5 Mart 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
Almanyanın silâhlanma kararı İngiltere Hariciye yazın Aram ka- Mârasmdaki son beyanatında yeni bir rRo misaki yani İngiltere, Alman Ya, Fransa ve Belçika arasında hu- rının karşılıklı olarak muhafa- #81 için yeni bir muahedenin akdedi- edine ümüd verici bir alümetin orta- Yörünmediğini söyledi. Ayni zw gnda İngillere hilkümetinin kendi yahud Milletler cemiyeti namı- Ma mündüsı altında bulunan toprakla Bir hiç bir parçasını terketmeği daha Almanyaya iade etmeği dü- Şönmediğini teyid etti. Bu sözler Londradaki Alman. sefiri Kün, un İngiltere hükümeti er- kug, © Yaptığı görüşmelerin nettcesiz dığını göstermektedir. İngiltere Al- yarin veni bir Lokarno misakına “olması ve hariçten ham madde ve Yelirmek ihtiyacından vareste Katmak: için hazırladığı dört senelik m feragat mesi ve silâhları- ia mn ee ve Alman. müs- inin Almanya devleti- haha mağa Madi edeceği mu- sayılmakta idi, Tâkin Londradakt görüşmelerde Al Marya ne İngilterenin ve Fransanın is tediği #ekilde Avrupanın ve bahusus DE ksmın emniyeti için bir tanh- diline girmek ne de dört senelik Sirkeci istasyonu yerind geniş bir park.. (Baş tarafı 1 inci sahifede) ihraç istasyonu da Yenikapı- edilecektir. Bu sebeble Yeni- : ir. Manmeafih, Avrupa- Di elektrikli tramvay da yavaş miş kalktığından trollebus seferleri edilmesi muvafık görülüyor. Yüyd ray üzerinde gitmiyen tram- Ma. Hareket etmek için arş ile tel- “ereyan atmaktadır. kı, Fösterdiği fazlalık ve Ege mınta- haçan başka, diğer mntakalardaki niza, € gösterilen alâka memleketi- 1 tütüncülüğün seneden seneye ei €ttiğinin en bariz bir delilidir N imndeki sene mahsulünün faz- Ester, K hi İçin gerek işleme ve e a yapma hususlarmda' da- ik ve davranılacak ve yeni todbir- incaktır. Ankar ültesi Ankara 4 kaş ire yapı- ıp fakültesi binası için Sihhiye Ye <âleti bütçesinde 400 bin lira tahsi- SYrilmıştır. | #ibaren Sirkeciye kadar tren) B. Agoche de limanın Yenikapıda ok görülmemek. plândan ve silâhlanmağa devum etmek- ten vaz geçmek istemediğinden İngil- tere dahi bir taraftan kendisi bütün mali ve snai kudrelile silâhlanmağa devam etmeğe ve diğer taraftan müs temleke işinde Almanyayı memnun et- memeğe karar vermiştir. Bu.vaziyet karşısında Ribbentrop milli sosyalist partisinin. iktisadi poli- fika encümeninde yaptığı beyanatia | Almanyanın dört senelik plânı sonuna kadar tatbik etmeğe azmeylediğini ve ayni zamanda müstemlekelerinin iade. sinde israr eylediğini haber verdi, Almanya sonuna kadar silâhlanmak ve memleketin bütün istihsal vesait ve menabiini işleterek harice muhtaç ol- mamak usulünü ifade eden autarchiz yolunda devam edeceğini ilân ederken beynelmilel politika sahasında kendisi- le beraber yürümekte bulunan İtalya da büyü; faşist meclisinde verilen ka- | yarlar ile bütün mülleli askerleştirmek | ve silâhlanmak ve mühimmat yetiştir- mek için hazırladığı plâna devam et- mek ve autarchie usulünü azami mik- yasta tatbik etmek suretile her ihti- male karşı bütün kuvveti ie hazırlan- dığını ilân etti, Almanya ile İtalya po- Feyzullah Kazan B, Prosteden evvel şehrimizin plâ- mını yapmak üzere tetkikatta bulu- nan Fransiz şehircilik mütehassısı masını muvafık görmüştü Yalnız Fransız mütehassısı B, Lambert Hay- darpaşayı tavsiye etmiş, Alman müte- hassısı liman yerinin hükümet tara- fından seçilmesi fikrini terviç etmişti. Galata köprüsünün kaldınıması fikrine gelince: Mülehessıs, Haliç Üze- rinde yalnız bir köprünün bulunms- Sını doğru görmüyor, İstanbul yakası ile Beyoğlu arasındaki münakalâtın ancak iki köprü vasıtasile temin edi lebileceğini ileri sürüyor. Mütehassıs, bir köprü ile şimdiye kadar otomobil ve tramvay servislerinin intizamı te- min edilemedeğini ve nakil vasıtala- rında görülen izdiham ile İstiklâl cad- desindeki kalabalığın biraz kafifletii. mesi için behemehal iki köprüye ih- tiyaç olduğu kanaatindedir. Bundan başka tek köprü olursa köprüde bir arıza olduğu zamanlar da İstanbul ile karşı tarafın muvasalaşı pek müşkül olacaktır. Mütehassıs, bazı kimselerin düşündüğü gibi kar. şıdan karşıya işliyecek araba vapur. larının veya küçük motörlerin bu iş leri başaramıyacağına kanidir, amaa | | i Müşahidler tayyare ünei sahilde) | (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bir rlar idaresinde selâhiyettar hatsız olduğundan Antakyada kalmış Falım söylediğine meme ve gelememiştir. #ddelerimiz arasında ön gelen Ç Bay Vatvile Haydarpaşa islasyonun- : lerimizi satışından memlekete | SL ii irin ir darp, 5 28 kark, elli milyon lira kar | mize demiştir ki: Para girecek ve Türk çifçisi | Oo Milletle cemiyetinin çağırması ü- am ödedikten başka gelecek | zerine oraya gidiyoruz. Bay Holştad ra. Mak de şimdiden hazırlık yap- hatsız olduğundan Antakyada kaldı ve Eg, kanını bulacaktır, gelemedi. Hatay hakkında Milletler ce- kuruş mintakasında fiatler 70. 75 miyetine izahat vermeden şimdiden bir Seçen, arasında tehalüf etmiştir ki şey söylyemem. ig, neye nazaran çifçi yüzde on — Milletler cemiyetine verilecek Ta- yeti bir kâr temin etmiştir. poru hazırladınız mı?, Dün seneki satışlar, tütün mahsulü- — Milletler cemiyetine Hatay hak- kında rapor verecek değiliz. Bize ne s0- rarlarsa cevabını şifalter vereceğiz ve vaziyeti etrafile anlatarağız, Müşahidlerle beraber gelen Suriye eski Maliye nazırı bay Hasan Cebbare- de muharririmize: — Beni de Milletler cemiyeti çağırdı. Neden çağırdığını bilmiyorum! Demiştir. Bay Hasan Cebbare dün akşamki Semplon ekspresile Ceney- reye mütevcccihen hareket etmiştir. Müşabid bay Karon ve Vatvile Pe- rapalasta kalmışlardır, Bunlar da bu akşamki ekspresle Cenevreye gidecek- Terâir. AKŞAM /ş kanununun tatbiki hazırlığı İş dairesi dağıtılan beyannameleri toplıyor İş dairesi üçüncü mıntaka âmirliği çalışmalarıma devam ediyor. Şehri- mizdeki iş yerlerini tesbit ve 15 hazi- randen itibaren tatbikine başlanacak olan İş kanununa tâbi müessesleri tef- Bolu ve Zonguldağa henüz tevziat ya- pılmamıştır. Bursa, Kocatlinden be- yannemelerin tar. Üçüncü mıntaka Amiri başmüfet- tiş Halük tevziata nezaret edecektir. Şimdiye kadar İstanbul, Bursa ve Ko- caeline dağıtılan beyannamelerin ade- âl 4400 dir. Zonguldak ve Boluya da 600 beyanname gönderilecektir. Bu su- retle üçüncü mıntaknda 5000 kadar be yanname dağıtılmış olacaktır. Bu rakam beş vilâyet ve kazala- rında 5000 iş yerinin kanuna tâbi oldu. ğunu ifade etmemektedir. Çünkü her iş yerine beyanname gönderilmiştir. Bunların arasında kanuna tâbi olan on işçiden az adam istihdam eden mü- esseseler de vardır, Bunların kağın, er- keke işçi adedine göre tasnifi hazira- na kadar bitirilecektir. İş dairesi reisi bay Enis Behiç 'Trak- yadaki tedkiklerini bitirmiş ve şehri- mize gelmeden Ankaraya dönmüştür. Ispanyaya kaçan lord kızı Sevgilisini bulmak için İspanyaya kaçan İngiliz lordunun kızı Mitford (solda) «lord Redesdales» in kızı Mis Free nan Mitford kıtada harpeden sevgilisi Mister Rimiiiy ile evlenecektir. Mister Rimil- 1y İspanyol harbinin bidayetindenbe- ri İspanyaya gitmiş ve hükümet cep- hesinde harp etmiştir. Rimiliy meşhur İngiliz siyasisi Vens-| ten Churehillin yeğenidir. 18 yaşın- dadır, HÂJâ Bilbao cephesinde oldu- ğu söylenmektedir. Lord Redesdele | kızının bu çılgınca hareketine mâni | olmak için lâzımgolen bütün gayreti | sarfetmektedir. İspanyol hududunda- Ki makamlar bundan haberdar edil. miştir, Cerrahp Cerrahpaşa, İstanbulun en meşhur bir semti, Vaktile Avret pazarı da o semtte idi, Orada 1002 (1503) de ya- Pılmış bir cami, bir medrese, mektep, sebil, çeşme, şadırvan, dershane ve bir de çifte hamam vardır. Bütün bu eserleri yapan, ve adımı İstanbulun en güzel bir semtinde asırlarca yaşatan adam, Sokollu devrinde, Türk sara- yında iffet ve namusile çalışan, ve enderunda okuyup yetişen, - Mehmed mavi göklerine doğru y yeşli serviler altında, Sünbül Sinanm da merkadi görülür. Mehmed ağa, enderunda hs odadan yetişti, Cerrahlık öğrendi. Hizmeti makbule geçtiği için yeniçeri ağası tayin olundu. Üçüncü Murad zamanı sı arzu edilmedi, Az bir zaman sonra kubbe veziri oldu. Mehmed paşa harp adamı değildi. Kendisine güvenilen ve doğruluğuna İnanılan bir vezirdi. Ve bunu bütün saray adamları da bilirlerdi, O sırada Rumeli beylerbeyisi Siya- vüş paşa Sofyada dernekte idi. Kendi- sine vezaret verilip İstanbula çağrı- anca, yeniçeri ağam Mehmed ağaya Rumeli beylerbeyiliği veritmiş ve Sof- yaya gönderilmişti. Şimdi, kubbe veziri olunca, artık rahattı. Gene serayın işlerini görmek- le meşguldü. Üçüneti Muradın oğlu şehzade Meh- medin sünnet oluşu, Mehmed paşa için en büyük bir ikbâle vesile oldu. «Vezir Mehmed paşa hazretleri cer- rahlık fenninde kemali mehareli ol- duğun sandetlü padişah bilip bu sır- Ya ağyar mahrem olmasun deyu» emir verdi. Mehmed paşa, şehzade Mehme- di sünnet etti, Üçüncü Murad, o ka- dar memnun oldu ki, Mehmed paşa- ya hil'atler giydirdi. Beş yüz şerifi al- tından maada otuz seraser hil'atle beraber en halis altından bir leğen ve bir de ibrik ihsan etti. Eski yeniçe- Tİ ağası Mehmed ağa, şimdi Cerrah. Mehmed paşa diye sarayda ve bütün halk arasında şöhret buldu. Cerrah Mehmed paşa gayet yakışıklı ve güzel yüzlü idi. Kendisi sarayda mer- hum Piyale paşanın karısı Gevheri Mülük sultanla evlenmişti. « Yeniçeri ağalığından Rumeli bey- lerbeyisi olur olmaz bütün halk, işe vâkıf oldukları için: — Merhum Piyrle paşanın sultanı kuvvetidir! 5 Demişler, ve #hoş sima Zati şerif olmağın padişahı âlempenah terbiye- sile neşvü nema bulmuş saadetmend- dir deyu dua» eylemişlerdi. Cerrah Mehmed paşa © kadar ça- buk yükseldi ki zamanda dördün- cü vezirlikten ikinci vezirliğe çıktı. Kendisini sünnet ettiği şehzade Meh- med, Manlsadaki Sancağına giderken veziri azamla beraber onu gönderigit- ti, Ve sarayda en nüfuzlu adamlar sı- rasina geçti TARİM KONUŞMALARI aşaya dair Ta Sahife $ Fakat birdenbire ne oldu? Üçüncü Murad, onun kız kardeşine bir ihane- tini işitti, kimse farkına varmadı. Bir gün, kapıcılar kethüdasını çağırttı: — İkinci Tezir cerrah Mehmed pa- $a mazuldür. Var, haber ver! Dedi, Herkes hayretler içinde kaldı. Cer- rah Mehmed paşa sarayın yetiştirdiği en gözde adamlardandı. Bütün sa rayın esrarma o vâkıftı. Neden böyle perişan oldu? diye herkes şaşırdı. Devlet erkânı arasında kendisini çok seven adamlar vardı. Padişahla «söze kadir olanlardan birisi; bir vesile ile Üçüncü Murada sordü: — Acep ne hikmettir ki, efendimi- zin ziyade mukdim emektarı idi. Her- kes makamı heyrettedir, dedi. Üçüncü Murad kısaca cevap verdi: — Küfranünnime olanın hali böy- le olur. Aradan bir ay geçmedi. Bir cuma günü, Üçüncü Murad cerrah Mehmed paşaya tezkerei hümayun gönderdi. Gene vezaret makamına oturttu. Fa- kat kubbe altında, damadı Boşnak İbrahim pasanm üstüne geçirmedi. Cerrah Mehmed paşa beşinci vezir ol- du. Üçüncü Mehmed, babasının yerine geçince, cerrah Mehmed paşayı sar- sacak artık hiç bir kuvvet kalmadı. O da saray enirikalarına karıştı, Fer- had paşa Bilâk üzerine yürüdüğü 7a- man, cerrah Mehmed paşa Ferhad paşayı düşürmek için padişahın eniş- tesi İbrahim paşa ile beraber oldu. Fer. had paşayı azlettirerek Sinan paşayı sa, darete geçirtmeğe çalıştı. Sinan paşa Rumelide akıncının kökü kesilmesine sebep oldu. Gene azledilmedi. Bu 8e- fer, Avusturyaya karşı Eğri seferini açtırdığı zaman, cerrah Mehmed pa- şa hazineden yüz elli bin altın alarak sahire satın almak için Belgrada gel- di. Artık Sinan paşa İle, hoca Sndet- tin efendi #le tamamen birlik olda. Sinan paşanın birdenbire ölümü, onun mevkiini sarsmadı. Bu seler, yerine geçen dama İbrahim paşa ile Eğri seferinde çalıştı. Haçova meydan muharebesinde İbrahim paşanın ya- umdan ayrılmadı. İbrahim paşa az- Jedilât. Cerrah Mehmed paşa gene yerinde tutundu. Sarayda kim mer- güb ise onunla betaber oldu. Şimdi de şeyhislim Bostanzadeye yardak- ık etmeğe başladı. İbrahim paşa azledileceği saman, Üçüncü Mehmad şeyhislim #16 görüş- tü: — Sadareti uzmayı © âhare tevcih muradımdır, dedi. Şeyhislâm: — Cerrah Mehmed paşa veziri sa- ni bulunmağla yol anın değil midir? Diye sordu. Padişahtan şu cevabı aldı; — Öyle ama, tedbir ve tasarrtıfı yoktur, Nihayet hadım Hasan paşa veziri azam oldu. Fakat sonunda gene hoca Sadettin efendinin sefaatile cerrah Mehmed paşa sadaret makamına da geçmeğe muvaffak oldu. (Devamı 9 uncu sahifede) Ahmed Refik
