28 Kasım 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SİYASI İCMAL: Rus - Japon harbl tehlikesi mevcuttur Uzuk Şark ihtilâf Japonya ile Çin | &rasına münhasır kalmayıp daha Düyük bir harb şeklini almak istida- din: göstermektedir. Çünkü Sovyet Rusyası Çindeki askeri ve siyasi va- Siyetin kendi emniyetini selbedecek derin bir değişiklik hasıl eylemesine seyirci kalnak istemediğini arık Açıktan açığa anlatıyor. Japon ordusu Tienisin ile Pelini aldıktan sonra ük işi iç Mogolistana Raptederek burada bütün. Mogulların #bihadile bir yeni devlet kurmak ol- müttefiki dış Mogolistanı ve bu su- tetle bütün Sibiryanın cenub cena- hını ve arkasını tehlikede bıraktığın- dun ve diğer tarafdan Mançuriye de 600,000 kişilik bir ihtiyat ordusu tah- aid eylediğinden Sovyet hükümeti Şarki Türkistanda civarında ve Şar- Mi Sibirya ve Garbi Sibiryada fev- kalâde askeri tedbirlere müracaat et- miştir. Aynı zamanda Sovyet hükümeti Tokyodaki sefareti vasıtasile Japon- ya hükümetine dış Mogolistana her hangi bahane ve sebeple taarruz edil- Kurtuluşta kaza nasıl Bu çarpışmada otobüs kabahatlidir şoförü Şoför Cevdet ve biletçi İsmailin hadiseden sonraki halleri Kurtuhuşte Tepetistünde evvelki ge- ce yarısına doğru vukua gelen oto- büs - tramvay çarpışmasını dün yaz» mıştık. Beş kişinin yaralanmasile neticele- men bu hadise hakkında yapılan tah kikat tekemmül etmiştir. Vatman Yusufun (idaresindeki tramvay arabası gece san 22 de Be- yazıttan Kurtuluşa hareket etmiş ve yirmi üçe doğru Tepeüstüne gelmiştir. Bu sırada Kurtuluştan şoför Cevde- tin idaresindeki 1045 numaralı Beya- zit - Kurtuluş otobüsü de hareket et- miştir, Otobüs ile tramvay karşıla” şınca, şoförün ânl hir direksiyon kır- Taasile tramvayın ön sahanlığına bin- dirmiştir. Çarpışma şiddetli olduğu için oto- büsün ön kısım parçalandığı gibi, tramvayın sahanlığı da hasara uğ- mıştır. İşle bu çarpışma sırasında (şoför Cevdet muhtelif yerierinden, biletçi kolundan, başka bir otobüsün şoförü olup o sırada bu otobüste bulunan Sa- mi başından, kontrol memuru Rifat ellerinden, başka bir olobüs biletçisi Said de başından yaralanmışlardır. | mi erkânıharbiyesinin Sovyet Rusya- sine müsaade edemiyeceğini res men bildirmiştir. Diğer tarafdan Sovyet hükümeti Şimali Çini, Şanghay kaybeden ve payitahlı Nankini boşaltan. Çin. hü- du. Reisicümhur Vargas kendisini diktatör ilân ede rek parlâmentoyu dağıttı, kanunu esasiyi ortadan kal» dırdı. Bugün Brezilyada Almanya daki nazi idaresine. benziyen bir ider re vandır Brezilya o Cümhuxrreisi kendisini diktatör ân ederek hükümetin şek- Uni değiştirmeğe neden lüzum gör- müştür?: Bunu anlamak için Brezil- İ yada 7 senedenberi cereyan eden var kalara göz gezdirmek lâzımdır. 930 seçimi rald gazetesi tarafından. verilen ma- lUlmata nazaran. 160 Sovyet tayyare- si Şarki Türkistan yolile Stangfuya geliniştir. Çin ordulam başında bulunan ma reşal Çan-Kay-Şekin bir sene evvel ko- münistlere esir düştüğü bu şehir hâ- lâ Çin komünist ordusu elindedir. Sovyetler hava kuvvetlerile denizaliz Ruveetlerinin büyük Kısmı uzak Şarkta toplamışlardır. Japonya umu» sile harbe tarafdar olup bu yolda geniş mikyasta hazırlık yaptığını artık bütün dünya matbuatı bir hakikat | devleti derin derin düşündürmekte- saymaktadır. Uzak Şark thtilâfınin Döyle bir şekil alması ihtimali her | 1930 senesi mart ayı... Brezliya Cümhurreisinin müddeti hitam bul İ mak üzere olduğundan yeni reis | seçmek için hazırlık yapılıyordu. Or- tada iki firka vardı: Muhafazakâr ve liberaller, Muhafazakârların namzeği | Julio Prestesş, Wberallerin Getulio Vargasdı. dir. Feyzullah Kazan şimdi yeni başlıyan kahve buhranının kendisini devirmesinden korktuğu için gösterdi. İlk karışıklık Vargasın vali- si olduğu Rio Grande de Sul vilâye- tinde çıktı, Vargas bundan istifade etmeği düşündü, ihtilâl hareketinin başına geçti, Brezilyayı teşkil eden yirmi hükümetten onu kendisinin ta- rafını tuttu. İhtilâlcilerin hedefi, Re- isicümhür seçilen Prestesin iş başına, gelmesine mâni olmaktı. Hükümet merkezi bunu haber alın- ca derhal on sınıf ihtiyat efradını si- lâh altına çağırdı ve şiddetli mukabe- leye hazırlandı. Halbuki bu tedbir kendi aleyhinde netice verdi. Çünkü silâh. altına davet emrine icabet edenler Vargasın taraftarları oldu ve bunlar aldıkları. silâbları Prestesi de- virmek için kullandılar, Dahili harp üç hafta sürdü. Bir diktatörlüğünü ilân etti Brezilyada bütün ihtilaller bütün hükümetdarbeleri hep kahve yüzünden olmuştur kümetine milessir yardımda bulun- mağa girişmiştir. İngiliz maldualın- Brezilyada ge a . . v Amerikadan 80n- ps e e çen hafta bir bü. | Bugün Brezilyayridare eden Vargas 1930 da kahve | ra, dünyanin en | #akib edeceği deklenmiyen Daily He | köret darbesi o | buhranından istifade ederek iş başına geçmişti, | cok pamuk yetiş- pamuk mahsulünden, mühim bir kısmısının satılamamasına ve Amerikada yeni başlıyan buhrana sebeb oldu. Amerika bir kaç ay evvel Brezilya- ya milracaatle: «Fazla pamuk istih- sali büyük bir buhran doğuracak. Bu buhrandan bizim kadar siz de müte- essir olacaksınız. Pamuk istihsalini Julio Prestes yaşlı bir adamdı. Bu. | çok Kanlı çarpışmalar oldu. Neticede | dnfnn etmek için, silâhlanmak mec oldu yük bir şöhreti yoktu. Vargasa gelin. | Vargas partiyi kazandı. buriyetindedir. Bu iş için çok para ce, Brerilyayı teşkli eden muhtelit | Kahveler denize dökülüyor | lâzm. Biz bu para yerine pamuk ve- hükümetlerden: Rio Grande de Sul- | & Yeni hükümet son derece demok- | riyoruz. Başka suretle silâh tedarik un başında bulunan bu gençadam | ratik ve liberal bir programla iş başı- | edersek pamuk istihsalini arttırmak- mühim icraatile şöhret kazanmıştı. | na gelmişti. Vargas kendisini muvak- | Lan vazgeçeriz. Programı da çok mükemmeldi Ka dınlara seçim hakkı verilmesi, fakir köylüler ve amele lehine bir çok ted- birler alınması, bütün hürriyetlerin Seçim çok hararetli oldu. Fakat bü- tün ümidlere rağmen Vargas kaza namadı, Muhafazakâr narozedi 1 mil- yon 110 bin 128 rey aldığı halde Var- gas ancak 682,152 rey alabilmişti. Ne- tice belli olunca Vargasın taraftarları hiddetten köpürdüler. Kimi: Kimi: . — Amerika dolarları rey temin etti! Diye bağırıyordu. Yalnız Vargas sükünetini muhafaza ediyordu. Var- gas: — Telâş etmeyin, altı aya varma- dan İş başına geçeceğiz... diyordu. Prestes altı ay sonra Reisicümhur- Tuk vazifesine başlıyacaktı. Aradaki müddetten istifade ederek Amerika Reisicümhurunu ziyaret etmek üzere Vaşingtona gitti, Bu-seyahat liberal- leri bir kat daha kızdırdır — Neye Vaşingtona. gidiyor? Niçin doğrudan doğruya Nev Yorka Val merkezi memurları işe elkoymuşlar, Yapılan tahkikatta hatanın oto büs şoföründe link nl anlaşılmaktar dır. Tahkikat devam. etmektedir. Bu vaka etrafındaki tahkikata müd- delumumi muavinlerinden B. Orhan Güney elkoymuştur. Adliye doktoru B. Enver Karan da dün hastanedeki yaralıları muayene etmiştir. Bunlar- dan şoför Cevdetin başımdaki yaralar çok ağır olduğundan hayatı tehlike. dedir. Tramvayın vatmanı Yusuf Ad- liyece sorgu altına alınmıştır. bankerlerden emir almıyor?. Diye bağırıyorlardı. İktisadi buhranın tesiri Bu sırada bir kaç ay evvel, 929 son- termeğe başlamıştı. Brezilyanın baş- lıca istihsal maddesi olan kahvenin fati mütemadiyen. düşüyordu. Bre- zilya çifçileri bunun sebebini anlaya «Eskisi kadar çalışıyo” ruz, eskisi kadar satış yapıyoruz. Ne- den elimize geçen seneye nisbetle üç“ te bir derecesinde para geçiyor?» diyo soruyorlardı. Buhran memlekette memnuniyet» muştır. Bu sırada süt güğümleri de ye- re yuvarlanmış ve sütler de dökü müştür, Polis; kamyon şoförü hakkında, 1â- bu güzel eserinden kat Cünihurreisi ilân etmişti, Halbu- ki bu vaziyet tamam üç sene sürdü. | Ancak üç sene sonra, kanh bir ihtilâl | üzerine parlimento ve Reisicümhur seçimi yapıldı. Vargas bu üç sene içinde bütün gayretini iktisadi ve içtimai mesele leri halletmek için sarfeylemişti. İşçi- ler için haftada 48 saat çalışma müd- deti, mecbur hakem, asgari yevmiye usulleri kabul edilmişti. Kahve fia- | tinin düşmesinin sebeb olduğu buh- rans gelince, bunun önüne geçmek için yeniden kahve ekilmesi yasak edildi, Diğer taraftan Kahve stokunun mahveditmesine başlandı. 2sene için- de 25 milyon çuval kahve denize dö- küldü, yahut yakıldı. Fakat bunlar ümid edilen neticeyi veremedi. Brezilya yalnız başına dün- ya buhranının tesirini ortadan kak dıramadı. Pamuğa mukabil harp levazımı Vargas bu müşkül vaziyette iken, hiç beklenilmiyen bir yardıma maz har oldu. Bu yardım Almanyadan ge- | yordu. Almanya yeniden silâhlan- Sireete. (borsaya) gidip efendisi olan | lanmağa, İ saire için çok miktarda pamuğa matil- başlamıştı. Mühimmat, ve taçtı. Bu pamuğu Amerikadan ak mağı düşünmüştü. Fakat kâfi dere- cede döviz bulamiyordu. Bunun Üze- rine Brezilyaya müracsatle şu tek- Mifte bulundu: — Yetiştirdiğimiz kahveleri sarfe- demiyorusunuz. O halde yetiştirmek- ten vazgeçin pamuk yetiştirin. Pa- muklarınızı bize verirsiniz, biz de bu- | na mukabil size harp levazımı, loko- İ motif, ray vesaire veririz. Bu teklif Vargasa mülâyim geldi. | Yâpılan tecrübe Brezilyada çok iyi pamuk yetişebileceğini gösterdi. Bu- nun Üzerine pamuk istihsalâtı artırıl- sizlik doğuruyordu, karışıklıklar baş || dı ve bir iki sene içinde Brezilyada Ziraat kursları- | Sabık Küba diktatörü Katil ve dolandırıcılık | müddet için kiralanacaktı. Fakat ce- | hubi Amerikanın büyük hükümetle- rinden Arjantin bunu baber alınca kıyameti kopardı, Amerikayı, müna» sebetini kesmekle tehdid etti, Bunun üzerine Amerika da torpido kiralar maktan vazgeçti, Bir kaç ay evvel bu tırlardadır. Amerika geri çekilince Almanya İle Brezilya arasında mübâr dele devam etti, Yeşil gömlekliler Brezilyada iktisadi vaziyetin fene» amışlı, Bir çok yerlerde kıyamlar olu- yordu. Bunun üzerine bir kaç sena evvel bir nevi faşist teşkilâtı vücuda | getirildi. Bu teşkilâta girenler yeşik gömlek giyiyorlardı. Almanyadaki gi- gi hücum kıtaları vardı. Riyo dö Ja- ton sefiri Osvaldoyu Reisicümhur yap- tarmak, bu suretle işleri gene kendisi | idare etmek istiyordu. Sao Paullo var lisi buna itiraz etti, 3 teşrinisanide kahve fiati bizden | bire düştü. Bu hal büyük bir panik Bir mamut bulundu. Bu hayvanın cesedini getirmek için bir vapur- BL Hadiseyi müteaki a len takibatı yapmaktadır. R p 5 ip Pangaliz polis | zımge pmak: tebrik edildi suçile tevkif edildi gönderilecek Edirne 27 (A.A.) — Kurtuluş bay- oskona 21 (A.A) — Geçenlerde 100 sene evvel... ramı için gelmiş olan mebuslarla kol. | Nev York 27 (AA) — Beki Küba we Faytona kimler binerdi Avrupada icadından Kimbilir ne kadar müddet sonra İstanbula gelen faytonlar yalnız padişaha tahsis edilmişti, başka kimse binemezdi. Fakat padişah uzak bir yere gideceği vakit maiyetinin faytona binememek yü- zünden geri kaldığı görüldü, Bunun üzerine faytona kimlerin binebile- cekleri tesbit edildi. «Arabaya binmek için mahşusen rüsumu teşrifatiyen ( yapıldı, Buna göre birinci rütbeyi haiz olanlarla ikinci rütbe ashabı dör der, üçüncü rütbe erbabı da ikişer atlı faytona binebileceklerdi, .pacak köy gençlerinin. Meriç başında. diktatörü Gerardo Machado, dün A- merika muhaceret makamları tarafın- dan tevkif edilmiştir. Diktatör, katil ve dolandırıcılıktan zan altında bu- tunduğu için Küba makamları itde- lu kumandanı, Ziraat kursları ya- muştur. Hayvanın uzunluğu 6 metre, hortumu $ metre, kılları 8 santimet» redir, Kafa tasının ve ayaklarının bam kısımları bozulmuştur. Bu ada ki yeni mekbeblerini ve bir tarzda te- miz giyinmiş kırk köy gencini ziyaret etmişler ve nemleketin ihtiyaç bün- yesine çok uygun olan bu pratik eseş- | sini istemişlerdir. da birçok mamut dişlerine de tesa- den dolayı umumi müfettiş general | © Gerardo Maehado, Nev Yorkta ken- düf edilmiştir. Kâzım Dirik'i tebrik etmişlerdir. Mi. | disine ameliyat yapılmakta olan bir Karlar eridiği zaman hayvanın 08 safirler bu sabah Edirneden ayrılmış- hastanede tevkif edilmiş ve göz hap- | sedini getirmek üzere bir vapur göne lardır. 4 oi yar sine alınmıştır. gayret edilecektir,