15 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Herkes Kendi Hayattm Yaşar Altı biiyük hikâye Yazan: BEKİR SIDKI KUNT <tstanbul halk hayatmdan almmış hakikî ve san'atkârane tablolar Vakit Kitabevinde ve her kitabcıda bulunur. Fiatı 50 kuruş. 18 inci yıl sayı: 6053 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kurusu: tstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Y1C E L Aylıl^Şan'at ve 76 ncı sayıs^TjBgfm zengin mündericatla intişar e f B ^ n l e t l e tavsiye ederiz. Pazar 15 Haziran 1941 Suriyede harekât Vişi kuvvetleri dün Kisve'yi tahliye ettiler Ankara Halkevinde Devlet Konservaruan Opera şubesi talebeleri tarafından Madam Batterflay operasmın muvaffakdyetle temsil edildiğini bildirmiştik. Yukarüd resimler: Solda, bn güzel snvareyi ?ereflendiren Cumbur Reisinıiz Millî Şef İnonii refakatlerinde bulunan Başvekilimiz Dr. Refik Saydam sağda, Puccini'nin ölmez eserinde baş rol* leri oynayan ve çok alkışlanan Konservatuarın ikd güzide genci görülüyor. Klaîr civannda göğüs göğüse çarpışmalar oluyor îzahı Açık olarak ifade ve ilân ederiz ki Türkiye harb harici kalmağa itina eden siyasetinde daima ittifaklanna sadık olarak yürümüstür. On gekiz ay evvel böyle idi, şimdi böyledir, eğer harbin uzarnan mukadderse on sekiz ay sonra gene böyle olacaktır. u izab, Tiirk Alman münasebetlerine dairdir, ve cereyan halinde bulunan harble alâkadar obnak üzere Berlinden gelerek evvelki günkü matbuat sütunlannda neşredilmiştir. İki memleketin münasebetlerini ve Almanyanın Türkiye muvacehesindeki fikir ve niyetlerini aydınlatmak bakımından biiyük ehemmiyeti haiı olan bu izahın memleketimizde ve dünjada lsyık olduğu dikkatle karsılanmıs olacağında şüphe yoktur. Harbin son inkişaflan neticesinde Almanyanm Türkiye topraklanndan gcçmek talebinde bulunduğuna veya bulunacağına dair bazı ecnebi gazeteleri nesriyatı etrafındaki şayialar dolayısile Berlinde yapılan konuşmaları hulâsa eden telgraf metni, Berlin resmî mahfillerinin aynen neşrine mezuniyet salâhiyetile, Anadolu Ajansı muhabiri tarafından verilmiştir. Mevsukiyeti adeta resmî denilecek bir mahiyetle tebarü» ettirilen bn vesikaya gore Almanya öyl«> bir transit talebinde bulunmamış olduğu gibi onu batta hiçbir zaman düşünmemiştir bile. İzahnamede bu cihct bu surctle tam bir kat'iyetle ifade olunduktan sonra bu vesileden istifade edilerek Almanyanın Türkiyeye karş'ı takib edegeldiği siyaset hakknıda da etraflı malumat verilmiştir. Anlaşılan Irak ve Suriye vaziyetleri beynebnilel mahfillerde Alman Türk münasebetlerinin jukanki şayialara vucud veren ihtimaJlerle bahis mevzuu edilmesine meydan vermişti. İzahname binnefis Irak ve Suriye vakıalannın Almanyaya nispetle hakikî vaziyeti ortaya koymuş olduğunu beyan ediyor, yani sarahatle anlatıyor ki Almanyanın bu memleketlerde filî bir müdahale fikri taşıdığı rivayetleri hâdiselerle tekzib olunmuştur. Bununla beraber izahname eğer Almanya bitaraf Türkiye ilerisindeki memleketlerde laaliyete geçmek istese bunun için Adalar denizinde ve Giridde Türkiyeden geçmekten daha müsaid yol hazırlanmı; olduğunu kaydederek Türkiye topraklanndan geçmek ihtiyacının bu itibarla da varid olmadığını teyiden beyan eyliyor. Bu yoldaki şayialar ya tamamen hayal mahsulüdür, yahud da hususî maksadlarla çıkarılmıştır. Berlin izahı Almanyanın Türkiyeye karşı herhangi bitaraf bir devlete karş» beslediğinden çok kuvvetli ve hususî bir sempati beslemekte olduğunu kaydederek Almanyanın: «Siyasî ve askerî vaziyetleri inkisaf ettirecek surette kararlar ittihaz ederken daima eski müttefikı olan Türk'ye ile bir ihtilâf zuhur ettirebilecek het luıreketten çekinmek lüzumunu da gb'zönünde ttıtmus olduğunu* ilâue edıyor. İzahnamede aynen kaydedıldiğive pöre «Almanya devleti hiç bir suretle Türkiyenin emniyetini tehdid etmeği veya Türkiyeye karşı, Türk hükumettntn. arzusuna, Türk milletvnin şeref veya menfaatine muhahf talebler serdeylemeği dtisiinmeTnijtir.» İzahname Almanyanın Türkiyeye karsı olan siyasetinin esası hiç bir türlü ihtilâfa meydan vermemek olduğunu tasrih ettikten sonra şu cümle ile nihayet buluyor: « Bıından on Bekiz ay evvel anlaşmamazhklara sebebiyet veren Tü^k siyasetinin bugün Türkiyeyi ihtilâftan uzak tutmağa matuf olduğunu görmek ise Berlin tçin fcâfi bir ifminan eseri olarak telâkki edılmektedir.* Sulhu ve dostluğu teyid ettiği için Türk efkân umumiyesince memnuniyetle karşılanması tabiî olan bu teminatın can alacak noktası, binnefis Almanyanın on sekiz ay evvele aid yanlıs bir zehabını tashih eden son cümlesineîedir Almanya Türk si\asetinîn on sekiz ay evvelki tecellisîni, memleketimİ7İn serYUNUS NADİ (Aıkas sahlie 5 «ütun 3 to Fransız # Sef irinm cenazesi getirildi Müteveffa elci, dint bir âyin yapıîdıhtan sonra merasimle Ferihöy mezarhğma defnedildi Beyrut hava hücumuna uğradı Londra 14 (a.a.) Salâhiyetli kay naklardan bildirüdiğine gore Suriyedeki Vişi hukumeti kuvvetleri Kisveyi tahlıye etmişlerdir. Şimdl Şama bir kaç kilometre daha yakın yol üzerinde bir mevzi tutuyorlar. Merkez mıntakasında, İngiliz kuvvetleri Nabatiyeyi tutmakta ve Merciayunun şimalınde Ingıliz tayyarelerının kuvvetli muzaheretile Vişi kollarile temas halindedir. Sahile daha yakın mmtakada, Ingilizler Suveyda yakınmda bazı mukavemetle karşılaşmışlardjr. Beyrut bombalandı Beyrut 14 (a.a.) Ingıliz tayyareleri dün gece Beyrut üzerine dort akmda bulunmuşlar ve bombalar atmışlardır. Fakat hasar yapamamışlardır. Hava bataryalarının şiddeıli ateşi düşman tayyarelerinî uzaklaşmağa mecbur etmiştir. Göğüs göğse çarpışmalar Londra 14 (a.a.) Koyter ajansımn, şimdi Merciayun'un şimalinde ilerliyen İngiliz kuvvetleri nezdındekl hususî muhabiri bildiriyor: Kan dokülmemesi için İngilizler tarafından sarfedilen bütün gayretlere rağmen, salı günü Metulla bolgesinde Fransızların mukavemetıle karşılaştık. Fransızların çabuk tes'im olacaklarmı ümid derek harekâta başlayan Avustralya piyadesi, şimdi oldukça muhim bir duşman karşısında buiunmaktadır. Klair istihkânundaki mitralyöz ve havan topu yuvaları hâlâ mukavemet etmektedir. Kaim istihkâmı şimdi elimizde buiunmaktadır. Fakat kalenin altına tesadüf den kaim köyünde goğus goğuse muhaebe olmaktadır. Düşman mitralyözlerinin ateşi altında yamaçtan ilerliyerek kaleye çıktım. Dıtiatla bir mazgal deliğinden bakarak Kaim köyünün bir duman tabakasile örtülü olduğunu gördüm. Avustralyalılar mitralyöz ve havpn toplarının devamlı teşi altmda meydanı temizlemekle meşguldürler. İngiliz topçusu köyün gerisinde bulunan düşman mevzılerini dovüyor. Büyük bir hava harbi Kahire 14 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhının dün akşam neşrettiği fevkalâde tebliğ: Bugün öğleden sonra Avustralva tayyareleri Suriye sahili civannda üç: tane Yünkers 88 düşürmüşler ve başka tayareleri de hasara uğratmışlardır. Bu CArkası sahife 5 sürun 5 tr Son günlerde stratejik ehemmiyeti artan Kıbns adasınm büyük limanlanndan biri: Lamaka Büyük bîr ihtikâr meydana çıkarıldı Flat Murakabe Bürosu, Dördüncü Vakıf hanının asma kaü koridorlannda faaliyette bulunduğu anlaşılan bir ihtikâr şebekesinin mühim bir marifetini meydana çıkarmıştır. Yapılan tahkikata göre bazı eller Anadoluda hemen bütün vilâyetlere adamlar göndererek oradaki telleri yüksek fıatlarla toplamışlardır. Bu tellerin bir kısmı İstanbula getirilmiç, diğer bir kısmı bazı şehirlerde depo edilmiştir. Kiilliyetli bir yekuna baliğ olan bu teller bundan sonra kara borsaya arzedilmiıj ve kısa bir müddet içinde elden ele zincirleme ticaretle dolaşarak her türlü tahmin ve tasavvurun fevkinde bir fiata çıkmıştır. Fiat Murakabe Bürosu, şehrimize getirilen telleri depo edildiği ardiyede bulup mühürlemiş, Anadoluda bulunduğu anlaşılan yerlere de telgraflar çekilerek Valilere haber verilmiştir. Bu işi yapan şebekenin isimleri tespit olunmuştur. Adliyeye verilecekierdir. Bu vesile ile, kara borsamn şimdi bu nevi ithalât maddeleri ve ham maddelerin fiatını yükseltmek yolunda mühim hareketler yaphğı ve daha birçok maddelerin kara borsanın elinden geçtiği anlaşümıştır. Tahkikata devam olunmaktadır. Kıbrısta mttdafaa hazırlıkları Memleketin her tarafındaki teller. gizli Tertibatın ikmaline eller marifetile toplanıyor ve çok gece gündüz çalışılıyor yüksek bir kârla satılıyormuş Halk şehirlerden koylere çıkıyor Müteveffa Fransız elçisi Jiil Hanri'nin tabutu Haydarpafada trenden vapura naklediliyor Merasimde Vali ve Orfî Idare Komutanı da bulundular Pransız büyuk elçisînin cenazesi düD sabah saat dokuzda Haydarpas.aya getlrilmiştir. Cenaze için trene bir vaon raptedilmlşti. Sefarethane erkâro da ayrıca hususl bir vagonda bulun makta idi. Cenaze treni Haydarpaşa gannda Vall muavlni Ahmed Kınık, Beledıye reis muavin vekili Necati Çiller, Emniyet müdür vekili Salâhaddin Aslan Korkut ve bir polis müfrezesi tarafından selâmlanmıştır. Cenaze vagondan çıkarıldıktan sonra Devlet Denızyollannın tahsis ettiği vapura konularak Tophane iskelesine çıkarılmıştır. Ora' da tabut cenaze otomobiline konularak Beyoğlundaki Fransız büyük elçılıgmde (Saint Louis Deo Français) kilisesine nakledılmiştir. İstanbul Vali muavini, Belediye reis muavin vekili, Emniyet müdur vekili nhtımda Fransız maslahatgâzarına veda derek aynlmışlardır. Cenaze Tophane rıhtımında da bir polis müfrezesi tarafından selâmlanmıştır. Bundan sonra saat 11,50 de mezkur kilisede dinî bir âyin yapılmış, bu âinde Vali ve Belediye reisi Lutfı Kırdarla Örfi İdare Komutanı Korgeneral Ali Rıza Artunkal, Emniyet mudur vekili Salâhaddin, Jandarma komutanı yarbay Ziya hazır bulunmuşlardır. Bun dan sonra cenaze kiliseden Feriköyünde Fransız mezarlığmdaki muvakkat kabrine nakledilmiştir. Şehir namma Fransız büyük elçisinin kabrine bir çelenk konmuştur. Cenaze merasiminin tanziminde Hariciye Protokol memurlanndan Şem seddin Arif Mardin Hariciye Vekâletini temsil etmiş ve cenaze trenile bir Ukte şehrımize gelmiştir. Bir Alman ceb zırhbsı tngiliz tayyareleri tarafından ağır surette yaralandı Londra 14 (a a.) Londrada dün akşam ızhar edilen kanaate göre bir Beaufort bombardunan tayyaresinin attığı bir torpille yaralanan Alman ceb zırhlısı, pek muhtemel olarak şimalî Atlantikte Bismarkın yerini doldurmak uzere yola çıkmış bulunuyordu. Bu gefArkası sahife 5 sürun 4 te Oçüncü sahifede YAZI DİLİ Profesör M. Şekib Tunc ( Ribbentrop Venediğe gitti Almanya ve ttalya Hariciye Nazırlarının huzurile UZAKŞARK 6 ncı sahif ede Harita serimix Hırvatistan üçlü pakta girecek Alman Hariciye Nazm Von Ribbenrop bugün Venediğe hareket etmiştü. /on Ribbentrop Venedıkte İtalyan Ha•iciye Nazırı Kont Ciano ile görüşecektir. Mülâkatta Almanyanın Roma büük elçisi de hazır bulunacaktır. Hajer verildiğine göre Hırvatistan mümesiilleri de yarın Venediğe muvasalat eerek mihver Hariciye Nazırlarının huzunında Hırvatistanın üçlü pakta iltiakına dair resmî vesikaları merasimle imzalayacaklardır. (Ankara radyo gaetesinden). Alman heyeti Venedikte Venedik 14 (a.a) İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano İle Prens Bismarck ve Almanyanın Roma büyük elçisi von Mackenzen bu sabah buraya gelmişlerdir. Ayni zamanda Hırvat elçisi Perich de Venediğe gelmiştir. Londra 14 (a.a.) Röyter ajansının Kıbrısta bulunan hususî muhabiri bildiriyor: Giridin tahliyesinden sonra Kıbnsın müdafaası hazırljklarma gece gündüz devam edilmiştir. Müttefik kuvvetlerin Suriyedeki ileri hareketleri dikkatle ve büyük bir alâka ile takib edilmektedir. Şehirlerdeki halk hukumetin yardımile koylere dağıtılmaktadır. Bir taraftan da İngiliz, Avustralyah ve Kıbrıslı kıt'alar durmadan müdafa'a teriıbatıru isian eımektedirler. Lefkoşe de yollar dar olduğundan muhtemel yangınların genişlemesine mâni olmsk üzere hususl tertibat alınmıştır. Kıbrıslılann maneviyatı mü ' kemmeldir. Memleketlerini kendi ocaklarında müdafaa etmeğe karar vermiş olan çiftçiler, hükumetten silâh istemektedlrler. Kıbrıslılan çok memnun eden bir cihet de Akdenizdeki İngiliz vapurlannın işlemesine mâni olmak üzera Almanlar tarafından yapılan hava hücumlarının muvaffakiyetsizliğe uğramn Madrid 14 (a a ) D N B. Lyon Ba^ olmasıdır. peskoposu Kardinal Gerlıer, General Mısır limanlanndan birlnden İtalyanFranko'ya Mareşal Petain'in bir mesa]ını tevdi etmiştir. Mareşal, bu mesa lardan musadere edilen bir vapura binejında, şubatta General Frankonun yap rek Kıbrısa geldiğim zaman, düşman hatığı ziyareti henüz iade edememiş ol va hareketlerinin Kıbrıslılann üzerinde masından dolayı teessürlerini bildirmiş nekadar az tesir yaphğım gördüm. Ben ve hususl kıymetini takdir ettiği Fran Kıbnstan ayrüırken diğer bazı vapurlar sa İspanya dostluğunun daha ziya gidlp geliyorlardı. Bunlardan birinin hade takviye edilmiş olduğu fikrıni izhar va hücumuna uğradığını fakat hasaC eylemiştir. Mareşal, mesajını, İspanva görmediğini öğrendim. ya ve İspanyanın şefine karşı saadet Tayyare hücumu temennilerini izharla bitirmektedir. Lefkoşe 14 (a.a.) Münferid iki Mülâkattan sonra General Franko ile Kardinal Gerlier arasındaki görüş düşman tayyaresi Kıbrısta üç noktaya melerde Fransız büyük elçisi Pietri de bombalar atmışlarsa da hasar olma* mıstır. Bir köylü hafif yaralanmıştır. 1 hazır bulunmıptur. Fransa İspanya münasebatı Mareşal Petain, General Frankoya bir mesaj gönderdi Uzakşarkta çarpışan menfaatler General Erkilet'in makalesi 5 inci sahifede Kont Ciano ve Von Ribbentrop bundan evvelki buluşmalanndan birinde Birkaç söx Kendi kafasile düşünmek Koltuk değneğile gezen bir sakat gördük mü acırız. Sebebi ne olursa olsun, vücud dediğimlz esrarlı makinenin bir uzvunu koparıp atan kaza, muhayyilemizi dehşetle kamçılar. Et ve kemikten bir ayak yerine bir sopa kullanmak mecburiyetinde kaldığı için biçareye içimiz sızlar. Takma göz, iğreti kol, parmaksız el, bütün uzvı kusurlan kalbimiz burkularak merhametle, şefkatle ve ıstırabla seyrederiz. Üzerinde âriyet bir şey taşımak, bütün ömrünce onunla yaşamak, ne fecil Diye söyleniriz. Halbuki kendi kafasile düşiinmiyerek şuradan buradan toplanmış kırpıntı fikirlerle geçinen zavallan hesaba bile katmayız. Güçlü kuvvetli bir Müteveffa Fransız elçisi Jül Hauri'ye Ankarada japılan merasimde Bjaşveküimu, Hşyeti Yekile azası ve gövde üzerinde, yağma edilmiş bir banka kasası gibi bomboş duran kafalar bizi alâkadar etmez. Bazan belki onlara kızdığımız olur. Berhayat olan bir beynin bu kadar^ıareketsiz kalmasına, bu kadar papağanlaşmasına şaşarız. Fakat o adama acımak aklımıza gelmez! Hatırlamayız ki, koltuk değneğile dolaşan bit sakat, her hangi bir adamm gideceği yere, biraz geç de olsa, nihayet gidebilir. Takma göz, iğreti kol, parmaksız el, güç de olsa, nihayet her hangi hit kimsenin başaracağı bir ifi.başarabilir. Ya kendi kafalarile düşünemiyenler? Ah, o âriyet fikirlerle yaşamağa çâlişan meselesiz, ıstırabsız,; bomboş ve biçare insanla»f!\ N.