6 Temmuz 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1
B aşvekılın Nutku Bugün yolu heyeti mecmuasile göz önünde tutan-| lar hiç bir şey değiştirmek ve tashih etmek ihtiyacını duymazlar Yazan : Hüseyin Cahid YALÇIN uhterem başvekilimizin Büyük Millet Meclisinde u n irat ettiği nutuk, vata: n başını arkaya çewrıp geçirdiğimiz, mın havasında sağlam bir nik- binlik dalgaları ile kalplere fe- rah ve itimat verdi. Türk milleti kendi sözlerile gördü; kendi muhakeme ve mantıkile teslim ettiği emniyet ve masuniyeti, kalbinde duyduğu ittmat ve me- taneti, başvekilin ağzından işit- tiği kanaat verici âçık izahat ile, bütün bütün takviye edilmiş görmekten cidden memnundur. Muhterem Refik Saydam Mil- let Meclisinden memlekete hitap ederken “herhangi bir işimizde müşkülümüz yoktur,, sözlerini söylemek kuvvetini kendinde bulmuştur. Türk efkârı umumi- yesi ayni kanaati beslemeseydi Ve hükümetin tedbirli ve basi- retli politikasından memnun ve mutmain bulunmasaydı başve- kilin yüksek bir alın ve müsterih bir vicdan ile böyle söz söyleme- ğî cesareti olamazdı. Refik yeam hükümeti dünyanın en buhranlı zamanında Türkiyede hükümet ile milletin tamamen ayni fikirde, 'ayni hisde, ayni hedefte ittihat etmesi gibi mesut bir anlaşmayı file çıkarmak mu- vaffakiyetini göstermiştir. Bu- başını arkaya çevirip geçi guı.;rı yolu heyeti mecmuasile- gözönünde tutanlar hiçbir şeyi değiştirmek ve tashih etmek ih- tiyacını duymazlar. Dünya buh- ranı ictinabı imkânsız bir vasıf aldığı günlenden itibaren hükü- metin ittihaz ettiği ihtiyatlı ve uzun görüşlü siyaset, her teh- likeyi göze alan ve her fedakâr- hğı yapmak için kat'i kararını veren büyük bir azim ve cesaret- le birleşince bizi bugüne kadar ayakta tuttu. Hükümetin en bü- yük kuvvet kaynaklarından biri Türk milletinin tasvip ve müza- hereti ve tesanüdü olmuştur. Dünün ve bugünün manzarası bize yarın hakkında en büyük bir teminat hizmetini görüyor. Muhterem başvekil iki sene- lik Türk siyasetinin mes'ut sey- Tini bütün milletin gözü önünde izah etmekten âdeta bahtiyarlık hissetmiştir denilebilir. Tevazuu, onu gurur ve “İftihara temayül- den menetti. Fakat bu kadar zor. zamanlarda hükümeti idare yü- künü kabul etmiş olan devlet adamlarımıza istihkak kesbet- tikleri muhabbet ve takdirleri- mizi izhardan geri kalmak hu- susunda bizim için hiçbir sebep yoktur. Türk politikasının elde ettiği hayırlı neticeler arasında muh- terem Refik Saydam birinci de recede Alman dostluğunu zikre diyor. Türk vatanının selâmet ve masuniyeti uğurunda ittihaz edilen ilk tedbirler mihhver dev- letleri nezdinde bir suitefehhüm uyandırdıktan — sonra vekayi Türk - Alman dostluğunu hayli- den hayliye sarsmak suretile ce- reyan edip gitmişti. Fakat eski iyi münasebat hatıralarının s: lamlığı Türk politikasının ha liği ve Gdürüstlüğü ile birlikte Alman devlet adamlarının iyi anlayış zihniyetinden müzaheret görünce bu zor devrenin atla- tılmasına imkân hâsıl oldu. Dip- lomatlar iyi çalıştılar ve her ta- rafı memnun eden bir iş gör- meğe muvaffak - oldu iyeti kendi siyasi ve sos- ideolojisine atini her zamankinden ha büyük bir iman ile muh: ederek vata- nın hürri: istiklâlini düny: da her $ üstünde tütmak gayesini Alman dostluğile telif edebilmekten pek bahtiyardır. i di Muhterem başvekilin üzerinde Berlin, 5 (a.a.) — Türkiye Başvekili Refik Saydam tara- fından dün Büyük Millet Mecli- sinde sövlenen nutuk, Alman si- yasi mahfillerinde müsait bir #ântiba uyandırmıştır. Refik Saydamın beyanatı An- kara hükümetinin Türk menfa- atlerinin müdafaası hususunda takip ettiği realist siyasete te- vafuk etmekte, fakat ayni za- manda Türkiyenin beynelmilel menfaatleri karşısındaki mesuli- yeti müdrik bulunmakta olduğu- hu da göstermektedir. 'Türk - Alman dostluk pakti Hakkındaki Türk başvektlinin' sözleri Alman devlet merkezin- de pek tabii olarak * bilhassa, memnuniyet uyandırmıştir. Çün kü bu sözler Almanyanın Türki- yeye karşı takip ettiği hattı ha- rekete bir bakımdan tetabuk et- mektedir. (Sonu gayfa 5 sütun 3 de) Başvekilin Nutku Almanya ve İtalyada müsait akisler uyandırdı Son dakikada aldığımız - bir| habere göre Sovyet- Rü&yE'İle| Rumanya ve diğer şark ve ce- nubu şarki Avrupa memleketle-| ri arasında tahaddüs eden narp; vaziyeti dolayısile bu memle -| ketlerdeki Soyyet ekâbiri ile te-| Bükreş ve Peştedekı Sovyet kolonisi Memleketlerine gitmek üzere şehrimizden transit geçecekler baası ve kolonisi memleketimi- ze müteveccihen yola çıkmışlar- dir. ze gelmesi beklenmektedir. Rus siyasi mültecilerinin memleke - timizden transit olarak geçecek | leri Bu zevatın bugün şehrimi tasrih edilmektedir. büyük bir hassasiyetle durarak müttefikleriminle kça anlattığı diğer bir nok- ta, Alman Reichi İle yenilenen dostluk münasebetlerinin İngiliz aramızda te- essüs etmiş e itekabil, itimat, hürmet ve munabbet hislerini Millf küme maçlarına dün Be- Ankara asın: rem Refik Saydamı pek müte- hassis ve müteşekkir bırakmış- hiçbir suretle ihlâl etmiyeceği tır. Bu münasebetle İngiliz mil- keyfiyetidir. Türkiyenin siyasi leti hakkında söylediği sözl ve cögrafi vaziyetini ve Türk müttefiklerimizin kalbine doğru | ının halis ve açık ka- açık bir yol bulmuş olduklarında | anlayış hususunda İn- giliz hükümetinin gösterdiği in- ce ve yüksek kabiliyet muhte- şüphemiz yoktur. Bütün dünya- | yı kaplıyan felâket ve ıstırap kasırgaları arasında insanların | Dünkü Milli Küme Maçları Galatasarayla Harbiye yenişe- mediler. Fenerbahçe Maske - sporu mağlup etti Dünkü maçlardan bir görünüş devam edildi, Bu seneki depl. manlar'nda diğer yıllara naza-| kalplerinde dan K u ALMAN-RUS — HARBİ — Alman ileri harekâtı Sovyetler bazı mıntakalarda bu- nu durdurdukları- nı bildiriyorlar — —— Rumanyada tedhiş harekâtı Moskova, 5 (a.a.) — B. Sta- lin'in millete hitaben söylediği nutku müteakip hükümet mer - kezinde ve taşrada halk tarafın- dan mitingler yapılmıştır. Opol- sevia ismi verilen ve gerek cephe de gerekse de düşman gerilerin- de iş görebilecek silâhli vatan - daşlardan mürekkep müdafaa çe Alman kuvvetlerinin inkişaf istikametlerini gösterir harita telerine şimdiden binlerce gö - nüllü yazılmıştır. hem İngiliz ana vatan muhafız- larına hem de Sırp şetniklerine | Bu teşkilât| ananesine uygun bir hayat sü - benzemektedir. Bu çeteler 1812 rerek düşman işgali altında bu- (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) Nıırunamı.mye, No. 84 İstanbul '—'!clılnl mm İstanbul VH Brş!STA —— HARBİ Habeş (harbiniha yetlendi 200 bin İtalyan tamamile imha veya esir alındı General Wave- lin beyanatı 'a Radyo Gazetci İngiliz orduları orta şark baş kumandanı iken Hindistandaki İngiliz kuvvetleri bas kuman- danlığına tayin edilmiş olan ge (Sonu sayfa 6 sütun & “Açık denizlerle batıda emin bir kapı tedariki, Rusyayı Fin- landiyanın iki kıyısında Üsler kurmayaş büyük- komşusile - uz- lağmaya mecbur etmişti. Finler-| le vakitsiz yaptığı kanh bir mu harebe, Kareli berzahınin ele geğirilmesini temin etmişti. — | HARP VAZİiYETİ Müşkül vaziyetler Alman ordusunun tazyiki karşisinda “Rus ordusunun karşılaşmış olduğu müşkül vaziyetler YAZAN : Emekli General.Kemal Koçer Rüsyanın buz denizile irtiba- tını Murmansk ve Arkangel'e Uzanan iki demiryolu mümkün kılar. Bügün, mevsim müsait olduğu müddetçe, bu yollardan istifade edilebilir. Daha şimdi- den Fin - Alman kuvvetleri (Sonu sayfa 5 sütun 1 de) Roosevellt'in sözleri Birleşik Amerika devletleri Cümhurreisi Bay (Roosevelt) bir nutuk irat etmiş ve totaliter devletlere kargı Amerikanın ni- hayet mücadele mecburiyetinde kalacağını söylemiştir. (Roosevelt) ezcümle ki: — Amerikan milletine resmen orum ki, Amerikan milleti örlükler arasında mes'ut bir ülke olarak kalamaz. 1776 is- | tiklâl harbini yapmış olan Ame- rika mevcudiyetini tehlikede görmekte ve bunun için İngilte- reye yardım etmektedir., , demiştir ’î—î_sîî—’W HARP İ | TEBLİĞLERİ| | tarafından aşağıdaki tebliğ neş redilmiştir: 4 Temmuz gecesi — muhtelif cephelerde askeri vaziyette bü- yük bir değişiklik olmamıştır. | Kandalaksha - Murmansk - ve | Kareli berzahı istikametinde kıt- | alarımız münferit düşman bir- liklerile çarpışmağa devam et- mektedir. Borisof - ve Voboruisk istika- | (Gonu sayfa 4 sütun 4 de) tecssürden ve acı- n başka bir yer yersa Türki- bugün bahtiyardır denilebilir. bahtiyarlığı Müllt Şefimizin yliksek irgat ve sevk ve idaresi altında file çıkarabilmek hükü- met tin en büyük muvaffakiyeti- dir. Hüseyin Cayld YALÇIN | metinde Berezina ve Prut nehir-| leri üzerinde muharebeler bü- | tün gece devam etmiştir. | | — Düşmanın Berzina nehrinden | kendisine bir yol açmak için yaptığı teşebbüsler kıt'alarımı- zin ategile muvaffakiyetle geri püskürtülmüştür. Düşman su-| yun içinde ve nehrin sahillerinde | ağır zayiata pğramıştır. Tarnapol civarında dün yap-| toğı muvaffakiyetsiz hareketler- den sonra düşman mühim tank (Bonu sayfa 5 sütun 4 de) | | dan sonra bir tebliğ neşredil- B. Meçhin Ankaradan dön- dükten sonra Mareşal Petain tarafından kabul edildi Sonra kabine içtimaın- da hazır bulundu Vichy, 5 (a.a.) — İsmet İnönü ve Türk hükümetine Fransanın dostluğunu iblâğa memur edilen ve Ankaradan dönen B. Benoit Mechin Ma- reşal Petain ve Amiral Dar- lan tarafından kabul edilmiş ve vazifesi hakkında kendi- lerine izahat vermiştir. Mü- teakıben B. Machin kab içtimamda hazır bulunmuş- tur. Yarınki kabine toplantısın- ne JaleSİ muhtemeldir Fınlandıya eaT Aç kalmak tehlike sine maruz Ankara r: ver diği habe anın gıda bakımından vaziyeti - çok güçtür. Finlandiya Sovyetler birliğile mücadeleye girişmeden evvel Rusyadan buğday ithal ederdi. Diğer kömşuları gıdai maddeler istihsal eden memleketler olma dığından ve harp dolayısile Bal- tık denizi de tıkalı bulunduğun- dan bugün Finlandiya iaşe ba- kımından çok müşkül bir du - rumda bulunmaktadır. Karadeniz seferleri Seferlerin gündüz z Trakyadaki. tetkiklerini biti-| rerek şehrimize dönen Münaka- lât Vekili Cevdet Kerim İnceda- yi,dün saat 17 de Basin Birliği tanbul merkezine gelerek İs- tanbul gazetecilerile vekâleti ve gazetecileri alâkadar eden muh-| telif meselelr hakkında uzun bir görüşme yapmıştır. Bu göri mede Vali ve Belediye Reisi Doktor Lütfi Kındar, Basın Bir- | | Tiği İstanbul bölgesi Reisi Hakkı | | Tarık Us, ğgazete sahip ve baş- muharrirlerile matbuat münte- sipleri hazır bulunmuştur. | Vekilin beyanatı | — Birkaç gün daha şehrimizde kalarak tetkiklerine devam ede- cek olan Münakalât Vekili Cev- det Kerim İncedayı dün bir mu- harririmize Tr 'adaki tetkik- leri etrafında şu beyanatta bu- | İLFIKRAa | (Yangın var!) şarkısı l Yazan: Akka Gündüz | Matematik meraklısı bir zat üşenmeden h Pek kulak asmadım şöyle bir şeyler bulmuş terenin har galiba İngil- di öyle geçtiği yerlerden birşey kalkınız da — bakınız 10,95 mi? Bu masraf masrafı. Batan yanlar, devlet — ve aylıkları, masrafları bunun di- şında kalıyormuş. Geçen gün Amerika reisi yetmiş milyar masrafının — (Verile) izalamış! - Bizim para ile ve primile ne tutar? — Varın hesap edin Bir fıkramda da söylemiştim. | Bu ikinci dünya harbinde insa lar dehşetli rakamların paniğine uğradı. Bin, on bin, elli bin, bir şey ifade etmiyor. En insaflı vahidi kiyasi yüz binlerden baş- liyor Aklıma komik şarkıcı beyaz rus geldi. İhtilâlı doğan bü- yük hicret İstanbula da binler- Ce misafir getirmişti. Bunların hepsi aklına gelen işi ve gidişi Münakalât Vekili sefer- lerin emniyet altına alı- nacağını söylüyor yapılması mese- lesi tetkik ediliyor. Kadeş ve Mara- kaz vapurları hastahane gemisi ha- line ifrağ olunacak Junmuştur; “— Bu seferki Trakya seya- hatimde Edirneye kadar gide- rek vekâlete bağlı müesseselerin muhtelif işleri üzerinde tetkik- lerde bulundum. Karadeniz seferleri € İstanbulda birkaç gün dâhı kalacak ve bazı tetkiklerde dunacağım. Bu arada, Karade nize posta yapacak Denizyolları vapurlarının hali hazırdaki ah- val içinde daha tehlikeden âri bir surette seyahatleri meselesi vardır. Bu seferlerin gündüzün yapılması da — mevzuubahistir. Ayrıca Kadeş ve Marakaz va - purlarımızın — hirer - hastahane gemisi haline konulmasına ka- rar verdik. Bu gemilerde icap & den tedbirler alınacak ve tadilât yapılacaktır.,, tutmuştu. Mütarekenin son za- manlarile Milli Mücadelenin mu- vaffakiyet günleri arasında bun- lardan bir tanesi müzikli yerler- de komik şarkılar söyler, hulkı eğlendirirdi. Bunlardan en »a huru (yangın var!) şarkını idi. Türkçe okurdu. Şarkının esası- ni unuttum. Fakat şöyle bir na- karatı vardı. Dünyanın karma- karışıklığını anlattıktan sonra: (Sosyalizma, komünizma, Le- ninizma, façizma, anarşizma, Venizelizma...) diye s: (yangın var!) narasile bitirirdi. Beşeriyetin ruh sıkın- tısını komik bir şekilde belirtir- di. Bugün de başka bir (yangın var!) şarkısı — bestelenebilir: Günde on üç milyon - sterling, bir tahtada yetmiş milyar dolar. Yüz on milyar harp bütçesi, şu kadar milyon tonaj. Bu t otuz beş bin tayyare, ötede kırk bin. On binlerce tank, milyonlar- ca mitralyöz. Milyonlarca mu- harip. Milyarlarca — mermi... A- man, yangın var! hne - şarkıcılığı, yani alye tarzı olmadığı, netini henüz bilmediğimiz Du gibi şarkılar işitilmiyor. Eğer bu san'atta da bir şübemiz olsaydı, kimbilir neler işitirdik. Felâketler ne kadar umumi ve derin olursa olaun, arada bir te- bessüme muhtaçtır. Bu kısa te- bessümler, uzun ıztırapların mu- vakkat avunmalarıdır. Muztarip beşerin soluk dudaklarından bu- nu olsun esirgememelidir. di $ b
