11 Haziran 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 ci Hicaz ve Necit hükümeti Akşam 11 Haziran 1932 di ma (Baş tarafı birinci sahifede) yük zaafları vardır. Avrupada, Amerikada, dünyanın neresinde olursa olsun yeni çıkan en mü- kenimel marka ve modeller der- hahsipariş edilir ve çöl yollarında mekik dokurlar. Kralın otomo- biline daima âzami sürati vermesi Adetidir. Yavaş giden otmobilden © hiç hazzetmez. Hicazdan Necide - giderken seksen, yüz otomobilli — kafilenin en önünde son süratle | giden kral, otomobili küçücük bir arızaya uğrasa, derhal ihtiyat otomobillerden birine biner ve | sakatlanan otomobili çölün yal nızlığına bırakarak uzaklaşır gider. Senevi benzin masrafları elli - bin altını mütecavizdir. Bu oto- mokil merakı oraya hemen hemen bütün otomobil (fabrikalarının — acentalarını koşturmuştur. Bunla- “nn içinde Holandalı meşbur zen- . gin Vande Pol Hicazda iyi iş i yapabilmek için mutlaka Mekkeye payıtahta da gidip (gelebilmek — lâzım olduğunu ve bristiyanlara - Mekkeye gitmek yasak olduğunu rörünce, derhal müslüman ol- ' Mehmet Hüseyin olan M. Van- “de Pol'u meşhur ingiliz müstaş- rıklarından Mr. Filby takip etmiş, ıda (Abdullah) ismini alarak çalışmağa başlamıştır. Mr. Filby Ibnissuudun çok eski dostudur. Ibnissuut daha kral olmadan, lecitte emir iken oraya giden Filby, Arabistan hakkında mühim re kıymetli eserler neşretmiş, bir £ ingiliz gazete ve mecmua- © Arabistan muhabirliğini hâlâ da yapmaktadır. iyi iş görmek, her tarafa p çıkabilmek için müslüman n Mr. Filby, ticari olduğu ka- ; bilhassa siyasi - faaliyetleri -iştihar etmiştir. Ona (yeni rens) diyenler az değildir. Bir ) gibi, mükemmel arapça bilir, ir yerliden daha büyük bir maharetle ellerile yemek yer, — çolü karış karıs tanır, güzel deveye biner, mahalli bütün âdetleri mü- o kemmelen bilir, ve artık oraya ğini, doğduğu, büyüdüğü İngiltereye ebediyen veda ettiğini söyler. © Mister Filby'den sonra (Fiat) obilleri ve bazı italyan fab- aları mümessili olan sinyor ikata'da iştir. Bu üç yeni müslüman, bilhassa evvelki Hicaz ve Necit ticaret “iktisat âleminde büyük roller oynamaktadırlar. * * v .. 5 Yüz elliliklerden, eski harbiye ırı Süleyman Şefik (paşa)da © yaveri Tahsin de oradadır. Sü- © leyman Şefik, harbi umumiden : evvel Necide İbnissuut nezdine “osmanlı hükümeti tarafından gön- ği —derilen bir heyete riyaset etmiş © orada Ibnissuut ile bir dostluk ; tesis etmişti. Istanbuldan kaçtık- “ tan sonra ötede beride dolaşmış “nihâyet Hicaza giderek Ibnissuuda — iltica eylemişti. Süleyman Şefiği — birgün Mekke - Cidde yolu üs- tünde kızgın güneş altında kan ter içinde (o çalışan oamelenin » başında toz toprak içinde gören- | ler, gayrı ihtiyari: © O— Hidematı şakkaya mahküm » bir bedbaht... demekten kendile- © rini alamamışlardı. bir şeyler : koparmak için oraya giden i Rifat ise hiç yüz || bulamadan çekilip, gitmişti. . zi .. İN “Bütün Hicaz ve Necidin bir > tek gazetesi vardır: o Mekkede hükümetin resmi gazetesi olarak neşrolunan Ummül'kura gazetesi l — baftalıktır. islâmiyeti o kabul Hicazda geçen para bütün dünyanın altınlarıdır. Son zaman- larda bizim eski gümüş mecidi- yeler şekil ve kıymetinde Riyal Suudi ismindeki mecidiyelerle gü- müş çeyrek ve kuruşlar çıkarıl- mıştır. e Ticaret bilhassa Misir, Hindistan iledir. eline avucuna geçen parayı da harice vermek mecburiyetindedir. Son umumi buhran orada.da tesirini göstermiş, her sene yüz elli binden aşağı düşmeyen haci miktarı birdenbirire otuz bine inmiştişr. Hacıdan başka varidat menbar yok gibi olan Hicaz şimdi hatırı sayılır bir sıkıntı için- dedir. Bu sıkıntıyı tabfif için ingilizle- rin teklif ettikleri bir milyon altınlık istikraz şeraitini İbnissuut ağır bulduğundan kabul etmemiştir. Ingilizler bu parayı verdikten sonra hükümetin maliyesini teftiş ve mürakabe edecek bir ingilizin iş başına getirilmesini, Hicaz ve Necit arazisinden ingiliz tayyare- lerinin istedikleri gibi geçmelerine müsaade edilmesini ve zengin Duba ve Muuveylih petrol maden- leri imtiyazını istiyorlardı. * .. Buhran (o hasebile oCiddedeki askeri teşkilât lâğvedilmiş, bir çok tasarruflar yapılmıştır. Havası berbat ve susuz olan bu memlekette hükümetin ne zaman- danberi yapmak istediği esaslı ıslahat ve tesisat da şimdilik dur- muştur. Ciddede içilen su deniz suyu- dur ki makinelerle çıkarılır, lez- zetsiz olduğu kadar bütün havas- sını kaybetmiş, yazın fena bir koku neşreden, tahammül edilmez bir sudur. Zenginler ve ecnebiler içilecek sularını Mısırdan getirtirler. Sebze ve meyva da hariçten gelir. Taif bahçelerinin yetiştir- diği şeyler gayrı kâfidir. Hicazda köle ve cariye alış- verişi de elân vardır. Yalnız eski- den meücut olan (köle ve cariye çarşısı ) şimdi (kapalıdır. muş veriş etmek isteyenler evlere giderler, (görürler, o beğenirler, pazarlık eder ve alırlar. Ancak kaçanları takip etmez. Bu suretle bu alış veriş şimdi hükümetin, rıza (ve muvafekati haricinde yapılıyor demektir. Zengin evlerinde dört meşru kadından başka, keseye, hale, vakte göre beş, on, yirmi o ve daha fazla cariye de vardır. * *. Kral Ibnissuut hazretleri Tür- kiyeye ve Gazi hazretlerine karşı çok büyük ve derin mu- habbet ve bürmet hisleriyle mütehassistirler. Her vesile ile bu hislerini izhar etmişlerdir ve ederler. Hattâ şapka kanunu yeni çık- İ tığı zaman, karşısındaki şeyhlere, mollalara, bilâ tereddüt şapkanın dine, mezhebe, islâmiyete uyan en mükemmel bir serpuş olduğunu bu hususta asla tereddüt etmek caiz olmadığını birçok hadis ve ayetlerle isbat ve aksini iddia edenin cahil olduğunu söyliyerek bütün tereddütleri bir anda izale etmişti. ii Tren kazası Bulgaristanda iki tren arasında müsademe Sofya, 10 — Varna- Sofya ekspresile bir yük treni arasında Mihalçi istasyonunda müsademe olmuştur. Müsademede iki trenin ekser vağonları birbiri içine gir- miştir. 7 ölü, bir çok yaralı vardır. i Japonyada harp hevesi azalıyor Iktisadi vaziyetin berbatlığı herkesi düşünceye sevketti Hemen hemen her şeyi hariçten gelen bu kıta | | teşkili Londra 10 (Hususi) — Tokyodan alnan haberlere göre — iktisadi vaziyet gün. geçtikçe fenalaşmak- tadır. Birçok fabrikalar kapanmış, işsiz amelenin miktarı pek ziyade artmıştır. Mançuride yeni bir hükümet üzerine oOburada o Japon ticaretinin artacağı ümit edilmişti. Bu ümit te tahakkuk etmemiştir. Mançuri halkı kısmen sefalet ve parasızlıktan, kısmen de düşman- yağmıştır. den “esecektir, bütün gece 'devâm etmiştir. * - Dün gece Unkapanında bir cinayet olmuştur. Unkapanı polis devriyeleri Küçük pazarda Hacı kadın mahallesin- den geçerken sokakta caddenin ortasında bir adamın yatmakta olduğunu görmüşlerdir. Yapılan muayenede adamın karnından bir kurşunla ağır surette yaralı olduğu Emir Faysal Emir bu akşam Ankaraya hareket ediyor Faysal hazretleri dün Perapalas (“otelinde istirahat etmişler ve öğleden sonra hari- ciye müdürlerinden Refik Âmir beyle (birlikte şehir dahilinde bir gezinti yapmışlardır. Emir Hz. bu akşam !Ankaraya gidecekler ve Haydarpaşa istasyonunda me- rasimle taşyi edileceklerdir. Ankarada verilecek ziyafetler Ankara 10 (Telefon) — Emir Faysal (şerefine 12 haziranda Çankayada yeni köşkte Reisicum- hur Hz. tarafından bir akşam ziyafeti, 13 haziranda Başvekil tarafından Karpiç lokantasında bir öğle -ziyafeti ve ayni akşam da Halkevinde . Meclis reisi tara- fından bir akşam ziyafeti verile- cektir. Emir Beyazıtta Ali isminde birisi dün kahvede kaçak tütünle sigara yaparken memurlar tarafından görülerek yakalanmıştır. Şarki Anadoluda kasırga ve fırtına vardır. Bu fırtınanın sahası Kayseriye kadar gelmektedir. Orta Anadoluda vaziyet değişmemiştir. Eskişehir, Akşehir gibi yerlere yağmur yağdığına dair henüz rasat merkezine bir haber gelmemiştir. Yeşilköy rasat merkezinden verilen malümata göre, bugün hava kapalı olacaktır, rüzgâr karayel- fırtına akşama kadar sükünet bu- lacaktır. Dün“fırtınd #kşam saati beşte başlamış, Kaçak tütünle sigara sararken. Bu Sakahki Telgraflar lık hissi sevkile Japon malına rağbet etmemektedir. Iktisadi vaziyetin. fenalığı mali ahval üzerinde tesirini göstemiştir, Vergi hasılatı mühim surette azalmıştır. Bütçe açığı gittikçe artmaktadır. Bu vaziyet karşısında bir kısım müfritler düşünmeğe başlamışlar- dir. Mânçurinin tamâmen ilhakını ve Rusyaya harp ilân edilerek Konya, riyordu. bırakmıştır. Mecruh ifade vermeden nakledildiği hastanede öldü | görülmüş ve mecruh (derhal Cerrah paşa hastanesine kaldırıl- mıştır. Tahkikat neticesinde Trab- zonlu Lütfi isminde birisi olduğu anlaşılan (obu adam yarası çok ağır ve fazla kan zayi etmiş olduğundan ifade verememiş ve hastahaneye naklinden beş dakika sonra ölmüştür. istinaf mahkemeleri Adliye vekili bu hususta iptida anket yapılacağını söyliyor Dün şehrimize gelen adliye vekili Yusuf Kemal bey yarın tekrar Ankaraya hareketjedecek- tir. Yusuf Kemal bey Istanbul adliyesinde tebeddülât yapılacağı ve müddeiumumi Kenan beyin Temyiz mahkemesine nakledileceği haberini tekzip etmiştir” Temyizdeki intihap encümeni temmuzda toplanacak ve yeni münhaller için intihap yapacaktır. Kenan beyin Temyiz azalığı ancak o zaman mevzuu bahsolabilir. Vekil: bey “istinaf mahkemeleri teşkili o hakkındaki kanun lâyi- hasının meclise sevkinden evvel hâkimler ve avukatlar arasında bir anket yapılmasına karar veril- diğini söylemiştir. (Mecliste bu- lunan diğer adli kanuninr mecli- sin kış devresinde müzakere edi- lecektir. & Sibiryanın mühim bir kısminın işgalini isteyenler elân mevcut olmakla beraber müfritlerden bir kısmı da muharebenin niticesinden korkmaktadır. Bunlar harbin bu günkü müşkülâtı bir. kat daha arttırmasından ve hükümeti iflâsa sürüklemesinden endişe edi- yorlar. Her halde son günler zarfında Japonyada harp taraftarlığı eski- sine nazaran epeyce azalmıştır. — Nerelere yağmur yağdı? Trakya, garbi Anadoluda yağmurların çok faydası oldu Yeşilköy rasat “merkezi Anadoluda yağmur ve hava vaziyetini şu suretle hulâsa etmektedir : Dün ve bugün Tarakyaya, garbi Anadoluya yağmur Bu arada, rüzgârın sür'ati saniyede 17 metroya kadar çıkmıştır.” Dün en fazla hararet 18, gece 15 derece idi. Bu sabah hararet 10 dereceye kadar düşmüştür. Trakyada faydalı yağmurlar Edirne 10 (A.A.) — Aylardanberi devam eden şiddetli bir kuraklık, gayrı tabii ve bunaltıcı sıcak- larla ortalığı kavuruyordu. Geçen gün ratip bir havada 37' yi bulmuştur. Bu yüzden mezruat muhakkak bir tehlike geçi- Dündenböri Trakya'da yağmağa başliyan devam- lı ve 'mâbzul” yağmurlar © halkı sevinç içinde Sokakta bir yaralı bulundu o... Iadesi alınamadığı cihetle Lütfiyi kim vurduğu anlaşılamamıştır. Lütfinin yaralı olarak bulunduğu yer karanlık bir. sokaktır. Bu yüzden cinayeti etraftan da gören olmamıştır. Zabıta bu esrarengiz cinayet etrafında tahkikata devam ediyor. Rusyanin hediyesi Traktörlerle otomobiller dün geldi Sovyet ,hükümeti (tarafından hükümetimize hediye edilen trak- törler, otomobiller dün Leningrad vapurile şehrimize getirilmiştir. Ziraat makineleri 25 vagon tutu- yor. Otomobil ve diğer makineler de 20 sandık kadar vardır. Maki- neler bugün bir heyet tarafından tesellüm edilecektir. Traktörleri ve diğer, ziraat makinelerini kurmak ve tarzı istimalini öğretmek için de bir mütehassıs heyet gelmiştir. Heyet âzası arâsında Lenin- grad ve Moskova fen enstitüsü müdürü M. Vladislav Vayo ziraat komiserliği traktör şubesi müdürü. M. Andre Pavlof ve M. Kondakof makine enstitüsü fen memurlarından (M. Dimitri ve M. Şarokof bulunmaktadır. Heyet hükümetimizin misafiri olarak, Beyoğlunda (Emperyal ofelinde kalmaktadırlar.