15 Haziran 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

4 üncü Yıt-No. Mi8 i5 Haziran 1941 L PAZAR | Yeni Bir tekzi Mesele dağrudan 4.,,. ruya Souyetler Birliğini alâ- kadar eder. Bügük komşu- muz ve destumuz Sovgetler, Almanganın igi, niyetlerine kanaat getirdikten sonra ortada siyasi bir mesele kalmaz. p Yaralanan cep zırhlısı *A!man gemisine ne şekilde hücum edildi Geminin çok hasar Yazan: Hüseyin Cahid YABÇIN gördüğü anlaşılıyor y Haa — ünkü gazeteler Tass ajan- sımın son günlerde Sov- yetler Birliği ile Alman- ya münasebetleri hakkında ç- kan heyecanlı haberlere karşı uzun ve esaslı bir tekzibini neş- rettiler. Sovyetler Birliği şu malüma- | tan esaslı olduğunu temin etmek- | tedi | 1 — Almanyanın Sovyetler Birliğinden bazı arazi istediği, bazı iktısadi taleplerde bulundu- | Ru asılsızdır. İki memleket ara- « sında daha geniş bir anlaşma için müzakereler cereyan et- mektedir. 2 — Sovyetler Birliği Alman taleplerini “reddettiği için Al- manya Rusyaya tecavüz mak- sadile hudutta tahşidat yap-| mamaktadır. | 3 — Sovyetler Birliği de Al-| manya ile harp için tahşidat yapmıyor. Binaenaleyh Tass ajansının beyanatına göre: Almanya Sovyetler - Birliğin-| den hiçbir şey istememiştir. Sovyetler Birliğine Almanyanın aradaki misakı bozarak taarru- za geçeceği hakkındaki şayialar tamamen yalandır. Sovyetler — Birliği Alman - Sovyet ademi tecavüz misakına sadık kalmak kararındadır. Bi- naenaleyh Almanyaya karşı harbe hazırlandığı şayialırı ya-| landır. Kızılordunun — ihtiyatlarının talim vapmaları ve yakında ic- ra edilecek manevralar mutat hareketlerdir. Ve her sene vu- kua gelmektedir. Sovyetler Birliğinin bu tekzi- bi tam vaktinde ve yerinde gel- miş olduğu şüphesizdir. çm Balkan harbi bittikten boş kalan Alman askerleri Su- riyeye ve Mısıra karşı kullanıl- mayınca ve Almanyanın şark havalisir'de tahşidat — yanılınca bunun Sovyetler aleyhinde bir niyete delâlet edeceğine hi metmek az çok tabii olabilirdi. Sovyetler Birliği ile Almanya a- rasında çıkacak bir harbin çok | büyük ehemmiyet ve mânası o- labileceği için böyle bir ihtima- lin mevcut olmadığını temin e den Sovyet tekzibinin bütün dünyada dikkatle gözden geçi- rilmesi ve üzerinde fikir yürü- tülmesi de tabii görülmelidir. Biz Tass ajansının tebliğini okuyunca zihnimiz bir noktaya ilişti. Bu tekzip yalnız Sovyet kaynaklarından çıkmıştır. Bina- enaleyh yalnız Sovyetlere ait o- lan safhayı tavzih ve bu husus- taki hakikati tesbit edebilir. Halbuki Tass ajansının tebliğa- 'ti sanki Almanya ile müştere- ken yapılıyormuş gibi Almanla- rın ağzından çıkması icap ede- cek bazı teminatı da ihtiva edi- yor. Sovyetler Birliğinin Almanya aleyhinde hiçbir tasavvuru mev- cut olmadığına, aradaki ademi | tecavüz misakma sadık kalmak | istediğine ,Almanya aleyhinde | harp için asker toplamadığına, talim ve manevraların mutat hareketler çerçevesini geçmedi- ğine tamamile inanıyoruz. Al- manyanın Sovyetlerden gimdiye kadar birtakım taleplerde bu-| lunmadığına da — inanıyoruz. Çünkü Sovyetler Birliği resmen böyle birşey yoktur diyor ve Ü, < Yusuf ile Züleyha YAZAN M. Z. Korgunal Bu güzel tarihi tef- rikamızı yarından iti- baren neşre başlıyoruz ’ mali Atlantikte Bismarkın yel | olduğunu kaydetmiştir. Londra, 14 (a.a.) — Londra- da dün akşam izhar edilen ka- maata göre bir Beaufort bombar- diman - tayyaresinin attığı bir torpille yaralanan Alman cep zırhlısı, pek muhtemel olarak ni doldurmak üzere yola çıkmış bulunuyordu. Bu gemi, ya Lut- zav - sabık Deutschland - veya- | hut Admiral Scher'dir. Hava nezareti istihbarat ser- visinin tasrih ettiğine göre, tor- pil, zırhlınn ortasına isabet et- Miş ve biraz sonra ikinci bir in- gah bombardıman tayyaresi ge- miyi saran duman bulutları a- rasına ikinci bir torpıl yollanmış- | tır. Hava nezareti sösetisü, zırh- lıya yapılan hasarın çok büyük Filha- kika bu gemi sabah saat 10 da Mandal açıklarında görüldüğü zaman, yalnız elli mil mesafe katetmiş bulunuyordu. Halbuki bu tipten bir geminin normal sürati. takriben 26 mildir. Fransanın tuttuğu yol KA Darlanın İngiliz aleyh- tarlığı nazırlar meclisinde şiddetle -tenkid edildi Londra, 14 (a.a.) — Suriye hakkında Vichy'nin verdiği i- kinci nota hakkında elde edilen son malümat, Vichynin protes- tolarına ültimatom — mahiyeti vermekten çekindiği hissini te- yit etmektedir. Filhakika, Fran sız efkârı umumiyesinin vaziye- ti, hâlen İngiliz - Fransız müna- sebetlerini daha ziyade fenalaş- tırmağa müsaade eylememek - tedir. Fransız radyoları ile pro, testo notalarının tonu arasında- ki şayanı, kayıt farkın sebebi (Sonu sayfa & sütun 6 da) Dün toplanara intihabı Basın Birliği İstanbul mınta- kası dün öğleden sonra saat 15 i BASIN BİRLİĞİ KONGRESİ Bir Alman cep kruvazörü seyir halinde (Amerikada galeyan Robin Moor hadi- şesi büyüyor —| Vaşington, 14 (aa,) — Ro- bin Moor vapurunun bir Alman denizaltısı tarafından batırılmış olduğu haberinin tevlid ettiği âksillâmel ifrat İle tefrit ara- sında temevvüç göstermekte- dir. Bazıları harp gemilerinin ti- caret vapurlarına refakat et- mesini ve “tapçu ateşine baş - lanılmasını,, istemektedirler. Di Beşşbazıları ise hâdisede Alman yazın mesuliyeti olup olmadığı B sütun 4 de) (Sonu saytı k heyeti idare nı yaptı de Eminönü Halkevinde kongre (Sonu sahife 6 sütun 4 de) demeğe de salâhiyettar bulunu- | yor. Çünkü bunlar sırf Sovyet- lere taallük eden işlerdir. Fakat Tass ajansı Almanlar hesabına da teminât veriyor.| Meselâ Almanya da aradaki a-| demi tecavüz misakına sarsıl-| maz bir şetilde sadık bulun- maktadır diyor. Almanya bu-| güne kadar bu misaka sadık kalmış olabilir. Olabilir. değil hakikaten sadık kalmıştır. Bu, bütün dünyanın gözü önünde bir vakıâdır. Fakat bundan son- ra sadık kalacağını ve Sovyet- lerden bazı şeyler istemiyeceğini Sovyetler Birliği ağzından Tass ajansı nasıl temin edebilir? Bu teminat şekle ve zevahire bile ruvafık olabilmek için Alman- lar tarafından gelmek icap et- mez mi idi? Almanlar eğer mi- saka sadık kalmayacaklarsa bu- nu daha evvelden Sovyetlere ih- tar ve ifşa edecek değildirler ya? Fena bir maksatları varsa Süphesiz ki gizli tutacaklar ve bütün hazırlıklarını gördükten sonra taleplerini bildirecekler ve kabul olunmazsa hemen hareke- te keçeceklerdir. Böyle olup ol- mıyacağı Almanlardan haşka kimse tarafından bilinemiyeceği gibi Sovyetlerce de bilinemez ki vukua gelmiyeceğine minat verebilsinler, Tekzilbin bu noktasına Alman- lar ir ini - koymalıdırlat. dair wu Teminatlarına inanılıp inanılmı- | yacağı da başka bir bahis. Fa-| kat biz burada işi yalnız şekli ve harici mantıkt bakımından muhakeme ediyoruz. Tass ajansı Alman askerlerinin | Almanyanın şarkına ve şimali şarkisine sevkedildiklerini ka- bul ediyor. Fakat bunun Rusya- | ya tecavüz için yapılmayıp baş- | ka sebeplerden ileri geldiğine inanıyor. Dünyanın da inanma- sı için bu başka sebeplerin ne (ıhıbık*tekı izah edilmek ıl.ıhn, münasip olurdu zannederiz. Sa- | niyen Alman askerlerinin Rus hudutları civarında tahşit edil- melerinin sebebi Sovyetler Bir- liği aleyhinde bir hareket yahut yakın bir istikbalde yapılacak bazı talepler münasebetile Sov- yetler üzerinde tazyik icrası Mmaksadından ibaret olmadığını da bizzat Almanlar ilân etseler- di geklen daha münasip olmaz | mıydı? | Mesele — doğrudan doğruya | Sovyetler Birliğini alâkadar e- | der, Büyük komşumuz ve dos-| tumuz Sovyetler, Almanyanın iyi niyetlerine kanaat getirdik- | ten sonra ortada siyasi bir me- sele kalmaz. Fakat bu Sovyet tekzibine bir Alman tekzibi de inzimam etmedikçe mantık ba- | kımından vaziyet tenvir edilmiş de sayılam | Hüseyin Cahid YALÇIN | Göbbels'in bir makalesi İngiltere istilâsının ya- kında başlayacağını bildi- Ten gazete toplattırıldı Londra, 14 (a,a.) — İngiliz bombardıman - tayyarelerinden mürekkep kuvvetli filolar tara - fından Brest üzerine bu gece yapılan hücum esnasında bir gok bombalar atıldıfı öğrenil- miştir. Sebarnhors: ve Gneise - nau cep zırhlılar... Hipper sı- nıfından bir kruvazör Brest'e Dün gece Ruhr üzerinde ya - (Gonu sayfa 6 sütun 3 de) RESMİ HARP (TEBLİĞLERİ — -— İngliz .esmi tebliği Kahire & (a.a.) — Ortaşark İngiliz k /vetleri umumi karar- " gâhının ebliği: Libyade: 12/13 gecesi Tob- rukta yapılan mes'ut ha- rekât neticesinde dış istihkâm- larda düşman elinde bulunan ve köşe teşkil eden bu mevzile- re esaslı surette nüfus edilmiş- tir. Ve vaziyetimiz ıslah edil - miştir. Sollum mıntakasında ve Tobrukta seyyar devriye müf- rezelerimiz bir düşman nakliye (8onu sayfa & sütun 6 da) HARP—, VAZİiYETİi ÖDEV sevgisi YAZAN: Emekli General Kemal Koçer Ödev sevgisi, her yerde ve her meslekte muvaffakiyetin başlıca âmilidir. Bu, orduda, en çetin vaziyetlere hâkim ol- mak. için millet camiasından seçilen kütlede ise, kat'i bir | mecburiyettir. Bu günün or- duları, yalnız, bir cephede de- gil, yurdun taarruza —maruz her bölgesinde de muharebe tertipleri almak ztırarında bulunan hemen her yaştaki | erden ve kadınlardan terek- küp ediyor. 'Her buhranı kargilayabile- | cek bir disiplin rubu ve irade* Sabah Fransız Elçisinin ,- nazesi İstanbulda Cenaze merasimle Feriköy : mezarhğına defnedîîecek ! | Ribbentrop italyada 'Alman ve İtalyan Harıcıye Nazırları * buluşuyorlar Hırvat Başvekilide Ve- nediğe hareket etti Berlin, 14 (a.a.) — Von Rib- bentropun bu akşam Venediğe gelerek Kont Ciano tarafından karşılandığı haber - verilmekte- çireceklerdir, Hırvat mazırlarının hareketi Zağrep, 16 faa.) -— Hırvat lideri Paveliç, maroşal Kvater- nik ve hariciye nazırı Loka Ko- viç ve maiyetleri erkânı bugün öğleden sonra,Venediğe hareket etmişlerdir, - Pazartesi akşamı ,dönmeleri muhtemefdir,, Fransızlar çekiliyor İngiliz kuvvetleri Şam önünde Londra, 14 (a.a.) — General De Gaulle'ün kurmay başkanı general Petit, bir mülâkat es- nasında, Suriyede İngiliz'ye Hür Fransız kuvvetlerinin karşısın- da-bulunan Vichy kuvvetlerini 30 bini yerli olmak Üzere ce- man 45 bin kişi tahmin etmiş ve bu kuyvetlere Almanyada bir üsera kampında ikenAlmanya- » ya karşı hiç bir yerde fili-hare- kette bulunmamak şartile serbest bırakılan general Vedillac — ile diğer bazı generallerin kuman - da ettiklerini söylemiştir. General Petit, müttefiklerin ne de Suriyelilerle döğüşmek arzusunda olmadıklarına işaret ederek demiştir ki: — Suriyedeki Almanları bağ mak ve yenilerinin gelmesine mâni olmak için Suriyeyi istilâ- ya karar verdik. Yalnız Alman- larla harp ediyoruz ve nihaf za- fere kadar nerede Alman bula- bilirsek orada onlarla harbe de- vam edeceğiz. Suriyede büyük bir askeri muzafferiyet peşinde değiliz. Su riyedeki Hür Fransız askerleri birinci olarak ateş açmamak hususunda emir almışlardır. Suriyedeki Fransız askerle- rinden bir çoğu bir ellerinde Fransız bayrağı, diğer ellerinde de beyaz bayrak olduğu halde bize şimdiden iltihak etmişler- dir. Fakat general Vedillac'ın emrile hareket eden yerli kı - talar bize iltihak edenlere ar- kadan ateş etmişlerdir. İngiliz ve Hür Fransız kuv - vetlerinin — Suriyeye — girmesi (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) MİLLİ ŞEF Stadyomda Ankara, 14 (Telefonla) — Cüzmhurreisimiz bugün 19 Mayıs stadına gelerek fotbul maçları- nı takip etmişlerdir. | Gazhane Yaralı ölmedi, suçlu tevkif dir, İki nazır geceyi birlikte ge- |x hiç bir suretle ne Fransızlarla | « cinayeti — sayir Ankara tümüne ” hastahane-| sinde bir apandisit ameliyatı neticesinde vefat eden Fransız Büyükelçisi Bay Jul Henri'nin cenazesi dün sabah Ankaradan şehrimize getirilmiştir. Cenazeyi hâmil olan katar Haydarpaşa garına saat tam | 7.43 de muvasalat etmiş ve mü- teakıben gelen katarla, cenaze-| 15 Haziran devamlı ve hakiki bir cep- nün — sonuncusudur. | FIEKRA I Step ortasında meyve korusu Bizde bir lâf vardır: “Kan- bersiz düğün olmaz,, derler. Bu vıl ben de Kanbere döndüm. Av- cı arkadaşlarımdan fabrika iş- çisi Tonaç Yusuf Araplar kö- ünden evlidir. Köyde kendisi gibi topaç bir çocuğu var. Sün- neti seniyeye mazhar kalacak- larmış. Kanberi de çağırdılar. Tepelerine ateş yağan kuru ve kepir yamaçların arasındaki Araplar'a gittim. Stepte bu gibi köylere çok az tesadüf edilir. Kupkuru Tekedağ'ın görünmez bağrındaki billür sulardan mü- him bir kısmı bu köyün her ya- nından — fışkırmıştır.. Köy bir ormancık içindedir. Bu orman- cık öteki ağaçlar şöyle dursun | bir meyva korusudur ve baştan | başa sebze bahçeleri ve gül bah- çelerile bezenmiştir. Ben nice sulak köyler görmü- şümdür ki çeşmelerinin dibine | iki kavak bile dikilmemiştir. Fa- kat bu mıntaka köyleri aşağı yukarı her böyledir. Yamacın- dan sevrediniz, içinde dolaşınız, yepyeni mektebinin bahçesinde oturunuz. Damda yastıklı kili- min üstünde yanpala uzanınız. Duyacağınız şey tatl, derin ve #urar verici bir heyecandır. O- Anadoluyu — dolaşı - mım. Gözlerim kuru dikenden, çoraktan ve taşlıktan başka birşey göremez olmuştu. Fakat bugün öyle değil. Bu meyve ko- rularının içine bürünmeğe baş- lamış olan köylere sorunuz. Ye- şillik yaşı buralarda cümhuri- edildi BEvvelki gece Gazhanede olan | cinayeti — bertafsil — yazmıştık. Dün bu vak'anın faili Muhiddin A (Sonu sayfa & sütun 1 de, (Sonu sayfa 6 sütun 3 te) | vetinin yaşının yarısıdır. Bu ye- gil feyz cümhuriyet devrinin fey- zidir. Bu feyzin bir mühim kay- nağı daha var: Asker ocağı! dakhlmi -4 ” Ankarada yapılan cenaze merasiminde hazır bulumun kordiplomatik KERİLRA * ye şehrimizde yapılacak mera- simde hazır bulunmak üzere Fransanın Ankaradaki büyüz le,:çillı(k( erkânından mürekke» r kafile de gelmiştir. Saat 9.10 da İstanbul Vali vo belediye muavinleri ve emniyet müdürlüğü memurlarından mü- teşekkil bir heyet Haydarpas ı (Sonu sayfa 5 sütun 7 de) - Bir hezimetin tarihçesi Fransız orduları artık düşmana mukavemet gösteremiyorlar Zira 14 Haziran tarihinden sonra düşman, karşısında artı'c bir cephe bulamadan sadeco 14 Haziran. Fransızların Müdafaaya devam eden münferit, heye sahip bulundukları gıı-*A adacıklarla karşılaştı. Vâkıa bu' adacıklar içinde büyük cüzi- (Sonu sayfa 4 sütun 4 '= Cümhuriyet — ordusu, — yeni Türkiyenin yalnız kahraman bekçisi değildir, ayni zamanda milletin en büyük, en pratk mektebidir. Oraya gözü kapa'r girenler, oradan tarihini, coğ- rafyasını, dilini ve ziraatini bi- lerek çıkıyorlar. Size şu, büyük mânalı küçük iki misali söylersem ne demek istediğimi daha iyi anlatabili- rim. Misal: 1 — Bir gün Kırşehir taraflarına gidiyordum. Bir yol üstü kahvesinde mola verdim. Kahvaltı ederken bir delikanlı ile ahbap oldum. Söz arasında sordum: — Okuyup yazmak biliyor musun? — Hayır, millet mekteplerine gidemedim. — Ayıp. Gücüme gitti. Koca delikanlı olacaksın. Kırkımı aş- mışlar bile öğrendi. Delikanlı istifini bozmadı. Sa- kin bir tavırla şu cevabı verdi: — Geç kalmadım. Bu hafta askere gidiyorum! Demek oluyor ki asker oca- ğında neler öğreneceğini, ne eksikleri telâfi edeceğini bu da biliyordu. Misal: 2 — Bir gün bir bu- cakta bir elma ormanı kesfet tim, Evet, bir elma ormanı. Fa- kat bu orman yabani Bolu- dan beraberce gelirken, ağaç koruma kurumu reisi Manisa mebusu Bay Yaşar Özey'e bu elma Oormanından bahsettim. Mühimsemeden, basit bir tavır- la dinledi. İki üç ay sonra şu hakiki rakamı aldım: Bu aşı mevsimi senin elma ormanında en az on bin elma aşılanmıştır; bedavaya... Dahası var: Bu ağaç koruma kurumu bu sayının belki dört misli ahlata, cins armut aşılat- mıştir; bedar Bu ağaçlar şimdi köylülerin ya şahsi mallarıdır ya müşte- rek köy malı. Dostum topaç 'Yusufun kö- yünden bu ilham ve bu zevk ile döndüm.