23 Mayıs 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 AKŞAM 23 Mayıs 1948 Son hadiselerin borsalarda tesiri - Ankara borsasında vaziyet Avrupada siyasi barcmetre gene | tediye olunacağı hakkında yapılan fırtınayı gösteriyor. Hava elektrikle meşbu. Üzüntü sebepleri bir değil, bir- çoktur, Başta Çekoslovakya meselesi geliyor. o Çekoslovakyadaki Alman ekalliyetleri, seslerini gittikçe yüksei- tiyor, istediklerinde gittikçe uzlaşmaz görünüyorlar. Evveli kültür sahasın- da tam bir serbesli istiyorlar, saniyen de ırkan mensup oldukları büyük Al- man camiasile ihtilâ? halinde bulun- durulmamalarmın taktı temine alın- masirı arzu ediyorlar. Bu, diplomat- ça izhar olunmuş bir arzudur; zahi- ren büyük bir şey ifade etmez, fakat hakikatle mana ve şümulü pek derin- dir: Çekoslovakya De Almanya ara- sında bir ihtilâf çıkacak olursa, biz Almanya Larafını iltizam edeceğiz, demektir. Çekoslovakyanın tamamiye- ti mülkiyesini tekeffül etmiş bulun- mak dolayısile Fransa, bu vaziyetten son derecede endişelidir. Üzüntü sebeplerinin ikincisi, B. Mussolininin Cenovada kullandığı sert lisandır. İtalya ile Fransa arasın- da bir anlaşmaya vasıl olmak için baş- lanan müzakereler inkıtan uğramış- tır. Dahası var: İlalya ile Fransa de- niz kuvvetleri Akdenizde biribirleri- ne karsı nümeayişte bulunmuşlardır. Üçüncü sebep, umumi! siyasette takib edilecek hattı hareket üzerinde itli- hadı efkâr bulunmaması yüzünden İngiltere kabinesinde sık sık değişik- likler vuku bulması; dördüncü sebep, Alman gazelelerinin hep bir ağızdan Fransaya şiddetle hücuma başlama- ları, ve nihayet Çin - Japon ve İspan- ya kâdişelerinin aldığı son şekli, Görüldüğü Üzere tablo pek karan- hktır ve bu hal Avrupa !ktisad âlemi zerinde büyük bir zaafı mucib ol- muştur. #.. Tondrada maden borsası o(Metal Exchange) tarafından her ay muhte- | Mi maden alışverişleri ve fiatleri hak- kında istatistikler neşrolunur. Sene- lerdenberi ilk defa olarak Almanya, nisan 938 zarfında bakır mübayaat miktarını bildirmekten istinkâf etti- Ri için bakır istatistiği neşrolunma- mıştar. İtalyada kuraklık neticesinde önü- müzdeki yaz mahsulâtında Arz ola- cak noksanı gidermek üzere, ekmeklik unlara şimdiden yüzde yirmi nisbetin»| de mısır veya pirinç unu karıştırıi- ması karar altına alınmıştır. Buna mukabil Amerika müttefik devletleri le Kanadada buğday mah- swlü pek berekeldi olduğu için fiat ler çok sukut etmiştir. Hafta zarfında Fransa, beş milyar franklık Mili Müdafaa istikrazmı mu- vaffakıyetle kapatabilmiştir. İhtiyaç bundan fazla olduğu halde, son ted- bir( yani frangın sukulu) üzerine memlekete avdet eden sermayelerden endüstrinin de istifade edebilmesi için başka istikraz yapmıyacağını Maliye Nazırı söylemiştir. Yüzde beş faizli ve 1000 i 980 fran- ga piyasaya çıkarılan bu istikrazın bir hususiyeti de sermayenin garanti edilmesidir; yani hâmiller arzu ettik- leri takdirde üç senede bir tahvillerin başabaş fiatine iadesini istiyebilecek- lerdir. Bu suretle bu tahvillerin borsa oyunlarından müteessir olmıyacağı xannolunuyor. Sermayesi böyle ga- rantili istikraz sistemi yenidir; diğer memleketler tarafından da icabında tatbiki pek muhtemeldir. Siyas! ve iktisadi vaziyetin nezake- 4 hasebile Avrupa esham ve tahvilât borsalarında umumiyetle gerilemeler vardır, Paris borsasında, yalan şayia- larla devlet eshamını kasten düşür- mek töhmetile beş altı kişi tevkif edil miştir, Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Yüzde yedi buçuk faizli 1933 sene- #i 'Türk borcu tahvillerinin 25 mayıs 938 vadeli kuponunun 0,7346 dolar mukabili olarak 92,98 kuruş hesabile Iktisadi ve mali hafta ? şunlardır: resmi teblig üzerine Ankara borsasin- da hafta zarfında hayli alışverişler oldu ve tahvil fistleri 19,32 kuruşta | geçen haftaya nisbetle yeniden yedi | buçuk kuruşluk bir tereffüü kaydetti. Bu fiat üzerinden İstanbulda da mu- | ameleler yapıldı. Yüzde yedi buçuk faiyli ikinci sıra tahvillerin (1934 senesi istikraz) ge- | ne 25 mayıs tarihli kuponu dolarla | değil, şimdiki frank baritesile ödene- | ceğinden, beher kuponun havi oldü - ğu 18,75 franga mukabil 66,42 kuruş tediye olunacaktır. Bu ikinci sıra tah- vilierin fiati 11,50 Jira kararlarındadır. Dahili istikraz kAğıtlarımızdan ik- ramiyeli Ergani 95,25 kuruşla geçen haftaki flatini muhafaza etmekledir. Sıvas - Erzurum tahvillerinde 97,50 kuruşta on para tereffü vardır. Anadolu grupunda yalnız tahviller 10 kuruş yükselmiştir. Son fiatler şunlardır; Hisse senedleri: 24.25 lira, Tahviller: 40,25 lira, Mümessil senedler; 41,40 lira, Merkez bankası yarım ilra geriliye- rek 91,50 lirada kaldı. İş bankasının nama muharrer ve hâmiline ald his- geleri 10 liradır, Endüstriyel yeti: Aslan Çimento 11,95 lirada kaldı. Şirket, temettü hisses! olarak dağıla- cağı 180 kuruşun 90 mı haziran ayı zarfında, mütebaki 90 kuruşu da ile- ride tayin edeceği zamanda tediye edecektir, İttihad Değirmencilik: Fiati 1085 liradır . (1,75 lira kupon bedeli ten- zilden sonra) ayni şirketin müessis hisseleri 5,75 lira etmektedir. (Keza 2,35 lira kupon tenzüinden sonra) Ormnium Şark Sınai şirketi 12 kuruş temettü vermektedir. Kuponün ten- zilinden sonra fiati 0,83 liradır. Diğer bazı nominal flatler: Tramvay 11,60 lira, Terkos 6,10 ira, Üsküdar - Kadıköy Su şirketi 2,50 lira, Bominti 45 lira, Şark Değirmencilik 1,02 W- ra, Telefon 8.35 lira, Şirketi Hayriye 15 lira, Şark Ecza deposu 2,50 lira, Harta yarında Gayrimübadil bono- Jarı 18,50 kuruşta 10 para daha sukut küâydettiler. Altın üzerine muamele yapmağa mezun bankalar Türk altınmı 1025 kuruşları almağa devam ediyorlar. Mısır Kredi Fonsiye flatlerinde ye- | rumşar lira tereffü vardır. Son #latler kâğıtlarımızın ovazl- 1903 tertibi: 108 Jira, İ 1911 tertibi: 99 Hira, : Fransızların Hataydaki entrikaları (Baş tarafı 1 inci sahifede) Fransada bütün mahafi'de, gazete sülunlarında Fransanm dostlarını kaybettiğinden yanlızlığa doğru gitti- Önden şikâyet edildiği sırada bu hü- kümetin Şarki Akdenizin en kuvvetli devletile samimi münasebet idame et- mesi şüphe yok ki kendileri için bir kazançtır. Fakat bu hususta yegâne şart Hatay meselesinde Pransanın dürüst hareket etmesidir. Atatürkün Meclisin açıldığı gün irad ettikleri nutukta şu fıkralar vardır; «Yarınki Türk - Fransız münasebet lerinin dilediğimiz yolda inkişalına Hatay işinin iyi bir.yönde yürümesi esaslı bir ölçü ve âmil olacaktır kanaü- tindeyim.o Fransızlar Büyük Şefimizin bu söz- lerini asla unutmamalıdırlar. Fransız memurları Hatayda Türk hukukunu çiğnemek, Türkleri ezmek için uğraş- tıkça Türk - Fransız dostluğu tecessüs edemez. Bu münasebetle şunu da İlâve ede- lim ki Hatayda bugünkü vaziyete se- yirci kalmamıza imkân yoktur. Müs- temlekeci zihniyetli memurların bü- tün entrikalarıma ve tedhiş usullerine rağmen Türk hukuku behemehal ve mutlaka temin edilecektir. Baş sene içinde yapılacak imar İşleri (Baş tarafı 1 inci sahitede) Birinci sene içinde yapılacak isler Taksim kışlası ile müştemülâtının istimlâki 1200/000 lira, Atatürk köp- rüsünün inşasım müteakib münaka, lâte açılması için oŞehzadebaşından Unkapanına ve Azapkapıdan Taksi- me kadar açılacak geniş caddenin in- | $âsı ve bu güzergâhta bulunan bina- larla erazinin istimlâki 2,000,000 lira, Barbaros türtesinin oetrafım İstim- Ak ederek bu sahanın tanzimi 400,000 lira, Karaköy ile Beyoğlu sra- sındaki münakalât izdihamını ha fifletmek üzere Karaköy ile Taksim arasında açılacak viyadüklü yolun İnşası ve bu istikamette yapılacak is timlâklar için 2,500,000 Ilra. Bu dört mühim iş için 6,100,000 lira sarfedi- Jecektir, İlk birinci sene yapılacak bu işle- rin başında Taksim kışlası le müşte- milâtının istimlâki vardır. Bu işe sarfedilecek 1,200,000 lira münhasır ran istimlâk bedeli içindir. Eski kış lanın yerine yapılması tasavvur edi- | len sergi binası ile diğer binalarla te- sisatın inşa bedeli buna dahil değildir. | İkinci sene yapılacak işler Eminönü İle Unkapanı açılacak sahil yolunun inşası ve bu- | rada yapılacak istimlâk 1,500,000 li- Ta, Karaköy ile Azapkapı arasında açılacak yeni caddenin inşası ve bu- rada yapılacak istimlâk 600,000 lira, Sultanahmedde İshakpaşa yangın ye- rinde tesis edilecek arkeolojik parkın tesisi ile Sullanahmed meydanının tanzimi 400,000 lira, Yenibahçede ya- pılacak spor ve yarış yerlerinin tan- zimi ve burrda yapılacak tesisata sar- fedilmek üzere 1,900,000 lira, Karaköy | meydanının genişletilmesi için yapr arak istimlâk ve inşaal için 1,000,000 ra, Beyuzıt - Aksaray yolunun tev- sii maksadile istimlâk ve inşaat için 400,000 Ira. İkinci senede yapılacak bu sita işin tutarı da bu suretle 5.800,000 liraya baliğ olacaktır. Üçüncü sene içinde yapılacak işler Şehzadebaşı ile müstakbel manın başlangıç noktasını teşkil edecek olan Atatürk bulvarının tanzim ve İnşası 1.600.000 Vira, Eminönü ile Beyazıt arasında &ğilucak yeni yolun İstim- Jâki ve insası 1.200.000 lira, Topkapı ile Aksaray arasında açılacak yolun inşası ve güzergâhta yapılacak istim- Jâk için 500,000 lira, Eminönü ile Sul- tanahmedde Atmyedanı arasında âçı- lacak yeni yolun istimlâk ve inşası için 1,200,000 lira, İstanbulda yapılacak sun sistemli ve konförlü otellerin in- şasına sarfedilmek üzere 1,000,000 ira ki üçüncü sene İçinde yapılacak olan bu beş muhtelif İş için de ceman 5,500,000 lira sarfedilecektir. Listenin son kısmını teşkil eden turistik otellerin yerleri ve inşâ tarz- ları henüz belli değildir. B. Prost İs- tanbula gelecek turistlerin modem tesisatı ve konforü havi mükemmel ötelere ihtiyaçlarını göz önüne ala- rak turistik oteller tesisini lüzumlu görmüştür. Mütehassıs bu olellerin yerlerini nazım plânın esasına göre hazırlıyacağı tafsilât plânında göste- rocektir, Bu lisetede birde Haydarpaşa lise- önünün tanzimi vardır. Fakat burasının tanzimi ile bir spor sahası haline getirilmesinin kaça mal ola- cağını İstanbul Belediyesi Vekâlete gönderdiği listede tasrih etmemiş- tir. Burasının tanzimi şekli henüz kati surette tesbit edilmediğinden inşa masrafı bu listedeki işlere sarfe- dilecek paralardan yapılacak tasar- rufla temin edilecektir. Üç senelik porgrama dahil olan bu işlere sıra ile ve üç sene içinde başla- nacaktır. Bu 'işlerin ikmali beş sene nihayetinde kabil olacaktır. Bu su- retle İstanbul Belediyesi beş sene içinde 17,400,000 rr sarfedecektir. Dahiliye Vekâleti, İstanbu! Beledi- yesinin müracaatını ve liste muhte- viyatım tasdik edince bu paranın karşılığı temin edilecek ve bu işlerin hemen tatbikine başlanacaktır. arasında | (Baş tarafı 1 inci sahifede) Südetler belediye ve nahiye seçimin- de ekseriyet kazanacaklar: ediyorlar. Bunların ele geç zi mubfariyeti isteğine başlangıç ola caktır, Paris mahafili biraz nikbin Puris 22 — Çekoslovakyadan bugün düne nisbetle biraz daha iyi haberler gelmiştir. Bu sebeple Pariste bir pat- ça nikbinlik vardır. Prağdan gelen bir telgrafa göre İngilterenin Berlinde en sonra Çekoslovukya Yenilen hiç bir sınıfı silâh altına çağırmıyacaktır. Almanya ile ihtilâ? çıkarsa bunun hakemlik müahedesi ahkârmna tevfikan ballini istiyecektir. Seçim hâdisesiz geçti Prağ 22 (A A.) — Öğle zamanı İnti- habat sükünetle devam etmekte İdi, Esasen bütün Çekoslovakyada sükü- net hüküm sürmektedir, Hiç bir yer- de hâdise çıkmamıştır. Preğ 22 (A.A.) — Çekoslovakyada kamun seçimlerinin #k kısmında, bu gece neşredilen neticelere göre, Sü- det Almanlarını alâkadar eden yer- lerde aşağıdaki vaziyet meydana çık- mıştır : 33 kamunda Alman Südet partisi 84,132 rey almıştır. Sosyalist partisi- ne 10,768, komünist partisine 4266 | ve Çeklere ise 17,892 rey verilmiştir. İ Südet menabiinden alnan haber- lere göre, Alman Südet partisi, 1935 parlâmento seçicilerine nazaran yüz- de 44,5 nisbetinde Yazla rey elde et- miştir. Öldürülen iki Alman hakkında resmi tebliğ Prağ 22 (A.A.) — Resmi tebliğ: Şeb- Goldberg yolunda, sabahleyin gayet erken bir suat şüpheli şerait dahilin- de ve gayel hızlı bir surette motosik- letle giden iki şahıs, polis memuru tarafından tekraren söylenen dur em- rine itaatten imtina etmişler, bilâkis motosikletin hızını daha ziyade art- tırmışlar ve motosikleti kenara ken- disini almak mecl kalan polis memurunun üzerine sürmüşlet- dir. Motosikleti durdurmak İstiyen po- lis, lâstikler istikametine bir el silâh atmış, fakat yol bu mevkide yokuş ol- duğundan kurşun motosiklette bulu- nan iki kişiyi de ölürülerine sebebiyet verecek bir tarzda yaralamışlır, Bu iki şahısdan biri, civardaki kışlada, diğeri de Şeb hastanesinde ölmüştür. Bizzat kendilerinin sebebiyet vermiş olduğu bu hâdisenin kurbanlarının hüviyeti tesbit edilmiştir. Bunlar, iki. si de şimali garbi Bohemya mıntakâsı doğumlu Böhin ve çifçi Holman Isim- lerinde iki Südet Almanıdır. Alman gazetelerinin makaleleri Berlin 22 — Çekoslovakyada vazl- yet Almanyada heyecan uyandırmiş- tır, Alman istihbarat bürosu, iki Sü- det Almanın ölümü hakkında bir teb- vaziyette | Çekoslovakyada vaziyet nin Çek ajansının bildirdiği tarzda olmadığı, Çek zabıtasının spor yapan iki Almanın peşine düşerek bunları öldürdüğü bildirilmekte ve hâdisenin aydınlatılması istenmektedir. Alman gazeteleri şiddetli makaleler neşrediyorlar. Volkiseher Beobachter, mayısın iptidasındanberi Almanlara mütemadiyen taarruz edildiğinden ve bir çele harbi yapıldığından bahset- mektedir. Berliner Tageblât ve Ham- burger Fremdenblat gazeleleri ise Al- manyenın Çekoslovakyadaki hâdisele- re lâkayıd kalamıyacağını söylüyorlar. İngilterenin hareketi ve Almanya Berlin 22 — Çekoslovakya hâdise- leri hakkında Londradan gelen yarı resmi haberler salâhiyettar Alman mahafilinde hayretle karşılanmıştır. Bu mahafilde deniliyor ki: «Henlein, Südet Almanlarının va- ziyeti hakkında Çek hükümetinden teminat almadıkça müzakereye giriş“ mek istememiştir. İngiliz mahafili bundan dolay: hayret gösteriyor. Bu hayret Almanyada infial uyandırmış- tır, Südetler meselesi ancak bunlarla müzakereye girişerek halledilebilir. Bu müzakere ile Südet Almanların hayatını temin etmek ve siyasi hür- riyet ve hareketleri hakkında temi- nat vermek lâzimdır. Bu olmadıkça müzakereye. gizişilersez;» . Antakyada seçim (Baş tarafı birinci sahifede) Kayıtlı olmıyanların tescil tarihi ile Antakyaya merbut nahiye ve köy- lerde tescile başlama tarihi komisyon« ca sonradan ilân edilecektir. Reyhaniye 21 (A.A.) Anadelo ajansının hususi muhabiri bildiriyor. Vaziyette bir salâh görülmemektedir. Bilâkis, istihbarat zabitinin de filen müdahalede bulumarak Türkleri bü- roya gitmekten menettiği ısrarla söy- leniyor. Kayıp pırlanta taşlı kol saati 20 mayıs tarihinde Beyoğlunda Marinos kundura mağazası ile Sırs- seryiler arasında pirlanta taşlı bir kadın kol saati kaybedilmiştir. Bulan, (Taksim Nizumeddin cczanesi) ne getirdiği takdirde memnun edilecek- tir. Pazartesi? Kadıköy Sü- reyyada Perde Arkası, Sah: Azakda 3 Yıldız. Çarşamba: Beşiktaş Su- ad Parkda. Perşembe: Bakırköy Miliiyadi. Cz- ma: Pangaltı Kurtu” PERDE ARKASI Operet 3 perde ŞENZADEBAŞ! TURAN TİYATROSU Halk sanatkâr NAŞİT ve arakadaşları Miçe-Pençef Eski tarihi eserlerinden Prien harabelerinin görünüşü , İzmir (Akşam) — İzmirin imar işleri hızla yürüyor. Yangın sahasın- da mütenddid apartımanlar, evler yük- selmekte, bu gidişle bir sene sonra yangın sahasında boş yer kalmıyacağı anlaşılmaktadır, Veli B. Fazlı Güleç, İzmirin turistik bir şehir halini alması için şehre yakın mesafelerde bulunan asarı atika merkezleri ile eğlence yer- leri ve plâjlar arasında inşa edilecek asfalt turistik yolların biran evvel in- şası için hükümet merkezi nezdinde teşebbüslerde bulunmuştur, Bir taraf tan şehrin süratle imar işleri başarı ırken diğer taraftan Söke havalisinda bulunan ve vaktile bir büçuk milyon halkı barındıran Milet şehri harabe- lerile Prien harabelerinin de böyle bir turist yolu ile (Efes) harabelerine bağ- lanması için (#dkikler yapılmaktadır. Prlen harabeleri, Milet harebelerinin karşısında ve yakınındadır. Tarihi kıy- meti yüksektir.
