28 Nisan 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
28 Nisan 1937 amım AKŞAM SİYASİ İCMAL İngilterede İmparatorluk meseleleri pa ve dünya politika- elelerine ve bahusus impa- teşkil eden ve her biri müs- akkını haiz vulunan Domin- a asıl İngiltere arasındaki Ta- inasebetlerin kuvvetlendiril- ne ehemmiyet vermektedir. Mayısın on ikisinde İngiltere kralı, &yni zamanda Dominyonlardan her birinin hükümdarı sıfatile taç giyece- ğinden ve bu münasebetle İngiliz im- Daratorluğu konferansı Londrada top. lanacağından imparatorluk meselesi her işin fevkinde görülmektedir. Müdafaa işlerinin kontrolune me mur nazır İnskip bir harp vukuunda dilşmanların en şiddetli hamleyi İn- gütereye havale edeceklerini ve İngil- tere bütün imparatorluğun hâmisi ol- duğundan kendisinin felâkele uğra- masile imparatorluğun umumi heye- ii ile yıkılacağını ve bindenaleyh im- paratorluğun azalarının elbirliği ile nam ere hükümeti ve par- | yade İngiliz imparatorlu- | silâhlanmalarını ve hazırlanmalarını tavsiye etmiştir. İngiltere Başvekili Baldvin'de bü- tün imparatorluğa hitaben telsizde söylediği nudukta şimdiye kadar im- paratorluk azaları dominyonların hak- larını ve istikldllerini temin için çalış- fıklarını velâkin bundan sonra impa- ratorluğun devam ve bekasını temin edecek vecibe, ve vazifelerin tayin edil- mesi icap eylediğini söylemiştir. Mister Baldvin İngiliz imparatorlu- ğunun yaşaması yalnız kendi azaları için elzem olmakla kalmayıp ayni za- manda dünya sulhünün bekası için de faideli ve lüzumlu olduğunu, çünkü İngiliz imparatorluğunun gerek vuhu gerek kuvveti ilibarile sulkün muha- jazasına en ziyade hizmet eden ve dünya mâlletlerine rehber olan bir âmil bulunduğunu ilâve etmiştir. Bu. nun için İngiliz imparatorluğunun bundan sonra alacağı vaziyet ve şekle bütün dünya derin alâka göslermek- tedir, aye Kazan Şark demiryolları imfiyazının satın alınmasına dair kanunun müzakeresi (Baş tarafı birinci sahifede) tan sonra ilk defa gazeteleri okurken bende hasıl olan hayret ve teessür iki misli arttı, Şimdi bu dakikada huzu- Tunuzda iki ana vazifeyi yapmak ilze- re bulunuyorum. Bunlardan birisi, başlıca cumhuriyet hayatının kökleş- miş bir ananesi olması lâzım gölen mesuliyet duygusudur. Her vatandaş bu yurda vazife görmek üzereher hangi bir mevki ve makamı işgal etti- ği zaman ömrünün sonuna kadar t6- #iri baki kalacak bir mesuliyetin altın. 'da bulunur. Fakat insanın kendi yap- tığı işler hakkında vuku bulmuş olan tarizkâr sözlere karşı hassasiyeti ve müdafaa hakkı kuvveti bu mesuliye- tin derinliği nisbetinde ben de bugün huzurunuzda bir kere bu vazifeyi ya- pacağım. İkincisi de, şahsımdan başka Olarak Devlete ait bilhassa içinde bu- unduğumuz rejimin ve rejim hükü- Metinin istikrarı bakımından mühim olan bir noktadır. Birimizin çalışmasını, ötekinin ta» malaması zihniyetini bu vesile ile bugün Büyük Meclis huzurunda tek- rarlamağa fırsat buluyorum. Yüce bir varlık başarılarımızın üzerinde sade mazinin karanlıklarına değil, istikbalin ufuklarna da meşalesini tutuyor. Bu meşalenin ışığı altında her bi- rimizin hizmet değeri yeni Türkiye- hin kurulması gibi bir büyük esere bir kum tanesi taşımak kadar nâçiz bir şeydir. Birbirine dayanıp güve- nerek çalışma zincirinin vücüde ge- tirdiği büyük eser ve büyük yekün bügünkü devletin yüce varlığını teş- kill ediyor. Buna göre her hangi bir makamda almış olduğumuz vazifeyi yapmağa başladığımız zaman bize verilmiş olan vazifenin içinde, zımni bir emanet vardır, benden evvel ça- lışmış olan bir atkadşın şerefinin bilhassa korunması vecibesi... Arkadaşlar, her hangi bir makam- da işalan bir arkadaşın Sayılan, uzun maziye de intikal ede- cek günlerindeki hizmeti her hangi bir tedkik mevzuu olursa o tedkik es- nasında hakbinliğin, insafın ve ha- kikat görürlüğün şemmeleri tesir yapmalıdır. Eğer insanlarda böyle bir kanaat ve emniyet olmazsa, de- ğil böyle muazzam, müşkül ve imu- addel - bir devlet makinesini ileri gö- türmek, hattâ en basit şirketlerin, eni küçük ile münasebetlerini bile yü- Tütmek ananesini tesis etmeğe im- kân kalmaz. Çünkü arkadaşlar, bir insan için varlıklar üzerinde tek bü- Yük varlık, sereftir. Hukuku beşer beyannamesi birçok omasuniyetler- den bahseder: Can, mal, ırz, mesken taarruzdan masundur, der. Fakat Modern beşeriyetin bu pek mütearef olan haklarından başka en üstün tanıdığı yüksek bir hakkı vardır. O da şereftir. Hiç bir mesul vekil ken- disinden sonra gelerek kendisinin hes | sabını tedkik edeceklerin “derin ni- $af ve hakseverliğinden emin olmaz- . yaptığı işlerde hesaplarda idari bu meselenin birinci müzakeresi ©e- reyan ederken kendisi bir müşavir hüviyetile alâkadar bulunduğu hal- de titizlenmiştir. Meclisin bu kür- süsüne çıkılıp namus meselesini mev- zuu bahsetmeğe mecbur olmuştur. Bir müşavir alâkasile bir arkadaşın bu hassaiyeti yanında bu meselenin mesulü bulunan benim de makul bir çizginin üstüne geçmemekle bere- ber hassasiyetimi göstermekliğim ve hakikati müdafaa borcumu yerine getirmekliğim lâzımdır, (Anadolu ajansı bu haberi geç ver- diğinden yazının hepsini derce imkân olmadı. Mabadını yarınki nüshamızda okuyacaksınız. | Kaybolan bir dosya Bayan Nezihe adında bir kadın ge- çenlerde bir suçtan dolayı üçüncü ce- za mahkemesinde muhakeme edilmiş ve üç ay hapse mahküm olmuştur, Bunu müfsakip karar temyiz edil- miş ve istida temyize gönderilmiştir. Yapılan iddlaya nazaran bu evrak temyizde tedkik edildiği sırada İstan- kâtiplerinden Refik ile kaybolan dos- yanın sahibi bayan Nezihe aleyhine dava açılmıştır. Dün asliye dördüncü ceza mahke- mesinde kâtip Refik ile bayan Nezi- henin muhakemeleri yapılmıştır. Mu- hakeme gerek kâtip ve gerekse bayan Nezihe evrakın kaybolması işinden ha- berleri ve bundan bir alâkaları olma- dığını söylemişlerdir. Mahkeme, ka- rarını vermek üzere muhakemeyi baş- ka güne burakmıştır. Kadiköy yavurundan bir yolcu denize düşerek boğuldu Dün sabah köprüden Kadıköyüne giden 7,40 vapurundaki yolculardan bir adam güverteden denize bâkar- ken başı dönmüş ve denize düşmüş- tür. Bu hâdise üzerine vapur durdu- Tulmuş, fakat Saraybumumun akıntı. ları arasına karışan bu biçare adamın | izi bulunamamıştır. Hüviyeti meçhul — bu Ramen cesedi aranmak» Eski tir kumandan Izmirde öldü General Abdullâhın günü yapılacak Eski general- lerden ve Os manlı Ohükü- meti zamanm- da bir müddet te Harbiye na- zırlığı yapmış olan (ogenersi Abdullahın İz mirde vefat et- tiğini teessür le haber ver miştik. Genel Ab- dullahın cena- zesi İzmirden İstanbulg geti. (o Merhum general rilecek ve 30 ni- Abdullah san cuma günü Sirkeci iskelesinde va- purdan çıkarılarak defnedilecektir. General Abdullah 1268 senesinde Trabzonda doğmuş, bir müddet Ga- latasaray lisesinde okuduktan son- ra Bursa askeri idadisine ve oradan da Harbiye mektebine geçerek Har- biyeyi ve Erkânı harp mektebini bi- tirmiş, 1296 senesinde erkânı harp yüzbaşısı olarak mekteplen çıkmış- tır. Bundan sonra derece derece terfi ederek Hicaz fırkası erkânı harp reis- liğine tayin olunmuş, o zaman Ti cazda çıkan Abdülmuttalip isyanını bastırmış, sonra İstanbula gelerek bir müddet erkânı harbiye mektebi tabiye hocalığında bulunmuş, bilâ- hare Viyana ataşemiliterliğini yap- mış, ferik olduktan soma Anadolu Ermeni isyanının baştırilmasına me- mur edilmiş, Musul valiliğinde bu- Tunmuş, muhtelif hükümetler nez dinde muvakkat”elçiliklere gönderii- miş, ikinci Lâhey sulh konferansın- da Osmanlı hükümetinin askeri mus rahhası sıfatile bulunmuştur. Daha sonra üçüncü ve ikinci ordu mü- şirliklerinde bulunmuş, 326 senesin- de yapılan rütbe tasfiyesi kanunu mucibince rütbesi tekrar ferikliğe in- dirilmiştir. General Abdullah 327 senscinde askerlikten istifa ederek bir müddet açıkta kaldıktan sonra tekrar asker. liğe göçmiş ve Karadağa karşı Ar- navutlukta toplanan ordu kuman- danlığına tayin olunmuş, bundan sonra muhtelif vazifelerde bulunmuş, Balkan harbinde şark ordusu -ku- mandanlığına tayin olunmuş, Tevfik paşa kabinesinde de birbuçuk ay kadar Harbiye nazırlığı yapmış ve sonra İstifa etmiştir. Bundan sonra general Abdullah devlet hizmetinden çekilmiştir. Merhumun âilesi erkânına taziye- lerimizi sunarız. Köylü ve ve halk sigarası satan biri yakalandı Emniyet indi şube müdürü B. Ne- cati ile maiyetindeki komiserler; Edir- nekapı civarında bir kahvede, kapı ke- narına bırakılmış olan bir gaz tene- kesinden oşüphelenmişler ve bunu kontrol etmek istemişlerdir. ' Bu sırada tenekenin yanındaki bir peykede oturmakta olan bir adam or- tadan da kayboluvermiştir. İkinci şu- be müdürü tenekeyi muayene ettiği ğ ird olan- köylü ve halk sigaraları dolu ol- duğunu görmüş ve müsadere ederek Memurlar, bu tenekenin kime aid olduğu hakkında tahkikata; girişmiş- ler ve biraz sonra bunun o civarda 0- turan Kadri isminde bir gence ald ol. duğunu öğrenmişlerdir. Az sonra Kağ- ri de yakalanmış, hakkında lâzımge- len kanuni takibata girişilmiştir. Felemaakli bir profesör geldi Lâhey ünüversitesi profesörlerinden B. Selizvig dün şehrimize gelmiş ve üniversile tarafından karşılanmıştır. Profesör, yarınki perşembe günü üni- versite konferans salonunda (ameli tarih ve ameli coğrafya) mevzuları et- rafında bir konferans verecektir. Lion üniversitesi profesörlerinden B. Lâm- bert'de bugün ikinci konferansını ve- recektir, Kocatepe dün hareket etti İngiltere kralının taç giyme resmi | münasebetile İngilterede yapılacak deniz geçid resmine iştirik etmek üzere Kocatepe torpido muhribi dün saat 16da limanımızdan hareket etmiştir. Kocatepe muhribimiz, yolda Cebe- lüttarığa uğrıyacak ve burada ma- zot aldıktan sonra yoluna devam edecektir. Kocatepe Cebelüttarıktan sonra Kale limanına giderek orada Kocatepe Gehelüttarık ve Kaleye uğrıyarak İngiltereye gidecek cenaze merasimi perşembe| | mek üzere ekspresle Londraya gide“ cek olan Başvekil İsmet İnönünün reisliği altındaki heyet, Kalede Ko- catepeye binecektir, Merasim bittikten sonra bir müğ- det daha İngilterede kalacak olan Kocatepe dönüşte Maltaya uğrıya cak ve mazot aldıktan sonra limanı” mıza gelecektir, i Beynelmilel ticaret odası heyeti dün geldi Heyetin reisi : “Dünya ekonomisinde eskisine nazaran yl vardır,, diyor Şehrimize gelmesi böklenen bey- nelmilei ticaret odası erkânından mürekkep heyet hususi tayyare ile dün saat 4,5 de Yeşilköye gelmiş ve ticaret odası reisi B. Mitat Nemli ile oda tedkikat şubesi müdürü B, Ga- lip Bahtiyar tarafından tayyare mey- danında karşılanmıştır. Heyet, beynelmilel ticaret odası reisi B. Fentener Vilssingen riyase- tinde odanın İngiliz ve Alman grup- ları mümessilleri B. Gerhard Rid- berg ve B. Alek Barbiden mürek- keptir. Prağ, Peşte, Belgrad ve Sofyadan sonra İstanbula gelmişlerdir. Heyet istanbul ticaret odasmda bugün ya- pilacak olan toplantıda bulunacak, ticaret ve Iktisad âleminin tanınmış simalarile görüşmeler yapcaktır. Misafirler, dün otomobillerle Ye- şilköyden İstanbula gelmişler, Sul tanihmeğde bir gezinti yaptıktan sonra Perapalas oteline gitmişlerdir. Dün akşam ticaret odası reisinin evinde misafirlere hususi bir ziyafet, verilmiştir. Bugün de Parkotelde öğle ve Peraplasta da akşamı ziya- feti verilecektir. Heyet yarın tayya- re ile şehrimizden aynlacaktır. Heyet reisi, garp bankacılığının ta- nınmış simalarından B, Fentener Vlissingen dün Perapalas “otelinde kendisile görüşen bir rauharririmi. 20 beynelmilel ticaret ölemi etrafın- Dün gelen beynelmilel ticaret odası relsile (ortadaki uzun boylu) âzaların dan mürekkep heyet, kendilerini karşılıyan ticaret odası reisi ve tedkik şubesi müdürle bir arada Ancak Amerika ile İngiltere ara- sındaki noktani nazar ihtilâf, dola yısile iktisadi siyasetlerinin yekdiğe- rine zıd bulunması başlıca güçlüğü teşkil ediyor. Belçika Başvekili, bu güçlüğü hal için iki nokiai nazarın telifine me- mur edilmiştir. Muvaffak olacağı ümit ediliyor. İki memleket arasın- daki nokati nazar ihtilâtı Amerika- mn en ziyade mazharı müsaade memleket siyasetini takip etmesi, İn. gilterenin de imparatorluk ülkesini himaye prensipini kabul etmesidir. Balkanlarda vaziyeti çok iyi bul- dum. Ekonomik bir refah göze çar- piyor, Balkanlar zirai mahsulleri bol olan bir mıntakadır, Bu seneki i mahsuller bereketli olmuş, iyi fiatler- le alıcı bulmuştur. Türkiye de diğerleri gibi sanayi ve ziraat sahasında gittikçe ilerlemek. tedir, Bu suretle dünya ekonomisi- ne yardım edebiliyor.» Yunus Emre ihtifali başka güne bırakıldı Türk şairlerinden Yunus Emre hakkında dün akşam Eminönü Halk» evinde bir ihtifal yapılacak, şairin şahe siyeti, eserleri izah edilecekti. Halkevi, bu ihtifali'diğer münasip bir güne te- hire karar meri z > yapak şe KN RR ai
