2 Ekim 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

2 Teşrinierrel 1034 Yazan: SULEYMAN KÂNI SARAY ve BABIÂLİNİN İÇYÜZÜ — Terenme, #ktibas hakkı mabfuzdür Tetrika No. 364 “Ben Bazen değilim! Ne Esir oldum, ne de kale teslim ettim!,, Müddeiumumi ile mazmun ara- #inda husumet var idi. Süleyman paşanın anlattığına göre Mösyö Necip paşa Sırbistanda “Aleksinaç karşısında bulunulduğu hengâmda bir gece Süleyman pa- şa Ahmet Eyüp paşanın çadırına gitmişti; Ali Saip paşa da haz dı, Bir iş için Necip paşa celbedi mişti.Bahis din üzerine intikal ey- lemesile Necip paşa peygamberi ve kuranı tezyife başlar. Süley- man paşa kızarak mukabelede bu- dunur. Necip paşa — Kuran arapça “düzme bir lâkırdıdan, Muhammet te bir Araplan ibaret değil mi? Diye ısrarda bulunur. Süleyman paşa — Sus? İnsani Badı şeriye çarparlar! Necip paşa — Kim çarpacak imiş! Bu celâdet üzerine Süleyman paşa cebinden rovelverini çıkarır; ortadaki masanın üstüne kor: — İşte sözünü bir daha tekrar edersen bu rovelver çarpacaktır! Tehdidini savurur, Ahmet Eyüp ve Ali Saip paşalar araya girerek © münazaayı keserler; Necip paşa çıkıp gider. Necip paşa müddeiumumi olun- © ğa Süleyman paşayı görmeğe gel ep © © — Siz Türklerin “Bazeni unuz! © Diye terizde bulundu. man paşa da kızarak: © — Bazenliği kabul elmem. Ben din ve devletime, vatanıma “ dakikaya kadar fedakârane lerde bulundum. Ne esir ol A ne kale teslim ettim, Görü- len harp musibetlerinin failleri “meydandadır. Biri de şimdiki se- Tasker Rauf paşadır ki irtikâp et tiği ihanet ve esaeti resmi evrak ve büccetlerle isbata muktedirim! Cevabını verdi. — Necip paşa bahsi değiştirerek Süleyman paşadan nezdindeki ev- rakı istedi. Süleyman paşa ver. medi. © Diğer bir defa muhafız Nuri bey sandığı zaptetmek istedi. Sü. leyman paşa rovelverini sandığın üstüne koyarak: — Ben burada iken bu sandık bir yere gitmez! Cevabını verdi, sandık ta alın- madı! Süleyman paşayı herkese mu. hakemeden korkmuş ta kaçmış gi- bi göstermek içini de teşebbüsler eksik olmadı. Maiyetindeki uşağı Çerkes Mus- tafaya paşasının nasıl kaçabile. ceği talim edildi. Muhafazaya me- mur Alyanak Mustafa paşazade fe- yik Mehmet paşa Süleyman paşı ya kendisi için her türlü fedakâi lığı göze alacağını, firarını teskil edeceğini söyledi. Süleyman paşa gece yarisi es. ini değiştirerek odasından ve isker kapısından çıkacak, ha- 0 Süley- (1) Kirim ve Meksika muharebele- iinde temeyyiiz eden bu mareşal Bazen 1870 Meç müdafaasında hodbinane ta- wwurlan, Biyakassizliği, ihmali yüzüm 'den kapandığı kaleyi şeref ve vazife ica. kğ ii 3 olunun, reket üzere bulunan ecnebi gemi lerinden birine gidecek, Avrupa- ya kaçabilecekti! Turhan ismini almış bir hıristi- yan mukaddema (Avrupadan gel dira) diye Mithat paşadan Süley- man paşaya haberler getirmişti bu adam Geliboluda da Süleyman Jön. paşayı görmeğe gelmiş ve türkler namma herzeler söyle- maişti, Herif bu defa da Süleyniğn pa- şanın mevkuf bulunduğu odaya girmeğe yol bularak Süleyman pa- şayı vatan ve milletin müncisi s1- fatile tebcil etmiş, sonra Firarı tel- kin eylemişti. Süleyman pa bir dolap hisseti Kaçarken arkasindan nöbetçi ler mükemmele kurşunlar yağdı- rabilirdi Tekliflerden hayatı için şüphe- lenen Süleyman paşa damat Mah- mut Celâleddin paşaya bir mek- tup yazarak: (Mademki istenmiyorum; sal tanat merkezinden uzakta bir ye- ye gönderilerek ömrümün bakiye- sini orada geçirmem saltanat şi- arına daha muvafıktır!) Dedi. Mahmüt Celâleddin paş: dan şu cevabı aldı: bu tekliflerde (Halinizden dostlarınız. müte- essirdir. Eelden geldiği kadar bu belâdan kurtulmanıza çalışıyor. Velinimetimizin - Abdülhamit - merhametlerini şimdi değil, yirmi senedenberi bilirim. öyle idam ce- zasile at olunmanıza diva nıh harp haksızca ve Rauf, Meh- ların, diğer hasımla- ile hükmetmiş olsa bi le padişahımızın affedeceklerini kaviyet bilirim. Tevkifinizin mu- hakeme usulüne muvafakatsızlır Zından bahsederseniz dünyada | her şeyin maneviyatı olduğu gibi bulunduğunuz halin de manevi sebebi Sultan Abdülâzizin hal'ine acele buyurmanızdan neşet et miştir, İşte birader, sizin zannınız gi- bi divanı harp ne idamınıza yü rür, ne de padişahımızın * merha- meti öyle bir hükme kail olur. Bu- üphe buyurmayın. Fakat ben de bundan sonra İstanbuldan uzak bir yerde yaşamanız icap edecek zannında bulunduğumdan Allaha kasem ederim ki böyle bir. yere gidip şu halden kurtulmanıza ça: lışmaktayım, Allah tesirini hal- kele!) Halbuki Süleyman paşayı kur tarmağa çalışah damat Mahmut Celâleddin paşa kendini kurtar. mağa muvaffak olamıyarak Trab- lusugarp valiliğile İstanbuldan te- bit olunduktan sonra Taife gön- derilmiş, Süleyman paşaya idam edilmiyeceğini temin ederken ken- disi Mithat paşa ile ayni akibete uğramıştır! Bir gün de Süleyman paşanın eskiden — tanıdığı Mahmutpaşa mahkemesi naibi hoca Kâzım efendi odanın kapısından başını yarı içeri sokarak Süleyman pa- gaya: — Yarın millet gelip sizi bura- dan kurtaracaktır. Lâkin siz de onlar geldiği sırada toplandıkları kapinin yanina kadar gitmeğe, onlarla birleşmeğe gayret ve ted- bir sarfedin! idare ve kumanda larımı uhtenize alın! Dedi. Şüphe ve ıztıraplari bür- bütün artan Süeyman paşa: — Hoca! Millet kimdir? Beni kurtaracak kimlerdir? Serasker kapısında bu kadar asker var iken ben onların muhafazasından ma sıl silkinip çıkarım ve millet de- diğin adamlarla nasıl birleşirim? Bu tasavvur muhaldir, cinmettir! Şu odadan harice gitmem, ben kendi derdimle uğraşıyorum. Git şuradan! Başıma diğer bir belâ davet etmel Cevabıni verdi. Hoca Küzım efendi Süleyma, paşa adamlarından Saim efendi- ye — Paşaya hayirhahane bir ih” tarım varl Diyerek Saim efen: le odaya sokulabilmiş Süleyman paşa o gün - Suavi vakasından bir gün evvel - Basiret gazetesinde Ali Suavi efendinin varakayı okumuş, fakat vâkıf olmadığı için bu. nu bir kalem mübahasesi zannet- mişti, Süleyman paşanın mahkâmiye- inden sonra öğrendiğine göre: Çırağan vakası tertibinde ev- velâ cemmigafir ile Serasker kapi” sına gelip kendisini kurtarmak ve önlerine düşürerek Çırağan sara- yına gitmek, Sultan Muradın cü yardımi. komitesince iptida mişse de sonra doğrudan doğruya Çırağana gitmek tercih edilmiştir. (Arkası var) Tiyatro müsahabeleri (Baş tarafı 5 inci sahifede) Kardeşi Mişel, borç bırakarak ö yevski çok parasızdı. Yeni bir eser bitirmek için gece gündi yordu. Fakat gi muştu. Bu şekilde çalışacak olur. sa, kör olacağını söylediler. Bı nun üzerine «Kumarbaz» eserini yazdırmak için bir daktilo tuttu. Anna Svitkinle sevişti. Evlendiler. Bal ayını geçirmek üzere Vise Badene , gittiler. Orada Dosto- yevki gene kumara başlayınca, karısı onu İsviçreye götürdü. Ce- nevrede ilk kızı Sofi doğdu, çok yaşamadı, Prağa gittiler. İkinci kızı Eme doğdu. Petersburga döndüler. 1880'de, Puçkinin heykeli diki- lirken yapılan büyük merasimde Dostoyevski söz aldı, Söylediği nutuk «Mühim hadise» addedi- lir. Ve gene © sene neşredilen «Müellifin hatıra defteri» gi tülü akisler uyandırmıştır. Dostoyevski 1881 de bir cenaze merasimi i Petersburgun en büyük kilisesine geldiği zaman, kilise rahipleri saltanat kapısından çıkıp sandu- kayı karşıladılar. Bu merasim © zaman ancak Çarlara yapılan bir merasimdi, * Selâmi İzzet Çankırı nkırı mektupları Çankırı gençleri iki müsamere verdiler Halkevinde bir temsil şubesi kararlaştırıldı. Iki temsili veren Çankiri 20 (Akşam) — Çankıri gençleri son geçen haftalar içi de halkevinin himayesinde spor ve tayyare cemiyetleri menfaatine iki güzel müsamere yaptılar. Mütenevvi programları içinde birinci temsilde «Kahraman» pi- yesi vardı. Kahraman piyesi fev- kalâde güzel temsil edildi. Çanki- rı sahnesinde şimdiye kadar bu derece güzel bir temsil yapılma- mıştı. Makyaj, dekor ve piyesin oldukça işlenmesi ve rol alanların Zollerini benimsemeleri hepsini ayrı ayrı alkışlandırdı. Bu müsamere © göçen gece halk tarafından unutulmaz bir ge- ce oldu. Temsildeki canlılık halkin cop- kun alkışlarile izhar ediliyordu. Diğer müsamerelerinde «Kızıl çağlıyan» piyesini askeri mahfel bahçesindeki e Sahnenin darlığa rağmen bu pi yeste de oldukça muvaffak olmuş- lardır. Çankırı gençlerinin biribiri ar dı verdikleri bu müsamereler hal- kın hevesini artırmıştır. Zaten Çankırı halkı musiki ve tiyatroya çok rağbet eder, Derme çatma ge- len tiyatro kumpanyaları iki gece bile oynıyamamıştır. Halbuki biraz güzel temsil veren bazı grup- lar aylarca rağbet Memlekette bedii zevk yüksektir. Bunun için de bu gibi müsamere- lerin tekerrürünü istiyenler pek çoktur. . Halkevinin temsil şubesini aça- sağımı memnuniyetle öğreniyoruz. Halkevi bu gençleri açacağı temsil şubesini idame ve ayda olsun bir temsil verdi dindeyiz. Yalnız bu temsillerde kadın rollerinin erkekler tarafından yapıldığını gördük. O roller ha- umar tarafından yapılırsa şüphe- siz daha muvafık olur, Bunun için ilk düşünce hanım bulabilmektir. Acaba muallim hanımlar bu uğur- da bir fedakârlık gösteremezler mi? Halkın hususile içtimai, ter. biyevi ve milli ruhlarını duygulan- dırmek ve yükseltmek vasıtasında BEYOĞLU En merkez yerinde Doktor, dişçi muayenehanesi, İstiklal 186 numaralı “Tstikli,, apartırcanında 2'e) va Sn kiralamak için Bah Umum Emlâk Acentesine müracaat, Çankırı gençleri süphesiz canla bu işi yaparlar ve, yapacaklardır. Geçenlerde Çankirili gençleri- mizden musiki muallim mektebi talebelerinden Saffet ve Sevinç hanımlar verdikleri konserde bir çok münevver zümre ile halki memnun etmiştir ve tekrar veril. mesi arzulanmıştır. Çünkü sene- de bir konser dinlemek büyük bahtiyarlık olmuştur. iHalkevinin sinemasi bir kaç se- medenberi işletilirken bu yıl ka- panmıştır. Halk bundan da mah. rum kalmıştır. Sebebi müşterisiz- liktir, Fakat iyi filim getirtmekle zannederim bu da rağbet bulur. Memleketin en büyük bir ihti- yacını daha noktalamak istiyorum, Bu da radyo ihtiyacıdır. Belediye, halkevi, idarel hususiye neresi olursa olsun memleketin bu ihti- yacını sezmelidirler. Bir meydan radyosuna çok ihtiyaç vardı Askerliğe davet İtanbul vilâyetinden: Birinci teşrin / 934 celbinde bir buçuk ve iki senelik hizmete tâbi 316, 326 bakayasile 327 doğumlulardan ge- ri kalanlar ve 328 boğumlu ve bunlarla muameleye tâbi olanlar ve deniz ve muzika sınıfına men- sup 316, 326 bakayesile 327 ve 328 doğumluların hizmeti tam- me erbabının sevk olunmak üzere askerlik şubelerine müracaat ey-, lemeleri ilân olunur. Fakih askerlik gubesinden: 1 — 984 birinci tşrin celbi için yerl ye yabancı bir buçuk sene hizmetilerden 316-326 bakayasile ve 327 doğum. lardan bakiye kalanların ili sene hiz. metlilrin 316-326 balayasle 327. do: Bunlularn baldyesi, iki sene hizmetlile. in 328 doğumluların ve buzlarla yam. medleye ibi olanlar deniz ve mürika 316327 bakayasile 328 den bakiye kalanlar eebedilcektir 2 — Bir buçuk ve iki sene hizmetli lerden bedel © vereceklerin > bedelleri 23/10/934 alsamına kadar deniz ef. yadından bedel vereceklerin 22/10/934 akşamına kadar bedelleri kabul edile çek ve iki sene hizmetliler için 247/107. 934 sabah saat dokuzda deniz efradı. nın toplanması günü 13/10/934 sa- at dokuz olduğu ilân olunur. caddesi, sineması Şik karşısında kat kiraliklr. Görmek için kapıcıya, kapıda Taş Han 28 No kadın terzisi, moda atelye» ve ikametgâh için elverişlidir.