğlu ve daha bazı zevat olduğu halde halkın şiddetli alkışları arasında Beyazıda gelerek Üniversite bahçesinin büyük kapısı önündeki tri- bünde yer aldılar. Saat 10,45 de resmi geçid başladı. Önde bandosile evvelâ Yedek subay okulu, müteakiben sıra he Askeri tab- bayramı | biye, Deniz, Kuleli ve Maltepe askeri Jiseleri geçtiler. Her okulun bandosu tribünün karşısında yer alıyor ve genç subay namzedlerinin sert ve kati adım- Jarla geçişleri bitinceye kadar yürüyüş marşı çalıyordu. Bu esnada Beyazıd meydanında bayramı tesld eden tayya- reler uçuyordu. Okullardan sonra tam techiratlı piyade, süvari, topçu, ve nak- iye kutalarının âzamelli geçişlerini gördük, Yaya kaldırımlarına sığışamı- yan kadın, erkek, çoluk, çocuk sayısız vatandaşlar her biri birer kahraman- Yık timsali halinde çelik adımlarla ge- çen asil yüzlü kahraman erlerimizi candan alkışlıyor: — Yaşayın... Var olun, evlâdlar... Avazeleri afaka yükseliyordu. İhti. yar anaların kırışık yüzlerinde iftihar- Ja dolu tebessümler eziliyor, buğulan. mış gözlerinden sevinç yaşları dam- yordu, Vatan uğruna kolunu, bacağını kay- betmiş ve birçok yerlerinden kurşun yarası almış kahraman malüllerin mü- tevazi ve muhterem geçişleri karşısın- da hürmetle eğiümemek elden” gelmi- yordu. Harbin hatıralarile dolu sevimli ve neşeli yüzlerindeki sayısız kırışık» lıklar adedince vatan uğurunda dövüş- müş olan bu vatan fedaileri, kalblerden kopup gelen sonsuz sevgi ve muhabbet- le alkışlandılar. Taksim meydanında İtfaiye ve polis müfrezelerini taki: ben sivil mektepler ve teşekküller de geçtikten sonra resmi geçid alayı ta- mamlanmış oldu ve tramvay caddesini takiben Divanyolu, Sultanahmed, Sir- keci, köprü, Şişhane, İstiklâl caddesi tarikile alay Taksime çıktı. Yolda apar- tımânların pencerelerinden konfetiler atılıyor, askerlerimiz şiddetle alkışlanı- yordu. k Kıtalar ve mektepliler Taksim abi. desi etrafında kendilerine gösterilen yerleri aldıktan sonra İstikâl marşı çalındı ve müteakiben abideye mera- simle birçk çelenkler kondu: Bu çelenk- ler arasında bilhassa belediye, Halk partisi, Hakevleri, esnaf cemiyetleri ve spor teşekkülleri namına konanlar yardı. Bundan Sonra Vali B. Üstündağ ve komutan general Halis tarafından 30 Ağustos zafer bayramı etrafındaki ihtisaslarını deftere kaydettiler. Kut- lama merasimine saat 12 de Selimiye kışlasından atılan 21 topla nihayet ve- rildi. Dün Taksim meydanının da Beyazıd» dan farkı yoktu. Meydanın her tarafı ve civardaki apartımanlar binlerce va- tandaşla dolmuştu. Akşam üzeri İstik- 1âl caddesinin iki tarafındaki yaya kal- dırımları bir insan seli halini almıştı. İstanbullular zafer bayramını derin bir neşe ve gurur ile kutladılar. Geceki fener alayı 30 Ağustos zafer bayramı şerefine dün'şehrin Anadolu ve Rumeli yaka- larında birer fener alayı yapılmıştır. Rumeli cihetindeki fener âlayı Taksim- den hareketle İstiklâl caddesini takiben 'Tophaneye, Anadolu tarafındaki alay da Selimiyeden hareket etmiş, Kadıköy iskelesine gelmiş ve orada dağılmıştır. Zafer bayramı şerefine dün gece Kız- kulesi, Şemsipaşa sahilleri Saraybur- nu, Galata köprüsü resmi ve hususi müesseseler elektrik ambullerile tenvir edilmişlerdir. Ordu şerefine ziyafet Zafer bayramı münasebelile şehir mamina vali ve belediye reisi B. Muhid. din Üstündağ tarafından ordu şerefine dün öğle vakti Park otelinde mükellef bir ziyafet verilmiştir. Ziyafette amiral Şükrü Okan İstanbul komutanı gene-| Tal Halis Biyıktay, ord uerkânı, vilâyet ve belediye erkânı hazır bulunmuşlar- dır. Ziyafet, samimi bir hava içinde cereyan etmiştir. Halkevlerinde Dün gece şehrimizdeki bütün Halk- evlerinde müsamereler tertip edil miştir. Bilhassa Beyoğlu Halkevinde B. İsmail Savaş, 30 ağustos zaferinin. ehemmiyetinden bahseden bir kon- ferans vermiş ve konferansı bir kon- $#er takib etmiştir. Şişli Halkevinde saat 15 de ciyar mekteplerin talebesi için bir eğlence tertip edilmiş, gece de bir müsamere tertip edilmiştir. Eminönü, Kadıköy, Fatih, Üsküdar, Şehremini Halkevle- rinde de müsamereler tertip edilmiş, davetliler sabaha kadar eğlenmişle;. ii zi i ———— Edirnede zengin ve güzel bir müze Birçok tarihi eserler de tamir edildi Edime (Akşam) — Londra asfalt turizm yolunun üzerinde ve içinde Mimar Sinan,. Hayrettin gibi Türk üstadlarının yüksek eserleri ile bir çok tarihi bihalar bulunması Edirne- nin değerini bir'kat daha arttırmak” Bunlar arasında Mimar Koca Sina- nın Selimiye ile birlikte yapmış oldu- ğu Darülkura medresesi Generâl Bâ- zım Dirikin himmeti ve Kültür Ba- kanlığının yardımı ile harabeden kur- tarılmış ve bugün çok güzel bir müze hâline getirilmiştir. Edirne ve Trakya için çok değerli bir varlık olan bu müze için alınan eşyalar arasında 300 senelik ve Os- manlı donanmasının kabartma re- simlerle Venedik kalesi önündeki nü- mayişi gösteren ve Geliboludan geti- rilmiş olan çok kıymetli ve eşi olmıyan bir parça bulunmaktadır. Ayrıca Edirne ve Trakyanın muh- telif yerlerinden 200 parça eşya satın alındığı gibi İstanbul ve Ankara mü- zelerinden 400 parça eşya da Edirne müzesine nakledilmiştir. İşte bu çalışmaların neticesi olarak bugün Edirne vilâyeti eşi bulunmuı- yan bir müze kazanmıştır. Eski eserleri sevenler kurumu bu yul içinde Edirnedeki tarihi eserleri onarmak ve temizletmek için de para- ca bir hayli masrafa girmiştir. Bun- lar arasında Birinci Ahmet devrinde 18 sene defterdarlık ve o zamana gö- re maliye nazırlığı etmiş olan Ekmek- çloğlu Ahmet paşanın kervansarayı mühim bir yer tutar. Mimar Sinan okulunun yetiştirdiği 'Türk mimarlarının vücude getirdiği bu güzel eser Maliye Vekili B, Fuat Daimi Fotoğraf Yalnız amatörler için yapılan fotograf müsabakası üç ayda bir defa tekrar edilmektedir. Yani her mevsimde bir defa olmak Üzere bir senede dört müsabaka yapılıyor demektir: 1 — 1 Kânunusani 2 —1 Nisan 3 — 1 Temmuz 4 — 1 Teşrinievvel. Yeni şekle göre her müsabakada: « 200) eser arasından Hediye veriliyor, Verilen hediye- lerin mikdarı de şöyledir; 1 inci gelen eser sahibine 20 lira 2 nciye 10 lira 3 kişiye 5er lira 5 kişiye 3er lira ! 15 kişiye Z şer liralık akşam neşriyatı kitapları 25 kişiye İer lira. (Eğer her seçimde, aranan €v- safı haiz 200 den fazla resim top- lanmış ise fazlası ertesi müsaba- kaya iştirâk hakkını muhafaza eder.) Bu yeni müsabaka ve hediye şekli fotograf meraklısı karileri- miz için iki noktadan faydalı ol- maktadır: Hem iyi eser hazırla- mak için vakit bulabilirler, hem 3 ayda bir tekrar edilen iştirak ediniz!.. 1938 Yılının 4 ncü müsabakası 1 Birinci teşrin' dedir Taşra karilerimiz de aradaki geniş fasılalardan istifa- de ederek bu müsabakalara i Ağralının gönderdiği tahsisatla tamil * ettirilmiştir. j Önümüzdeki yıl içinde yine Maliye «5 Vekilinin yardımile bu Ki yın etrafındaki binnlar istimlâk edi. lecek ve âbide olduğu gibi meydana çıkarılacaktır. Yİ Bundan bâşka Rüstem paşa hanı, İkinci Beyazıdın Darüşşifası, Tip medresesi, -Modlahane, Aşhane ve Mumhanesile arasta ve Ali paşa Ç şıları tamir etlirilmiş ve Darüşşifa ile 'Tıp ve İkinci Beyamt medresesins a ” Istanbulda Zafer su verilmiştir. Bl Bununla beraber tarihi büyük de. gerler olan ve içinde o devrin pek , kiymetli kirtaşlarını, yeniçeri üsküfles rini ve örneklerini taşıyan Tatarha- niler ve diğer kabristan içindeki nadi- de taşla müzeye kaldırılmıştır. Edirne €ski eserler sevenler kuru. mu bütün bu işleri başarmakla bera- ber Trakyayı konlar üzerine faydalı eserlerin bas- tırılmasına büyük bir hızla devam ef- alâkadar eden tarihi * miştir. Bu yıl içinde; Altın Ordu ha- * kanlarından Wluğ Muhammed Hanın yarlığı, Gelibolu ve Yüresi tarihi, Truva harabeleri, vuzu gibi altı:mühim tarihi eser neş- retmişlir. Bunların (Kazan Hanlığı nı kuran Uluğ Muhammed Hanın yarlığı) tarihçi Akdes Nimet Korat tarafından , yazılmıştır. Osmanlılar devrinin mühim bir faslını aydınlâ. tan ve Uluğ Muhammed Hanın Edir. nede Fatihin babası İkinci Murada gönderdiği yarlık ile bunun istinad ettiği tarihi vakalar ve belgeler bu eserde incölenmekte ve aydınlatılmak- tadır. (Gelibolu ve Yüresi Tarihi) ni Türk tarih kurumu âzasından Fevzi Kurtoğlu yazmıştır. de eserlerinin değerine göre he- diye kazanmış olurlar, Müsabakaya iştirik etmek için karilerimizin * şu noktalara dik- kat etmelerini rica ederiz: 1 — Gönderilecek fotograflar (6X9) dan küçük, (13x18) den büyük olmamalıdır. 2 — Fotograflar mutlaka siyah olarak basılmalıdır, 3 — Eser sahibinin isim ve ad- resi behemehal fotografın örka- sına yazılmalıdır. 4 — Bu şartlara uygun olmi- yan eserler muvaffak dahi olsa- lar müsabakaya giremezler, 5 — Müsabakaya iştirak etmek istiyenler birden fazla eser gön- derebilirler, 6 — Evvelce müsabakaya gön- derilmiş resimler tekrar Kabul edilmez. olduğu- nu isbat etmek için negatifini gös- termek Tâzımdır. Aksi takdirde hedi- ye verilmez. Eserlerinizi her Zamanki gibi gene yu adrese gönderiniz (Akşam gazetesi odalmi müsabakası memurluğuna) fotagrat ştirak edebilirler. Trakya kültür ve; > tarihi, Edirne tarihi, Etnografya kıla» * 2 miraç iğ 4 ie er >