21 Mayıs 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

"Miş 1987 — - SİYASİ İCMAL Yeni İngiliz kralının Londrada yü- giyme merasimi arkasından aratorluğunun Dominion a müstakil olar parçaları- nın Basvekilleri tarafından akdolu- han konferans yalnız imparatorluğu un harici i demin rakile rz küre sini kaplıyan büyük enda takip edilecek n esasları tayin edilmesi için Avustralya hükümetleri ca- ni taşıyan Dominyonlar Ba; rafından pratik teklifler ya- liflerden biri umum Domin- tiraki ile Londrada teşkil bir kitabet bürosu ile üllehid harici po- ine alttir. D- edilecek da: imparatorluğun Hlikasının ida: İtalyan bütçe açığı Romu 20 AA.) rafları hariç bı mali s Habeş harbi mas- rsa, 1935 - 1936 çığı, bir milyar 550 mil- gi tahsilâtında ise > nisbetle bir milyar 554 zl vardır. Fransız gazeteleri milli federasyon reisliği Paris 20 (A.A) — B. Henry Simond, rının ısrarı üzerine Fransız milli federasyonu reisliğini muhafaza etmeği kabul eylemiştir. devlellerin arasında bir udemi tecü- vüz ve emniyet misakının akdedilme- sine tadllük elmektelir. Büyük Okyanusta sakil ve adası bu- | ttehid hü- mpardtor- ngilte, Eanada, Yeni Zelind ve Avustralya Domünyonları, Fransa, Hollanda, Çt biryayı elin- de bulunduran Sot Yarı d eden bu lunan devletler Amerika m mukaveleleri- nin Japonya tarafından feshi ile bü- yük Okyanusla bahri Kuvvetler ve müstahkem mevkiler itibarile muva- zenenin bozulduğu kanaatinde olup herşeyden evvel bu muvazenenin ken- | di dileğine uygun olarak düzelmesini istiyor. Japonyanım Çin ile bir türlü anlaşa- maması da ayrı bir iştir. Binaenaleyh büyük Okyanus misakı şimdilik ta- hakkuk edemiyecektir. Feyzullah Kazan Amerikada grevler Baycily (Amerikada) 20 (AA.) — Bir elektrik kumpanyasının 7000 amelesi grev ilân etmiştir ve Plint, Soginaw, Baycity ve Awasso'daki bü- yük sanayi merkezlerinin cereyan- larını kesmişler ve bu suretle bir çok otomobil fabrikalarını felce uğratmış- lar ve 95,000 kişinin işsiz kalmasına sebebiyet vermişlerdir. Grevtiler, sendikalarının patronlar tarafından tanınmasını istemektedir- ler. sym bm ei e ir ——— i : Bir köpek birden Büyük Okyanus misakı tahakkuk edemiyor ! İ | İ AKŞAM Sahife 5 bire delirmiş 10 yaşında bir kız çocuğunu ısırıp öldürdü Gronoble 20 (A.A) — Meşhür Saint Bernard manastırında bir köpek, 10 yaşında bir kızcağızı öldürmüştür. Karla örtülü geçi yollarında, yollar rını şaşırmış olan bir çok seyyahları kurtarmış olan bu köpeklerden birinin böyle vahşiyane bir hareketi, ilk defa olarak görülmüştür. Bu köpekler, yumuşaklıklarile ma- Tufturlar, Kızcağız, babası veliki kız | kardeşi ile manastıra gitmişti. Manas- tar civarında karlar içinde oynamakta, olan bir köpek, üzerine atılmış, kızca- ğazı ısırmış ve dişlerini vücuduna pek derin olarak geçirmiştir. Kızcağız bi- raz sonra ölmüştür, Manastırın rahipleri, köpeğin bu hareketini ani bir cinnet buhranı ile i etmektedirler, Bunlar diyorlar ki; «Bu köpek, en iyi hayranlarımız- dan biri idi. Korkunç sahne karşısında şaşırıp kaldık. Hemen çocuğun imda- dna koştuk, fakat iş işten geçmişti. Geç kalmıştık.» Manastırın 962 tarihinde Saint Ber- nard tarafından tesisi tarihindenberi bir köpeğin bir seyyahı ısırdığı görül- müş şeylerden değildir. Balıkesir Halkevinde temsil Balıkesir (Akşam) — Halkevimiz temsil kolu Mahmud Yesarinin (Galip aranıyor) vodrilini oynamış ve eser $ gece tekrar edilmiştir, Tam bir ti- yatro tekniği ile çalışan gençlerin faa- İiyeti takdirle karşılanmıştır. Ankarada lak oldu p 4 19 Mayıs bayramında Ankara #tadyomunda toplanan genç mekteplileş 19 Mayıs i merasimi çok par- TARİH KONU ŞMALARI Rakoçi Ferenç — Heykelinin açılma töreni münasebetile — Macar tarihinin, Hunyâl Yâhoşlan sonra, en tanınmış ve en çok amlan bir siması vardır: Rakoçi Ferenç... Onun hatırası Avrupa edebiyatında ve musikisinde herzaman anılır, Saint-Simonun Hatıraları onun yadı- nı ve tasvirini Fransız edebiyatında ölmez bir hale koymuştur. Bütün konserlerde onun milli marşı çalınır. Bu, Macarların âdeta Marseillaiseidir. Marşı orkestre eden de, Berliozdur. Onun hatırası vatandaşlarının yüre- ğinde taabbüdkârane bir duygu ile anılır, Macar toprağının felâket za- manlarında onu aramıyan ve yadet- miyen, tek bir Macar yoktur. Râko- çinin hatırası Türk toprağında ve Türk yüreğinde de yer etmiştir. Ra- koçi Türk toprağında, 'Tekfurdağın- da menfa hayatını yaşadı. Ve orada öldü. Onun Türkiyede geçirdiği ha- yalı, maliyeti adamlarından Mikeş Kelemen, Macar nesrinin en temiz ve en sal âbidelerinden birini teşkil eden Türkiye 'Mektuplarında O tesvir etti. Rakoçi vatandaşları arasında hiç bir devirde ve hiç bir zaman unululma- dı, Aradan yıllar geçti. Macar toprağı- nın zümrüd ovalarında sürüsünü ot- lalan çoban bile onun şarkısını dilin- den düşürmedi; <Eyvah! Cesur ve eski kavim, sen ne hale geldin? Kırık bir vazo. Düş- man seni çiğniyor ve eziyor. Halbuki senin ne dilber ve ne raağrurane bir hayalin vardı. Yazık! Rakoçi, Bere- zenyi, eski Macar başbuğları, yurdu- muzun parlak yıldızları, sizler ne ol duruz?> Rakoçi, gençliğinde bile Macar is- tiklâlini hayalinden çıkarmadı. Vakıâ tahsilini Viyanada gördü, katolik ter- biyesile yetişti. Fakat vatanına döner dönmez onun istiklâli için çalıştı. Zin- danlara mi atılmadı? Bütün malı mülkü mü Zzâptedilmedi? Nihayet Lehistana kaçtı. 1703 de memleketine döndüğü za man, gene isyan eden köylülerin başı na geçi. Avusluryalılarla çarpıştı. Macarlar, Macar tacını imparator birinci Jozefin elinden aldılar; fakat Râkoçinin başına giydiremediler, Bu mücadelede Rakoçiye en ziyade yar- dım eden, Fransa kralı on dördüncü Lüi idi. Fakat Lüi, mütevali mağlü- biyetlere uğruyınca, bu yardımını kesmeğe mecbur oldu, Rakoçi artık mücadeleye devam edemiyeceğini an- ladı. Lehistana Htica etti. Bu esnada di. O zamanlar yazılan bütün hatıra- lara ve vesikalara adı geçti, Sarayda verilen şenliklerde herkesin gönlünü celbetti, Paris kibarları onun gibi ce- ketler ve çizmeler bile giydiler. Zama nın bir edibesi;: «Prens Rakoçi olmaz- sa, hiç bir meclisin zevki olmaz» diye yazdı. Avusturya hükümeti Rakoçinin Pariste oturmasından kuşkulandı. Rakoçi 'Türklerle muhaberata girişti, Filhakika, Rakoçinin Türkiyeye gel- mesi BabıAlinin de işine geldi. Ken- disina Macar krallığı verildiğine dair bir ahidname, bir de namei hümayun gönderildi. Bu sırada Türklerle Avus- turyahılar harb ediyorlardı. Rakoçiyi getirmek için Fransaya dergâha âli kapıcılarından küçük Bahri ağa gön- derildi. Rakoçli Geliboluda' karaya çıktı. Parlak bir surette karşılandı. Derhal maiyetindeki O generallerden Berezenyi ve Esterhazi ile beraber Eflak tarafından Erdele girecek kola tayin olundular. Burada vazifelerini kahramanca gördüler. Fukat Passa- roriç (Pozarevaç) munhedesi Rakoçi nin en tatlı emellerini kırdı. Muahe- dede Rakoçi ile maliyeti generalleri- nin en uzak yerlerde oturtulmaları şart kılındı (madde 15). Nihayet, Türklerin tabirile, Rakof- ci oğlu, Boğaziçinde Yeniköye yerleş- tirildi. Maiyetine İbrahim Müteferri- ka tercüman tayin edildi. Fakat Avus- turya eiçisinin itirazı üzerine Macar istiklâl kahramanı Tekfurdağına gön- derildi, Türkler Rakoçi için hiç bir feda- kârlıktan geri durmadılar, Hattâ Pas- Sarviç muahedesi müzakere edilirken Türklerin Rakoçi hakkında ne dere- ce ısrar ettiklerini vakanüviz Raşid Şöyle tasvir ediyor: <Rakofci oğlunun kaydü bend ile düşmanı canı olan Nemçe eline teslim olunmasın murad ve devleti aliye bu hususa müsamaha ettiği surette Nemçe ile müsalaha mümkün olmaz deyu inad eylediklerinde devleti ali- ye murahhasları krali mesfur devleti aliyenin mihmanı olup kaydübend İle değil, sureti ikram ile düşman eli- ne teslim olunmak nakisası bir veçhile irlikâb olunmuyacağın iraa eylediler.» Rakoçiye Tekfurdağında dalma iz- zet ve ikram edildi. Hattâ şarabına varıncıya kadar muntazaman gönde- rildi, Tekfurdağı naibine divandan yazılan hükmü aynen neşrediyoruz: £Tekfurdağı naibine ve Tekfurda- ginda yeniçeri zabitine hüküm ki Asıtanel saadetimde mukim Macar kapı kethüdası Papaz Gaşpar seddel saadetime arzı hal edip kapu kethüda- sı olduğu "Tekfurdağında ikamet üzere olan Rükofci oğlu Hutimet ava- kıbihu bilharın ve tevabilerinin ke- fafı nefisleriçün kifayet miktarı ha- mir Tekfurdağı civarında vaki Cura ve Madlur nam karyelerden akçeleri- le alup menziline naklolunmağa mü- maneat olunduğun bildirüp zikrolu- nan karyelerden senede üç bin mud- ra hamir akçelerile slip ve nakleyle- melerine mümaneat olunmamak be bında emri şerifim rica eyledüğü ecil- den vechi meşru Üzere zikrolunan mahalden kendu #kçesile senede Üç bin mudra hamir iştirasına ve kona- ğına naklinde mümancat olunmamak babında fermanı âlişanım sadır ol muştur. Fi evahiri 8 114b (1) 'Rakoçi Ferenç Marmara sahillerin. de yıllarca yaşadı. Ve nihayet 1734 de öldü. Mikeşin mektuplarına nazaran, ve- fatından evvel, Rakoçi İbrahim Mü- teferrikaya karşı hemşerilik vefakâr ğını göstermek istemiş, ve şu sözleri söylemiştir: «Vefakâr (o tercümanım İbrahim efendiyi padişahın inayetine tevdi ederim.» Ahmed Refik (1) Tefsilât için Türkiyede Kral Ra- koçi ve tevabii adlı eserimize mlracaat. Aydın (Akşam) — Aydın merkez Yedieylül ilk okulunda yeniden yaptırılan iki dersanenin açılma merasimi vali B. Salim Özdemirin önünde yapılmıştır. Okul himaye heyeti, bu vesile ile bir çay ziyafeti vermiştir, Resmimiz vali ile çay, ziyafetinda bulunan diğer zevatı ve öğretmenleri bir arada gösteriyor. ai