11 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 Bird Sadabad paktının imzasından Sonra sarayda bir de protokol imzalandı (Baş tarafı 1 inci sahifede) Dört dost devletlerimizin Saadahad- da imza ettikleri saadbahş şark misa- kı münasebetile göndermek lütfunda buluriduğunuz telgrafnamei hüma yunlarını memnuniyetle aldım. Mem- Teketlerimizin, sulh idealinde, müşte- rek bir esasi olan bu misakin hepi- miz için ve dünya sulhü için kudsi ol- masını dilerim. Bundan dolayı zatı Şahinşahilerini samimi tebrik eder- ken şahsi saadetiniz temennilerimi su- nar ve büyük himmet ve irşad eseri- niz olarak tarihte yeri belli milletinizi yükseltmekte muvaffakıyetinizi can- dan dilerim aziz, muhterem kardeşim Şahinşah hazretleri, EK, Atatürk Hariciye vekilimiz hareket etti Tahran 10 (A.A.) — Türkiye harteiye vekili Tevfik Rüştü Aras ve maiyeti bu sabah saat sekizde trenle Şahvara hareket etmiş ve istasyonda hariciye nazırı Samyi, hariciye müdürleri, Irak, Afgan hariciye nazırları, Türkiye bü- yük elçilik erkânı ve diğer bir çok şah- siyetler tarafından uğurlanmıştır. Şark paktına Saadabad paktı namı verilecek Bağdad 10 (A.A) — Dün İran, Irak, Afganistan hariciye nazırlarile Tür- kiye hariciye vekili arasında imza €- dilen dörtler misakına, «Tahranda müzakerelerin cereyan ettiği saraya izafeten «Sandabad paktı, ismi verile cektir. Muahedenin metni Tahran 10 (A.A.) — 'Türkiye, İran, ve Afganistan arasında imza edilen ademi tecavüz muahedesinin metni aşağıdadır: Mukaddeme Majeste İran Şehinşahı, majeste Af- ganistan kralı, majeste Irak kralı ve “Türkiye Cumhur büşkamı; Ellerinde olan bütün vasıtalarla arâlarındaki dostluk ve İyi anlaşma münasebetlerinin muhafazasına ha- dim olmak arzusile, Yakın doğuda barışı ve emniyeti ve bu suretle de umumi barışı Milletler cemiyeti paktı çerçivesi dairesinde mütemmim zımanlarla temin mak- sadile hareket ederek, 217 ağustos 1928 tarihinde Pariste imza edilmiş olan harpten vazgeçme muahe- esi mucibince ve kâffesi gerek bu pakt- Ja ve gerek Milletler cemiyeti paktile hemahenk olarak kendilerinin vazi- yülimza bulundukları diğer muahe- deler mucibince mevcud vecibelerini tamamile müdrik olarak, bu muahe- #deyi imzaya karar vermişler ve bu maksadla da, majeste Şehinşah: İran hariciye nazırı ekselâns B. Samyi, majeste Afganistan kralı: Afgan ha- riciye nazırı M. Faiz Muhammed hâ- nı, majeste Irak kralı: Irak hariciye nazırı ekselâns doktor Nacielâsil ve “Türkiye Cumhur başkanı da Türkiye hariciye vekili ekselâns doktor Tevfik Rüştü Arası tayin etmişlerdir. Madde: 1 — Yüksek â&kit taraflar, birbirlerinin dahili işlerine her türlü müdahaleden mutlak surette istinkâf siyaseti takib etmeyi taahhüt ederler. Madde: 2 — Yüksek âkit taraflar müşterek hududların tecavüzden ma- suniyetine riayet etmeyi teahhüd ederler. Madde: 3 — Yüksek âkitler müşte- rek menfaatlarını alâkadar eden bey- nelmilel mahiyette her türlü ihtilâf. larda birbirlerile istişarede bulunmak hususunda mutabıktırlar. Madde: 4 — Yüksek âkitirden her biri, diğeri müvacehesinde, hiçbir hal- de, gerek münferiden, gerek bir veya birden fazla diğer devletle birlikte. Dİ- ğer âkitlerden birine karşı hiçbir taar- Tuz hareketinde bulunmamayı teah- hüt eder, Aşağıdaki haller, taarruz hareketi olarak addedilir: 1 — Harb ilânı, 2 — Harb ilân edilmeksizin dahi ol- sa, bir devletin silâhlı kuvvetleri tara- fından diğer bir devlet arazisinin İş- gali, 3 — Bir devletin kara, deniz veya hava kuvvetleri tarafından, harb ilân edilmeksizin dahi olsa, diğer bir dev- letin arazisine, gemilerine veya tayya- relerine taarruz edilmesi, veya bilvasıta yardım veya müzaheret. Aşağıda hâller taarruz hareketi ola- rak sayılmaz: 1 — Müdafaai nefis hakkının kul- lanılması, yani yukarıda tarif edilen taarruz hareketine mukavemet. 2 — Milletler cemiyeti paktının 16 ncı maddesi mucibince vuku bulacak hareket, 3 — Milletler cemiyeti konseyi ta- rafından ittihaz edilen bir karar mu- Ccibince veyahud Milletler cemiyeti paktının!5 inci maddesinin tatbiki i- cabından olarak yapılacak bir hareket. Ancak on beşinci maddenin tatbiki icabından olarak yaptlacak hareketin taarruzu ilk olarak yapmış olan dev- lete karşı olması meşruttur, 4 — Yüksek âkitlerden birinin 27 â- ğustos 1928 de Pariste imza edilmiş olan harpten vazgeçme muahedesine muhalif olarak, tecavüz veya istilâsi- na veyahud harbe müracaatına he- def olan devlete yardım hareketi, Madde: $ — Yüksek âkitlerden biri bu muahedenin dördüncü maddesi- nin ihiâi edildiğine veya edilmek üze- re olduğuna kani olduğu takdirde, meseleyi derhal Milletler cemiyeti konseyine arzedecektir. Bu hüküm, mezkür yüksek âkidin bu halde lü- zumlu göreceği tedbirleri ittihaz ef- mesi hakkına zarar overmiyecektir. Madde: 6 — Yüksek âkitlerden bi- ri, diğer bir salis devlete taarruz eder- se, yüksek Akitlerden diğer biri, bu muahedeyi, mütaarrız devlete karşı, ihbar vukuuna lüzum kalmaksızın, fesih edebilecektir. Madde: 7 — Yüksek âkitlerden her biri, kendi hududları içinde; yüksek Akitlerden diğer birinin müesses mü- essesatını devirmeyi veyahud bu diğer devletin topraklarında tam ve emr niyete zarar vermeyi istihdaf eden si- lâhlı çetelerin, birlik veya teşekkül- lerin kurulmasına mani olmayi taah- hüt eder. Madde: 8 — 27 ağustos 928 ta- rihli harpten vazgeçme hakkındaki umumi muahede mucibince, araların- da mahiyet ve menşei ne olursa olsun, ruhur edebilecek bütün ihtilâfların hal ve tesviyesinin hiçbir zaman mus- Mhane vasıtalardan başka vasıtalarla teminine çalışılmaması lüzumunu €- sasen teslim etmiş olan yüksek âkit- ler, bu hükmü teyid ederler vebu hususta yüksek kitler arasında te- #is edilmiş veya edilecek usüllere baş Yuracaklarını bildirirler. Madde: 9 — Bu munhedenin hiç- bir maddesi, yüksek âkitlerin her bi- Tİ tarafından, Milletler cemiyeti pak- tı mucibince deruhte edilmiş olan ve- dibelere hiçbir suretle zarar verecek şökilde tefsir edilmez. Madde: 10 — Fransızca dört nüsha olarak yazılmış ve birer nüshası akit- devletlerden her biri tarafından alın- miş olan bu muahede beş sene için ak- dedilmiştir. Bu müddet bitince, yük- sek Akitlerden biri tarafından altı ay evvel bir ihbarname ile feshi tebliğ ©- dilmemiş olduğu takdirde, muahede beş senelik yeni bir devre için daha nizamı dairesinde yenilenmiş addedi- lecektir. Âkitlerden biri tarafından feshi takdirinde, müuahede, muahede- yi feshetmemiş olan devletler arasın- da meri olmakta devam eder. Bu muâhede yüksek âkitlerden her- biri tarafından kendi kanunlarına göre tasdik edilecek ve genel sekreter vasıtasile Milletler cemiyetinde tesçil edilecektir. Genel sekreterden .mua- hede hakkında cemiyetin diğer âza- sına da malümat verilmesi rica edile- cektir. Sandabad sarayında 8 temmuz 1937 tarihinde yapılmıştır. sİran hariciye nazirinin nutku Tahran 10 (A.A) — Saadabad sa- rayının bahçesinde paktın İmzasın- dan sonra İran Hariciye nazını B. Samyi bir nutuk sölemiş ve mem- nuniyetini Izhar etmiştir. Türkiye Harleiye Vekili doktor 'Tevfik Rüştü Aras, mesud bir sürette başarılarak dört dost memleket ara- sında mevcut dostluk ve teşriki me- sai bağlarını kuvvetlendiren ve dünya barışını tarsin eden teşebfisten dola- yı İran hükümetine gerek kendi ve ge- rek Afganistan ve Irak kollekleri 4 — Müteamıza doğrudan doğruya | &dına teşekkür etmiştir. Mae Küçükpazarda garip bir cerh vakası Delilik iddia eden Halil, sebebsiz lokantada Hüseyni bıçakladı Evvelki akşam Küçükpazarda ga rip bir yaralama vakası olmuştur. Ah- med oğlu Hüseyin adında kırk yaşla- rında bir adam akşam üzeri Küçükpa zarda bir helvacı dükkânına girerek yemek yemeğe başlamıştır. O sırada dükkâna otuz beş yaşlarında bir a- dam girmiş ve garip tavurlarla bir müddet etrafına baktıktan sonra hiz- la Hüseyinin oturduğu masaya 80- kulmuştur. Hüseyin vaziyeti anlamağa vakıt bulamadan karşısındaki adam cebin- den bir bıçak çıkararak birdenbire Hü- seyinin üzerine atılmış ve bıçağı 8- damın sırtına saplamıştır. Yaralı Hü- geyin kanlar içinde bağırmıya başla: yınca bıçaklı adam da gene garip ba- kışlarla dükkândan çıkıp kaçmıştır. Vaka derhal bekçiye ve polise haber verilmiş, hiç sebep yokken bıçakla Hü- seyini yaralıyan adam elinde bıçaği- le kaçarken mahalle bekçisi tarafın- dan yakalanarak polise teslim edil miştir. Karakola götürülen bu ada min İzzet oğlu Halil adında biri oldu- ğu anlaşılmıştır. Halil poliste verdiği WMadede arasıra böyle buhranlar geçir- diğini ve buhran sirasında ne yaptı- ğından kendisinin haberi olmadığını, bu defa da gene buhrana kapılarak bir bıçakçı dükkârundan eline geçir- diği bıçakla hiç tanımadığı Hüseyini yaraladı söylemiştir. Bunu müteakib Şahinşahın şerefine içilmiş ve dört nazır saraya girerek, en eski Hariciye nazırı olması itibarile doktor Tevfik Rüştü Arasın başkanlı- ğında dört devlet antantının kanseyi halinde toplanmışlardır. İmzalanan'protokol Dört nazır şu protokolu imza etmiş- lerdir; «Sandabad patını imza etmiş olan dört devletin Hariciye nazırları 8 tem- muz 1937 de toplanarak aşağıdaki kararı vermişlerdir: «Pakti-imza etmiş olan devletlerin müşterek menfaatlerini alâkadar eden meseleler hakkında görüşmek ve ha- reketlerini telif etmek maksadile, dört devlet Hariciye nazırlarından mürek- kep bir konsey teşkil edilecek ve bu konsey senede en az bir defa Cenev- rede veyahut konsey tarafından tayin edilecek diğer bir yerde toplanacakt- tir. Konseyin başkanlığı sıra ile Af- ganistan, Irak, İran ve Türkiye Hari- €iye nazırları tarafından ifa edilecek- tir. Mahaza Tahranda Saadabad Sa” Tayında imza edilmiş olan paktın ak- dile neticelenen müzakereler majeste Şahinşah Pehlevi hükümetinin teşeb- büsile yapılmış olduğundan, konseyin İlk sene için başkanlığı İran Hariciye nazırı tarafından deruhte edilecektir. Keza, devre başkanının nezdinde, bir sekreterlik ihdas edilecek ve bu sekreterlik başkan tarafından kendi bekanlığının memurları arasından seçilecek bir genel sekreter ile konse- yin diğer azasi tarafından tayin edi- lecek üç sekreterden müteşekkil ola- caktır, İmza: Aras, Naciyülâsil, Faiz» Yukarıdaki protokolün imzasından sonra B. Samyi konsey başkanlığı va- zifesini deruhte ederek kolleklerine teşekkür ve kabul edilen aşağıdaki karar suretini teklif. «İran hariciye nazırı ekselâns B. M. Enayetullah Samyi'nin başkanlığında toplanan doğu antantı konseyi: 1 — Hâlen Türkiye tarafından İş- gal edilmekte ve eylül ayında Türki- yeden inhilâl edecek olan Milletler ce- miyeti konseyi Azalığına İranın nam- zet gösterilmesine ve bu namzetliğin müdafaasına ve İranın da âzalık müd- detinin sonunda bu âzalığın Alfabe sırasjle antant âzalarına geçmesi için bütün tedbirlerin alınmasına, 2 —İranm mamzetliğile birlikte, Avrupa ve Asya memleketi olan Tür- kiyenin faydalı faaliyetine devamına imkân bahşolmak üzere, Milletler cs- miyeti konseyinde kendisine yarı dai- mi âzalık temini için, tekrar seçilme- sini teklife ve bu teklifin müdafaasına, 3 — Devre başkanından, Milletler cemiyeti paklı çerçivesi ve ruhu dev- resinde yapılmış olan bu paktın im- Samyi, TEPEBAŞI BAHÇESİ | 14 temmuz önümüzdeki çarşamba günü akşamı Yeni Vâryete Trupu | İle Budapeştenin en güzelşkadınlarından mürekkep GEORGES JANOSSY! | ve 10 ARKADAŞI ORKESTRASI Numerolarına başlıyorlar. oi BORSA 10 Temmuz 1937 (AKŞAM KAPANIŞ FİATLERİ) ESHAM ve TAHVİLÂT İstikrazı dahli o $4/ Türkiye Cum- 8650 1033 istikraz © 85) huriyet Merker Ünitürk 1 1815! Bankası ». H 161260) Anadolu His. 24 » MI 1810) Terkos 7 Mümessil I 3846 | Terkos 8,50— » 4010! Çimento 1305 » İ İttihad değir- "10,49 İş Bankası 050 | menleri » hamiline 9, Şark değir- 040 » « Müeseis m) menleri Para (Çek fintleri) Paris 2043.50 | Sofya 6,1958 Londm 671) Prag 2125 Nev York 178,55) Berlin 106,15 Milâno Ag m a0 Atina srasl0| zere an Cenevre 34530 Pengo 140,75 Brüksel 48950) Bükreş (o 1070175 Amsterdam ( 14375İ Moskova (| 241150 TİCARET ve ZAHİRE BORSASI Si 0/7/937 FİATLAR CİNSİ Aşağı Yukarı Buğday yumuşak |o—o—o0(6'4 635 Arpa Anadol .— 415 GELEN İ sus23? 5 5 Eminönü As. Ş. den: Şubemizde kayıtlı emekli ve yedek su- baylarla askeri kâtip ve memurlardan 36 - 36 senesi şube haricine çıkarak Aki- betleri meçhul kalanların o bulundukları mıntakanın şubesine müracaatla şubemizi haberdar etmeleri tün olunur. Zayi — 4467 No. lı şoför hüviyet vara- kamla 4045 No. 1 kamyonumun karne ve kazanç ve muayene nüfus teskeremi zayi ettim, yenilerini Bımdan eskilerinin hükmü yoktur. Şoför: Şevki Yolaçan Bu akşam Nöbetçi eczaneler Şişli: Halâskâr Gazi caddesinde Halk, 'Taksim: Nizameddin, Tarlaba- gında Nihad, Beyoğlu: Kanzuk, Daire- de Güneş, Galata: Topçular cadde- #inde Bporidis, Kasımpaşa! Müeyyed, Hasköy: Nisim Aseo, Eminönü. Beşir Kemal, Heybeliada: Tomadis, ye yan, Küçükpazar: Necati, Bamatya: devletlere paktı imza etmiş olan dev- letlerin, gerek münferiden ve gerek müştereken, mesud bir surette mev- cud olan karşılıklı dostluk münase- betlerinin idame ve ifası hakkındâki samimi arzularının bildirilmesini rica etmeğe karar vermiştir. İmza: Samyi, Faiz, Aras, Naciyülâsil> > Ado: reti çoğaltacak iyi bir usul b Rami civarında p bomba patladı (Baş tarafı 1 inci sahifede) yanaşma bulunmaktadır. Bunli Süleyman ve Osman isimlerinde si, meraya sürüleri dağılıp im de ölede beride dolaşmakta iken iğ aralık eilerine bir cisim geçir X ve bunun ne olduğunu anlyamadı. ları için meraklarını celbederek kike koyulmuşlardır. İşte bu $i çok eski senelerden her nasılsa tarafla kalmış ve paslanmış bir ml ba olan bu cisim birdenbire ini i etmiş,ve yanaşmalardan biri ” paramparça olmuş, diğeri deağır SÜ” rette yaralanmıştır. 4 Hadiseden haberdar olanlar JA” darmaya keyfiyeti ihbar etmişlerdife Yaralı çoban derhal hastaneye dırılmış, ölenin cesedi de muhafas$ allına alınmıştır. Jandarmaca tale kikatâ devam edilmektedir. i ÖLÜM Ankara detterdarlığından müleksif bay Bahanım biraderi, Ankara Devi Ersin, doktor me zi mal iş binbaşı Fadıl sabık Ankara İş Bankası muhasebeci İclâl Ersin, Ankara nafia fen memuf” larından bay Celâl Ersinin babalaff İzmir Devlet demiryolları baş müfet” tişi bay Hulusinin, Adanada İrfanın ve Paşabahçe Şişe fabrikasi | muhasebecisi B. Mücyyetin kainpedf” | leri erkâmharbiye Taksimi arazi hoc larından ve Konya fırka kumandanl”. ğından mütekaid General Ali Rıza Ersin kısa bir hastalığı müteakib dünkü göt vetat etmiştir. Cenazesi bugün Yeni köydeki yahlarından kaldırılarak iki” di nemazı Üsküdar iskele eaddesind? kılındıktan sonra Karacaahmeddeli âile kabrine defnedilecektir. Kederdi” de ailesine beyanı taziyetlerimizi se narız. ii —arenenrarasasansaasenusns e sesarane sasssssi Hava kurumu eşya piyangof! Türk Hava Kurumu Kadıköy şubesi den : Şubemizin tertip ettiği eşya piyangofÜ 21 Haziranda çeklimiştir. Pazardan ma&” da hergün saat 9dan 12 ye kadar bile” lerie Cumhuriyet Halk partizi bin; gubemize müracaat edilerek eşyanın ali” ması ve 31 Temmuza kadar alını eşyanın Kuruma teberrü edilmiş sayılacâ” Bı Sân olunur. 4 Zayi — 328 - 326 senesi ticaret mektebi Allisinden aldığım 362 No. şehadetnamği zayi ettim, hükmü yoktur. Sıhhiye mülaj mütehassısı: Had Baki HALK OPERETİ ee akşam , Salacık Bahçesinde ESKİ HAMAM ESKİ 'TAS Operet 3 perde 15/7/997 Salı akşarı Beylerbeyi İskele İtiyatrosunda PİPİÇA Operet 3 perde Dikkat Türkiyedeki bütün * belediyelere ve ticaret odalarına: tur: Bütün belediyeler ve Ticaret odaları kendi sahalarında çıkan ve o sahaya has olan mallar halkımıza ilân edecekler, memie” ketimizin her tarafındaki müf teriler de bunlar hakkında fikir edinerek doğrudandoğruya sip# rişlerde bulunabileceklerdir. Gazetemiz, bu hayırlı se yardım etmek üzere, Belediy€” ler ve Ticaret odaları tarafında” gönderilecek kısa ilânları memnü” niyetle ücretsiz olarak sahifelefi” ne dercedecektir. Malların evsaf” nı ve hangi adrese ne şeraitle si pariş verileceğini tasrih ediniz
