13 Aralık 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
mayo “İptidai maddeler meselesi - Se AKŞAM 13 Kânunuevvel 1937 a Iktisadi ve mali hafta Amerikada iktisadi vaziyet- Istanbul borsasında vaziyet Geçen haftaki icmalimizde AL Mmanyanın müstemleke talebinden bahsederken, bundan maksadı, müs- temlekeyi mülki hâkimiyeti altına al- mak değil, fakat diğer müstemleke sahibi devletlerin iptidai maddeler- den temin ettikleri menfaatten ken- disine de bir pay ayrılması için müs- temlekelerin hususi şirketler tarafın- dan istismarı ile o şirketlere iştirak etmek arzusundan ibaret olduğunu yazmıştık. Bu havadise ilâve ettiğimiz. birkaç satırlık mütalâada ortaya atı- lan bu yeni tezin dal budak saracak mahiyette olduğunu da söylemiştik. Meğer Milletler Cemiyeti bu mesle Me esasen meşgul imiş. Bunu hafta zarfında gelen Avrupa gazetelerin- den öğrendik. Milletler Cemiyeti eko- nomik komitesinin bu iş hakkında bir rapor tanzimi ile tavzif ettiği rapor- törleri aşağı yukarı, Almanyanın nok- tal nazarını tasvib eder yollu bir tak- Tir kabul etmişlerdir. Raportörler di- yorlar ki: «İptidaf maddeleri temin etmek hü- sususunda bazı memleketlerin çekti- Hi müşkilât hiçbir vakit kendilerine arazi tevzil suretile bertaraf edile- mez, Bunun yegâne çarel halli ser- mayelerin, işçilerin ve ticaret emtia- sının eskisi gibi serbes surette müba- delesinin teminidir. Umumi sulhü tehlikeye koyan müşküller hep ip- tidai maddelerin (o gayri müsavi su- cak anlaşmalar ile ikmal edilmelidir. Komitedeki mütehassıslar ayni 2a- manda şu prensipi de ortaya koyuyor- lar ki, vatandaş olsun, ecnebi olsun, herkes, tabit servetleri işletmek husu- sunda - bir devletin kendi melro- pole'ünde ecnebilere bahşedeceği bu Bibi bukuk neticesinde o devletin ha- yati menafli mevzuubahs olabilecek ahval müstesna - tam bir müsavat ve serbestiye nail olmalıdır.» Bu teklifler ekonomik komite tara» fından kabul edilecek olursa - ki öyle olacağı kuvvetle tahmin olunmakta» dır - Milletler Cemiyeti konseyine ar- zedilecek ve ilk içtimada müzakere olunacaktır. Ekonomik komitenin bu münasebetle, muhtelif memleketler» de mer'i kambiyo kontrolü ve konten- Jan usullerinin de tamamile ilgasın- da israr edeceği söylenmektedir. Bu meselelerle alâkadar olurken, hafta zarfında, Lehistanın da, Al- manya gibi müstemleke veya hiç ol- mazsa bir manda istediğine ve bunun için gerek Fransaya ve gerek İtalya- ya resmen müracaat ettiğine mutta- H olduk. Lehistan umumi harpten sonra ih- ya edilmiş bir devlet olmasına rağmen, bu müracaati garip veya nabema- hal görülmemelidir. Yalnız ki bir de- fa bu çığır açıldıktan sonra diğer dev- yi meselâ, Çekoslovakyanın, Bal hükümetlerinin, Avusturyanın, ve hattâ İsviçrenin de müstemleke 1s- temelerine hiçbir mani kalmaz. Görüldüğü üzere müstemleke da- #ele için bir gün bir faslı mahsus ay- rılacağı hakkındaki kanaatimiz kuv- vetlidir. . *.. Hafta zarfında Amerika iktisadi ah- vali hakkında alınan haberler binniş- be ümidbalıştir. Fiatlerde mahsüş bir tereffü vardır. Nevyork hükümeti tarafından ihraç olunan 10 milyon dolarlık tahvilâta şimdiye kadar işi tilmemiş surette ucuz bir faizle ve derhal müşteri bulnması iyi bir alâ met telâkki edilmektedir. rar asker nakliyatına başlamasıdır. Brüksel ve Amsterdam piyasaları bilâkis büyük bir faaliyet gösterdiler, Paris, Londra piyasasının temayülle- rini takib ederek bir parça mütered- did göründü. İstanbul borsasında vaziyet İstanbul menkul kıymetle ve kam- biyo borsası hafta zarfında bir evvel- kine nisebtie daha canlılık gösterdi, İtalyanın Trablustaki ( tahşidatın- dan Paris borsası müteessir olmamış olsaydi borsamız belki de daha ziya” de fanliyet gösterecek idi, fakat yüz- de yedi buçuk faizli Türk borcu tah- villeri Üzerine iyi temayüllerini haf- ta sonuna doğru azıcık esirgemeğe mecbur oldu. Filhakika bu tahviller geçen hafta bıraktığımız 14.30 lira fati aşarak 14,65 liraya kadar fırla- mış iken cumartesi günü aşağıdaki #latlerde kaldılar: Birinci tertib 14,45 lira İkinci” > o 1375 > Üçüncü » 1375 > Küçük tasarruf sahiplerinin dahi- M istikraz kâğıdlarımıza meyil ve in- himakleri gittikçe artmakta olduğu memnuniyetle müşahede olunmak- tadır, Ergani İstikrazı 96,50 kuruşa yükselmiştir. Sivas - Erzurum tah- villerinin birinci tertibi 101,50 kuruş, diğer tertipler de eks-kupon 95 kuruş etmektedir. Anadolu grubunda mua- meleler ehemmiyetsizdir. Son kapa- nış fiatleri şunlardır: Hisse senedleri 25,50 lira 'Tahviller 40,25 > Mümessiller o 88/75 » Merkez bankasında 96,50 lirada gene yarım lira bir tereflü vardır. Aslan çimento geçen haftadanberi 40 kuruş geriledi. Son muamele fiati 9,60 liradır, Muamele cereyan etme- mekle beraber tramvay aksiyonlarının nominal flati 80 kuruş kadar gerile- miştir; son flat 11,50 liradır. Diğer endüstriyel kâğıdlarda mü- him tebeddülât yoktur. Borsa harici muamelât Haftanın şayanı dikkat hadisesi Türk altınmın 40 kuruş birden su- kut etmesidir. Maliye Vekâleti tara- İmdan altının tereffüüne mani ted- birler ittihaz edilmek üzere olduğun- dan yalnız şüyuu bile bu sukutu ta- cile kâfi gelmiştir. Son muamele 10/70 ra üzerinde vukubuldu. Mısır kredi fonsiye fiatlerinde ya- rmşar lira tereffü vardır: 1903 tertibi 101,50 1911 tertibi O4 © Jira etmekledir. TOKATLIYANDA BİR SİNEMA GECESİ 9 Birinet Künun akşamı mz 29 den Wibaren şehrimizin kibar sınıfı Tokatlı— ya em al plaımağa başlamış ikincisini veriyordu... 7700 Galaların Lokanta salonu Beyollunun belli başk sinema sahipleri tarafından bir hatırseverlikle Gregorun emrine verilen muhteşem dekorlar ve kuvvetli projek- törlerle geniş bir sinema stüdyosuna çey- rilmişti, Nezih bir hava içinde herkes eğleni- yan salonlarına tam münasile bir Holi. yut çeşnisi vermek maksadile toplantının bir filmini çevireceğini ve bunun için i HEEİR yim iie Lili : çok güzide dığı geceler halini almıştır. 16 Birinel Kö- nun Dekorasyonda açılan sergi Sergide çok nefis eserler var Balâhaddin Refik Sırmalı, sanat ve zevk dostlarına yeni bir ziyafet verdi. Ziyafet kelimesi de de kanaatindeyiz. Ark miz İs- tiklâl caddesindeki Dekorasyon ma- Bazasını açtığı zaman bu hareketi- nin, Türkiye tefriş, tezyin ve aile muhiti içinde derakap mühim bir haber mahiyeti aldığı malümdur. Zira ateşli ve müteşebbis sanatkârı- mızın aile yuvası, nefis ve modem Türk yurdu kurulması davasındaki faaliyetini bilmiyenimiz yoktur. Fil- hakika (Dekorasyon) açılır açılmaz memleketimizde fakir, zengin, genç, ihtiyar yeni veya eski zevkli bir çok merak sahibi oraya koştu ve aradı- ğından, beklediğinden ve çok defa umduğundan pek fazla şeyle orada karşılaştı, Şimdi Salâhaddin Refik nuyor. ri düşündüğü çeylerin ikinci perde- #ine Türk zevkini davet ediyor: (De- korasyon) un üst katında açılan ye- ni sergiyi gezdik. Bir hakikati he- men teslim etmiş olmak 2ev- kini duymak için derakap ti raf edelim: - Bu sergi bir kelime ile lâtif bir nefals müzesi olmuştur. Salâhaddin- Refik şimdiye kadar bize tanıttığı eserlerinin hepsinde görerek kendisini alkışladığımız va- sıfları gene burada toplamıştır. Ne- faset, fevkalâde itinalı intihap, hiç bir şeyin, hiç bir cüz'ünde en kü- çük bir ihmale razi olmayış ve sonra... Evet, bu herkesin bildiği şeydir, fakaf tekrar ediyoruz: Ve sonra son- suz, lekesiz bir hüsnü tabiat. Sergi- yi gezerken her vitrinin önünde uzun uzun duruyorduk. Ve neler görmüyorduk? Çin sanatine, akikten, firuzeden, fil dişinden ve saireden yapma enfes evaniye âdeta meftun olanları ye rinden hoplatacak şeyler. O ne ince ve güzel biblolar, o ne zarif ve mü- tenevvi tabaklar, çanaklar, statüler, kutular, şunlar ve bunlar... Salihaddin Refik, en modern ve en İleri zevkin ekmel kelimesi ile tarif edilecek nümunelerini bulmuş. ve hepsini ayrı ayrı : seçmiş... Bu suretle fevkalâde tuvalet eşyası, tenvir eşyası, abajurlar, Venedik camlarından Jâmbalar, avizeler ve saire getirmiş... Şunu da söyliyelim: Birer birer takdiri ve sevgiyi celbe- den bu eşya tasnifi itibarile de in- sanı ayrıca memnun ediyor. Gümüş takımlarının, ayna, zarf, tas ve saire halinde hepsi birbirin- den bir çok lâtif nümuneleri var, Küçükleri başka türlü, büyükleri başka türlü güzel! İnsan bunlara bakınca milli sana- yümizin inkişafını temine sarfedile- cek her tü-lü faaliyetin, ne kadar ve- rimli bir zemin üzerine akmış ola- cağını düşünüyor ve bu büyük ve- &ifeyi nazarında büsbütün önemli görüyor. Saksonyalar, piyasamızın çok za- manlardanberi görmemiş olduğu porselenler, birer renk, tezyin ve şe- kil bediası halinde birbirini takip ediyor. Bundan sonra tarihi kıymet- te tablo röprodüksiyonları, Avrupa zevkinin her gün daha ziyade sev- diği gravürler, küçüklü büyüklü. Hem de hepsi ayrı âyrı zarif, ince mevzularla ve muhtelif ebadda ola- rak var. Daha sonra şamdan, avize, Küçük ve büyük yeni ve eski vazo- lar, enfes antikalar, hediyelikler, ku- tular, “tesbihler, zarflar, divitler ve Matbuat arkadaşirımızdan birinin pek haklı olarak söylediği şu sözleri burada tekrar ediyorum: Balâhaddin Refik bizde aile yurdu HENRY BATAİLLE'in meşhur şaheseri am yerin- | faaliyet sahasını büsbütün genişletmiş bulu- | Dah& doğrusu iptidadanbe- | —— Önümüzdeki Çarşamba akşamından itibaren SUMER sinemasında RAMON NOVARRO EYH AHMET TÜRKÇE (O SÖZLÜ ve ŞARKILI Cazip mevzuu, nefis musikisi ve göz kamaştıran lüks ve ihtişamı itibarile mevsimin en büyük sinema zaferi olacaktır. SESSUE HAYAKAVWA tarafından oynanmış ve tamamen Japonya'da çevrilmiş JAPON GÜLÜ yat bütün Japon ruhunu keşfetmiş olacaksınız. ANNABELLA Tabii renkli filmin yeni bir zaferi olan Fransızca ÇİNGENE PRENSES MELEK siremasmın da şeni'bir zaferi olacaktır. Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum İdaresi İlânları Muhammen bedeli 5230 lira olan 3200 adet çam telgraf direği 28/12/937 salı günü saat 15,45 de kapalı zarf usulile Ankarada idare binasında satın alı- nacaktır. Bu işe girmek isteyenlerin 392.25 liralık muvakkat teminat ile kanunun tayin ettiği vesikaları ve nafıa müteahhitlik vesikası ve tekliflerini aynı gün saat 14,45 e kadar komisyon reisliğine vermeleri lâzımdır. Şartnameler parasız olarak Ankarada Malzeme Dairesinde, Haydarpaşada tesellüm ve sevk şefliğinden, İzmir ve Eskişehir mağazalarından dağıtılmakta- dır. (8314) * İdaremizin Haydarpaşa Deposunu bir sene zarfında gelecek tahminen 40,000 Ton maden kömürünün vagonlardan yere boşaltılması ve yerden makina ve vagonlara yükletilmesi işi 21/12/937 tarihine müsadif salı günü saat 15 de Haydarpaşa Gar binası dahilinde 1 nci işletme komisyonu tarafından kapalı zarf usulile ihale edilecektir. Beher ton kömürün tahliyesi için on kuruş ve tah- mili için on üç kuruş muhammen bedel konmuştur. İsteklilerin 840 lira mu- vakkat teminat ile kanunun tayin ettiği ve resmi gazetelerin 7/5/9368 tarih ve 3297 numaralı nüshasında intişar etmiş olan talimatname dairesinde alınmış vesika ve tekliflerini ayni gün saat 14 de kadar komisyon reisliğine vermeleri YAzımdır. Bu işe ait şartnameler Haydarpaşa birinci işletme komisyonu tarafın- dan parasız olrak verilir, (8176) * Her gün Haydarpaşadan saat 15,15 de hareket eden Diyarbakır ve Sam- sun treninin fazla izdihamlı olması hasebile bu trenden sonra saat 15,30 da hareket eden 2006 No. lu ikinci bir muhtelit yolcu treni 12/12/937 tarihinden itibaren Haydarpaşa - Eskişehir arasında seyrisefere konulmuştur. Bu tren 'Tütünçiftlikten maada bilümum istasyonlarda tevekkuf edeceği sayın halka ân olunur. (8267) ve medeni bucak sevgisini yaratan Kr a ör gr sama | MARLENE DİETRİCK'in bir genç çift, hiç bir elddi zevk sahibi tanımıyoruz ki Salâhaddinin eser- lerini görsün de, temiz bir eve, velev pek basit ve sade olsun nefis ve es- tetik bir köşeye malik olmak emeli- ne düşmesin ve bu yüksek medeni emeli tahakkuk ettirmeğe çalışmak istemesin! Doğrusu bu bakımdan arkadaşı- mızın himmeti pek büyüktür. Ken- disinin bu davada memlekete gön- KIZIL iZDiVAC Tünün istediği kadar hizmet edebil- mesini temenni ederiz. Ve sözümü- zü kesmeden evvel şu noktayı söy- lemektön kendimizi alamayız: Sa- lâhaddin Refik'in teşhir ettiği bü- tün eşya, yurdumuzun estetik hava- sını tezyin hususunda arkadaşımızın birer muavini gibidirler. Dileriz ki yurddaşlarımız fırsat buldukça bunları görsün ve manza- ralarından zevk duysun, Salâhaddin Refik Sırmal'yı bu yeni muvaffe- kıyetinden dolayı tebrik ederiz. Bu akşam SAKARYA sinemasında ÇALI Bütün dünyada tanınmış ve sevilmiş filminin ilk iradesidir. Baş rollerde: HUGUETTE DUFLOS « ve ateşin Aşık JEAN PİERRE AUMONT İhtirmel ve gaye şuh bir aşk romanı. Çok güzel ve çok büyük bir film. .Yerlerinizi evvelden aldırınız. Telefon: 41341 K Fransız tiyatresu operet İzami bu akşam saat 2030 da İNTİKAM MAÇI 3 perde, 2 tablo. Yazan: P. Vebere, türkçesi; A, Muhtar ERTUĞRUL SADİ TEK TİYATROSU Bu gece: Kadıköy (Süreyya) sinemasında DONANMA GECESİ Wodvil 3 perde. oYazanı Reşad Nuri Yarın gece: (Bakırköy) de çarşamba (Üsküdarda UŞU
